Jehova Ki Yena Mutusi wa Luna

“Tuso ya ka i zwa ku [Muñ’a] Bupilo, ya ezize lihalimu ni lifasi.”—SAMU 121:2.

1, 2. (a) Ki kabakalañi ha ku kona ku bulelwa kuli kaufel’a luna lu tokwanga tuso fokuñwi? (b) Jehova ki Mutusi ya cwañi?

KI MAÑI ku luna ya sa tokwi tuso? Niti kikuli kaufel’a luna lu tokwanga tuso ka linako ze ñwi—kuli lu tiyele butata bo butuna, kuli lu tiyele bumai bo bu lu tahezi, kamba kuli lu itiise mwahal’a tiko ye t’ata. Batu hañata ha ba tokwa tuso, ba yanga ku mulikan’a bona ya lilato. Ku taluseza mulikani ya cwalo butata bwa mina ku kana kwa imulula. Kono ku na ni za sa koni ku eza mutu yo muñwi. Mi hape ba bañwi ba kana ba sa koni ku lu tusa ha lu tokwa tuso.

² Nihakulicwalo, ku na ni Mutusi ya na ni m’ata a’ sa feli ni ya kona ku lu tusa kamita. Mi u lu sepisa kuli ha na ku lu fulalela ni kamuta. Muñoli wa samu n’a bulezi ka buikolwiso ka za Mutusi y’o kuli: “Tuso ya ka i zwa ku [Jehova, NW.]” (Samu 121:2) Ki kabakalañi muñoli wa samu yeo ha n’a kozwi kuli Jehova n’a ka mu tusa? Kuli lu alabe puzo yeo, ha lu nyakisiseñi Samu 121. Ku eza cwalo ku ka lu bonisa libaka ha lu swanela ku kolwa kuli Jehova ki yena Mutusi wa luna.

Mutusi Ya Sa Palelwi Se Siñwi

 3. Muñoli wa samu n’a kana a inulezi meto a hae kwa malundu afi, mi ki kabakalañi?

³ Muñoli wa samu n’a kalile ka ku supa kwa lika za bupile Jehova kuli ki zona ze lu fa sepo. N’a ize: “Ni inulela meto kwa malundu; tuso ya ka i ka ni zwela kakai? Tuso ya ka i zwa ku [Jehova, NW], ya ezize lihalimu ni lifasi.” (Samu 121:1, 2) Muñoli wa samu yeo n’a si ka inulela meto a hae kwa lilundu ni lilundu kaufela. Manzwi ao ha n’a ñozwi, tempele ya Jehova ne i inzi mwa Jerusalema. Mi munzi wo, o n’o yahilwe fa malundu a Juda, ne li ona munzi wa Jehova wa swanisezo. (Samu 135:21) Mwendi muñoli wa samu yeo n’a inulezi meto a hae kwa malundu a Jerusalema fo ne i yahilwe tempele ya Jehova, ili ku talimela ku Jehova ka buikolwiso kuli u ka mu tusa. Ki kabakalani muñoli wa samu yeo ha n’a kozwi luli kuli Jehova n’a ka mu tusa? Kakuli Jehova ki yena “ya ezize lihalimu ni lifasi.” Kacwalo sa n’a talusa muñoli wa samu y’o kikuli, ‘Ha ku na se si kona ku palelwisa Mubupi ya m’ata ote ku ni tusa!’—Isaya 40:26.

 4. Muñoli wa samu n’a bonisize cwañi kuli Mulimu ki ya tona kamita ku bona ze ba tokwa batu ba hae, mi ki kabakalañi nto yeo ha i tiisa pilu?

⁴ Ku zwa f’o, muñoli wa samu y’o a talusa kuli Jehova ki ya tona kamita ku lemuha ze ba tokwa batanga ba hae. N’a ize: “H’a na ku lumela liutu la hao ku telela; yena ya ku babalela h’a ozeli. Yena ya babalela Isilaele, h’a ozeli mi h’a lobali.” (Samu 121:3, 4) Ha ku konahali kuli Mulimu a tuhelele ba ba mu sepile ku “telela” kamba ku wa ku welela. (Liproverbia 24:16) Kabakalañi? Kakuli Jehova u swana sina mulisana ya tona kamita ya lisa lingu za hae. Kana manzwi ao h’a tiisi pilu? Mulimu ha koni nihaiba hanyinyani ku fulalela batu ba hae. Wa ba tokomela busihu ni musihali.

