“Nto ni Nto I Na ni Nako ya Yona”

“Nto ni nto i na ni nako ya yona, mi nako i teñi ya linto kamukana mwatas’a lihalimu.”—MUEKELESIA 3:1.

 1. Batu ba ba si ka petahala ba na ni butata bufi, mi seo si tisizeñi fokuñwi?

BATU hañata ba bulelanga kuli, “Kambe ne ni akufile ku eza nto yani.” Kamba mwendi nto ha se i ezahalile, kuli, “Kambe ne ni litezi.” Lipulelo ze cwalo li bonisa kuli ku t’ata kuli batu ba ba si ka petahala ba kete nako ye lukela ya ku eza lika ze ñwi. Ku palelwa k’o se ku felisize bulikani. Se ku tisize maswabisa. Mi ka bumai luli, se ku fokolisize sepo ya ba bañwi ku Jehova ni kopano ya hae.

 2, 3. (a) Ki kabakalañi ha ne ku ka ba hande ku amuhela linako z’a keta Jehova? (b) Lu swanela k’u nga cwañi hande za talelezo ya bupolofita bwa Bibele?

² Jehova wa kona ku ziba ze ka zwa mwa kezo ni kezo haiba a lata, kakuli u na ni butali ni kutwisiso ye ba si na batu. “Nto i sa kala fela ku ba teñi” wa kona ku ziba “ko i ka y’o felela.” (Isaya 46:10) Kabakaleo, w’a kona ku keta a sa bushi nako ye lukela luli ya ku eza nto ifi kamba ifi y’a lata ku eza. Kacwalo, ku fita ku sepa buikoneli bwa luna bo bu fokola bwa ku keta nako, ne lu ka eza hande hakalo ku amuhela linako z’a keta Jehova!

³ Ka mutala, Bakreste ba ba yezi seli ba libelela ka busepahali nako ye tomilwe ya Jehova ya kuli bupolofita bo buñwi bwa Bibele bu talelezwe. Ba zwelapili ku tukufalelwa mwa sebelezo ya hae, inze ba hupula hande-nde sikuka se si kwa Malilo 3:26, se si li: “Se sinde ki kuli mutu a sepe mi a libelele ku pilisa kwa [Muñ’a] Bupilo, inz’a kuzize.” (Mu bapanye Habakuki 3:16.) Hape ba kozwi kuli katulo ye shaezwi ya Jehova ni “ha i ka liyeha, . . . i ka bonahala; mi ha i na ku liyeha.”—Habakuki 2:3.

 4. Mañolo a Amosi 3:7 ni Mateu 24:45 a swanela ku lu tusa cwañi ku libelela ka pilu-telele z’a ka eza Jehova?

⁴ Kono kana lu swanela ku fela pilu haiba lu palelwa ku utwisisa hande mañolo a mañwi mwa Bibele kamba litaluso ze fiwa mwa lihatiso za Watch Tower? Ku libelela nako y’a ketile Jehova ya ku talusa litaba ki nto ye nde. Kakuli “luli Mulena [Muñ’a] Bupilo h’a na ku eza se siñwi, a si ka sebela mulelo wa hae kwa batanga ba hae ba bapolofita.” (Amosi 3:7) Ki sepiso kwa bunde! Kono lu lukela ku hupula kuli Jehova u sebela likunutu za hae ka nako yeo yena a bona kuli i lukile. Kabakaleo Mulimu u file “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” m’ata a ku fa sicaba sa hae “lico [za kwa moya] ka nako ye lukela.” (Mateu 24:45, litaku li siyamisizwe ki luna.) Kacwalo ha lu swaneli ku bilaela hahulu, kamba mane ku filikana, litaba ze ñwi ha li si ka taluswa ka ku tala. Lwa kona ku sepa kuli ha lu libelela ka pilu-telele z’a ka eza Jehova, u ka fa ze tokwahala “ka nako ye lukela,” ka mutanga ya sepahala.

 5. Ku nyakisisa Muekelesia 3:1-8 ku ka lu tusa cwañi?

⁵ Mulena Salumoni ya butali n’a bulezi lika ze 28 ze na ni “nako” ya zona. (Muekelesia 3:1-8) Ku utwisisa taluso ni liakalezo za z’a n’a bulezi Salumoni ku ka lu tusa ku ziba nako ye lukile ni ye si ka luka ya ku eza lika ze ñwi, ka mw’a bonela Mulimu. (Maheberu 5:14) Mi seo sona si ka lu tusa ku pila cwalo.

