Mu ka Ba mwa Mayemo Afi Fapil’a Situlo sa Katulo?
“Mwan’a mutu nako y’a ka taha mwa kanya ya hae, a na ni mangeloi a hae kaufela, u ka ina fa lubona lwa kanya ya hae.”—MATEU 25:31.
1-3. Ki mabaka afi a sepo ye nde ao lu na ni ona ka ku ama kwa katulo ye lukile?
‘KU BA NI MULATU KAMBA KU TOKWA MULATU?’ Ba bañata ba bata ku ziba seo ha ba nze ba utwa lipiho ka za taba ye ñwi ya kwa kuta. Baatuli ni lilama za sitopa sa banyakisisi ba taba ne ba kana ba lika ku sepahala, kono kana katulo ye lukile kamita ya fumaneha? Kana ha mu si ka utwa ka za likezo za ku tokwa katulo ye lukile ni za saluluti ku za buatuli? Ku tokwa katulo ye lukile ko ku cwalo haki nto ye nca, sina ha lu bona mwa swanisezo ya Jesu ye fumanwa kwa Luka 18:1-8.
2 Ku si na taba ni se mu iponezi ku za buatuli za batu, mu lemuhe ka mwa n’a felelize taba Jesu: “Mulimu a si ke a atulela baketwa ba hae, ba ba huweleza ku Yena musihali ni busihu, . . . ? Na mi bulelela kuli u ka akufela ku ba atulela. Nihakulicwalo, Mwan’a mutu h’a ka taha, kikuli u ka fumana tumelo i li teñi mwa lifasi?”
3 Ee, Jehova u ka bona teñi kuli batanga ba hae kwa nalulelule ba fumana katulo ye lukile. Jesu, ni yena, wa amiwa teñi sihulu cwale kakuli lu pila mwa “mazazi a maungulelo” a muinelo wa cwale o maswe. Ona cwale-cwale fa Jehova u ka itusisa Mwan’a hae ya m’ata mwa ku felisa bumaswe fa lifasi-mubu. (2 Timotea 3:1; 2 Matesalonika 1:7, 8; Sinulo 19:11-16) Lwa kona ku utwisisa ka butungi kalulo ya Jesu ku zwelela ku ye ñwi ya liswanisezo za mafelelezo za n’a file, ili yeo hañata i bizwa nguli ya lingu ni lipuli.
4. Se lu utwisisize cwañi nako yeo nguli ya lingu ni lipuli i ezahala, kono ki kabakalañi ha lu ka fa mamelelo kwa nguli yeo cwale? (Liproverbia 4:18)
4 Ka nako ye telele se lu utwisisize kuli nguli yeo ne i talusa ku ina kwa Jesu sina Mulena ka 1914 mi ni ku eza likatulo haisali ku zwiwa f’o—ili bupilo bo bu sa feli kwa batu ba ba fumaneha ku ba sina lingu, ni lifu la ku ya ku ile kwa lipuli. Kono nyakisiso ye nca ya nguli yeo i supa kwa kutwisiso ye cincehile ya nako yeo i ezahala ku yona ni seo i swaniseza. Yona hakululo yeo i tiisa butokwa bwa musebezi wa luna wa ku kutaza ni se si amiwa ki muhato o b’a nga batu. Kuli lu bone mutomo wa kutwisiso yeo ye tungile ni ku fita ya nguli yeo, ha lu nyakisiseñi seo Bibele i bonisa ka za Jehova ni Jesu, sina Malena hamohocwalo ni Baatuli.
Jehova Sina Muatuli ya Pahami ka ku Fitisisa
5, 6. Ki kabakalañi ha ku li ko ku swanela ku bona Jehova sina Mulena hamohocwalo ni Muatuli?