 5. Ki kabakalañi Jehova ha bulezwi kuli u kwa ‘lizoho la bulyo’?

⁵ Ka ku kolwa kuli Jehova ki Musilelezi ya sepahala wa batu ba hae, muñoli wa samu n’a ñozi kuli: “[Muñ’a] Bupilo ki mubabaleli wa hao, [Muñ’a] Bupilo ki muluti wa hao kwa lizoho la hao la bulyo. Lizazi ha li na ku ku nata musihali, niheba kweli busihu.” (Samu 121:5, 6) Ku mutu ya zamaya ka mahutu mwa naha ya Middle East, muluti u kona ku ba silelezo ye nde kwa lizazi le li babula. Jehova u swana sina muluti kwa batu ba hae; u ba sileleza kwa likozi ze babula sina lizazi. Mu lemuhe kuli Jehova u bulezwi kuli u kwa ‘lizoho la bulyo.’ Mwa lindwa za kwaikale, lizoho la bulyo la lisole ne li sa silelezwangi ki tebe, kakuli tebe ne i swaliwanga mwa lizoho la nzohoto. Mulikani ya sepahala n’a kona ku sileleza yo muñwi ka ku yemela ni ku lwanela kwa bulyo bwa hae. Ka ku swana sina mulikani ya cwalo, Jehova ka ku sepahala u yemi kwatuko ni balapeli ba hae, inze a itukiselize kamita ku ba tusa.

6, 7. (a) Muñoli wa samu u lu kolwisa cwañi kuli Jehova ha na ku tuhela ku tusa batu ba hae? (b) Ki kabakalañi ha lu kona ku ba ni buikolwiso sina muñoli wa samu?

⁶ Kana Jehova muta o muñwi u ka tuhela ku tusa batu ba hae? Ha ku konahali ni hanyinyani. Muñoli y’o wa samu n’a ize: “[Muñ’a] Bupilo u ka ku sileleza kwa bumaswe kamukana, u ka babalela moya wa hao. [Muñ’a] Bupilo u ka ku babalela niha u funduka, niha u kuta, ku zwa cwale, ni ku ya ku ile.” (Samu 121:7, 8) Mwa timana 5, muñoli wa samu n’a ize: ‘Muñ’a Bupilo ki mubabaleli wa hao,’ ili ku talusa ka nako ya cwale. Mi mwa litimana ze, muñoli wa samu y’o n’a ñozi kuli: ‘Muñ’a Bupilo u ka ku sileleza,’ ili ku talusa kwapili. Kacwalo, balapeli ba niti ba sepiswa kuli Jehova u ka zwelapili ku ba tusa ku ya cwalo ni kwapili. Ku si na taba ni ko ba ya, ku si na taba ni butata bo bu ka ba tahela, ba ka zwelapili ku tusiwa ki yena.—Liproverbia 12:21.

⁷ Kaniti muñoli wa Samu 121 n’a kozwi kuli Mubupi ya m’ata ote wa babalela batanga ba hae ka lilato sina mulisana yo munde ni ka tukufalelo sina mulibeleli ya tona kamita. Ni luna lu swanela ku ba ni buikolwiso bwa n’a bile ni bona muñoli wa samu yeo, kakuli Jehova ha cinci. (Malaki 3:6) Kana seo si talusa kuli lu ka silelezwanga kwa mubili nako kaufela? Batili, kono ibile fela lwa itinga ku yena sina Mutusi wa luna, u ka lu sileleza kwa lika kaufela ze kona ku lu fokolisa kwa moya. Kacwalo lu swanela ku ipuza kuli, ‘Jehova u lu tusa ka linzila lifi?’ Ha lu nyakisiseñi linzila z’e ne za ka mwa lu tuseza Jehova. Mwa tuto m’o, lu ka nyakisisa ka mwa n’a tuselize batanga ba hae mwa miteñi ya kwaikale. Mwa tuto ye tatama, lu ka nyakisisa ka za m’o a tuseza batu ba hae kacenu.