“Nako ya ku Lila, ni Nako ya ku Seha”

 6, 7. (a) Ki lifi ze ‘lilisa’ batu ba ba bilaela kacenu? (b) Lifasi li lika cwañi ku lwanisa muinelo o maswe o li ipumani ku ona?

⁶ Nihaike kuli ku na ni “nako ya ku lila, ni nako ya ku seha,” mutu ni mutu u lata ku seha, isi ku lila. (Muekelesia 3:4) Ka bumai, lu pila mwa lifasi m’o sihulu lu fumana ze lilisa. Babihi ba makande ba biha litaba ze sa feli ze nyefisa. Lu talanga luwewe ha lu utwa za ba banca ba ba kunupa bana ba sikolo ba bañwi, za bashemi ba ba nyandisa bana ba bona, za libangoki ba ba bulaya kamba ku holofaza maswe bonomai ba ba si na mulatu, ni ze twi ki likozi za ka taho ze feza batu ni libyana. Fa TV lu iponelanga hañata-ñata banana ba ba lapile, ba ba tungile mwa meto, ni babalehi ba ba tunuha habo bona. Sapili ne ku si na lika ze cwale ka ku bulaya ba mikowa i sili, AIDS, ku hasanya ka mabomu maikolokuwawa a’ bulaya ka nako ya ndwa, ku futumala kwa liwate ko ku bizwa El Niño, kono cwale zeo li lu kaleliswa hahulu—ye ñwi ni ye ñwi ka nzila ya yona.

⁷ Ku si na kuliñi, lifasi la kacenu li tezi bumai ni ze tomohisa lipilu. Nihakulicwalo, balukisi ba za ku itabisa ka zona, ba ba eza inge ba ba isa muinelo w’o mwa lishea, ba sweli ku tahisa lika ze si na tuso, za matapa, hañata ili ze tezi buhule ni mifilifili, ze lelezwi ku lu yaulula ka ku lu libaza maswenyeho a’ yoyomani ba bañwi. Kono moya wa ku sa isa pilu wa lishea la bukuba ni mashekanu a’ si na tuso o tiswa ki za ku itabisa ka zona ze cwalo haki tabo sakata. Lifasi la Satani ha li koni ni hanyinyani ku tisa tabo ye li o muñwi wa muselo wa moya wa Mulimu.—Magalata 5:22, 23; Maefese 5:3, 4.

 8. Kana Bakreste ba swanela ku isa hahulu pilu kwa ku lila kamba ku seha? Mu taluse.

⁸ Ka ku bona mo li sinyehezi lifasi, lwa kona ku utwisisa kuli a, haki mazazi a ku isa hahulu-hulu pilu kwa mashekanu. Ye haki nako ya ku tengulwa ki lipapali ni za ku itabisa ka zona kamba ku tuhelela “ku bapala” kuli ku lu paleliswe ku isa hahulu pilu ku za kwa moya. (Mu bapanye Muekelesia 7:2-4.) Muapositola Paulusi n’a ize, “Ba ba itusisa ka za lifasi le, ba be inge ha ba itusisi ka zona.” Libaka? Kakuli “mukwa wa lifasi le wa fela.” (1 Makorinte 7:31) Bakreste ba niti zazi ni zazi ba pila inze ba hupula kuli linako ze lu pila ku zona ze haki za ku keshebisa lika.—Mafilipi 4:8.

Niha Ba Lila, Ba Tabile Luli!

 9. Ki ufi muinelo o swabisa o n’o li teñi pili Munda u si ka taha kale, mi nto yeo i lu ama cwañi kacenu?

⁹ Batu be ne ba pila ka nako ya Munda wa mwa lifasi kaufela ne ba isa bupilo mwa lishea. Ne ba pila sina kamita ba sa liliswi ki “bumaswe bwa batu [bo ne bu li] bo butuna mwa lifasi,” ili ku sa ba ni taba “lifasi [ha] ne li tezi lipulayano.” (Genese 6:5, 11) Jesu n’a bulezi ona muinelo o swabisa wo, mi a polofita kuli batu mwa mazazi a luna ne ba ka eza ona cwalo. N’a lemusize kuli: “Mo ne ku inezi kwa mazazi ale, munda o mutuna u si ka bonahala kale, batu ne ba ca, ba nwa, ba nyala, ba nyalisa, mane la fita lizazi l’a kena Nuwe mwa aleka. Ha ba si ka lemuha se siñwi, mane munda wa kena, mi wa ba kukisa kaufela; ku ka ba cwalo h’a ka taha Mwan’a mutu.”—Mateu 24:38, 39.