5 Jehova u busa pupo kamukana ka ku ba ni m’ata fahalimu a ze bupilwe z’ote. Ka ku ba ya si na makalelo ni ya si na mafelelezo, yena ki “Mulena wa kamita.” (1 Timotea 1:17; Samu 90:2, 4; Sinulo 15:3) U na ni m’ata a ku toma litaelo, kamba milao, ni ku i peta. Kono m’ata a hae a tamaiso a kopanyeleza cwalo ni ku ba Muatuli. Isaya 33:22 i bulela kuli: “[Jehova, NW] ki muatuli wa luna, [Jehova, NW] ki mutomi wa luna wa mulao; [Jehova, NW] ki Mulena wa luna, u ka na a lu pilisa.”
6 Batanga ba Mulimu se ba lemuhile ka nako ye telele kuli Jehova ki Muatuli wa litaba ni mizeko. Sina ka mutala, “Muatuli wa lifasi kaufela” ha s’a nyakisisize bupaki ka za bumaswe bwa Sodoma ni Gomora, n’a atuzi kuli bayahi ne ba swanelwa ki sinyeho mi a peta yona katulo ye lukile yeo. (Genese 18:20-33; Jobo 34:10-12) Ku ziba kuli Jehova ki Muatuli ya lukile ili y’o a kona ku peta likatulo za hae kamita ki nto ye swanela ku lu fa buikolwiso hakalo!
7. Jehova n’a sebelize cwañi sina Muatuli mwa ku sebelisana ni Isilaele?
7 Mwa Isilaele wa kwaikale, Jehova ka linako ze ñwi n’a file katulo ka ku nonga. Kana ne mu si ke mwa omba-ombiwa kwamulaho k’o ka ku ziba kuli Muatuli ya petehile ki yena ya n’a atula litaba? (Livitike 24:10-16; Numere 15:32-36; 27:1-11) Mulimu hape n’a file “litaelo” zeo ka nañungelele ne li li ze nde sina lipimo za ku fa katulo. (Livitike 25:18, 19; Nehemia 9:13; Samu 19:9, 10; 119:7, 75, 164; 147:19, 20) Ki “Muatuli wa lifasi kaufela,” kacwalo kaufel’a luna lwa amiwa.—Maheberu 12:23.
8. Ki pono ifi ya n’a bile ni yona Daniele ili ye ama taba ye?
8 Lu na ni bupaki bwa “baiponeli” bo bu ama taba ye. Mupolofita Daniele n’a bile ni pono ya libatana ze buhali ze ne li yemela milonga kamba mibuso. (Daniele 7:1-8, 17) N’a ekelize kuli: “[Kwa] bewa mabona. Cwale, Yo Muhulu wa Mazazi a ina. Siapalo sa hae ne li se sisweu sina litwa.” (Daniele 7:9) Mu lemuhe kuli Daniele n’a filwe pono ya mabona mi “Yo Muhulu wa Mazazi [Jehova] a ina.” Mu ipuze kuli, ‘Kana Daniele fa n’a bona ku ba Mulena kwa Mulimu?’
9. Ki ifi taluso ye ñwi ya ku ‘ina’ fa lubona? Mu fe mitala.
9 Kihona, ha lu bala kuli mutu “a ina” fa lubona, ne lu kana lwa hupula ka za ku ba Mulena kwa hae, kakuli Bibele ka linako ze ñwi i itusisa lipulelo ze cwalo. Sina ka mutala: “[Zimiri] a sin’o mu yola fa bulena, h’a s’a tiile [“inzi,” NW] mwa lubona lwa hae, a . . .” (1 Malena 16:11; 2 Malena 10:30; 15:12; Jeremia 33:17) Bupolofita bwa Bumesiya ne bu bulezi kuli: “A buse inz’a inzi mwa lubona lwa hae.” Kacwalo, ku ‘ina fa lubona’ ku kona ku talusa ku ba mulena. (Zakaria 6:12, 13) Jehova u taluswa sina Mulena ya inzi fa lubona. (1 Malena 22:19; Isaya 6:1; Sinulo 4:1-3) Ki “Mulena wa kamita.” Niteñi, kabakala kuli n’a ngile muinelo o munca wa bubusi, n’a ka bulelwa kuli u bile Mulena, inge kuli u ina sinca fa lubona lwa hae.—1 Makolonika 16:1, 31; Isaya 52:7; Sinulo 11:15-17; 15:3; 19:1, 2, 6.