Tuso ya Mangeloi

 8. Ki kabakalañi ha ku sa komokisi kuli mangeloi a tabela hahulu ku tusa batanga ba Mulimu ba fa lifasi-mubu?

⁸ Jehova u na ni mangeloi a eza limilyoni za limilyoni. (Daniele 7:9, 10) Bana ba hae ba moya bao ba peta tato ya hae ka busepahali. (Samu 103:20) Ba ziba hande-nde kuli Jehova u na ni lilato le lituna kwa balapeli ba hae ba fa lifasi-mubu mi ni kuli u bata ku ba tusa. Ha ku komokisi he kuli mangeloi a tabela hahulu batanga ba Mulimu ba fa lifasi-mubu. (Luka 15:10) Kacwalo he mangeloi a lukela ku ba a tabela ku itusiswa ki Jehova kuli a tuse batu. Jehova n’a itusisize mangeloi ka linzila lifi kuli a tuse batanga ba hae mwa miteñi ya kwaikale?

 9. Mu fe mutala o bonisa ka m’o mangeloi n’a fezwi m’ata ki Mulimu kuli a sileleze batu ba ba sepahala.

⁹ Mangeloi ne a filwe m’ata ki Mulimu kuli a sileleze ni ku yangwela batu ba ba sepahala. Mangeloi a mabeli n’a tusize Lota ni bana ba hae ku banduka sinyeho ya Sodoma ni Gomora. (Genese 19:1, 15-17) Lingeloi li li liñwi ne li bulaile masole ba Maasirya b’a 185,000 ba ne ba bata ku taseza Jerusalema. (2 Malena 19:35) Daniele ha n’a nepezwi mwa musima wa litau, Jehova n’a “lumile lingeloi la hae, mi [ne] li tibile milomo ya litau.” (Daniele 6:21, 22) Lingeloi ne li lukuluzi muapositola Pitrosi mwa tolongo. (Likezo 12:6-11) Bibele i bonisa mitala ye miñwi ye miñata ya batu ba ne ba silelelizwe ki mangeloi, ili ku paka manzwi a Samu 34:7 a li: “Lingeloi la [Muñ’a] Bupilo li tibelezi, li beile ba ba mu saba mwahali; mi la ba lamulela.”

10. Jehova n’a itusisize cwañi lingeloi kuli a tiise mupolofita Daniele?

¹⁰ Ka linako ze ñwi, Jehova n’a itusisize mangeloi kuli a susueze ni ku tiisa batu ba ba sepahala. Mutala o bonisa cwalo u fumaneha kwa Daniele kauhanyo 10. Ka nako yeo, Daniele mwendi n’a sutelela kwa lilimo za ma-100. Mupolofita y’o n’a zwafile hahulu, mi ku bonahala n’a zwafisizwe ki matota a Jerusalema ni tiyeho ya ku yaha sinca tempele. Hape n’a kakamalile hahulu ha n’a boni pono ye sabisa. (Daniele 10:2, 3, 8) Mulimu ka lilato a luma lingeloi kuli li yo mu tiisa. Lingeloi leo la hupulisa Daniele hape ni hape kuli ki “munna ya latwa hahulu” ki Mulimu. Ne ku zwileñi mwateñi? Mupolofita wa musupali y’o a taluseza lingeloi leo kuli: “U ni file mata!”—Daniele 10:11, 19.

