Muzeko wa Jehova ni Macaba

“Mulumo u ka y’o fita ni kwa mafelelezo a lifasi, kakuli [Jehova, NW] u na ni muzeko, u zeka ni [macaba, NW].”—JEREMIA 25:31.

 1, 2. (a) Ki sifi se ne si ezahalile mwa Juda hamulaho wa lifu la Mulena Josiasi? (b) Ki mañi ya n’a li mulena wa mafelelezo wa Juda, mi n’a nyandile cwañi kabakala ku s’a sepahala kwa hae?

NAHA ya Juda ne i talimani ni linako ze t’ata luli. Mulena yo munde a li muñwi, Josiasi, ka swalelele n’a liyehisize buhali bwa Jehova. Kono ki sifi se ne si latelezi hamulaho wa ku bulaiwa kwa Josiasi ka 629 B.C.E.? Malena ba ne ba mu tatami ne ba shwauzi Jehova.

² Mulena wa mafelelezo wa Juda, Zedekia, mwan’a Josiasi wa bune, ka mo i bulelela buka ya 2 Malena 24:19, n’a zwezipili ku “eza ze maswe fapil’a [Jehova, NW], a eza ze ne ezwa ki [muhulwan’a hae] Joyakini kaufela.” Ki sifi se ne si zwile mwateñi? Nebukadenezare n’a pumezi Jerusalema, a hapa Zedekia, a bulaya bana ba hae ba bashimani inze a iponela, a punya meto a hae, ni ku mu isa kwa Babilona. Fahalimu a seo, Mababilona ba ikungela ka ku hapa lipiza ze ne li itusiswa mwa ku lapela Jehova, mi ba cisa ka mulilo tempele ni muleneñi. Bapunyuhi ba ba batanga mwa Babilona.

 3. Ki kalulo mañi ya nako ye ne i kalisize ka ku sinyiwa kwa Jerusalema ka 607 B.C.E., mi ki sifi se ne si na ni ku ezahala kwa mafelelezo a kalulo yeo ya nako?

³ Silimo seo, sa 607 B.C.E., ne si si ka ba fela silimo sa ku shandaulwa kwa Jerusalema ka nzila ya mafelelezo kono hape ni makalelo a “linako za bamacaba,” ze bulezwi kwa Luka 21:24. Yona nako yeo y’e nga lilimo ze 2,520 ne i felile mwa lilimo za mwanda wa luna, ka silimo sa 1914. F’o ne se li nako ya kuli Jehova, ka Mwan’a hae ya beilwe fa lubona, yena Jesu Kreste, y’a fita Nebukadenezare, a zibahaze ni ku tahisa katulo fa lifasi le li silafezi. Kona ku atula k’o ku kala ka kalulo ya mwa lizazi la cwale ye swana ni Juda, ili kalulo yeo ka ku swana i ipapata ku yemela Mulimu ni Kreste fa lifasi-mubu.

 4. Ki lipuzo mañi zeo cwale li zusiwa ka ku swalisana ni bupolofita bwa Jeremia?

⁴ Kana lw’a bona ku swana ko ku mwahal’a muinelo wa but’ata wa mwahal’a lilimo za mafelelezo za Juda mwatas’a malena ba ona—ka ku ba ni likezahalo ze sinya ili ze yambukela mane ni macaba a’ li mabapa—ni muinelo wa but’ata mwa Krestendomu kacenu? Kaniti luli lw’a bona seo! Ki sifi, cwale he, seo bupolofita bwa Jeremia bu bonisa ka za m’o Jehova a k’a talimela litaba kacenu? Ha lu boneñi.

 5, 6. (a) Haisali ku zwiwa ka 1914, muinelo wa Krestendomu u bile o swana cwañi ni o ne u li mwa Juda pili u si ka shandaulwa kale? (b) Ki lushango mañi l’o Jeremia wa mwa linako za cwale a isize ku Krestendomu?

⁵ C’aziba wa lipalo ni za mihupulo ya butu wa kwa Britain Bertrand Russell ibata i’ba lilimo ze 40 kwamulaho n’a bulezi kuli: “Haisali ku zwiwa ka 1914, mañi ni mañi y’a lemuha miinelo mwa lifasi u katalizwe ka butungi ki se si bonahezi ku ba ku caula ko ku tomilwe mi ili ko ku lukiselizwe cimo kwa ku liba kwa likayamana le li zwelapili ku ba le lituna.” Mi mubusi yo muñwi wa mwa Germany Konrad Adenauer n’a bulezi kuli: “Buiketo ni ku kuza li felile mwa bupilo bwa batu haisali ku zwiwa ka 1914.”

