Lipuzo ze Zwa kwa Babali

Bakeñisa kuli Lipaki za Jehova ba lika ka t’ata ku ba ba ba sepahala mi ba sepana, ki kabakalañi ha ba nahana kuli ki kwa butokwa ku eza tumelelano ye ñozwi ya ka mulao ha ku na ni liswalisano za lipisinisi mwahal’a bona?

Ku eza kwa bona cwalo ki kwa ka Mañolo, ko ku sebeza, ili ko ku lilato. Ka mukwa ufi? Kihona, ha lu nyakisiseñi miinelo yeo ya litumelelano za ka mulao ze ñolwa za lipisinisi.

Bibele i tahisa ze ñozwi za ku sebelisana kwa Mulimu ni batu ba hae ba bulikani, Maisilaele. I kopanyeleza teñi liswalisano za lipisinisi ze ama balapeli ba niti. Genese kauhanyo 23 i na ni ye ñwi ye lu kana lwa nyakisisa. Muta mulatiwa wa hae Sara n’a shwile, Abrahama n’a bata ku fumana sibaka sa mabita. A kalisa ku bonana ni Makanana ba ne ba pila bukaufi ni Hebroni. Litimana 7-9 li bonisa kuli n’a file tifo ye kwanile hande kwa neku la ndao ya n’a bata. Timana 10 i fa bupaki bwa kuli tifo yeo ne i fezwi fa nyangela, batu ba bañwi ba ne ba li fa munyako wa muleneñi ba nze ba ikutwela. Timana 13 i bonisa kuli muñi n’a batile ku fa fela Abrahama ndao yeo, kono a alaba kuli n’a ka nga ndao yeo fela ka ku i leka. Mi litimana 17, 18, ni 20 li talusa kuli seo ne si ezahalile ona cwalo fela, ka ku tiisezwa ‘fapil’a bana ba Heti ni batu kamukana ba ba kena mwa munyako wa hae inze ba bona.’

Niteñi, kana ne ku ka fapahana, muta batu ba babeli ba ba eza swalisano ye cwalo ya pisinisi ne ba ka ba balapeli ba niti bubeli bwa bona? Kauhanyo 32 ya Jeremia i fa kalabo. Ku kala mwa timana 6 ni ku zwelapili, lu fumana kuli Jeremia n’a na ni ku leka mubu ku mwan’a munyan’a bondat’ahe. Timana 9 i bonisa kuli tifo ye nde ne i lumelelanwi. Cwale ha mu bale litimana 10-12: “Na [Jeremia na] ñola liñolo la muleko, na li tiisa; na biza lipaki, na likanya silivera fa sikala. Na nga liñolo la muleko le li tiisizwe ka mukwa wa teñi ni ka mulao, mi na nga ni liñolo le li apuzwi. Liñolo la muleko na li fa Baruki mwan’a Neria, mwan’a Mahaseya, fapil’a Hanameele mwan’a munyan’a bondate, ni fapil’a lipaki kaufela, ni fapil’a Majuda ba ba ne ba inzi mwa lapa la balibeleli.”

Ee, nihaike kuli Jeremia n’a sebelisana ni mulapeli sina yena, mane ya n’a li wahabo yena, n’a latelezi miezezo ye swaneleha ya ka mulao. Mañolo a mabeli n’a ñozwi—le liñwi ne li siilwe inze li kwaluzwi kuli ku be bunolo kwa ku ama ku lona, la bubeli ne li tiisizwe ka ku manekwa ilikuli li fe bupaki bo bu ekezehile haiba ku ba ni ku honona ka za ku nepahala kwa le li kwaluzwi. Kaufel’a zona zeo ne li ezelizwe “fapil’a bona,” ka mo i bulelela timana 13. Kacwalo ne li pisinisi ya ka mulao, ya fa nyangela, ye na ni lipaki. Ka ku utwahala he, ki ka mutomo wa ka mañolo balapeli ba niti ha ba talima litaba ka mukwa o cwalo o pakilwe ni wa ka ku ñola.