11. Ki ufi mutala o bonisa ka m’o mangeloi n’a itusiselizwe ku zamaisa musebezi wa ku kutaza taba ye nde?

¹¹ Jehova hape n’a itusisize mangeloi kuli a zamaise musebezi wa ku kutaza taba ye nde. Lingeloi ne li laezi Filipi ku y’o kutaza ka za Kreste ku nduna wa Muetopia, mi hasamulaho nduna y’o a kolobezwa. (Likezo 8:26, 27, 36, 38) Hamulahonyana, Mulimu n’a bata kuli taba ye nde i kutazwe ku Balicaba ba ne ba si ka ya kwa mupato. Mwa pono, lingeloi la taha ku Kornele, Mulicaba ya n’a saba Mulimu, mi la mu laela kuli a lume batu ku yo biza muapositola Pitrosi. Batanga ba Kornele ha se ba fumani Pitrosi, ba li: “Kornele . . . u laezwi ki Lingeloi le li kenile ku ku bizeza kwa ndu ya hae, kuli a utwe manzwi a hao.” Pitrosi a eza cwalo, mi Balicaba ba pili ba ba si ka ya kwa mupato ba taha mwa puteho ya Sikreste. (Likezo 10:22, 44-48) Mu nahane mo ne mu ka ikutwela ha ne mu ka ziba kuli lingeloi li mi tusize ku fumana mutu ya tabela taba ye nde!

Tuso ya Moya o Kenile

12, 13. (a) Ki kabakalañi baapositola ba Jesu ha ne ba swanela ku kolwa kuli moya o kenile n’o ka ba tusa? (b) Ki ka nzila ifi yeo moya o kenile n’o file m’ata Bakreste ba kwa makalelo?

¹² Nakonyana pili a si ka shwa kale, Jesu n’a sepisize baapositola ba hae kuli ne ba si ke ba siiwa fela ba sa tusiwi. Ndat’ahe n’a ka ba fa “Mutiisapilu, ona Moya o Kenile.” (Joani 14:26) Baapositola ne ba swanela luli ku kolwa kuli moya o kenile n’o ka ba tusa. Ne ba swanela ku lumela cwalo kakuli Mañolo a tahile ka moya a tezi mitala ya ka m’o Jehova n’a itusiselize moya o kenile, ona m’ata a matuna ka ku fitisisa, kuli a tuse batu ba hae.

¹³ Hañata, moya o kenile ne u itusisizwe ku fa m’ata kwa batu kuli ba eze tato ya Jehova. Moya o kenile n’o file Baatuli m’ata a ku yangwela Isilaele. (Baatuli 3:9, 10; 6:34) Moya o swana wo n’o file m’ata Bakreste ba kwa makalelo kuli ba kutaze ka bundume ku si na taba ni twaniso ifi kamba ifi. (Likezo 1:8; 4:31) Ku kondisa bukombwa kwa bona ne ku pakile hande-nde kuli moya o kenile no u ba tusa. Kucwalo kakuli ‘batu ba ba si ka ituta, ili batu-tu fela’ ne ba ka kona cwañi ku kutaza taba ya Mubuso mwa lifasi kaufela la miteñi yeo?—Likezo 4:13; Makolose 1:23.

14. Jehova u itusisize cwañi moya wa hae o kenile kuli a fe liseli kwa batu ba hae?

¹⁴ Jehova hape n’a itusisize moya wa hae o kenile kuli a fe liseli kwa batu ba hae. Ka tuso ya moya wa Mulimu, Josefa n’a konile ku talusa litolo za bupolofita za Faro. (Genese 41:16, 38, 39) Ka moya wa hae, Jehova n’a patuluzi milelo ya hae kwa batu ba ba ikokobeza ni ku i patela ba ba ikuhumusa. (Mateu 11:25) Kacwalo muapositola Paulusi n’a bulezi ka za lika z’a file Jehova ku “ba ba mu lata” kuli: “Mulimu u li patululezi luna ka Moya.” (1 Makorinte 2:7-10) Mutu u kona fela ku utwisisa hande tato ya Mulimu ha tusiwa ki moya o kenile.

Tuso ya Linzwi la Mulimu

15, 16. Joshua n’a taluselizwe ku ezañi kuli a kondise lika?

¹⁵ Linzwi la Jehova le li tahile ka moya “li na ni tuso kwa ku luta” mi li konisa batanga ba Mulimu ku ‘petahala ni ku talifela luli misebezi kaufela ye minde.’ (2 Timotea 3:16, 17) Bibele i na ni mitala ye miñata ye bonisa ka m’o batanga ba Mulimu ba kwaikale ne ba tuselizwe ki likalulo za Linzwi la hae ze ne se ñozwi kale.

