Ku Pila ka Tumelo mwa Lisepiso za Mulimu

“Ki Na Mulimu, mi ha ku na yo muñwi; ki Na Mulimu, mi ha ku na ya likana ni Na. Nto i sa kala fela ku ba teñi ni se ni bulela ko i ka y’o felela; ni kale ni bulezi se si ka bonahala kwapili.”—ISAYA 46:9, 10.

 1, 2. Ki ifi mihupulo ye miñwi ye fitana-fitana ka za mw’a amelwa Mulimu mwa litaba za lifasi?

MULIMU u amiwa cwañi mwa litaba za lifasi? Mihupulo ka za seo ya fitana-fitana. Muhupulo o muñwi ki wa kuli h’a li keni ni hanyinyani. Ha s’a bupile lika, kutwi h’a lati kamba h’a koni ku lu tusa. Ka mubonelo wo, Mulimu u swana ni ndate ya kambeka mwan’a hae fa njinga ye nca, wa i yemisa hande, ni ku i kasha kuli mwan’a hae a cobe. Cwale ndate wa ikela. Mwana y’o s’a li a nosi; mwendi u ka wa, kamba h’a na ku wa. Mo ku ka bela kaufela, ndate ha ku sa na z’a ka kona ku eza.

² Muhupulo o muñwi ki wa kuli Mulimu u zamaisa litaba kaufela mwa bupilo bwa luna ni kuli ki yena ya tahisa nto ni nto ye ezahala mwa pupo kamukana. Kono haiba ku cwalo, ba bañwi ne ba ka li Mulimu u tahisa isi fela lika ze nde ze ezahala kono hape ni bukebenga ni makandauko a’ swenya batu. Ku ziba niti ka za misebezi ya Mulimu ku ka lu tusa ku ziba mw’a inezi. Mi ku ka tiisa tumelo ya luna ya kuli z’a sepisize li ka ezahala luli.—Maheberu 11:1.

 3. (a) Lu ziba cwañi kuli Jehova ki Mulimu wa milelo? (b) Ki kabakalañi Jehova h’a bulelwa kuli wa “lela” kamba ku bupa milelo ya hae?

³ Nto ye amiwa hahulu mwa taba ya za haiba Mulimu wa eza se siñwi mwa litaba za batu kikuli Jehova ki Mulimu wa milelo. Libizo la hae ka sibili li bonisa seo. “Jehova” i talusa kuli “U Tahisa ku Ba Teñi.” Hanyinyani-hanyinyani, Jehova u itahisa ku ba Mutalelezi wa z’a sepisa kaufela. Kabakaleo, Jehova u bulelwa kuli wa “lela,” kamba ku bupa mulelo wa hae ka za likezahalo kamba likezo za kwapili. (2 Malena 19:25; Isaya 46:11) Manzwi ao a simuluha fa linzwi la Siheberu la ya·tsarʹ, le li swana ni linzwi le li talusa “mubupi.” (Jeremia 18:4) Sina mubupi ya cuukile h’a kona ku bupa pizana ye nde-nde fa siñomoto sa lizupa, Jehova ni yena wa kona ku bupa, kamba ku zamaisa, litaba kuli a taleleze tato ya hae.—Maefese 1:11.

 4. Mulimu n’a lukisize cwañi lifasi kuli li t’o yahiwa ki batu?

⁴ Ka mutala, Mulimu n’a lelile kuli lifasi li be sibaka se sinde-nde mo ne ku ka yaha batu ba ba petehile ili ba ba ipeya ku utwa. (Isaya 45:18) Kale-kale pili a si ka bupa kale bo munna ni musali ba pili, Jehova n’a ba ezelize litukiso ze lilato. Likauhanyo za makalelo za buka ya Genese li talusa m’o Jehova n’a tiselize musihali ni busihu, lundandala ni mawate. Ku tuha f’o a bupa limela ni lifolofolo. Ku lukisa lifasi k’o kuli batu ba t’o yaha teñi ne ku tandile lilimo ze likiti-kiti. Musebezi n’o felizwe hande-nde. Munna ni musali ba pili ne ba kalezi ku pila mwa Edeni, ili paradaisi ye nyakalalisa ye ne atezwi ki lika ilikuli ite ba ikole bupilo. (Genese 1:31) Jehova n’a ikenyize cwalo mwa litaba za lifasi, a bupa hanyinyani-hanyinyani misebezi ya hae kuli ku petiwe mulelo wa hae o’ kutekeha hahulu. Kana ku ekezeha kwa lubasi lwa butu ne ku cincize taba yeo?

