Lusebeleza Mulimu Yanani Makeke Amatuna

 1. Mutu yanani makeke ki mutu yacwañi, mi ki mutala ufi olutusa kuutwisisa sekutalusa kuba ni makeke?

MUTU yanani makeke ki mutu yanani sishemo, lilato, mukekecima, ni bufani. Nguli yanaafile Jesu ka za Musamaria yomunde ikona kulutusa kuutwisisa sekutalusa kuba ni makeke. Muuna yo wa sicaba sisili ‘naaezize ka sishemo’ Mujuda yanaaipumani mwahalaa masholi. Muuna wa Musamaria yo “amushwela makeke,” mi alukisa kuli Mujuda yanaaholofalizwe yo ababalelwe hande ki mutu yomuñwi. (Luka 10:29-37) Nguli ye iluluta za kalemeno kakande kanani kona Mulimu ka makeke. Nzila yeñwi yalubonisa ka yona Mulimu kuli walulata ki kulubonisa makeke, mi uezanga cwalo zazi ni zazi.

 2. Ki ifi nzila yeñwi yakona kubonisa ka yona mutu makeke?

² Kunani nzila yeñwi yakona kubonisa ka yona mutu makeke. Mutu yanani makeke ukona kuikatulela kusafa sifosi koto hakunani libaka la kueza cwalo. Jehova ni yena ulubonisanga makeke ka nzila yeswana. Muñoli yomuñwi wa samu naabulezi cwana ka za Jehova kuli: “Haasika lueza ka kuya ka libi zaluna.” (Samu 103:10) Kono fokuñwi, Jehova ukona kufa kalimelo yetiile mutu yaezize sibi.

 3. Ki lipuzo mañi zeluka nyakisisa mwa taba ye?

³ Mwa taba ye, lukanyakisisa lipuzo zetaalu ze: Ki kabakalañi Jehova habonisanga makeke? Kana kwakonahala kufa mutu kalimelo yetiile ni kumubonisa makeke ka nako yeswana? Mi ki lika mañi zekona kulutusa kubonisa makeke? Haluboneñi mo Linzwi la Mulimu lialabela lipuzo zeo.

 4. Ki kabakalañi Jehova habonisanga makeke?

⁴ Jehova walata kubonisa makeke. Muapositola Paulusi naasusumelizwe kuñola kuli Mulimu unani “sishemo sesituna.” Paulusi hanaañozi taba yeo, naatalusa kuli Mulimu naashemubile batanga bahae babatozizwe babasika petahala ka kubafa sepo ya kuyo pila kwa lihalimu. (Maef. 2:4-7) Kono Jehova hashemubangi feela Bakreste babatozizwe. Muñoli wa samu Davida naañozi kuli: “Jehova ueza hande libupiwa zahae kaufela, mi makeke ahae abonahala mwa misebezi yahae kamukana.” (Samu 145:9) Bakeñisa kuli Jehova walata batu, ubonisanga makeke hakunani libaka la kueza cwalo.

 5. Jesu naazibile cwañi kuli Jehova unani makeke?

⁵ Jesu uziba hande kufita mutu ufi kamba ufi kuli Jehova walata kubonisa makeke. Jehova ni Jesu nebali hamoho kwa lihalimu ka lilimo zeñata-ñata pili Jesu asika taha kale fa lifasi. (Liprov. 8:30, 31) Hañata-ñata, Jesu naaiponezi Ndatahe habonisa batu babasika petahala makeke. (Samu 78:37-42) Mwa lituto zahae, Jesu hañata naabulelanga za kalemeno kakande ka, kanani kona Ndatahe.

