Ki Kabakalañi Ha Lu Swanela ku Saba Mulimu Wa Niti Cwale?
“Saba Mulimu, mi u mamele milao ya hae. Kakuli ki yona swanelo kaufela ya mutu.”—MUEKELESIA 12:13.
1, 2. Ki kabakalañi sabo ye lukile ya ku saba Mulimu ha i li ye swanela?
SABO ye nde ni ye likute ku Mulimu ki nto ye nde ku mutu. Ee, nihaike kuli lisabo ze ñata za batu ki ze filikanya maikuto, mane ni ku ba ze lwanisa buiketo bwa luna, ki nto ye nde kwa neku la luna ku saba Jehova Mulimu.—Samu 112:1; Muekelesia 8:12.
2 Mubupi wa ziba seo. Bakeñisa lilato kwa libupiwa za hae, u laelela b’ote kuli ba mu sabe ni ku mu lapela. Lu bala kuli: “N’a bona lingeloi le liñwi le li fufa fahali a lihalimu, li sweli Evangeli ya linako ze sa feli, ku i bulelela ba ba yahile mwa lifasi, ba masika kamukana, ni mishobo, ni lipuo, ni macaba; La bulela ka linzwi le lituna, la li: Mu sabe Mulimu, mu mu lumbeke; kakuli nako ya hae ya ku atula i tile; mu mu kubamele, Ya ezize lihalimu ni lifasi.”—Sinulo 14:6, 7.
3. Ki sifi seo Mubupi n’a ezelize bashemi ba luna ba pili?
3 Ka buniti fela ha lu swaneli ku sa isa pilu ku Mubupi wa linto kaufela, Simbule sa bupilo, kakuli ki yena muñ’a luna ni lifasi-mubu le. (Samu 24:1) Ka ku bonisa lilato la hae le lituna, Jehova n’a file bana ba hae ba fa lifasi-mubu bupilo ni ku ba fa sibaka se si makalisa sa ku pila teñi—ili paradaisi ye buheha. Niteñi, yona mpo ye makaza yeo ne i itingile fa nto ye ñwi. Ka buniti fela, ne i filwe mwa pabalelo ya bona. Bashemi ba luna ba pili ne ba na ni ku babalela lihae la bona ni ku li yandulula ku fitela ha se ba yahile mwa lifasi-mubu kamukana ni ku li busa. Ne ba na ni matohonolo ni buikalabelo kwa neku la lifolofolo za fa lundandala, linyunywani, ni litapi—libupiwa ze ñwi kaufela ze ne li ka abana lifasi-mubu ni bona ni ba ba simuluha ku bona. Mutu n’a na ni ku ikalabela ka za seo se ne si beilwe mwa pabalelo ya hae.
4. Ki sifi seo mutu a ezize kwa pupo ya Mulimu?
4 Ku si na taba ni makalelo a’ makaza ao, ha mu talime seo mutu s’a ezize mwa ku silafaza lihae la hae le li buheha la lifasi-mubu! Ka ku sheununa sisupo sa kuli Mulimu ki yena muñ’a sona sipawana se si buheha se, batu ba silafalize hahulu lifasi-mubu. Kona ku silafazwa k’o se ku fitile fa sipimo se si lubeta kwa bupilo bwa mifuta ye miñata-ñata ya lifolofolo, linyunywani, ni litapi. Mulimu wa luna wa katulo ye nde ni y’a lilato h’a na ku tuhelela seo ku ya ku ile. Ku sinyiwa kwa lifasi ku tokwa kuli katulo i fiwe, ili nto yeo ba bañata ba na ni libaka la ku i saba. Kwa lineku le liñwi, ku bao ba ba sepa Mulimu ka likute, ki nto ye omba-omba ku ziba se si ka ezahala. Jehova u ka tahisa katulo, mi lifasi-mubu li ka kutiswa sinca. Yeo ka buniti fela ki taba ye nde ku ba lipilu ze lukile kaufela fa lifasi-mubu.
5, 6. Jehova u k’a nga cwañi muhato ku seo mutu a ezize kwa pupo ya Hae?