⁶ Kacenu, ka ku swana ni mwa lizazi la Jeremia, muhato wa ku atumela kwa mafelelezo a muinelo wa linto u bonwa ka ku sululwa kwa mali a mañata a ba ba si na mulatu, ko ku bonahala hahulu ka lindwa za lifasi ze peli za mwa lilimo za mwanda wo. Ka butuna, lindwa zeo, ne li lwanilwe ki linaha za Krestendomu, ili zeo li ipapata ku lapela Mulimu wa mwa Bibele. Ki buipi kwa butuna! Ha ku komokisi kuli Jehova u lumile lipaki za hae ku bona bao ka ku bulela, ka manzwi a Jeremia 25:5, 6, kuli: “A mu sikuluhe, mutu ni mutu mwa mikwa ya hae ye maswe, ni mwa bumaswe bwa mizamao ya mina, . . . Mi mu si ke mwa ya kwa milimu i sili ku i sebeleza ni ku i lapela, mu si ke mwa ni halifisa ka misebezi ya mazoho a mina; mi fo, ha ni na ku mi tiseza kozi.”

 7. Ki bupaki mañi bo bu li teñi bwa kuli Krestendomu u kashelize kwatuko litemuso za Jehova?

⁷ Nihakulicwalo, macaba a Krestendomu a palezwi ku sikuluha. Seo si bonisizwe mwa ku zwelapili kwa bona ku eza matabelo kwa milimu ya ndwa mwa Korea ni Vietnam. Mi ba zwelapili ku fa tuso ya mali kwa balekisi ba lifu, bona bapangi ba lilwaniso. Linaha za Krestendomu ne li file kalulo ye tuna ni ku fita ya mali a bat’o ba madola a’ eza bolule ba ba eza lule a n’a sebelisizwe mwa lilwaniso ka silimo se siñwi ni se siñwi sa mwahal’a lilimo za ma-1980. Ku zwa ka 1951 ku isa 1991, mali a n’a sebelisizwe kwa mpi ya United States inosi fela ne a fita palo hamoho ya siselo sa lipisinisi kaufela ze tuna za mwa America. Haisali ku zwiwa fa ku fela ko ku huwelelizwe kwa Ndwa ya ka Mulomo, likusufazo li ezizwe mwa lilwaniso za nyukilia ze se li li za kale hahulu, kono lipulukelo ze tuna za lilwaniso ze ñwi ze bulaya li sa li teñi mi li zwelapili ku huliswa. Ka zazi le liñwi zona zeo li kana za itusiswa.

Katulo Fa Muinelo O Si K’a Iswala wa Krestendomu

 8. Manzwi a Jeremia 25:8, 9 a ka talelezwa cwañi ku Krestendomu?

⁸ Manzwi a Jehova a’ ekezehile, a’ fumaneha kwa Jeremia 25:8, 9, cwale ki a’ ama hahulu ku Krestendomu, ya palezwi ku fita fa lipimo za Sikreste za ku luka: “Kabakaleo [Jehova, NW] wa limpi s’a bulela ki se, u li: Kakuli ha mu si ka utwa manzwi a ka, A mu bone, ni ka lumela, ni nge mishobo kaufela ya kwa Mutulo, ku bulela [Jehova, NW], ni yena Nebukaderezare mulena wa Babilona, mutang’a ka; mi ni ka ba tisa ku t’o lwanisa naha ye, ni ba ba yahile mwateñi, mi ni ka lwanisa ni macaba kaufela a mwa matuko; ni ba yundiseleze, ni ba eze nto ye komokwa ni sisomo ni matota a nako ni nako.” Kacwalo, ku kala ka batu ba ba ipala ku ba batu ba Mulimu, bona ba Krestendomu, ñalelwa ye tuna i ka kalisa, kwa nalulelule i yandulukele mwa lifasi-mubu kaufela, kwa “macaba kaufela a mwa matuko.”