 6. Nguli yanaafile Jesu ilutusa kuutwisisañi ka za Ndatahe?

⁶ Sina molunyakisiselize mwa taba yefelile, Jesu naafile nguli ya mwana yanaalatehile kuli alutuse kuutwisisa kuli Jehova walata kubonisa makeke. Mwana yo naazwile fa ndu ya ndatahe mi ayo “sinya maluwo ahae ka kupila bupilo bwa mutakafululele.” (Luka 15:13) Hamulaho wa nako, naabakezi muzamao wahae wa buhule, aikokobeza, mi akutela kwa ndu ya ndatahe. Ndatahe naaezize cwañi? Mwana naaiponezi kapili mwanaaikutwela ndatahe. Jesu naabulezi kuli: “[Mwana] hanaasa tahelela kwahule, ndatahe amubona mi amushwela makeke, amumatela ni kuyo mukumbata mi amutubeta.” Mushemi yo naasika shubula mwanaa hae. Kono naamubonisize makeke ka kumuswalela ni kumuamuhela mwa lubasi lwahae. Mwana yanaalatehile yo naaezize sibi sesituna, kono bakeñisa kuli naabakile, ndatahe naamuswalezi. Ndate yanani makeke yabulezwi mwa nguli ye uyemela Jehova. Jesu naafile nguli yeo kuli abonise kuli Jehova ulata kuswalela baezalibi bababakile habuniti.—Luka 15:17-24.

 7. Jehova ubonisa cwañi kuli unani butali ka kubonisa makeke?

⁷ Jehova ubonisanga makeke kabakala butali bwahae bobutuna. Jehova kamita uezanga likatulo zetusa libupiwa zahae. Bibele ibulela kuli “butali bobuzwa kwahalimu” “butezi sishemo ni miselo yeminde.” (Jak. 3:17) Ka kuswana ni mushemi yalilato, Jehova waziba kuli batanga bahae bakatusiwa hahulu haiba ababonisa makeke. (Samu 103:13; Isa. 49:15) Bakeñisa kuli Jehova ubabonisanga makeke, banani sepo ya kuikola bupilo bobunde kwapili nihaike kuli habasika petahala. Kacwalo, bakeñisa kuli Jehova unani butali bobutuna, kamita ubonisanga makeke hakunani libaka la kueza cwalo. Kono fokuñwi habonisangi makeke ka mabaka amañwi aswanela. Ka kuba Mulimu yabutali, habonisangi batu makeke haiba kueza cwalo kutahisa kuli atuhelele bumaswe.

 8. Ki muhato ufi wa butokwa ongiwanga ka linako zeñwi, mi ki kabakalañi?

⁸ Ka mutala, luungeñi kuli Mukreste yomuñwi uikatulela kupila ka muzamao wa buhule. Luswanela kuezañi? Paulusi ka kususumezwa ki moya wa Mulimu, naañozi kuli: “Mutuhele kuswalisana” ni mutu yacwalo. (1 Makor. 5:11) Baezalibi babasika baka bazwisiwanga mwa puteho. Muhato wo ki wa butokwa kakuli utusa kusileleza mizwale ni likaizeli babasepahala mi ubonisa kuli luyemela likuka za Jehova zelukile. Nihakulicwalo, batu babañwi baikutwa kuli mutu yomuñwi hazwisiwa mwa puteho, Mulimu haasika mubonisa makeke. Kana ki niti? Halunyakisiseñi litaba zelatelela.

9-10. Ka kuya ka Maheberu 12:5, 6, ki kabakalañi halukona kubulela kuli kuzwisa mutu mwa puteho ki kumubonisa makeke? Mufe mutala.

⁹ Luikutwanga hahulu bumaswe haluutwa zibiso kwa mikopano ya puteho ya kuli mutu yomuñwi yeluziba ni yelulata, “haasali yomuñwi wa Lipaki za Jehova.” Mwendi lukona kuikutwa kuli mutu yelulata yo naasaswaneli kuzwisiwa mwa puteho. Kana luli kuzwisa mutu mwa puteho ki kumubonisa makeke? Eni. Haiba mutu aeza mafosisa amañwi, lubonisa butali, makeke, ni lilato ka kumufa kalimelo yeswanela. (Liprov. 13:24) Kana muezalibi wakona kucinca ni kubaka haiba azwisiwa mwa puteho? Eni. Mizwale ni likaizeli babañata bane baezize sibi sesituna balemuhile kuli muhato one baangile baana-bahulu wa kubazwisa mwa puteho neuswanela luli, mi neu batusize kulemuha kuli nebaezize sibi sesituna, kubatusa kubaka ni kucinca mupilelo wabona, ni kukutela ku Jehova.—Mubale Maheberu 12:5, 6.

