Lizazi la Jehova li Fakaufi

“A mu utwe taba ye, mina banna-bahulu; mu teeleze, mina kamukana ba ba yahile mwa lifasi.”—JOELE 1:2.

 1, 2. Jehova n’a buyelezi Joele kuli a bulele bupolofita bwa hae bo bu m’ata kabakala muinelo ufi wa mwa Juda?

“MAWE! lizazi lani! Kakuli li fakaufi lizazi la Mulimu; li taha sina koto ye zwa ku Ya-Mata-Kaufela.” Ki zibiso kwa butuna yeo! Ne lu li lushango lwa Mulimu kwa batu ba hae lo ne lu fitisizwe ki mupolofita wa hae Joele.

² Manzwi ao a kwa Joele 1:15 n’a ñolezwi mwa Juda, ka mo ku bonahalela ka 820 B.C.E. Ka nako yeo, tulundu to tu buhehiswa ki limela ze nde ne tu kabisize naha. Miselo ni bubeke ne li ze ñata. Mafulelo ne a li a mañata ili a nunile. Kono ku na ni nto ye n’e fosahalile luli. Bulapeli bwa Baale ne bu tiile mwa Jerusalema ni mwa naha ya Juda. Batu ne ba ikenyize mwa ku eza mikiti ya butakwa fapil’a mulimu y’o wa buhata. (Mu bapanye 2 Makolonika 21:4-6, 11.) Kana Jehova n’a ka tuhelela zeo kaufela ku zwelapili?

 3. Jehova n’a lemusize ka za nto mañi, mi macaba a swanela ku itukisezañi?

³ Buka ya mwa Bibele ya Joele ya bonisa kalabo fo ku sweu. Jehova Mulimu n’a ka bubanisa bubusi bwa hae ni ku kenisa libizo la hae le li kenile. Lizazi la Jehova le lituna ne li li bukaufi. Mulimu ka nako yeo n’a ka tisa katulo fahalimu a macaba kaufela mwa “musindi wa Josafati.” (Joele 3:12) Ba itukiseze ndwa ni Ya-M’ata-Ote, Jehova. Ni luna lu talimani ni lizazi le lituna la Jehova. Kacwalo ha lu tatubisiseni hande manzwi a bupolofita bwa Joele kwa neku la lizazi la luna ni mazazi a kwaikale.

Tasezo ya Likokwani

 4. Kezahalo ya n’a lemusize Joele neikaba ye tuna cwañi?

⁴ Ka mupolofita wa hae, Jehova u li: “A mu utwe taba ye, mina banna-bahulu; mu teeleze, mina kamukana ba ba yahile mwa lifasi. Kana taba ye cwalo i kile ya ba teñi mwa linako za mina, kamba mwa linako za bokuku a mina? Mu i bulelele bana ba mina, bana ba mina ba i bulelele bana ba bona; ni bana ba bona ba i bulelele lusika lo lu taha.” (Joele 1:2, 3) Banna-bahulu ni batu kaufela ne ba kona ku libelela nto ye ne i si ka ezahala mwa nako ya bupilo bwa bona kamba mwa mazazi a bokukw’a bona. Ne i ka ba nto ye makaza kuli mane ne i ka t’o kandekelwa lusika lwa bulalu! Ne i li kezahalo mañi ye tuna cwalo? Kuli lu zibe, ha lu ngeñi kuli lu inzi mwa mazazi a Joele.

 5, 6. (a) Mu taluse kozi yeo Joele a polofita. (b) Ki mañi ya n’a li Simbule sa kozi yeo?