 9. Ki ka linzila lifi muinelo wa kwa moya wa Krestendomu u bile o maswe ni ku fita mwa nako ya luna?

⁹ Ne ku na ni nako mwa Krestendomu yeo ku yona Bibele ne i kutekiwa, yeo ku yona linyalo ni bupilo bwa lubasi ne li bonwa ibata i’ba ka nañungelele ku ba simbule sa tabo, muta batu ne ba zuha kakusasana ni ku fumana buikolwiso mwa musebezi wa bona. Ba bañata ne ba ikatulusa ka ku bala ni ku ituta Linzwi la Mulimu manzibwana ka liseli la lambi. Kono kacenu, buitamaeli mwa tobali, telekano, ku itusisa maswe milyani ye kola ni butahwa, ku s’a buluka milao, mukwañuli, buzwa fa misebezi, ku komiwa ki TV, ni lifoso ze ñwi li silafalize bupilo ku fita fa sipimo se si sabisa luli. Ye ki kalulo ye taha pili sinyeho i si ka fita kale yeo Jehova Mulimu a li bukaufi ni ku tahisa fa muinelo wo o’ si na sikuka wa Krestendomu.

10. Mu taluse muinelo wa Krestendomu hamulaho wa ku fitiswa kwa likatulo za Jehova.

¹⁰ Jehova u zibahaza, ka mo lu balela kwa Jeremia kauhanyo 25, litimana 10 ni 11: “Ni ka kuzisa ku bona lilata la tabo ni la mikiti, ni linzwi la munyali, ni linzwi la munyaliwa, ni mulumo wa licwe la ku belela, ni liseli la lumonyi lwa mwa lambi. Manaha kaufela a ka eziwa matota ni nto ye komokwa.” Ka buniti fela ikaba nto ye komokisa muta litempele ze tuna ni mandu a bulena a’ tezi mbombolelwa a Krestendomu a k’a tubakeha mwa ku sinyeha kwa ona. Yona sinyeho yeo ikaba ye tuna cwañi? Mwa linako za Jeremia, ku sinyeha kwa Juda ni macaba a’ li bukaufi ne k’u ngile lilimo ze 70, ili zeo Samu 90:10 i talusa sina nako ya bupilo ya ba bañata. Ku tahiswa kwa katulo ya Jehova kacenu ku ka ba ko ku tezi, ni kwa ku ya ku ile.

Katulo ya Babilona yo Mutuna

11. Ki bomañi ba ba k’a itusiswa mwa ku timeza Krestendomu? Kabakalañi?

¹¹ Sina ka mo ne ku bulelezwi cimo kwa Sinulo 17:12-17, nako i ka taha yeo Jehova a k’a kalisa kezo ya hae ye sienyi ka ku i beya mwa lipilu za “manaka a lishumi”—ili lilama za Kopano ya ba Macaba ze li limpi—kuli a “eza s’a lelile Yena” sa ku sinya kopano ya lifasi kaufela ya bulapeli bwa buhata. Seo si ka ezahala cwañi? Ku na ni linzila ze ñata zeo ka zona “manaka a lishumi” a kwa Sinulo kauhanyo 17, ka manzwi a kwa Re 17 timana 16, n’a kana a fita fa ku “toya lihule, . . . mi ba li ciseleze mwa mulilo.” Ki niti kuli, lilwaniso za nyukilia li ekezehile mi li sa ekezeha mwa libaka ze ñata ze na ni mizanda fa lifasi-mubu. Kono lu lukela ku libelela ni ku bona ka m’o Jehova a ka tahiseza mwa lipilu za babusi ba bupolitiki kuli ba taleleze silomboti sa hae.

12. (a) Ki sika mañi se ne si ezahalile ku Babilona ha s’a shandauzi Jerusalema? (b) Ki sifi se si ka ezahala kwa macaba hamulaho wa ku shandaulwa kwa Krestendomu?