10. Ki ufi o ne u li musebezi o mutuna wa malena ba mwa Isilaele? Mu fe mutala.
10 Kono ku na ni sisupo se si mutomo: Musebezi o mutuna wa malena ba kwaikale ne li wa ku utwa litaba ni ku fa likatulo. (Liproverbia 29:14) Mu hupule katulo ye butali ya Salumoni muta basali ba babeli ne ba ize kuli mwana ya n’a li a li muñwi ne li wa bona. (1 Malena 3:16-28; 2 Makolonika 9:8) O muñwi wa miyaho ya mulonga wa hae ne u li “ndu ya misumo, kuli ku bewe mwateñi lubona f’a ka atulela,” ili yeo hape ne i bizwa “ndu ya Katulo.” (1 Malena 7:7) Jerusalema ne u talusizwe sina sibaka mo “ku tomilwe mabona a katulo.” (Samu 122:5) Ka ku utwahala fela, ‘ku ina fa lubona’ hape ku kona ku talusa ku sebelisa m’ata a buatuli.—Exoda 18:13; Liproverbia 20:8.
11, 12. (a) Ki bufi bo ne bu li butokwa bwa ku ina kwa Jehova, ko ku bulezwi mwa Daniele kauhanyo 7? (b) Mañolo a mañwi a koñomeka cwañi kuli Jehova u ina kuli a atule?
11 Cwale ha lu kuteñi kwa pono m’o Daniele n’a boni “Yo Muhulu wa Mazazi a ina.” Daniele 7:10 i ekeza kuli: “Ba ba beilwe ku atula ba ina, mi libuka za apulwa.” Ee, Yo Muhulu wa Mazazi n’a ina kuli a fe katulo ka za bubusi bwa lifasi ni ku atula Mwan’a mutu ku ba ya swanela ku busa. (Daniele 7:13, 14) Cwale lu bala kuli “Yo Muhulu wa Mazazi a t’o atulela ba ba kenile,” ili bao ba ba atulezwi kuli ba swanela ku busa ni Mwan’a mutu. (Daniele 7:22) Kwa mafelelezo “Kuta yona ka sibili ya ina” ni ku fa katulo ya ku fa mulatu kwa puso ye m’ata ya mafelelezo mwa lifasi.—Daniel 7:26, NW.a
12 Kacwalo, ku bona Mulimu ‘a ina mwa lubona’ kwa Daniele ne ku talusa ku taha kwa Hae ku t’o fa katulo. Kwa makalelo Davida n’a opezi kuli: “[Wena Jehova] u yemezi litukelo za ka, ni litaba za ka; n’o inzi mwa lubona lwa hao, unz’o atula ka mulao.” (Samu 9:4, 7) Mi Joele n’a ñozi kuli: “Macaba a zuhe, a te mwa musindi wa Josafati! Kakuli mwateñi, [Na Jehova] Ni ka ina, ku atula macaba kaufela!” (Joele 3:12; mu bapanye Isaya 16:5.) Jesu hamohocwalo ni Paulusi ne ba li mwa miinelo ya za buatuli ili yeo ku yona mutu n’a inzi kuli a utwe taba ni ku fa katulo.b—Joani 19:12-16; Likezo 23:3; 25:6.
Mayemo a Jesu
13, 14. (a) Ki buikolwiso bufi b’o batu ba Mulimu ne ba na ni bona bwa kuli Jesu n’a ka ba Mulena? (b) Ki lili fa n’a inezi Jesu mwa lubona lwa hae, mi n’a busize ka muhupulo mañi ku zwa ka 33 C.E. ku ya cwalo kwapili?