¹⁰ Halunyakisiseñi mutala wo. Mulisana ulemuha kuli yeñwi ya lingu zahae yakula. Waziba kuli utokwa kuzwisa ngu yekula yeo mwa mutapi ilikuli aialafe hande. Kono lingu litabela hahulu kuba mwa mutapi wa lingu zeñwi, mi zaikalelwanga haiba likauhanywa kwa lingu zeñwi. Kana taba yeo ibonisa kuli mulisana yo unani situhu haiba akauhanya ngu yeo kwa mutapi? Batili. Waziba kuli haiba ngu yekula yeo iina hamoho ni lingu zeñwi, yakona kuyambukiseza lingu zeñwi butuku. Mulisana hazwisa ngu yeo mwa mutapi, usileleza lingu kaufela.—Mubapanye Livitike 13:3, 4.

11. (a) Mutu yazwisizwe mwa puteho uswana cwañi ni ngu yekula? (b) Ki lika mañi zakona kueza mutu yazwisizwe mwa puteho, mi ukona kutusiwa cwañi?

¹¹ Mukreste yazwisizwe mwa puteho uswana sina ngu yekula. Wakula kwa moya. (Jak. 5:14) Sina feela mutu yakula butuku bobuñwi haakona kuyambukiseza babañwi, mutu yakula kwa moya ni yena wakona kuyambukiseza babañwi mikwa yahae yemaswe. Kacwalo, fokuñwi ki kwa butokwa kuli mutu yakula kwa moya azwisiwe mwa puteho. Kueza cwalo kubonisa kuli Jehova walata batanga bahae babasepahala babali mwa mutapi wahae, mi hape kukona kutusa muezalibi kulemuha kuli uezize sibi sesituna ni kubaka. Mutu yazwisizwe mwa puteho wakona kufumanehanga kwa mikopano, ilikuli akone kufepiwa kwa moya ni kutiisa tumelo yahae hape. Kutuha fo, wakona kuikungela lihatiso ni kubuhanga Progilamu ya JW Broadcasting^®. Mi baana-bahulu habanze balemuha zwelopili yaeza, bakona kumufa kelezo ka linako zeñwi ni kumutusa kuba ni silikani sesinde ni Jehova hape, ilikuli akutiswe mwa puteho sina yomuñwi wa Lipaki za Jehova.b

12. Baana-bahulu bakona kubonisa cwañi lilato ni makeke muezalibi yasika baka?

¹² Luswanela kuhupula kuli ki baezalibi feela babasika baka babazwisiwanga mwa puteho. Baana-bahulu baziba kuli baswanela kunyakisisa litaba ka tokomelo pili basika eza kale katulo ya kuzwisa mutu mwa puteho. Baziba kuli Jehova ufanga kalimelo ‘yeswanela.’ (Jer. 30:11) Balata mizwale babona, mi habatabeli kueza nto ifi kamba ifi yekatahisa kuli silikani sa mizwale bao ni Jehova sisinyehe. Nihakulicwalo, fokuñwi batokwanga kubonisa lilato ni makeke ka kuzwisa muezalibi yo mwa puteho kufitela abaka.

13. Ki kabakalañi muuna yomuñwi wa mwa Korinte hanaatokwa kuzwisiwa mwa puteho?

¹³ Halunyakisiseñi zanaaezize muapositola Paulusi ka za muezalibi yanaasika baka yanaapila mwa linako zahae. Mukreste wa mwa Korinte yo, naaeza buhule ni musalaa ndatahe. Taba yeo neiswabisa luli! Paulusi naaziba kuli Jehova naabulelezi Maisilaele ba kwamulaho kuli: “Muuna yalobala ni musalaa ndatahe ushubuzi ndatahe. Sibeli sabona kaniti baswanela kubulaiwa.” (Liv. 20:11) Ki niti kuli Paulusi naasakoni kulaela kuli muuna yo abulaiwe. Kono naataluselize Bakreste ba mwa muleneñi wa Korinte kuli bamuzwise mwa puteho. Batu babañwi mwa puteho nebakukuelizwe ki muzamao wa buhule wa muuna yo, mi babañwi ku bona nebasa ikutwi kuli muuna yo naaezize sibi sesituna.—1 Makor. 5:1, 2, 13.