5 Ki ka nzila ifi yeo Mulimu a ka peta ka yona katulo ya hae? Ka ku itusisa Jesu Kreste, yo cwale a li Mulena ya yolisizwe wa Mubuso wa Mulimu wa kwa lihalimu. Ka Mwana wa kwa lihalimu y’o, Jehova u ka felisa muinelo wa cwale o silafezi, wa bukwenuheli. (2 Matesalonika 1:6-9; Sinulo 19:11) Ka yona nzila yeo u ka tisa kimululo ku bao ba ba mu saba mi, ka nako ye swana, ki ya ku yangwela ni ku bukeleza lihae la luna la lifasi-mubu.
6 Seo si ka ezahala ka mukwa ufi? Bibele i bulela ka za ñalelwa ye tuna ye taha ili yeo i fita fa masetela ka ndwa ya Armagedoni. (Sinulo 7:14; 16:16) Yeo i ka ba katulo ya Mulimu fa muinelo wa linto o silafezi wo ni basilafazi ba ona. Kana ku na ni batu bafi kamba bafi ba ba ka siyala ba pila? Ee! Ikaba bao ba ba na ni sabo ya ku saba Mulimu, isiñi sabo ye si ka konda, ye si na susuezo ye nde, kono sabo ya ku mu saba ka likute, ya ku mu kuteka hahulu. Ba ka punyuswa.—Liproverbia 2:21, 22.
Ponahazo ye Makalisa ya M’ata
7. Ki kabakalañi Mulimu ha n’a ikenyize mwa litaba kwa neku la Isilaele mwa lizazi la Mushe?
7 Muhato o mutuna w’o wa Jehova Mulimu ne u swaniselizwe cimo ki kezo ye m’ata ya na ezelize balapeli ba hae lilimo ze 1,500 pili Nako ya Luna ye Zibahala i si ka fita kale. Naha ye m’ata hahulu ya Egepita ne i beile babeleki ba yona ba Maisilaele ba ne ba li mazwahule mwa butanga, mane ne i likile ku bulaya lusika mukatumbi muta mubusi wa yona, Faro, n’a laelezi lifu la mbututu kamukana wa mushimani wa Muisilaele. Tulo ya Mulimu fahalimu a Egepita ne i ka tisa tukuluho ya Isilaele ku zwa kwa muinelo wa bupolitiki o hatelela, ee, tukuluho kwa sicaba se si silafalizwe ki ku lapela milimu ye miñata.
8, 9. Mushe ni Maisilaele ne b’a ngile cwañi muhato kwa ku ikenya mwa litaba kwa Mulimu?
8 Exoda kauhanyo ya 15 i bonisa ka m’o Isilaele n’a ngezi muhato fa ku lukululwa kwa hae mwa Egepita. Ku tatubisisa yona taba yeo ku ka lu tusa ku itebuha ka m’o Bakreste ba kona ku punyusezwa kwa muinelo wa mwa nako ya luna o’ silafezi kwa moya ni kwa mubili. Ha lu nyakisiseñi Exoda kauhanyo ya 15, ili ku toma mamelelo fa litimana ze ketilwe kuli lu itute libaka ha lu swanela ku keta ku saba Jehova, yena Mulimu wa niti. Lu kalisa ka litimana 1 ni 2:
9 “Mushe ni bana ba Isilaele kiha ba opelela Muñ’a Bupilo pina ye, ba li: Ni ka opelela Muñ’a Bupilo, kakuli u fenyize ka bulena; Pizi ni mupahami wa yona, u ba kashelize mwa liwate. Muñ’a Bupilo ki mata a ka, ki muñ’a pina ya ka; Ki Yena Mulamuleli wa ka.”
10. Ki sifi se ne si tahisize kuli Mulimu a timeze mpi ya Egepita?
10 Batu ku potoloha lifasi kamukana ba ziba taba ya ka m’o Jehova n’a lukululezi Maisilaele ku zwa mwa Egepita. N’a tisize likoto fahalimw’a ona mubuso wa lifasi o m’ata w’ani ku fitela Faro kwa mafelelezo ha n’a lumelelize Maisilaele ku funduka. Kono cwale limpi za Faro za ndongwama batu bao ba ne ba si na takelezo ni ye kana ni ku bonahaza kuli inge ne ba ba kwaciselize fa likamba la Liwate le Lifubelu. Nihaike kuli ne ku bonahezi inge kuli bana ba Isilaele ka bubebe-bebe ne ba ka latehelwa ki tukuluho ya bona ye nca, Jehova n’a lelile nto ye ñwi ye fapahana. Ka makazo a apula nzila mwa liwate ni ku tisa batu ba hae fa sibaka sa pukelezo. Maegepita ha ne ba latelezi, a kutisa sinca mezi a Liwate le Lifubelu fahalimu a bona mi a bulaela Faro ni limpi za hae mwa mezi.—Exoda 14:1-31.