13 Jehova ki Mulena hamohocwalo ni Muatuli. Jesu bo? Lingeloi le ne li zibahalize ku pepwa kwa hae ne li bulezi kuli: “Mulena u ka mu fa situlo sa bulena sa Davida, ndat’ahe . . . mi bulena bwa hae ha bu na ku fela.” (Luka 1:32, 33) Jesu u ka ba muyoli wa kamita wa bulena bwa Davida. (2 Samuele 7:12-16) N’a ka busa ku zwelela kwa lihalimu, kakuli Davida n’a bulezi kuli: “[Jehova, NW] u ize ku Mulen’a ka [Jesu]: U ni ine ku la ka la bulyo, ku isa ha ni eza lila za hao Sipula sa f’a hatela mautu a hao. A li mwa Sione, [Jehova, NW] u ka hulisa mulamu wa mata a hao: Toma puso ya hao mwahal’a lila za hao.”—Samu 110:1-4.
14 Seo ne si ka ezahala lili? Jesu n’a si ka busa sina Mulena ha n’a li mutu wa fa lifasi-mubu. (Joani 18:33-37) Ka 33 C.E., n’a shwile, a zusiwa, mi a nyuluhela kwa lihalimu. Maheberu 10:12 i bulela kuli: “Jesu Kreste a man’o tahisa sitabelo si li siñwi kabakala libi, a y’o ina ku la bulyo la Mulimu.” Ki m’ata afi ao Jesu n’a na ni ona? “[Mulimu] a mu inisa ku la bulyo la hae mwa mabaka a kwa lihalimu, fahalimw’a bunduna kaufela, ni puso, ni mata, ni bulena . . . hape u mu file kuli fahalimw’a linto kamukana ibe yena toho ya Keleke.” (Maefese 1:20-22) Bakeñisa kuli Jesu ka nako yeo n’a na ni m’ata a bulena fahalimu a Bakreste, Paulusi n’a kona ku ñola kuli Jehova “u lu lamulezi kwa mata a lififi, mi u lu shimbululezi mwa mubuso wa Mwan’a hae ya latwa.”—Makolose 1:13; 3:1.
15, 16. (a) Ki kabakalañi ha lu bulela kuli Jesu n’a si ka ba Mulena wa Mubuso wa Mulimu ka 33 C.E.? (b) Jesu n’a kalile lili ku busa mwa Mubuso wa Mulimu?
15 Nihakulicwalo, ka nako yeo, Jesu n’a si ka sebeza sina Mulena ni Muatuli fahalimu a macaba. N’a inzi bukaufi ni Mulimu, a nze a libelela nako ya k’u nga muhato sina Mulena wa Mubuso wa Mulimu. Paulusi n’a ñozi ka za hae kuli: “Kwa mangeloi ki lifi l’a bulelezi, a li: U ni ine ku la ka la bulyo, ku isa ha ni ka eza lila za hao Sipula sa f’a hatela mautu a hao?”—Maheberu 1:13.
16 Lipaki za Jehova se ba hasanyize bupaki bo buñata bwa kuli ku libelela kwa Jesu ne ku felile mwa 1914, ha n’a bile mubusi wa Mubuso wa Mulimu mwa mahalimu a sa bonwi. Sinulo 11:15, 18 i bulela kuli: “Mubuso wa lifasi u fetuhile mubuso wa Mulen’a luna, ni wa Kreste wa hae; mi u ka busa ku ya ku ile.” “Macaba n’a halifile; mi buhali bwa hao bu tahile.” Ee, macaba ne a bonisize buhali bwa ona se siñwi ku se siñwi mwahal’a Ndwa ya Lifasi ya I. (Luka 21:24) Lindwa, lizikinyeho, matuku, litala, ni ze ñwi ze swana ni zeo, ze se lu boni haisali ku zwiwa ka 1914 li koñomeka kuli Jesu cwale u sweli ku busa mwa Mubuso wa Mulimu, mi mafelelezo a lifasi a kaungu-ungu a fakaufi.—Mateu 24:3-14.