14. Paulusi naabonisize cwañi makeke muuna yomuñwi yanaazwisizwe mwa puteho ya Korinte, mi ki kabakalañi? (2 Makorinte 2:5-8, 11)

¹⁴ Hamulaho wa nako, Paulusi naalemuhile kuli muuna yo naaezize licinceho zetuna. Muezalibi yo naabakile habuniti! Nihaike kuli muuna yo naashubulisize puteho, Paulusi naabulelezi baana-bahulu kuli naasalati “kuhalifa hahulu.” Naababulelezi kuli: “Muswanela kumuswalela ka pilu kaufela ni kumuomba-omba.” Paulusi naabulezi kuli baswanela kueza cwalo ilikuli: “Asike akomiwa ki maswabi atulile tikanyo.” Paulusi naashwezi makeke muuna yanaabakile yo. Naasabati kuli muuna yo aimezwe hahulu ki maswabi kabakala zanaaezize kuli mane apalelwe kukupa swalelo.—Mubale 2 Makorinte 2:5-8, 11.

15. Baana-bahulu bakona kufa cwañi kalimelo yetiile ni kubonisa makeke ka nako yeswana?

¹⁵ Ka kulikanyisa Jehova, baana-bahulu balata kubonisa makeke. Bafanga kalimelo yetiile hakutokwahala kono hape baezanga mobakonela kaufela kubonisa makeke hakunani libaka leliswanela la kueza cwalo. Haiba baana-bahulu basakalimeli muezalibi uzibe hababonisi makeke kono batuhelela bufosi. Kono kana ki baana-bahulu feela babatokwa kubonisa babañwi makeke?

16. Ka kuya ka Liproverbia 21:13, Jehova ukaeza cwañi batu babasa bonisi babañwi makeke?

¹⁶ Bakreste kaufela baswanela kuikataza kulikanyisa Jehova ka kubonisa babañwi makeke. Kabakalañi? Libaka leliñwi kikuli, Jehova haana kuteeleza kwa litapelo za batu babasa bonisi babañwi makeke. (Mubale Liproverbia 21:13.) Hakuna ku luna yabata kuli Jehova asike ateeleza kwa litapelo zahae; kacwalo, ni luna luswanela kubonisa batu babañwi makeke. Kufita kutiba zebe kuli lusike lwautwa Mukreste yakopana ni miinelo yetaata, luswanela kuutwa “mubotana yaitilelela.” Ka mukwa oswana, luswanela kueza molukonela kaufela kusebelisa kelezo ye yeñozwi ka kususumezwa ki moya okenile, yeli: “Yasabonisi makeke ukaatulwa ka kutokwa makeke.” (Jak. 2:13) Haiba luhupula kuli kaufelaa luna lutokwa hahulu kuboniswa makeke, ni luna lukabonisa babañwi makeke. Sihulu lutokwa kuba ni makeke haiba muezalibi yabakile akutiswa mwa puteho.

17. Mulena Davida naabonisize cwañi makeke habuniti?

¹⁷ Mitala ya batu bababulezwi mwa Bibele yakona kulutusa kubonisa babañwi makeke ni kuambuka moya wa kubaeza ka buhali. Ka mutala, halunyakisiseñi zeneezahezi ku Mulena Davida. Hañata naabonisanga babañwi makeke. Nihaike kuli Saule naabata kumubulaya, Davida naabonisize mulena yanaaketilwe ki Mulimu yo makeke, mi naasika bata kumukutiseza bumaswe kamba kumulwanisa.—1 Sam. 24:9-12, 18, 19.

18-19. Ki mwa miinelo mañi yemibeli mwanaasika bonisa makeke Davida?

¹⁸ Kono Davida naasabonisangi babañwi makeke ka nako kaufela. Ka mutala, muuna yanaanani buhali yabizwa Nabali hanaabulezi ka kashwau ni kuhana kufa Davida ni baana bahae lico, Davida naahalifile hahulu mi alela kubulaya muuna yo ni baana kaufela ba ndu yahae. Kono bakeñisa kuli Abigaili, musalaa Nabali yanaanani pilu-telele naangile muhato kapili-pili, Davida naasika eza lika zeneka tahisa kuli abe ni mulatu wa mali.—1 Sam. 25:9-22, 32-35.