11. Ki sifi se ne si zwile mwa muhato wa Mulimu wa ku lwanisa Egepita?
11 Ku timeza kwa Jehova limpi za Egepita ne ku mu file tumbo mwa meto a balapeli ba hae ni ku zibahaza hahulu libizo la hae. (Joshua 2:9, 10; 4:23, 24) Ee, libizo la hae ne li pahamisizwe fahalimw’a milimu ya Egepita ye si na m’ata, ili ya buhata, ye ne i si ka kona ku punyusa balapeli ba yona. Sepo ya ku sepa milimu ya bona ni mutu y’a shwa hamohocwalo ni m’ata a sisole ne i tisize maswabi a matuna hahulu. (Samu 146:3) Ha ku komokisi kuli Maisilaele ne ba susuelizwe ku opela milumbeko ye ne i bonisa sabo ya bona ye nde ya ku saba Mulimu ya pila, ili ya punyusa batu ba hae ka m’ata!
12, 13. Ki sifi se lu swanela ku ituta kwa tulo ya Mulimu kwa Liwate le Lifubelu?
12 Ka ku swana, lu swanela ku lemuha kuli ha ku na milimu ya buhata ya mwa nako ya luna mi ha ku na mubuso o m’ata ka ku fitisisa, nihaiba ka ku itusisa lilwaniso za nyukilia, o kona ku likana ni m’ata a Jehova. W’a kona mi u ka punyusa batu ba hae. “Limpi za lihalimu, ni ba ba yahile mwa lifasi, u ba eza mw’a latela; ha ku na ya ka yemisa lizoho la hae, a mu bulelele, a li: U ezañi?” (Daniele 4:35) Ha lu fita fa ku utwisisa ka ku tala se si taluswa ki ona manzwi ao, ni luna lu susuezwa ku opela milumbeko ya hae ka tabo.
13 Pina ya tulo kwa Liwate le Lifubelu i zwelapili kuli: “Muñ’a Bupilo ki ndume wa ndwa, [Jehova, NW] ki lona Libizo la hae.” Mutabani y’o y’a sa tulwi, kacwalo he, haki nto ye sa zibahali ya mwa muhupulo fela wa mutu. U na ni libizo! Ki yena ‘Ya tahisa ku ba teñi,’ Muezi ya Makaza, Yena y’o “wa Libizo la [Jehova, NW], . . . Muambakani-ya-Pahami, wa lifasi kaufela.” (Exoda 3:14; 15:3-5; Samu 83:18) Kana ha mu lumeli kuli ne i ka be i bile nto ye butali kwa neku la Maegepita ba kwaikale bao ku ba ni maikuto a’ utwahala ni a’ likute ku Ya-M’ata-Kaufela mwa sibaka sa ku mu shemaeta?
14. Butokwa bwa sabo ya silumeli ne bu bonisizwe cwañi kwa Liwate le li Fubelu?
14 Ka ku ba yena Muezi wa lifasi-mubu, yena Mupangi wa liwate yo u na ni m’ata a tezi fahalimu a lipulukelo-tuna za mezi. (Exoda 15:8) Ka ku itusisa hape m’ata a hae fahalimw’a moya, n’a petile se si bonahala ku sa konahala. A aluhanya mandunga fa sibaka se siñwi ni ku a kutisa mwamulaho kwa maneku a’ fapahana ili ku tahisa kuli ku be ni nzila ye bayula mwahal’a mezi ilikuli batu ba hae ba fite. Ha mu beye pono yeo mwa munahano: mezi a’ fita fa buima bwa matani a eza bolule-lule a yemi nonga sina mamota a’ bapani, ili ku tahisa nzila ya kuli Maisilaele ba banduke ka yona. Ee, bao ba ne ba bonisize sabo ye nde ya ku saba Mulimu ne ba fumani silelezo. Cwale Jehova n’a lukuluzi mezi ao, ili ku a tuhelela ku kuta mwa sibaka sa ona sina munda o’ m’ata, ili ku kwahela limpi za Faro ni lilwaniso za zona kaufela. Ki ponahazo hakalo ya m’ata a bumulimu fahalimu a milimu ye si na tuso ni m’ata a limpi za batu! Kaniti luli, Jehova ki yena ya swanelwa ku sabiwa, nji hakucwalo?—Exoda 14:21, 22, 28; 15:8.