17. Ki lisupo lifi za butokwa ze se lu fumani ku t’o fita cwale?
17 Ka ku ba lundululo ye kuswani: Mulimu u konwa ku bulelwa kuli u ina fa lubona sina Mulena, kono ka muhupulo o muñwi u kona ku ina fa lubona lwa hae kuli a atule. Ka 33 C.E., Jesu n’a inzi ku la bulyo la Mulimu, mi cwale s’a li Mulena wa Mubuso. Kono kana Jesu, y’o cwale ya busa sina Mulena, hape u sa sebeza sina Muatuli? Mi ki kabakalañi ha lu swanela ku iyakatwa seo, sihulu ka nako ye?
18. Ki bupaki bufi bo bu li teñi bwa kuli Jesu hape na k’a ba Muatuli?
18 Jehova, y’o a na ni tukelo ya ku keta baatuli, n’a ketile Jesu sina muatuli ya fita fa lipimo za Hae. Jesu n’a bonisize seo ha n’a bulezi ka za ku fita fa ku pila kwa batu kwa moya: “Ndate h’a atuli mutu, kono u file Mwana ku atula lika kaufela.” (Joani 5:22) Niteñi, kalulo ya Jesu ya buatuli i fita ku atula ko ku cwalo, kakuli ki muatuli wa ba ba pila ni ba ba shwile. (Likezo 10:42; 2 Timotea 4:1) Paulusi ka nako ye ñwi n’a zibahalize kuli: “[Mulimu] u tomile lizazi l’a ka atula lifasi ka ku luka, ka Munna [Jesu] y’a beile ku eza seo; mi u file batu kaufela sisupo se si tiile, ka ku mu zusa.”—Likezo 17:31; Samu 72:2-7.
19. Ki kabakalañi ha ku li ko ku nepahezi ku bulela ka za Jesu sina ya inzi ka ku ba Muatuli?
19 Kana kacwalo lu na ni libaka le li lukile la ku fita fa kutwisiso ya kuli Jesu u ina fa lubona lwa kanya mwa kalulo tota ya ku ba Muatuli? Ee. Jesu n’a bulelezi baapositola kuli: “Linto, nako ye li ka ezwa sinca, mi Mwan’a mutu a ina fa lubona lwa kanya ya hae, mina be mu ni latelezi, mu ka ina ni mina fa mabona a lishumi ka a mabeli, mu atule masika a Isilaele a lishumi ka a mabeli.” (Mateu 19:28) Nihaike kuli Jesu cwale se a li Mulena wa Mubuso, musebezi wa hae o ekezehile o bulezwi kwa Mateu 19:28 u ka kopanyeleza teñi ku ina fa lubona kuli a atule mwahal’a Lilimo ze Sikiti. Ka nako yeo u ka atula mufuta wa mutu kaufela, ba ba lukile ni ba ba si ka luka. (Likezo 24:15) Ki ko ku tusa ku buluka seo mwa munahano ha lu sikululela mamelelo ya luna ku ye ñwi ya linguli za Jesu ye swalisani ni nako ya luna ni bupilo bwa luna.
Ki Sifi Se I Bulela Nguli?
20, 21. Ki sifi seo baapositola ba Jesu ne ba kupile ku ziba ili se si swalisani ni nako ya luna, mi seo si isa kwa puzo mañi?
20 Ha ne ku sa siyezi nako ye nyinyani kuli Jesu a shwe, baapositola ba hae ne ba mu kupile kuli: “U lu bulelele zeo fo li ka bonahalela, ni se si ka supa ku taha kwa hao, ni ku fela kwa lifasi.” (Mateu 24:3) Jesu n’a bulezi cimo ka za likezahalo ze na ni taluso ili ze ka ba teñi fa lifasi-mubu pili ‘mafelelezo a si ka taha.’ Mafelelezo ao ha se a li bukaufi hahulu, macaba a ka “bona Mwan’a mutu a taha ka malu a lihalimu, ka mata a matuna ni ka kanya ye tuna.”—Mateu 24:14, 29, 30.