¹⁶ Mañolo ne a tusize ku fa ketelelo kwa balapeli ba Mulimu. Joshua ha n’a filwe buikalabelo bwa ku zamaisa Isilaele, n’a taluselizwe kuli: “Buka ye ya mulao [ye ne ñozwi ki Mushe] i si ke ya zwa mwa mulomo wa hao, kono u i nahane musihali ni busihu; kuli u tokomele ku eza se si ñozwi mwateñi kaufela. Ka ku eza cwalo u ka kondisa nzila ya hao, mi z’o ka eza kaufela, u ka li kona.” Mu lemuhe kuli Mulimu n’a si ka sepisa Joshua kuli n’a ka suña ku yena butali bo buñwi cwalo ka makazo. Kono n’a bulezi kuli Joshua ha n’a ka bala ni ku nahana ‘buka ya mulao,’ fohe n’a ka kondisa lika.—Joshua 1:8; Samu 1:1-3.

17. Daniele ni Mulena Josiasi ne ba tusizwe cwañi ki likalulo za Mañolo ze ne li teñi mwa miteñi ya bona?

¹⁷ Linzwi la Mulimu le li ñozwi hape ne li tusize ku patulula tato ni mulelo wa hae. Ka mutala, ka ku bala za n’a ñozi Jeremia, Daniele n’a konile ku ziba lilimo zeo Jerusalema ne i ka siyala matota. (Jeremia 25:11; Daniele 9:2) Mu nahane hape ze ne ezahezi mwa puso ya Mulena Josiasi wa Juda. Ka nako yeo, sicaba ne se si zwile ku Jehova, mi ku bonahala kuli malena ne ba palezwi ku iñolela likopi za bona za Mulao ni ku li latelela. (Deuteronoma 17:18-20) Kono tempele ha ne i swelwi ku lukiswa, ne ku fumanwi “buka ya Mulao,” mwendi ili ya n’a kile a ñola Mushe ka sibili. Mwendi yeo ne li yona kopi luli ya pili, ye ne felizwe ku ñolwa lilimo ze 800 kwamulaho. Ha s’a balezwi buka yeo, Josiasi a lemuha kuli sicaba ne si fulalezi hahulu tato ya Jehova, mi mulena a nga mihato ye tiile ya ku latelela ze ñozwi mwa buka yeo. (2 Malena 22:8; 23:1-7) Kana ha ku iponahazi hande kuli batu ba Mulimu ba kwaikale ne ba tusizwe ki likalulo za Mañolo a Kenile ze ne li teñi mwa miteñi yeo?

Tuso ya Balumeli Sina Luna

18. Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli Jehova ki yena mutusi luli muta mulapeli wa niti a tusa yo muñwi?

¹⁸ Tuso ya fanga Jehova hañata i tahanga ka balumeli ka luna. Mi Mulimu ki yena ya banga luli mutusi muta mulapeli wa niti a tusa yo muñwi. Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela cwalo? Ki ka mabaka a mabeli. Libaka la pili, moya o kenile wa Mulimu ki ona o tusanga. Moya wo u beya muselo, o kopanyeleza lilato ni bunde, ku ba ba bata kuli u ba tuse. (Magalata 5:22, 23) Kacwalo, haiba mutang’a Mulimu a tiiswa ki yo muñwi, seo si bonisa kuli moya wa Jehova wa sebeza. Libaka la bubeli, lu bupilwe ka siswaniso sa Mulimu. (Genese 1:26) Seo si talusa kuli lu na ni m’ata a ku bonahaza mikwa ya hae, ye kopanyeleza sishemo ni mufelañeke. Kacwalo muta mutang’a Jehova a tusa yo muñwi, Mutusi luli ki Mulimu kakuli ki yena ya likanyiswa.

19. Ka ku ya ka litaba ze ñozwi mwa Bibele, Jehova n’a konile cwañi ku fa tuso ka balumeli ba bañwi?

¹⁹ Mwa miteñi ya litaba ze ñozwi mwa Bibele, Jehova n’a file cwañi tuso ka balumeli ba bañwi? Jehova hañata n’a susuezanga yo muñwi wa batanga ba hae ku fa kelezo ku yo muñwi, sina Jeremia ha n’a file Baruki kelezo ye ne mu pilisize. (Jeremia 45:1-5) Ka linako ze ñwi, balapeli ba niti ne ba ikutwile ku tameha ku fa lituso ze ñwi kwa balumeli ka bona, inge cwalo Bakreste ba kwa Masedonia ni Akaya mo ne ba boniselize tukufalelo ka ku tusa mizwale ba bona ba ba tokwile ba mwa Jerusalema. Muapositola Paulusi n’a lemuhile kuli bufani bo bu cwalo ne bu tahisize “buitumelo ku Mulimu.”—2 Makorinte 9:11.