Jehova H’a Ezangi Batu Mw’a Latela Kaufela

 5, 6. Ki kabakalañi Mulimu h’a sa ezangi batu mw’a latela kaufela?

⁵ Jehova h’a etelelangi ni ku zamaisa nto ni nto ye ama batu, nihaike u na ni m’ata a ku eza cwalo. Mabaka ka za seo a teñi. Libaka la pili kikuli batu ne ba bupilwe ka siswaniso sa Mulimu, ba na ni tukuluho ya ku iketela za ku eza. Jehova h’a lu hapelezi ku eza z’a bata; mi hape ha lu swani ni bipupe. (Deuteronoma 30:19, 20; Joshua 24:15) Nihaike lu ka tokwa ku ikalabela ku Mulimu ka ze lu eza, u lu tuhelezi h’a lilato ku ba ni tukuluho ye tuna ya ku keta mwa ku pilela.—Maroma 14:12; Maheberu 4:13.

⁶ Libaka le liñwi Mulimu h’a sa zamaisi nto ni nto ye ezahala li ama kañi ya n’a tisize Satani mwa Edeni. Satani n’a kakanyize puso ya Mulimu. N’a bulelezi Eva ku eza nto ye n’e bonahala inge ne i ka mu fa tukuluho—ili nto yeo yena mi hasamulaho ni munn’a hae, Adama, ne ba ezize. (Genese 3:1-6) Kabakaleo, Mulimu u tuhelezi batu ku ipusa ka nako ye sikakañi ku bonisa haiba kañi ya Satani ne i lukile. Ka lona libaka leo, lika ze maswe ze ba eza batu kacenu ha li konwi ku bulelwa kuli li tisizwe ki Mulimu. Mushe n’a ñozi cwana ka za mangulunde: “Ba isinyize fapil’a [Mulimu], haki bana ba hae, ki ona mulatu wa bona.”—Deuteronoma 32:5.

 7. Jehova u lelileñi ka za lifasi-mubu ni batu?

⁷ Nihakulicwalo, nihaike Jehova u tuhelezi batu ku iketela za bona ni ku lika ku ipusa ba nosi, h’a si ka puta mazoho ka za litaba za lifasi. U zibe ne lu si ke lwa ba ni sepo ya kuli u ka taleleza z’a sepisize. Nihaike bo Adama ni Eva ne ba ipanguzi kwa puso ya Mulimu, Jehova n’a si ka cinca mulelo wa hae o lilato ka za lifasi-mubu ni batu. Ku be cwañi kamba cwañi, u ka cinca lifasi le ku ba paradaisi mo ku yahile batu ba ba petehile, ba ba ipeya ku utwa, ili ba ba tabile. (Luka 23:42, 43, NW) Litaba za Bibele ku kala ka Genese ku isa Sinulo li talusa Jehova mw’a sebelelize hanyinyani-hanyinyani mwa ku peta mulelo wa hae.