Ku Bonisa Sabo ya Luna ya ku Saba Mulimu
15. Ki ufi o swanela ku ba muhato wa luna kwa likezo za Mulimu ze m’ata za ku pilisa?
15 Kabe ne lu yemi teñi k’o ka silelezo hamoho ni Mushe, ka buniti fela ne lu ka be lu susuelizwe ku opela kuli: “Ki mañi ya swana ni Wena mwahali a milimu, Wena Muñ’a Bupilo? Ki mañi ya zibahala ka ku ba Ya-Kenile sina wena, Ya sabisa ka libubo, ya eza ze komokisa?” (Exoda 15:11) Maikuto a’ cwalo se a utwahalizwe mwahal’a lilimo kaufela ze myanda-nda hamulaho wa nako yeo. Mwa buka ya mafelelezo ya Bibele, muapositola Joani u talusa sikwata sa batanga ba ba tozizwe ba ba sepahala ba Mulimu kuli: “Ba opela pina ya Mushe, mutang’a Mulimu, ni pina ya Ngunyana.” Ki ifi yona pina ye tuna yeo? “Mulena Mulimu Ya-Mata-Kaufela, misebezi ya hao ki ye mituna, ya komokisa. Wena Mulimu wa macaba, linzila za hao li lukile, ki za niti; Ya si na ku saba ni ku lumbeka Libizo la hao, ikaba mañi Mulena? Kakuli Ya Kenile ki Wena a nosi.”—Sinulo 15:2-4.
16, 17. Ki likezahalo ze makalisa lifi zeo lu bona inze li ezahala kacenu?
16 Kacwalo ni kacenu ku na ni balapeli ba ba lukuluzwi ili ba ba itebuha isiñi fela misebezi ya pupo ya mazoho a Mulimu kono hape ni milao ya hae. Batu ba ba zwelela mwa macaba kamukana se ba lukuluzwi kwa moya, ba kauhanyizwe kwa lifasi le li silafalizwe kakuli ba lemuha ni ku sebelisa likatulo ze lukile za Mulimu. Ka silimo, likiti ze fita fa myanda-nda ba banduka kwa lifasi le li silafezi le kuli ba pile ni kopano ye kenile, ye lukile ya balapeli ba Jehova. Ona cwale-cwale fa, hamulaho wa ku petiwa kwa likatulo za Mulimu ze cisa fahalimu a bulapeli bwa buhata ni likalulo ze ñwi za muinelo wo wa linto, ba ka pila ku ya ku ile mwa lifasi le linca le li lukile.
17 Ka ku lumelelana ni Sinulo 14:6, 7, mufuta wa mutu cwale u sweli ku utwa lushango lwa temuso ya za katulo lo lu zibahazwa ki Lipaki za Jehova mwatas’a ketelelo ya mangeloi. Mwa linaha ze fitelela 230 ñohola, Lipaki ba ba bat’o ba bolule baketalizoho ne ba shaezi taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu ni nako ya hae ya katulo. Kwa neku la ku luta batu sina bona kuli ba punyuhe, Lipaki ne ba ezize misipili ya kamita kwa mandu a batu, ku zamaisa lituto za Bibele ze si na tifo. Ba ba likiti ze myanda-nda ka silimo ni silimo ba ituta cwalo ze likani za ku saba Mulimu wa niti ka nzila ye butali, ba neela bupilo bwa bona ku yena, mi ba kolobezwa. Ki nto ye tabisa hakalo kuli ba ba cwalo ba fitile fa ku saba Mulimu wa niti!—Luka 1:49-51; Likezo 9:31; mu bapanye Maheberu 11:7.