10. Maisilaele be ne ba pila mwa miteñi ya Hagai ne ba bonisize cwañi kuli ha ba itebuhi nako ya n’a ketile Jehova?

¹⁰ Mwa mazazi a Hagai, ili lilimo ze bat’o ba ze 1,850 ku zwa fa Munda wo, Maisilaele ba bañata ni bona ne ba si ka kuteka ni hanyinyani lika za kwa moya. Kakuli ne ba tukufalezwi ku peta litakazo za bona, ne ba si ka lemuha kuli miteñi ya bona ne i lukela ku ba ya ku isa hahulu pilu kwa litato za Jehova. Lu bala kuli: “Sicaba seo si li: Nako ha i si ka fita, hasi yona nako ya ku yaha Ndu ya [Muñ’a] Bupilo. Ki kabakaleo linzwi la [Muñ’a] Bupilo ha li tile ku mupolofita Hagai, la li: Kana mu hupula kuli, ye ki nako ya ku pila mwa mandu a’ apesizwe situwa mwahali ka mabala, kanti Ndu ye ki litota? Mi cwale [Muñ’a] Bupilo wa limpi s’a bulela ki se, u li: Mu tatube linzila za mina.”—Hagai 1:1-5.

11. Ki lifi lipuzo ze lu ka eza hande ku ipuza?

¹¹ Luna Lipaki za Jehova kacenu, ba ba na ni buikalabelo ni matohonolo fapil’a Jehova inge ani a Maisilaele ba mwa miteñi ya Hagai, ne lu ka eza hande ni luna ku tatuba linzila za luna, ili ku eza cwalo ka tokomelo luli. Kana lwa ‘liliswa’ ki miinelo ya lifasi ni nyefulo ye i tisa kwa libizo la Mulimu? Kana lwa utwanga butuku kwa pilu batu ha ba hana kuli Mulimu u teñi kamba ha ba loba likuka za hae ze lukile ba sa sabi? Kana lu ikutwa inge mo ne ba ikutwezi batu ba ba swailwe liswayo ba n’a boni Ezekiele mwa pono lilimo ze 2,500 kale k’o? Lu bala cwana ka za bona: “[Muñ’a] Bupilo a li ku [mutu ya na ni lunaka lwa muñoli lwa enge]: Fita mwahal’a munzi, fahali a Jerusalema, u swaye liswayo fa pata ya batu kaufela ba ba tonga, ni ba ba lila, kabakala bumaswe kaufela bo bu eziwa mwa munzi.”—Ezekiele 9:4.

12. Ezekiele 9:5, 6 i ama cwañi batu kacenu?

¹² Mo i lu amela taba yeo kacenu kwa bonahala ha lu bala litaelo ze ne ba filwe banna b’a 6 ba ba lwezi libulaiso, kuli: “Mu kene mwa munzi mwamulaho wa hae, mu ba bulaye; meto a mina a si ke a ba katwa, niheba mina mu si ke mwa ba shwela makeke. Mu bulaye, mu feze mucembele, ni mucaha, ni kalibe, ni bana ba banyinyani, ni basali; kono mu si ke mwa sutelela ya swailwe liswayo; mu kalele mwa Sibaka se si kenile.” (Ezekiele 9:5, 6) Kuli lu punyuhe ñalelwa ye tuna yeo ye taha i cibilikile, lu tokwa ku lemuha kuli kacenu sihulu ki nako ya ku lila.

13, 14. (a) Ki batu ba ba cwañi bao Jesu n’a ize ba na ni mbuyoti? (b) Mu taluse libaka ha mu ikutwa kuli taluso yeo i swanela hande Lipaki za Jehova.

¹³ Nihakulicwalo, ku “lila” kwa batanga ba Jehova kabakala miinelo ye nyefisa ye mwa lifasi ha ku talusi kuli ha ba koni ku taba, batili! Taba kikuli, ki bona batu ba ba tabile ka ku fitisisa fa lifasi. Jesu n’a talusize fo ku tomile tabo sakata ha n’a bulezi kuli: “Mbuyoti ki ya ba ba ikutwa bubotana mwa pilu, . . . ba ba lila, . . . ba ba ishuwa, . . . ba ba utwa tala ya Ku Luka, ni linyolwa la kona, . . . ba ba na ni sishemo, . . . ba ba na ni pilu ye kenile, . . . ba ba batiseza batu kozo, . . . ba ba nyandiswa kabakala Ku Luka.” (Mateu 5:3-10) Ku na ni bupaki bo buñata bo bu bonisa kuli taluso yeo ya swanela Lipaki za Jehova ka sitopa, ku fita kopano ifi kamba ifi ya bulapeli.