Mulimu W’a Eza Tato ya Hae

 8. Ne ku tokwahalañi kuli Maisilaele ba iswe mwa Naha ya Sepiso?

⁸ Mulimu mwa n’a ezelize sicaba sa Isilaele ku bonisa kuli u ka peta mulelo wa hae. Ka mutala, Jehova n’a sepisize Mushe kuli U ka lukulula Maisilaele mwa Egepita ni ku ba isa mwa Naha ya Sepiso, ili naha mo ku buba mabisi ni linosi. (Exoda 3:8) W’o ne li musha o butokwa ili o fa sepo. Ne ku ka tokwahala ku lukulula Maisilaele bani—be ne ba eza limilyoni ze talu kwa buñata ha ba balwa hamoho ni be ne ba inzi ku bona—ili ku ba lukulula kwa naha ye m’ata ye n’e sa lati ni hanyinyani kuli ba funduke. (Exoda 3:19) Naha ko ne ba ka iswa ne li ya macaba a’ tiile a n’a ka ba hanela ku kena. (Deuteronoma 7:1) Fahali ne ku na ni lihalaupa m’o Maisilaele ne ba ka tokwa lico ni mezi. Lika zeo ne li tisize kuli Jehova a bonise m’ata a hae a matuna-tuna ni Bumulimu bwa hae.—Livitike 25:38.

 9, 10. (a) Ki kabakalañi Joshua ha n’a konile ku paka kuli lisepiso za Mulimu z’a sepeha? (b) Ku butokwa cwañi ku kolwa kuli Mulimu wa kona ku fa basepahali mupuzo?

⁹ Mulimu n’a funduzi Maisilaele ku zwa mwa Egepita ka limakazo ze m’ata. Pili, n’a likitile naha ya Egepita ka likoto ze lishumi. Ku tuha f’o, n’a pazuzi Liwate le li Fubelu kuli Maisilaele ba banduke hailif’o mpi ya Maegepita ye ne i ba putumisa ne i falalile. (Samu 78:12, 13, 43-51) Hasamulaho, a babalela Maisilaele ka lilimo ze 40 ze ne ba yambaezi mwa lihalaupa, a ba fepa ka manna, a ba fa mezi, mi mane a bona kuli liapalo za bona ha li si ka sinyeha kamba mahutu a bona ku luluha. (Deuteronoma 8:3, 4) Maisilaele ha se ba keni mwa Naha ya Sepiso, Jehova a ba tusa ku tula lila za bona. Joshua, ya n’a bonisize kuli u na ni tumelo ye tiile mwa lisepiso za Jehova, n’a iponezi lika zeo kaufela. Kah’o n’a kona ku bulelela ka buikolwiso banna-bahulu ba mwa miteñi ya hae kuli: “Mwa lipilu za mina kaufela, ni mwa maikuto a mina kamukana, mu ziba kuli kwa linto ze nde kaufela z’a mi sepisize [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa mina, ha ku na niheba i li ñwi ye tokwahezi; kamukana li bonahalile ku mina.”—Joshua 23:14.

¹⁰ Sina Joshua wa kwaikale, Bakreste kacenu ba kozwi ka ku tala kuli Mulimu wa lata mi wa kona ku yemela ba ba mu sebeleza. Buikolwiso b’o ki kalulo ye butokwa ya tumelo ya luna. Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Kwand’a tumelo mutu h’a koni ku tabelwa ki Yena; kakuli ya taha ku Mulimu u swanezi ku lumela kuli Mulimu . . . ki Yena ya fa ba ba mu bata mupuzo.”—Maheberu 11:6.

Mulimu Wa Bonela Cimo Ze ka Ezahala Kwapili

11. Ki lika mañi ze konisa Mulimu ku eza z’a sepisize?

¹¹ Se lu boni kuli nihaike Mulimu wa tuhelela tukuluho ya ku iketela ni kuli batu ba ipuse, u na ni hape m’ata ni tato ya ku eza kuli a pete mulelo wa hae. Kono ku na ni nto ye ñwi ye konisa kuli z’a sepisize Mulimu li bonahale luli. Jehova wa kona ku bonela cimo za kwapili. (Isaya 42:9) Ka mupolofita wa hae, Mulimu n’a ize: “Mu hupule likezo za pili ze bonahalile kale; kakuli ki Na Mulimu, mi ha ku na yo muñwi; ki Na Mulimu, mi ha ku na ya likana ni Na. Nto i sa kala fela ku ba teñi ni se ni bulela ko i ka y’o felela; ni kale ni bulezi se si ka bonahala kwapili, ni li: Mulelo wa ka u ka tiya, ni ka eza se ni lata kaufela.” (Isaya 46:9, 10) Mulimi ya cuukile w’a ziba nako ni sibaka s’a ka hasa lipeu, kono niteñi a kana a ikalelwa ka za mo li ka bela lika. Kono “Mulena wa kamita” u na ni zibo ye nepahezi ya ku ziba hande nako ni sibaka kw’a swanela ku ezeza kuli a pete mulelo wa hae.—1 Timotea 1:17.