¹² Mwa linako za kwaikale ne i fitile fa ku ba nako ya Babilona ya ku telwa ki buhali bwa Jehova. Kacwalo, ku kala ka Jeremia kauhanyo 25, timana 12, bupolofita bu talima litaba ka mubonelo wa hamulaho, ha se li cincize. Ka ku s’a ba mwa kalulo ya Muatuli wa Jehova, Nebukadenezare ni Babilona cwale ba kopanyelezwa mwahal’a macaba kaufela a silifasi. Yeo ki nto ye swana ni muinelo wa kacenu. “Manaka a lishumi” a kwa Sinulo kauhanyo 17 a ka shandaula bulapeli bwa buhata, kono hamulaho ona ka sibili a ka ipumana mwa sinyeho hamohocwalo ni “malen’a lifasi” ba bañwi kaufela, sina mo ku taluselizwe kwa Sinulo kauhanyo 19. Jeremia 25:13, 14 i talusa ka m’o Babilona, hamoho ni “sicaba kaufela” se si nyandisize batu ba Jehova, ba taha mwa katulo. Jehova n’a itusisize Nebukadenezare sina yena mutahisi wa koto ku Juda. Niteñi yena hamohocwalo ni malena ba hamulaho ba Babilona ka buikuhumuso ne ba fitile fa ku ipub’anisa ili bona mwa sibaka sa ku bub’anisa Jehova yena ka sibili, ka mo ku boniselizwe, sina ka mutala, ka ku silafaza lipizana za mwa tempele ya Jehova. (Daniele 5:22, 23) Mi Mababilona ha ne ba sinyize Jerusalema, macaba a’ bapani ni Juda—a Moabi, Amoni, Tire, Edomo, ni a mañwi—ne a tabile ni ku soma batu ba Mulimu. Ni bona ba lukela ku kutisezwa ki Jehova ka likezo za bona.

Katulo ya “Macaba Kaufela”

13. Ki sifi se si taluswa ki “sinwiso se, sa veine ya buhali,” mi ki sifi se si ezahala ku ba ba nwa sinwiso seo?

¹³ Kacwalo, Jeremia u zibahaza, sina mo ku ñolezwi mwa Jer kauhanyo 25, litimana 15 ni 16 kuli: “[Jehova, NW] Mulimu wa Isilaele u ni bulelezi, a li: Nga sinwiso se, sa veine ya buhali bwa ka, mwa lizoho la ka, u nwise macaba kaufela a ni ku lumela ku ona. Mi ba ka nwa, ba tantalike mi ba pulumuke, kabakala lilumo le ni ka ba lumela.” Ki kabakalañi ha si li ‘sinwiso sa veine ya buhali bwa Jehova’? Kwa Mateu 26:39, 42 ni Joani 18:11, Jesu n’a bulezi ka za “sinwiso” ku ba nto ye yemela tato ya Mulimu kwa neku la hae. Ka ku swana, sinwiso si itusiswa ku yemela tato ya Jehova kwa neku la kuli macaba a nwe kwa buhali bwa hae bwa bumulimu. Liñolo la Jeremia 25:17-26 li kolokisa macaba a n’a swaniseza macaba a kacenu.

14. Ka ku ya ka bupolofita bwa Jeremia, ki bomañi ba ba nwa mwa sinwiso sa veine ya buhali bwa Jehova, mi seo si swaniseza nto mañi kwa neku la lizazi la luna?

¹⁴ Krestendomu, ka ku swana ni Juda, ha s’a fitile fa ku ‘shandulwa ni ku eziwa nto ye komokwa ni sisomo ni sikuto,’ sinyeho i ka bulukelwa likalulo ze ñwi za kopano ya lifasi kaufela ya bulapeli bwa buhata. Ka ku tatama, lifasi kamukana, ka ku ba le li swanisezwa ki Egepita, li lukela ku nwa mwa sinwiso sa veine ya buhali bwa Jehova! Ee, “malena kaufela ba kwa Mutulo, ni ba ba inzi fakaufi, ni ba ba inzi kwahule, yo, ni yo, ni mibuso kaufela ya lifasi ye mwa butuna bwa lifasi” ba lukela ku nwa. Kwa mafelelezo, “mulena wa Sheshaki (Babilona) u ka nwa mwamulaho wa bona.” Ki mañi yena “mulena wa Sheshaki” y’o? Sheshaki ki libizo la swanisezo, la kunutu, kamba le li s’a lemusehi kapili, le li yemela Babilona. Sina fela Satani ha n’a li yena mulena ya s’a bonahali wa Babilona, kacwalo hape ki “mulena wa lifasi le” ku fita ni mwa lizazi la cwale, sina ka mwa n’a boniselize Jesu. (Joani 14:30) Kacwalo, Jeremia 25:17-26, i zamaelela ni Sinulo likauhanyo 18 ku isa 20 mwa ku utwahalisa ku tatamana kwa likezahalo sinwiso sa buhali bwa Jehova ha si nze si fitiswa. Pili, kopano ya mwa lifasi kamukana ya bulapeli bwa buhata i lukela ku sinyiwa, ka ku tatamwa ki mibuso ya m’ata a bupolitiki, mi cwale Satani yena ka sibili u ka kwalelwa mwa mukoti.—Sinulo 18:8; 19:19-21; 20:1-3.