¹⁴ Sicaba sa Jehova ba ba tabile ba bile ni libaka la ku “seha” sihulu ku zwa fo bu zuhezi bulapeli bwa niti ka 1919. Ne ba tabisizwe hahulu kwa moya sina mo ne ba tabiselizwe be ne ba siile Babilona ku kutela habo mwa lilimo za mwanda wa bu 6 B.C.E., kuli: “[Muñ’a] Bupilo h’a kutisa lihapwa za Sione, ne lu swana sina batu ba ba lola. Milomo ya luna kiha i tala liseho, malimi a luna a showela lipina. . . . [Muñ’a] Bupilo u lu ezelize linto ze tuna; mi ki zona ze lu tabisa.” (Samu 126:1-3) Niteñi, niha ba seha kwa moya, Lipaki za Jehova ka butali ba hupula kuli linako ze haki za ku keshebisa lika. Lifasi le linca li sa taha fela mi bayahi ba lifasi-mubu ba “amuhela bupilo bo bu sa feli,” nako i kabe i tile yeo liseho li ka yola ku lila ku ya ku ile.—1 Timotea 6:19; Sinulo 21:3, 4.

“Nako ya ku Itubeta, ni Nako ya ku Sa Itubeta”

15. Ki kabakalañi Bakreste ha ba tokomela ka za balikani be ba keta?

¹⁵ Bakreste ba keta hande be ba twaelana ni bona. Ba hupula mamela ya Paulusi ye li: “Mu si ke mwa ipuma: Litwaelano ze maswe li sinya mikwa ye minde.” (1 Makorinte 15:33) Mi Mulena Salumoni ya talifile n’a ize: “Ya kopana ni ba ba butali, ni yena u ka talifa; kono ya twaelana ni matanya u ka utwa butuku.”—Liproverbia 13:20.

16, 17. Lipaki za Jehova b’a nga cwañi bulikani, mabato, ni manyalo, mi ba l’i ngelañi cwalo?

¹⁶ Batanga ba Jehova ba keta balikani ba ba lata Jehova ni ku luka kwa hae inge mo ba mu latela bona. Hailif’o ba itebuha ni ku ikola sango sa balikani ba bona, ka butali ba pima k’u nga libato ka m’ungelo wa mutakafululele o yambile linaha ze ñwi kacenu. Ku fita ku eza libato inge kuli ki papali ye si na kozi, b’a nga kuli ku eza cwalo ki nto ye tuna ye isa kwa linyalo ili ye swanela ku ezwa mutu h’a s’a hulile, ku nahanisisa, ni ku itukisa kwa moya—hamoho ni ku lumelezwa ki Mañolo—kuli a kene mwa linyalo.—1 Makorinte 7:36.

¹⁷ Ba bañwi ba kana ba ikutwa kuli k’u nga cwalo mabato ni manyalo ki ku siyalela. Kono Lipaki za Jehova ha ba tuheleli litaka za bona ku kukueza keto ya bona ya balikani kamba likatulo za bona ka za mabato ni manyalo. Ba ziba kuli “butali bu ipakezwi ki [likezo za, NW] bona.” (Mateu 11:19) Jehova kamita wa ziba ze nde ka ku fitisisa, kacwalo ba kuteka hahulu kelezo ya hae ya za ku nyala kamba ku nyalwa “fela . . . ku Mulena.” (1 Makorinte 7:39; 2 Makorinte 6:14) Ha ba matukeli ku kena mwa linyalo ka muhupulo o fosahezi wa kuli haiba linyalo li pala, kipeto ku lukile ku lelekana kamba ku kauhana ni bosinyalana ni bona. Ba iketa kuli ba fumane mulikani ya swanela, ka ku ziba kuli buitamo bwa mwa linyalo bu sa ezwa fela, mulao wo wa Jehova u ka ba tama: “Kuli mane ha ba sa li ba babeli, kono ki nama i liñwi fela. Cwalehe, Mulimu s’a kopanyize hamoho, mutu a si ke a si kauhanya.”—Mateu 19:6; Mareka 10:9.

18. Ki afi a’ kona ku ba matatekelo a linyalo la tabo?

¹⁸ Linyalo ki tumelelano ye tanda bupilo kaufela ye tokwa ku nahanisiswa hande. Munna u swanela ku ipuza kuli, ‘Kana y’o ki yena musali y’a ni swanela luli?’ Kono puzo ya butokwa inge yeo y’a swanela ku ipuza ki ye, ‘Kana ki na munna y’a mu swanela luli? Kana ni Mukreste ya yezi seli y’a kona ku mu babalela kwa moya?’ Ku Jehova, sibeli sa ba ba lela ku nyalana ba tamehile ku ba ba ba tiile kwa moya, ba ba kona ku eza linyalo le li tiile l’a kona ku lumelela Mulimu. Likiti-kiti za bosinyalana ba Sikreste ba kona ku paka kuli bukombwa bwa ka nako ye tezi ki matatekelo a mande-nde a linyalo la tabo kakuli bu ama hahulu ku fana ku fita ku fiwa.