12. Jehova n’a bonisize cwañi kuli wa kona ku zibela cimo za kwapili mwa mazazi a Nuwe?

¹² M’u nge m’o Mulimu n’a boniselize mwa mazazi a Nuwe kuli wa kona ku zibela cimo lika. Bakeñisa bumaswe bo ne bu atile ili bo ne bu yambile lifasi, Mulimu n’a atuzi ku feza batu ba mangulunde. N’a tomile nako fa n’a ka ezeza cwalo, ili lilimo ze 120 kwapili. (Genese 6:3) Ha n’a tomile nako yeo, Jehova n’a sa nahani fela za ku yundisa ba ba maswe, kwa n’a kona ku eza nako ifi kamba ifi. Tomahanyo ya Jehova hape ne i lukisize za ku sileleza ba ba lukile. (Mu bapanye Genese 5:29.) Ka butali bwa hae, Mulimu n’a zibezi cimo fa n’a ka fela musebezi o n’o ka tusa ku ba sileleza. N’a file Nuwe tunango twa litaba ze likani. Nuwe n’a ka yaha aleka kuli a ‘banduse ba ndu ya hae,’ mi ba ba maswe ne ba ka kukiswa ki munda o n’o ka apala lifasi kaufela.—Maheberu 11:7; Genese 6:13, 14, 18, 19.

Mungendenge O Mutuna wa Buyahi

13, 14. Ki kabakalañi ku yaha aleka he ne u li mungendenge o buima?

¹³ Mu nahane mw’a n’a kana a’ ngezi musebezi wo Nuwe. Kabakala kuli Nuwe ne li mutu wa Mulimu, n’a ziba kuli Jehova wa kona ku yundisa mahedeni. Kono a si ka eza kale cwalo, ne ku na ni ku ezwa musebezi o muñwi—ili musebezi o n’o tokwa tumelo. Ku yaha aleka neikaba mungendenge luli. Mulimu n’a talusize litikanyezo za yona. Aleka ne i ka fita mabapalelo a mañwi a miteñi ye kwa butelele ni ku likana ni mandu a 5 a’ lundatami kwa bupahamo. (Genese 6:15) Bayahi ne ba si ke ba ba ba ba cuukile mi ne li ba sikai. Ne ba si ke ba ba ni lisebeliso ze zwezipili ze li teñi mazazi a. Mi bakeñisa kuli Nuwe n’a si na buikoneli inge bwa Jehova bwa ku zibela cimo za kwapili, n’a sa koni ku ziba miinelo ye ne ka zuha lilimo ha li nze li shenya ili ye n’e ka tusa kamba ku tibela mungendenge wa ku yaha wo. Mwendi Nuwe n’a ipuzakile lipuzo ze ñata. Liyahiso ne li ka fumanwa cwañi? N’a ka kunga cwañi lifolofolo? Ne ku ka tokwahala lico lifi ili ze kuma kai? Munda o n’o polofitilwe n’o ka taha lili luli?