18. Ki sifi se si bonisa kuli mangeloi a’ amiwa mwa ku kutaza kwa luna?
18 Kana ki niti kuli mangeloi a amilwe mwa musebezi wo wa ku kutaza? Kihona, ka buniti fela ku bonahala ku ba ko ku utwahala hahulu kuli ketelelo ya mangeloi hañata i tisize Lipaki za Jehova kwa ndu k’o mutu yo muñwi ya mwa masitapilu n’a nyolelwa, nihaiba ku lapelela, tuso ya kwa moya! Sina ka mutala, Lipaki za Jehova ba babeli ba ne ba li ni mwanana ne ba bulela taba ye nde fa sioli sa mwa Caribbean. Musihali-tuna ha ne u nze u atumela, ba bahulu ba babeli bao ne ba ikatulezi kuli ne ba ka yemela f’o lizazi leo. Kono mwanana n’a bata ka ku ipitela ku potela ndu ye ne i tatama. Ha n’a boni kuli ba bahulu ne ba si na tengamo ya ku eza cwalo ka nako yeo, n’a ile anosi ni ku yo ngongota. Musizana n’a kwaluzi sikwalo. Ba bahulu ha ne ba boni seo, ba ya teñi ni ku yo bulela ku yena. A ba memela mwa ndu, mi a talusa kuli ha n’a utwile ku ngongota fa sikwalo, n’a nze a lapela kuli Mulimu a mu lumele Lipaki ba ku mu luta Bibele. Litukiso ne li ezizwe za tuto ya Bibele.
19. Ki sifi se ne lu ka supa ku ba tuso ye zwelela mwa ku saba Mulimu?
19 Ha lu nze lu fitisa lushango lwa katulo ya Mulimu ka busepahali, hape lu luta milao ya hae ye lukile. Yona yeo ha i sebeliswa mwa bupilo bwa batu, limbuyoti za kwa mubili ni kwa moya li fita fa ku ba teñi. Sina ka mutala, Bibele ki ye utwahala hande hahulu mwa ku nyaza kwa yona mifuta kaufela ya buhule. (Maroma 1:26, 27, 32) Kacenu, lipimo za bumulimu li nyazisezwa hahulu mwa lifasi. Ki sifi se si zwa mwateñi? Manyalo a shandauka. Bubangoki bu sweli ku ekezeha. Matuku a sihule a holofaza a s’a fitile fa ku ata hahulu a sweli ku yanduluka mwa lilimo za mwanda wo wa bu 20. Ee luli, butuku bo bu sabisa bwa AIDS ka sipimo se situna bu yandululwa ki buhule. Kono kana sabo ye likute ya ku saba Mulimu ha i si ka fumaneha ku ba silelezo ye tuna kwa balapeli ba niti?—2 Makorinte 7:1; Mafilipi 2:12; mu bone hape Likezo 15:28, 29.
Ze Zwa mwa ku Saba Mulimu Cwale
20. Ki sifi se si bonisa kuli ba bañwi ba ziba ka za libubo la Lipaki za Jehova?
20 Limbuyoti ki ze ñata ku bao ba ba saba Mulimu ni ku latelela milao ya hae. Ha mu nyakisise kezahalo ye bonisa temuho ye sweli ku hula ya taba ya kuli Lipaki za Jehova ba eza swalisano ya mizwale ye na ni kozo ili ya Bakreste ba muzamao o lukile. Palonyana ya Lipaki, ba ne ba yo fumaneha kwa mukopano wa mwahal’a macaba kwa South America, ne ba ina mwa hotela yeo hape busihu bo buñwi ne i itusisizwe kwa neku la mukopano o si wa Lipaki o ne u ka zamaiswa ki prezidenti wa naha yeo. Sikwata sa basilelezi ha ne si nze si shashokiseza prezidenti mwa sikwepe, Paki ya n’a sa zibi kuli ki mañi ya n’a li mwa sikwepe n’a keni mwateñi, ili nto ye ne i komokisize basilelezi! Ha n’a lemuhile sa n’a ezize, Paki y’o a kupa swalelo ka za ku icocomeza teñi kwa hae. A ba bonisa baji ya hae ya mukopano ili ye mu zibahaza sina Paki mi a bulela kuli n’a si ya lubeta ku prezidenti. Ha nze a menya, mulibeleli yo muñwi a bulela kuli: “Kabe batu kamukana ne ba swana sina Lipaki za Jehova, ne lu si ke lwa tokwa litukiso ze cwana za silelezo.”—Isaya 2:2-4.