19. Ki kabakalañi Bakreste ba bañwi ha ba li makwasha?

¹⁹ Bakreste ba bañwi ba tokolomoha ‘ku tubeta’ ka ku iketela ku ba makwasha kabakala taba ye nde. (Muekelesia 3:5) Ba bañwi ba isanga linyalo kwapili ku fitela ba ikutwa kuli ba kwanisize ze tokwahala za kwa moya za ku hoha mulikani ya swanela. Kono hape lu hupule Bakreste ba makwasha ba ba nyolelwa ze tabisa ni lituso za linyalo kono niteñi ba palelwa ku fumana mulikani. Lu kolwe kuli Jehova wa tabela ha ba hana ku zwakanya likuka za hae ha ba nze ba bata wa ku nyalana ni yena. Hape ne lu ka eza hande ku itebuha busepahali bwa bona ni ku ba fa susuezo y’e ba lukela.

20. Ki kabakalañi niheba ba ba mwa linyalo fokuñwi ha ba tokolomohanga “ku itubeta”?

²⁰ Kana nihaiba ba ba mwa linyalo fokuñwi ba swanela ku tokolomoha “ku itubeta”? Ku bonahala cwalo mwa miinelo ye miñwi, kakuli Paulusi n’a ize: “Banabahesu, se ni bulela ki se, nako ki ye kuswani; ku zwa cwale ba ba na ni basali, ba be inge ha ba na bona.” (1 Makorinte 7:29) Kabakaleo, buikalabelo bwa teokratiki fokuñwi bu tokwa ku yola ze tabisa ni limbuyoti ze mwa linyalo. K’u nga hande taba yeo ha ku na ku shekeshisa linyalo kono ku ka li tiisa kakuli ku hupuza munna ni musal’a hae kuli Jehova kamita u lukela ku ba yena matiyelo a’ butokwa mwa linyalo la bona.—Muekelesia 4:12.

21. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku nyaza bosinyalana ka za ku ba ni bana?

²¹ Hape, bosinyalana ba bañwi ba ketile ku sa pepa bana ilikuli ba be ni nako ye ñata ya ku sebeleza Mulimu. Ba tokwile ku itombola kuli ba eze cwalo, mi Jehova u ka ba fuyaula kabakaleo. Kono hailif’o Bibele i susueza bukwasha kabakala taba ye nde, ha i buleli luli za ku tokolomoha ku pepa kabakaleo. (Mateu 19:10-12; 1 Makorinte 7:38; mu bapanye Mateu 24:19 ni Luka 23:28-30.) Kacwalo, bosinyalana ba lukela ku ikezeza katulo ya bona ka ku ya ka miinelo ya bona luli ni maikuto a bona a’ tomile fa lizwalo. Bosinyalana ha ba swaneli ku nyazezwa katulo ifi kamba ifi ye ba eza.

22. Ki nto mañi ya butokwa ye lu swanela ku ziba?

²² Ee, “nto ni nto i na ni nako ya yona, mi nako i teñi ya linto kamukana mwatas’a lihalimu.” Mane ku na ni “nako ya ku ya kwa ndwa, ni nako ya ku pila mwa kozo.” (Muekelesia 3:1, 8) Taba ye tatama i ka talusa libaka ha ku li kwa butokwa kuli lu zibe kuli ye ki nako ya ndwa kamba ya kozo.

Kana Mwa Kona ku Talusa?

◻ Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa kuli lu zibe kuli “nto ni nto i na ni nako ya yona”?

◻ Ki kabakalañi mazazi a, sihulu h’a li “nako ya ku lila”?

◻ Ki kabakalañi Bakreste ha ba tabile luli niha ba “lila”?

◻ Bakreste ba bañwi ba bonisa cwañi kuli b’a nga nako ye ku ba “nako ya ku sa itubeta”?

[Maswaniso a fa likepe 18, 19]

Nihaike kuli Bakreste b’a “lila” kabakala miinelo ya lifasi . . .

[. . . ki bona batu ba ba tabile ka ku fitisisa mwa lifasi

[Siswaniso se si fa likepe 20]

Bukombwa bwa ka nako ye tezi ki mutomo o munde hahulu wa linyalo la tabo