¹⁴ Ku tuha f’o ne ku na ni ze ne ezahala mwa nyangela. Bumaswe ne bu atile. Likwenyepa ze m’ata—bona bana ba mazwake ba mangeloi a maswe ni basali ba butu—ne li atisize mifilifili mwa lifasi. (Genese 6:1-4, 13) Hape, ku yaha aleka ne li musebezi o n’o sa konwi ku ezezwa kwa mukunda. Batu ne ba ka komoka za n’a eza Nuwe, mi n’a ka ba bulelela libaka. (2 Pitrosi 2:5) Kana ne ba ka mu yemela? Ku shwa cwalo! Lilimo-limo kwamulaho, Enoke ya sepahala n’a shaezi za yundiso ya ba ba maswe. Lushango lwa hae ne lu toilwe maswe kuli mane Mulimu “a mu nga,” kamba ku kaula bupilo bwa hae, mi ka mo ku bonahalela n’a ezize cwalo kuli a si ke a silahiwa ki lila za Hae. (Genese 5:24; Maheberu 11:5; Juda 14, 15) Kwand’a ku shaela lushango lo lu toilwe inge l’o, Nuwe n’a ka yaha ni aleka. Aleka ha ne i nze i yahiwa, neikaba kupuzo ye tuna luli ya busepahali bwa Nuwe niha ne ku na ni banyefuli mwa miteñi ya hae!

15. Ki kabakalañi Nuwe ha n’a na ni buikolwiso bwa kuli n’a ka kona ku peta musebezi wa hae?

¹⁵ Nuwe n’a ziba kuli mungendenge wo n’o yemelwa ni ku fuyaulwa ki Mulimu ya m’ata ote. Esi mane Jehova ka sibili ki yena ya n’a mu file musebezi wo. Jehova n’a sepisize Nuwe kuli yena ni lubasi lwa hae ne ba ka kena mwa aleka ye felile ni ku silelezwa kwa Munda wa mwa lifasi kaufela. Mulimu mane n’a koñomekile kuli zeo ne li ka ezahala luli ka ku eza bulikani ka luci. (Genese 6:18, 19) Mwendi Nuwe n’a boni kuli Jehova n’a ziba mi n’a nahanisisize zote ze ne ka ezahala a si ka fa kale musebezi wo. Hape, Nuwe n’a ziba kuli Jehova n’a na ni m’ata a ku t’o mu tusa fo ku tokwahalela kaufela. Kacwalo tumelo ya Nuwe ya mu susueza ku sebeza. Sina muikulyae yena Abrahama, Nuwe n’a “kolwa kuli s’a sepisize Mulimu, u na ni mata a ku si eza.”—Maroma 4:21.

16. Tumelo ya Nuwe ne i tiisizwe cwañi aleka ha ne i nze i yahiwa?

¹⁶ Lilimo ha ne li nze li fita mi aleka ya zwelapili ku hula, tumelo ya Nuwe ya tiiswa. Butata bo bu ama za ku yaha ni lisebeliso bwa tatululwa. Miliko ya tulwa. Ha ku na twaniso ye n’e ka kona ku yemisa musebezi wo. Lubasi lwa Nuwe ne lu yemezwi ni ku silelezwa ki Jehova. Nuwe ha n’a nze a mbindana, ‘ku likwa kwa tumelo ya hae kwa tahisa ku itiisa.’ (Jakobo 1:2-4) Kwa nalulelule, aleka ya fezwa, Munda wa taha, mi Nuwe ni lubasi lwa hae ba punyuha. Zeo Mulimu n’a sepisize Nuwe ne li ezahezi, sina mo ne li ezahalezi ku Joshua hasamulaho. Tumelo ya Nuwe ne i mu tiselize mipuzo.

Jehova Wa Yemela Musebezi

17. Miteñi ya luna i swana cwañi ni mazazi a Nuwe?

¹⁷ Jesu n’a polofitile kuli miteñi ya luna ne i ka swana ni ya Nuwe. Mulimu hape u atuzi kuli u ka yundisa ba ba maswe mi u tomile nako f’a ka ezeza cwalo. (Mateu 24:36-39) Hape u lukisize kuli ba ba lukile ba silelezwe. Hailif’o Nuwe n’a na ni ku yaha aleka, batanga ba Mulimu kacenu ba na ni ku shaela milelo ya Jehova, ku luta za Linzwi la hae, ni ku tahisa balutiwa.—Mateu 28:19.