¹⁹ Nako yeñwi hape, mupolofita Natani naakandekezi Davida za muuna yomuñwi yafumile yanaangile ngunyana ya mubotana yanaapila bukaufi ni yena. Davida hanaautwile cwalo, ahalifa hahulu, ali: “Ka Jehova yapila, muuna yaezize cwalo ulukela kushwa!” (2 Sam. 12:1-6) Davida naaziba zene ubulela Mulao wa Mushe. Haiba mutu auzwa ngu, naaswanela kulifiswa lingu zeene fa ngu yeo. (Exo. 22:1) Kono Davida yena naabata kuli muuna yo abulaiwe! Ka kubulela cwalo, Davida naapalezwi kubonisa makeke. Kono mane taba yanaakandekile Natani yeo neisika ezahala luli, naaitusisa likande leo kuli atuse Davida kulemuha lika zemaswe hahulu zanaaezize. Mi Jehova naabonisize Davida makeke amatuna, kakuli Davida yena mane naabata kuli muuna yanaabulezi Natani mwa likande lahae abulaiwe!—2 Sam. 12:7-13.

20. Luitutañi kwa mutala wa Davida?

²⁰ Mulemuhe kuli bakeñisa kuli Davida naahalifile hahulu, naaatuzi kuli Nabali ni baana kaufela ba ndu yahae babulaiwe. Mi hasamulaho, Davida naaatuzi kuli muuna yanaabulezi Natani mwa likande lahae naaswanela kubulaiwa. Mwa taba yeo, kwakomokisa kuli muuna yanaanani sishemo yo naakona kuatula mufumi yo kusina kumushwela makeke. Halunyakisiseñi mwanaaikutwela Davida ka nako yeo. Naasisitwa ki lizwalo lahae. Kuatula babañwi kusina kubabonisa makeke ki sisupo sesibonisa kuli mutu wakula kwa moya. Mutu yatiile kwa moya yena naasike aeza cwalo. Jesu naaelelize balateleli bahae ka taata kuli: “Mutuhele kuatula kuli musike mwaatulwa; kakuli mukaatulwa ka katulo yemuatula babañwi.” (Mat. 7:1, 2) Kacwalo, haike lueze molukonela kaufela kuambuka moya wa kusabonisa babañwi makeke, kono lulikanyise Mulimu ka kubabonisa “sishemo sesituna.”

21-22. Ki mwa linzila lifi molukona kubonisa babañwi makeke?

²¹ Kushwela babañwi makeke hakutalusi feela kubautwela butuku. Batu babanani makeke baezanga lika zeñwi kuli batuse babañwi. Kacwalo, kaufelaa luna lwakona kunyakisisa molukona kutuseza babañwi mwa lubasi lwaluna, mwa puteho yaluna, kamba mwa silalanda saluna. Kaniti, kunani linzila zeñata zelukona kubonisa ka zona makeke! Mwendi kunani mutu yomuñwi yeluziba yatokwa kuomba-ombiwa. Kamba lwakona kutusa batu babañwi inge cwalo ka kubafa lico kamba kubaezeza lika zeñwi zende. Mi mwendi Mukreste yakutisizwe mwa puteho utokwa kuba ni balikani babande babaka mususueza. Kamba lwakona kutaluseza babañwi taba yende yeomba-omba. Yeo ki nzila yende hahulu yelukona kubonisa ka yona makeke kwa batu kaufela bolukopana ni bona.—Jobo 29:12, 13; Maro. 10:14, 15; Jak. 1:27.

²² Haiba lulemuha kuli batu babañwi batokwa kutusiwa mwa linzila zecwalo, lukaeza molukonela kaufela kubatusa. Kaniti luli, halubonisa babañwi makeke, lukatabisa Ndataa luna ya kwa lihalimu, kakuli ki Mulimu yanani “sishemo sesituna”!