21 Nihakulicwalo, ku ka ba cwañi kwa batu bao ba macaba muta Mwan’a mutu a ka taha mwa kanya ya hae? Ha lu boneñi mwa nguli ya lingu ni lipuli, ye kala ka manzwi a: “Mwan’a mutu nako y’a ka taha mwa kanya ya hae, a na ni mangeloi a hae kaufela, u ka ina fa lubona lwa kanya ya hae. Ku ka kopana fapil’a hae macaba kaufela.”—Mateu 25:31, 32.
22, 23. Ki lisupo lifi ze bonisa kuli nguli ya lingu ni lipuli ne i si ka kalisa ku talelezwa ka 1914?
22 Kana nguli yeo i sebeza muta Jesu n’a inzi mwa m’ata a bulena ka 1914, sina ka mo se lu utwisiselize ka nako ye telele? Kihona, Mateu 25:34 i mu bulela sina Mulena, kacwalo ka ku utwahala fela nguli yeo i kona ku sebeza haisali Jesu a ba Mulena ka 1914. Kono ki ku atula kufi kwa n’a ezize hamulahonyana wa f’o? Ne si ku atula “macaba kaufela.” Ka ku fapahana, n’a sikululezi mamelelo ya hae ku bao ba ba ipapata ku ba “Ndu ya Mulimu.” (1 Pitrosi 4:17) Ka ku lumelelana ni Malaki 3:1-3, Jesu, ka ku ba numwana wa Jehova, n’a tatubile ka buatuli Bakreste ba ba tozizwe ba ne ba li teñi fa lifasi-mubu. Hape ne li nako ya ku atula Krestendomu, y’o ka buhata n’a ipapata ku ba “ndu ya Mulimu.”c (Sinulo 17:1, 2; 18:4-8) Niteñi ha ku na se si bonisa kuli ka nako yeo, kamba haisali ku zwiwa ka nako yeo, Jesu n’a inzi kuli a atule batu ba macaba kaufela sina lingu kamba lipuli ka ku feleleza.
23 Haiba lu tatubisisa misebezi ya Jesu mwa nguli yeo, lu mu bona kwa nalulelule inze a atula macaba kaufela. Nguli yeo ha i bonisi kuli ku atula ko ku cwalo ne ku ka ezahala mwahal’a nako ye telele ya lilimo ze ñata, inge kuli mutu kaufela ya shwa mwahal’a lilimo ze mashumi-shumi ze felile n’a atuzwi ku ba ya swanelwa ki lifu le li sa feli kamba bupilo bo bu sa feli. Ku bonahala kuli ba bañata ba ba shwile mwa lilimo ze mashumi-shumi za cwanoñu fa ba ile kwa libita la ka nañungelele la mufuta wa mutu. (Sinulo 6:8; 20:13) Nihakulicwalo, nguli yeo i bonisa nako yeo muta Jesu a atula batu ba “macaba kaufela” bao ka nako yeo ba li ba ba pila ni ku talimana ni ku tahiswa kwa katulo ya hae.
24. Nguli ya lingu ni lipuli i ka talelezwa lili?
24 Ka mubulelelo o muñwi, nguli i supa kwa nako ya kwapili muta Mwan’a mutu a ka taha mwa kanya ya hae. U ka ina kuli a atule batu ba ba pila ka nako yeo. Katulo ya hae i ka toma ku se ba iponahalize ku ba sona. Ka nako yeo “fo ku fapanezi ya lukile ni ya si ka luka” ku se ku ka be ku bonwi hande hahulu. (Malaki 3:18) Ku fiwa ni ku petiwa luli kwa katulo ku ka eziwa mwa nako ye kuswani. Jesu u ka fa likatulo ze lukile ze tomile ku se se si iponahalize ka za batu ka buñwi.—Mu bone hape 2 Makorinte 5:10.