18, 19. Lu ziba cwañi kuli Jehova wa yemela ku kutazwa kwa taba ye nde?

¹⁸ Kabesi kuli Jehova n’a li ni Nuwe ku mu tusa ni ku mu yamunwena, kabe aleka ne i si ka yahiwa. (Mu bapanye Samu 127:1.) Ka ku swana, kabesi tuso ya Jehova, Bukreste bwa niti mwendi ne bu si ke bwa punyuha, lu sa buleli ku konda. Gamaliele, Mufalisi ya kutekeha ili muluti wa Mulao, n’a lemuhile nto yeo, ili mwa lilimo za mwanda wa pili. Kuta ye Tuna ya Majuda ha ne i bata ku haila baapositola, n’a lemusize kuta yeo kuli: “Mu kauhane ni batu bao, mi mu ba tuhele; kakuli taba ye, haiba ki mulelo kamba musebezi o zwa kwa batu, i ka fela. Kono haiba i zwa ku Mulimu, ha mu na ku i feza.”—Likezo 5:38, 39.

¹⁹ Ku konda kwa musebezi wa ku kutaza mwa lilimo za mwanda wa pili ni miteñi ye, ku bonisize kuli musebezi w’o ha u si ka zwa kwa batu, u zwile ku Mulimu. Taba ye tatama i ka nyakisisa ye miñwi ya miinelo ni likezahalo ze konisize musebezi w’o ku konda hahulu-hulu cwalo.

Mu Si Katali!

20. Ki bomañi ba ba lu yemela ha lu nze lu kutaza taba ye nde?

²⁰ Nihaike lu pila mwa “linako ze tata,” lwa kona ku kolwa kuli Jehova wa zamaisa litaba ka ku tala. Wa tusa ni ku yamunwena sicaba sa hae ha ba nze ba sebeza kuli ba feze ku kutaza taba ye nde i si ka fita kale nako yeo Mulimu a lukisize ku feza muinelo wa linto o maswe wo. (2 Timotea 3:1; Mateu 24:14) Jehova u lu mema kuli lu be “ba ba sebeza” ni yena. (1 Makorinte 3:9) Hape lu kolwiswa kuli Kreste Jesu wa lu yemela mwa musebezi wo ni kuli lwa kona ku sepa tuso ni ketelelo ya mangeloi.—Mateu 28:20; Sinulo 14:6.

21. Ki bufi buikolwiso bo lu sa swaneli ku yumba ni hanyinyani?

²¹ Bakeñisa kuli Nuwe ni lubasi lwa hae ne ba bonisize kuli ba lumela z’a sepisize Jehova, ne ba bandusizwe kwa munda. Ba ba bonisa kuli ba lumela cwalo kacenu ni bona ba ka banduswa kwa “ñalelwa ye tuna” ye taha. (Sinulo 7:14) Lu pila mwa linako ze tabisa luli. Onafa lika ze butokwa li ka ezahala! Cwale-cwale fa, Mulimu u ka tisa mahalimu a manca ni lifasi le linca le linde mo ku yahile ku luka. (2 Pitrosi 3:13) Mu si liki ni hanyinyani ku yumba buikolwiso bwa mina bwa kuli z’a bulela Mulimu kaufela, u na ni m’ata a ku li eza.—Maroma 4:21.

Lisupo Za ku Hupula

◻ Ki kabakalañi Jehova h’a sa zamaisi litaba kaufela ze ama batu?

◻ Taba ya kuli Jehova wa kona ku peta mulelo wa hae ne i bonisizwe cwañi ka mwa n’a ezelize kwa Maisilaele?

◻ Taba ya kuli Jehova wa kona ku bonela cimo za kwapili ne i bonisizwe cwañi mwa mazazi a Nuwe?

◻ Lu kona ku ba ni buikolwiso bufi mwa lisepiso za Mulimu?