15. Ki sifi se si ka ezahala muhuwo wa “kozo ni buiketo” ha u ka utwahala?

¹⁵ Ku bile ni ku bulela-bulela ko kuñata ka za kozo ni buiketo haisali ku zwiwa ku se si bulelwa ku ba ku fela kwa Ndwa ya ka Mulomo, ka ku ba ni naha ye m’ata ka ku fitisisa i liñwi fela. Sina ka mo ku bulelezwi kwa Sinulo 17:10, yona naha ye na ni m’ata a bubusi yeo, ili toho ya busupa ya sibatana, i “ka ina nako ye nyinyani.” Kono yona “nako ye nyinyani” yeo i sweli ku atumela mafelelezo a yona. Ona cwale-cwale fa, mihuwo kaufela ya bupolitiki ya “kozo ni buiketo” i ka yoliwa ki ku “tulukelwa ki sinyehelo.” Ki mw’a bulelela muapositola Paulusi.—1 Matesalonika 5:2, 3.

16, 17. (a) Haiba ufi kamba ufi a lika ku baleha katulo ya Jehova, ki sifi se si ka zwa mwateñi? (b) Ki ka nzila ifi ye sinya yeo tato ya Jehova ona cwale-cwale fa i ka ezahalela fa lifasi-mubu?

¹⁶ Muinelo wa lifasi kamukana wa Satani, ku kala ka Krestendomu, u lukela ku nwa mwa sinwiso sa Jehova sa silomboti. Taelo ya hae ye ekezehile ku Jeremia, ye ñozwi kwa Jer kauhanyo 25, litimana 27 ku isa 29, i fa buniti bwa seo: “U ba zibise, u li: [Jehova, NW] wa limpi, Mulimu wa Isilaele s’a bulela ki se, u li: Mu nwe, mu kolwe, mu taze, mane mu we, mi mu si ke mwa zuha hape, kabakala lilumo le ni ka lumela mwahal’a mina. Haiba ba hana k’u nga sinwiso mwa lizoho la hao, ku nwela mwateñi, ibe cwale u ba zibise, u li: [Jehova, NW] wa limpi s’a bulela ki se, u li: Ku nwa mu ka nwa luli! Kakuli, a mu bone, fo ni tateka ku tisa ze maswe, ki mwa munzi o biziswa ka Libizo la ka. Kikuli ne mu ka pima koto? Ha mu na ku pima koto; kakuli Na, ni bizeza ba ba yahile kaufela mwa lifasi lilumo, ku bulela [Jehova, NW] wa limpi.”

¹⁷ Ao ki manzwi a’ tiile luli—ka mo ku inezi fela, ki manzwi a’ sabisa, kakuli a bulelwa ki Mulena Mubusi wa pupo kamukana, yena Jehova Mulimu. Mwahal’a nako ya likiti-kiti za lilimo, ka pilu-telele u tiyezi linyefulo, lishwau, ni sitoyo se si bundekilwe fa libizo la hae le li kenile. Kwa nalulelule nako i tile, nihakulicwalo, ya kuli a alabe tapelo yeo Mwan’a hae ya latiwa, yena Jesu Kreste, n’a lutile balutiwa ba hae ha n’a li fa lifasi-mubu fa: “Cwale mina mu lapele cwana, mu li: Ndat’a luna ya kwa lihalimu, Libizo la hao a li be le li kenile; Ku tahe mubuso wa hao; Se si latwa ki Wena si ezwe mwa lifasi, mo si ezezwa kwa lihalimu.” (Mateu 6:9, 10) Ki tato ya Jehova ya kuli Jesu a sebeze sina lilumo la Hae mwa ku tahisa silomboti.

18, 19. (a) Ki mañi y’a zulami kuli a y’o tula ka libizo la Jehova, mi u libelela nto mañi pili a si ka y’o feleleza ku tula kwa hae? (b) Mangeloi h’a lukulula moya wa liñungwa la buhali bwa Jehova, ki likezahalo mañi ze sabisa ze ka ezahala fa lifasi-mubu?