Hape kwa sebeza. Lwa izibela ku nepahala kwa pulelo ye li “mutu ni mutu u tamwa ki linako z’a pila ka zona, ni ki bushiko kamba bumai bwa hae.” (Muekelesia 9:11) Seo si kopanyeleza ni Bakreste ba ba ipeile ili ba ba sepahala. Jakobo 4:13, 14 i bulela seo cwana: “Cwale, mu itemuhele mina ba ba li: Kacenu, kamba kamuso, lu ka ya kwa munzi wani, lu y’o nga mwateñi mwaha, lu lekise, lu fume; Kanti ha mu zibi za kamuso?” Kacwalo, ne lu kana lwa kalisa musebezi, o cwale ka ku leka sika, ku eza musebezi kamba sebelezo ye lumelelanwi, kamba ku pangela mutu sika. Kono ki sika mañi se si ka ezahala kamuso—kamba kweli ye taha kamba isaho? Ku cwañi ha neikaba kuli luna kamba mutu yo muñwi y’o u ba mwa kozi? Seo ne si kana sa bonahaza inge kuli ku buluka tumelelano ha ku konahali. Ku cwañi haiba ha lu kwanisi ku eza musebezi kamba ku eza sebelezo yeo, kamba mutu yo muñwi y’o u fumana hahulu butata mwa ku lifa kamba ku taleleza kalulo ya hae ya tumelelano yeo? Haiba ku si na tumelelano ye ñozwi, butata luli bwa kona ku zuha, ili bo bu kona ku tatululwa kamba bo ne bu ka be bu tibezwi ka ku ba ni tumelelano ye bunolo ye ñozwi.

Fahalimu a seo, ha lu swaneli ku libala kuli ku sa swaleha kwa miinelo ye miñata ya bupilo mane ne ku kana kwa ezisa kuli yo muñwi u sili a fite fa ku yola yo muñwi kamba ku lukisa hande litaba za luna (kamba mwendi za yo muñwi) za lipisinisi. Jakobo n’a ekelize mwa timana 14 kuli: “Bupilo bwa mina bu swana sina mbundu bo bu bonahala nakonyana, mi bu se bu fela.” Ka buniti fela, ne lu kana lwa timela ka sipundumukela. Tumelelano ye ñozwi, ili bupaki bo bu ñozwi, bu kana bwa konisa luli ba bañwi ku zwelapili ku talima litaba haiba se siñwi sa ka sipundumukela si ezahala ku yo muñwi.

Mo kuñwi, seo hape si libisa kwa kalulo ya bulalu—litumelelano ze ñozwi li bonisa lilato. Kaniti, yo muñwi ha n’a ka shwa kamba ku ba ni kozi ye bisa buhole, ne ku ka be ku bile ko ku lilato ku Mukreste kuli kambe n’a file bupaki bo bu ñozwi ka za buitamo kamba litibelelo za mali. Mi mwa sibaka sa ku bonisa ku sa sepana, si bonisa lilato ku muzwale y’o lu swalisana ni yena ku eza tumelelano ya ka mulao ye ñozwi ili ye ka talusa ka ku utwahala seo a tamehile ku si eza tota kamba seo a lukela ku amuhela. Ona muhato wa ka lilato w’o u ka kusufaza lifi kamba lifi ze tahisa lipilaelo kamba linonge haiba yo muñwi ya si ka petahala wa mwa tumelelano yeo a libala litaba kamba buikalabelo bo buñwi. Mi ki ufi ku luna ya petehile, ya sa libali, kamba ya sa sitatali mwa ku utwisisa hande litaba kamba milelo?—Mateu 16:5.

Ku na ni linzila ze ñwi ili zeo ka zona ku eza litumelelano ze ñozwi za lipisinisi li bonisa lilato ku muzwale wa luna, lubasi lwa luna, ni kwa puteho ka nañungelele. Kono ku swanela ku utwisiswa kuli kwand’a kuli ki ko ku lilato, ze ñozwi ze cwalo mwa butungi bo bu likani ki ze sebeza mi ki za ka Mañolo.