21. Ki linzila lifi za ku nga muhato ze li ze kona ku fumaneha kwa batu kacenu?
21 W’o ki ona muinelo wa batu bao Jehova a sweli ku kubukanya ni ku ba lukisa kuli ba fite fa ku “zwa mwa ñalelwa ye tuna” ye ka felisa ona muinelo wo. (Sinulo 7:9, 10, 14) Ku punyuha ko ku cwalo ha ku na ku ba nto ye li ya ka ku tandalelwa fela. Kuli mutu a punyuhe, u lukela ku saba Jehova, ku mu lemuha sina Mubusi y’a na ni tukelo, ni ku ineela ku yena. Nihakulicwalo, taba luli ki ya kuli ba bañata ha ba na ku hulisa mufuta wa sabo ye ka ba tahiseza ku swanelwa ki silelezo. (Samu 2:1-6) Ka ku ya ka bupaki kaufela bo bu li teñi, Mubusi wa Jehova ya ketilwe, Jesu Kreste, se a yolisizwe sina Mulena haisali ku zwiwa ka silimo se si zwile mubano sa 1914. Seo si talusa kuli nako ye siyezi se i fela ka bubebe ya kuli batu ka buñwi ba tahise ni ku bonisa sabo ye nde ya ku saba Jehova. Niteñi, Mubupi wa luna u sweli ku lumeleza batu ka buñwi, nihaiba ba ba mwa mayemo a m’ata, kuli b’a nge muhato: “Mina malena mu talife; Ni mina baatuli ba lifasi mu utwe ku elezwa. Mu sebeleze Muñ’a Bupilo inze mu saba, mi mu tabe, inze mu tutumela. Mu tubete Mwana, a ka swana a halifa, mi mwa shwa mwa nzila ya mina, kakuli buhali bwa hae bu ka tuka kapili. Ba filwe mbuyoti batu kaufela ba ba tiile mwa sepo ya bona, ku Yena.”—Samu 2:7-12.
22. Ki sifi se si ka taha mwa nako ya kwapili ku bao ba ba saba Mulimu cwale?
22 Haike lu be mwahal’a bao ba ba ka lumbeka Mubupi wa luna ka ku ba Yena ya lu lukuluzi. Nihakulicwalo, seo si tokwa kuli luna lu sabe Mulimu wa niti cwale! (Mu bapanye Samu 2:11; Maheberu 12:28; 1 Pitrosi 1:17.) Lu lukela ku zwelapili ku ituta milao ya hae ye lukile ni ku i buluka. Pina ya Mushe ni ya Ngunyana, ye ñozwi kwa Sinulo 15:3, 4, i ka fita fa masetela a yona muta Jehova a ka zwisa bumaswe kamukana fa lifasi-mubu ni ku kalisa ku folisa mutu ni lihae la hae la lifasi-mubu kwa neku la lika ze silafaza ze tisizwe ki sibi. Cwale, ka lipilu za luna kaufela, lu ka opela kuli: “Mulena Mulimu Ya-Mata-Kaufela, misebezi ya hao ki ye mituna, ya komokisa. Wena Mulimu wa macaba, linzila za hao li lukile, ki za niti; Ya si na ku saba ni ku lumbeka Libizo la hao, ikaba mañi Mulena?”
Kana Mwa Hupula?
◻ Ki kabakalañi Jehova ha lukelwa ki sabo ya luna ye na ni susuezo ye nde?
◻ Ki sifi se ne si bonisizwe ki za n’a petile Mulimu kwa Liwate le Lifubelu?
◻ Ki lituso lifi ze zwa mwa sabo ya luna ya ka likute ku Jehova?
◻ Ki nako ye cwañi ya kwapili ye libelezi bao ba ba saba Mulimu wa niti cwale?