¹⁸ Mwa Sinulo kauhanyo 6, lu bala pili ka za ku zulama pizi ye sweu kwa Jesu ‘kuli a tule mi a ye kwa ku tula.’ (Re 6 Timana 2) Seo ne si kalisize ka ku beiwa kwa hae fa lubona sina Mulena wa mwa lihalimu ka 1914. Lipizi ze ñwi ni bazulami b’a mu latelela, li yemela ndwa ya meto mafubelu, tala, ni matuku a’ yambukela ze unjami lifasi-mubu la luna. Kono yona misunga yeo kaufela i ka fela l’ili? Sinulo kauhanyo 7 i lu zibisa kuli mangeloi a mane a sweli ka ku tiya “mioya ye mine ya lifasi-mubu” (NW) ku fitela Isilaele wa kwa moya ni buñata bo butuna bo bu zwa mwa macaba kamukana ba kubukanyezwa kwa ku puluswa. (Re 7 Timana 1) Kihona ku k’a tatama nto mañi?

¹⁹ Jeremia kauhanyo 25, litimana 30 ni 31, i zwelapili kuli: “[Jehova, NW] a li kwa lihalimu, u ka kalumuka; a tumuse kwa linzwi la hae; a li mwa sibaka sa hae se si kenile, u ka natela sisa sa ndu ya hae luoma, u ka huwa sina mo ku huwela ba ba luba sisansa sa veine, kuli a lwanise ba ba yahile mwa lifasi kaufela. Mulumo u ka y’o fita ni kwa mafelelezo a lifasi, kakuli [Jehova, NW] u na ni muzeko, u zeka ni libupiwa kaufela; u fa ba ba maswe lilumo, ku bulela [Jehova, NW].” Ha ku na sicaba se si ka banduka kwa ku nwa cwalo mwa sinwiso sa buhali bwa Jehova. Kacwalo, ki kwa ka putako kuli batu kaufela ba lipilu ze lukile ba ikauhanye kwa bumaswe bwa macaba pili mangeloi a mane a si ka lukulula kale liñungwa-tuna la moya wa buhali bwa Jehova. Ki liñungwatuna luli, kakuli bupolofita bwa Jeremia bu zwelapili mwa Jer 25 litimana 32 ni 33:

20. Ki tolongosho mañi ye koñomeka butuna bwa katulo ya Jehova, kono ki kabakalañi kezo yeo ha i tokwahala?

²⁰ “[Jehova, NW] wa limpi s’a bulela ki se, u li: A mu bone! Bumaswe bu ka zwa mwa sicaba, bu yambukele mwa sicaba se siñwi; mi liñungwa le li sabisa li ka zuha li zwa kwa mafelelezo a lifasi. Kabakaleo ba ba bulailwe ki [Jehova, NW] mwa lizazi le, ba ka ba teñi ku zwa mwa neku le liñwi la lifasi ku isa mwa neku le liñwi la lifasi; ha ba na ku lilwa, kamba ku kubukanywa, kamba ku pumbekwa. I ka ba musutelo mwa lifasi.” Kaniti luli ki tolongosho ye kakamalisa, kono kezo yeo ki ye tokwahala kwa neku la ku kenisa lifasi-mubu kwa bumaswe kaufela pili ku si ka tiswa kale Paradaisi ya sepiso ya Mulimu.

Balisana Ba K’a Bokolola ni ku Huwa

21, 22. (a) Kwa Jeremia 25:34-36, ki bomañi ba ne ba li “balisana” ba Isilaele, mi ki kabakalañi ha ne ba hapelelizwe ku bokolola? (b) Ki balisana bafi ba mwa linako za cwale ba ba swanelwa ki buhali bwa Jehova, mi ki kabakalañi ha ba swanelwa ki bona ka ku tala?

²¹ Jer 25 Litimana 34 ku isa 36 li bulela ka ku ekeza ka za katulo ya Jehova, ka ku bulela kuli: “Mina balisana mu bokolole, mu huwe; mu ipumbe mwa mulola mina beñi ba mitapi, kakuli mazazi a mina a ku bulaiwa a fitile. Ni ka mi pyata, mi mu ka wa mo ku wela pizana ya butokwa. Balisana ba ka tokwa fo ba ka sabela, mi beñi ba mitapi ba ka palelwa ku banduka. Mihuwo ya balisana i ka utwahala, ni ku bokolola kwa beñi ba mitapi; kakuli [Jehova, NW] u sinya mafulisezo a bona.”