20, 21. Ki mwa miinelo mañi m’o muapositola Paulusi n’a tiisizwe ki mizwale ba mwa Roma?

²⁰ Litaba ze susueza ni ku fita ki litaba za ka m’o batanga ba Jehova ne ba konezi ku tiisana ni ku susuezana. Mu nahane mutala wa muapositola Paulusi. Ha n’a ya kwa Roma inze a li lipantiti, Paulusi n’a zamaile mwa mukwakwa wa Roma o bizwa Appian Way. Kalulo ya mafelelezo ya musipili wa hae ne si ye nde ni hanyinyani, kakuli bazamai ne ba fitile mwa musindi wa mataba.a Mizwale ba mwa puteho ya Roma ne ba ziba kuli Paulusi n’a taha. Ne ba ezizeñi? Kana ne ba libelezi fela mwa mandu a bona mwa munzi ku fitela Paulusi a fita kihona ba yo mu lumelisa?

²¹ Luka, muñoli wa Bibele, ya n’a zamaile ni Paulusi mwa musipili wo, u lu taluseza ze ne ezahezi, u li: “Balumeli ba mwa Roma ha ba utwa litaba za luna, ba taha ku t’o lu katanyeza fa Musika wa Apiusi, ni fa Mahotela a Malalu.” Mu nahane fela ze ne ezahezi f’o. Ka ku ziba kuli Paulusi n’a taha, sikwata sa mizwale ba funduka ku zwa kwa Roma ku yo mu katanyeza. Ba bañwi ku bona ba yo libelela kwa Musika wa Apiusi, se ne si li siteshini se si tumile likilomita ze 74 ku zwa kwa Roma. Ba bañwi kaufela ne ba libelezi fa Mahotela a Malalu, fa sibaka sa mapumulelo se si inzi likilomita ze 58 ku zwa mwa munzi. Paulusi n’a ikutwile cwañi? Luka u biha kuli: “Paulusi a man’o ba bona, a itumela ku Mulimu, a tiya pilu.” (Likezo 28:15) Mu nahane fela nto yeo—ku bona fela mizwale bao ba ne ba ikatalize ku zamaya musipili o mutelele cwalo ne ku tiisize ni ku omba-omba Paulusi! Mi Paulusi n’a itumezi ku mañi kwa tiisezo yeo ya n’a filwe? N’a itumezi ku Jehova Mulimu, yena luli ya n’a tahisize cwalo.

22. Ki lifi liñolo la luna la silimo la 2005, mi ku ka nyakisiswañi mwa tuto ye tatama?

²² Kacwalo, litaba za Mulimu ze ñozwi ka moya li bonisa hande kuli Mulimu ki Mutusi. Ki Mutusi ya si na ya likana ni yena. Kacwalo he, Lipaki za Jehova mwa 2005 ba ka ba ni liñolo la silimo le li tomile fa manzwi a Samu 121:2, a’ li: ‘Tuso ya ka i zwa ku Jehova.’ Kono Jehova u lu tusa cwañi kacenu? Puzo yeo i ka nyakisiswa mwa tuto ye tatama.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

Ki ka linzila lifi zeo Jehova n’a file ka zona tuso—

• ka mangeloi?

• ka moya wa hae o kenile?

• ka Linzwi la hae le li tahile ka moya?

• ka balumeli ba bañwi?

[Manzwi a fa likepe 15]

Liñolo la silimo la 2005 li ka ba: ‘Tuso ya ka i zwa ku Jehova.’—Psalm 121:2.

[Siswaniso se si fa likepe 16]

Paulusi n’a itumezi ku Mulimu kwa tuso ya n’a filwe ki mizwale mwa Roma