25. Ki sifi seo Mateu 25:31 i bonisa ha i bulela ka za Mwan’a mutu kuli wa ina fa lubona lwa hae lwa kanya?
25 Kacwalo he, seo si talusa kuli ‘ku ina kwa Jesu fa lubona lwa hae lwa kanya’ kwa neku la katulo, ko ku bulezwi kwa Mateu 25:31, ku sebeza mwa nako ya kwapili muta Mulena ya m’ata y’o a ka ina ni ku atula macaba ni ku peta katulo yeo. Ee, kalulo ya katulo ye ama Jesu kwa Mateu 25:31-33, 46 i konwa ku bapanyiwa ni kalulo ye mwa Daniele kauhanyo 7, ili m’o Mulena ya busa, Yo Muhulu wa Mazazi, n’a inzi kuli a pete kalulo ya hae sina Muatuli.
26. Ki taluso ifi ye nca ya nguli ili yeo i fita fa ku bonahala?
26 Ku utwisisa nguli ya lingu ni lipuli ka nzila ye ku bonisa kuli ku fiwa kwa katulo fa lingu ni lipuli ku mwa nako ya kwapili. Ku ka ezahala hamulaho wa ku kalisa kwa “ñalelwa” ye bulezwi kwa Mateu 24:29, 30 ni ku “taha mwa kanya ya hae” kwa Mwan’a mutu. (Mu bapanye Mareka 13:24-26.) Kihona cwale, muinelo o maswe kamukana ha se u li kwa mafelelezo a ona, Jesu u ka kopanya kuta ni ku fa katulo ni ku i peta.—Joani 5:30; 2 Matesalonika 1:7-10.
27. Ki sifi se lu swanela ku cisehela ku ziba ka za nguli ya mafelelezo ya Jesu?
27 Seo si utwahalisa kutwisiso ya luna ya nako ya kezahalo ya nguli ya Jesu, ili ye bonisa muta lingu ni lipuli li ka atulwa. Kono kana i ama cwañi luna ba ba sweli ku kutaza taba ye nde ya Mubuso ka cisehelo? (Mateu 24:14) Kana i tahisa kuli musebezi wa luna u be o si wa butokwa hahulu, kamba kana i tisa buikalabelo bo bu buima ni ku fita? Ha lu boneñi mwa taba ye tatama ka mo lu amezwi.
[Litaluso za kwatasi]
a Linzwi le li tolokilwe “Ba ba beilwe ku atula” kamba “Kuta” kwa Daniele 7:10, 26 hape li fumanwa kwa Ezira 7:26 ni Daniele 4:37; 7:22.
b Ka ku ama kwa ku isana kwa kuta kwa Bakreste, Paulusi n’a buzize kuli: “Kiñi se mu isanela ku ba ba sa talimwi kuli ki se siñwi mwa Keleke, kuli ba u atule [ka mo i inezi fela, “bao mu inisa”]?”—1 Makorinte 6:4.
c Mu bone Revelation—Its Grand Climax At Hand!, makepe 56, 73, 235-45, 260, ye hasanyizwe ki Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Kana Mwa Hupula?
◻ Jehova u sebeza cwañi sina Mulena hamohocwalo ni Muatuli?
◻ Ki litaluso lifi ze peli ze kona ku ba mwa ‘ku ina fa lubona’?
◻ Ki sifi se ne lu bulezi kwamulaho ka za nako ya talelezo ya Mateu 25:31, kono ki mutomo ufi o li teñi kwa neku la mubonelo o cincehile?
◻ Mwan’a mutu u ina lili fa lubona lwa hae, sina ka mo ku boniselizwe kwa Mateu 25:31?