²² Ki bomañi balisana bao? Haki baeteleli ba bulapeli, ba se ba nwile kale kwa buhali bwa Jehova. Ki balisana ba sisole, ba ba talusizwe hape kwa Jeremia 6:3, ba ba kopanya limpi za bona ku ba mitapi ya ba ba hanyeza Jehova. Ki baeteleli ba bupolitiki, ba ba fitile fa ku fuma kabakala ku bukula babusiwa ba bona. Ba bañata ba bao ki ba lipisinisi ba batuna, boc’aziba mwa buputeleli. Ba bile ba ba bunya mwa ku imulula matala a’ fenyize batu kaufela mwa linaha ze shebile. Ba fumisa “beñi ba mitapi” ba ba cwale ka balekisi ba lilwaniso ni basinyi ba miinelo ya ka taho ba ba mukwañuli, hailif’o ba hana ku fa tuso ya za milyani ni sico se si fepa zeo ka teko ye nyinyani luli ne li ka kona ku pilisa banana ba ba shwa ba ba eza bolule ba mashumi-shumi.

23. Mu taluse muinelo wa ze mwatas’a Satani hamulaho wa likezo za Jehova za ku timeza.

²³ Ha ku komokisi kuli Jeremia kauhanyo 25 i feza, mwa Jer 25 litimana 37 ni 38, ka ku bulela ka za bao ka buitati ne ba ipatela kozo ba nosi kuli: “Milaka mo ne ku pilwa ka kozo i kuzize, kabakala buhali bo bu sabisa bwa [Jehova, NW]. U zwile mwa sibaka sa hae sina tau ye zwa mwa sikwa; kakuli naha ya bona s’e fetuha matota, kabakala buhali bwa lilumo le li bulaya, ni kabakala buhali bwa ku halifa kwa hae.” Matota luli! Niteñi, buhali bwa Jehova ka buniti fela bu ka boniswa ka Y’o ya taluswa kwa Sinulo 19:15, 16 sina “Mulena wa malena, ni Mubusisi wa babusisi,” y’a lisa macaba ka mulamu wa sipi. Mi ki sifi se si tatama?

24. Ki limbuyoti mañi zeo ku sinyiwa kwa bulapeli bwa buhata ni likalulo ze ñwi za lifasi la Satani li k’a tisa ku ba ba lukile ba mufuta wa mutu?

²⁴ Kana ne mu kile mwa punyuha liñungwa la moya o pikuluha hahulu? Si kona ku ba se si bonwi se si sabisa hahulu. Kono habusa kakusasana, nihailikuli ne mu ka bona mabunda-bunda a z’e sinyehile kai ni kai, hañata moya ki o’ kenile hande ni ku tokwa lilata ko ku wetulusa kuli mane mw’a kona ku itumela ku Jehova ka za lizazi le linde hahulu ka mukwa o’ si wa kamita. Ka ku swana, moya wa liñungwa la ñalelwa ye tuna ha u nze u fukuzeha, ne mu kana mwa talima fa lifasi-mubu ka ku ba ni buitumelo bwa kuli mw’a pila mi mu ba ba itukiselize ku abana mwa musebezi o’ ekezehile wa Jehova wa ku tahisa kuli lifasi-mubu li keniswe ku ba paradaisi ye buheha. Muzeko wa Jehova ni macaba u ka be u fitisizwe fa mafelelezo a ona a matuna, ka ku kenisa libizo la hae ni ku kwalula nzila ya kuli tato ya hae i ezahale fa lifasi-mubu mwatas’a Puso ya Lilimo ze Sikiti ya Mubuso wa Bumesiya. Haike Mubuso w’o u tahe ona cwale-cwale fa!

Ku Lundulula maparagilafu 5-24 a taba ye

◻ Ki linzila lifi za Krestendomu za buipi ze s’e atulwa cwale?

◻ Ki mubonelo mañi o’ yanduluzwi wa katulo o’ ngiwa kwa Jeremia 25:12-38?

◻ Ki sinwiso mañi sa silomboti se si fiwa kwa macaba kaufela?

◻ Ki bomañi balisana ba ba bokolola ni ku huwa, mi ki kabakalañi ha ba filikani?

[Siswaniso se si fa likepe 16]

Jehova u ketile siitusiso sa ku shandaula ka sona Krestendomu

[Siswaniso se si fa likepe 21]

Hamulaho wa liñungwa la ñalelwa ye tuna, ku k’a taha lifasi-mubu le li kenisizwe