⁵ Ha mu teeleze! Joele u utwa mulumo o zwelela kwahule. Mahalimu a unsufala, mi mulumo o’ tilumuna w’o wa ekezeha, ku unsufala ha ku nze ku kwahela mahalimu. Mi cwale lilu le li bonahala inge musi la shetumuka. Ki mpi ya likokwani ze eza bolule-lule. Mi ki ku sinya kwa butuna ko i tisa! Cwale ha mu nyakisise Joele 1:4. Zona likokwani ze taseza ze haki nziye ye na ni mafufa ye tuta-tuta fela. Mawe! Ze ñwi ze taha ki mabunda a nziye ye hohoba, ye si na mafufa, ye lapile. Ka ku tisiwa ki moya, nziye yeo i fita ka sipundumukela, mi mulumo wa yona u swana sina wa makoloi. (Joele 2:5) Ka libaka la takazo ya yona ye tuna ya ku ca, bolule-lule ba yona ba kona ku fetula kapili sibaka se si swana ni paradaisi ku ba lihalaupa.

⁶ Ze ñwi ze li teñi ki sishenyi—kalulo ye ñwi ya ku hula kwa liundu kamba sipulumuki. Limpi ze tuna za sishenyi se si lapile li kona ku feza matali a limela siemba ka siemba, litali ka litali, ku fitela mane limela li yo felelwa ki butala bwa zona. Mi buñata bwa ze siyala, nziye i t’o ca. Mi ze siiwa ki nziye, mafele a taha ka ku akufa a t’o feleleza. Kono a mu lemuhe nto ye: Kwa Joele kauhanyo ya 2, timana ya 11, Mulimu u talusa mpi ya nziye ku ba “mpi ya hae.” Ee, ne i li yena Simbule sa kozi ya nziye ye ne i ka sinya naha ni ku tisa lukupwe lo lutuna. Ne i ta ba lili? Hanyinyani fela pili “lizazi la [Jehova, NW]” li si ka taha kale.

“A Mu Zuhe Mina Litakwa”!

 7. (a) Ki ufi o ne u li muinelo wa ba bahulu ba bulapeli mwa Juda? (b) Ba bahulu ba Krestendomu kacenu ba mwa muinelo o swana cwañi ni wa ba bahulu ba bulapeli ba Juda?

⁷ Nyangela ye nyenyisa, bona ba bahulu ba bulapeli ba Juda, ya taluswa muta taelo i fiwa, ye li: “A mu zuhe mina litakwa, mu lile; mu bokolole mina kamukana ba ba nwa veine; kakuli veine ye nca i timilwe milomo ya mina.” (Joele 1:5) Ee, litakwa za kwa moya mwa Juda ne ba bulelezwi kuli ba “zuhe,” ba nyangumuke. Kono mu si ke mwa nahana kuli a’ ki matangu fela. Ona fa, pili lizazi la Jehova le lituna li si ka taha kale, ba bahulu ba bulapeli ba Krestendomu ba kozwi veine ye nca ka swanisezo kuli mane ha ba zibi ka za yona taelo ye ye zwelela ku Mwambakani-ya-Pahami. Ba ka komoka hahulu lizazi la Jehova le lituna, le li sabisa ha li ka ba nyunga ku zwa kwa ku kolwa kwa bona!

 8, 9. (a) Joele u talusa cwañi nziye ni ze zwa mwa kozi ya yona? (b) Kacenu, nziye i yemela bomañi?

⁸ Ha mu bone mpi ye tuna ya nziye! “Nziye-mwambwa-likumbila i keni mwa naha ya ka, ili sicaba se si na ni mata, se si sa balwi; meno a sona ki meno a tau, si na ni mitahali ye swana nge ya tau ya mundumba; Si sinyize likota za ka za veine, si cile makwati a likota za ka za feiga; si felize matali a zona, si li wiselize fafasi; mitai ya zona mane ki twaa. U n’o lila, sina mwalyanjo ya ikatile lisila la saka, h’a lila yo ya n’a ka mu nyala mwa bunca bwa hae.”—Joele 1:6-8.

⁹ Kana bo ki bupolofita fela bwa “sicaba” sa nziye, ili mabunda a nziye, a taseza Juda? Kutokwa, ku na ni se siñwi se si amiwa. Kwa Joele 1:6 ni kwa Sinulo 9:7, batu ba Mulimu ba swanisezwa sina nziye. Mpi ya nziye ya mwa lizazi la cwale ki yona mpi ya nziye ye tozizwe ya Jehova, ba ba kopani cwale ni “lingu ze ñwi” za Jesu ba ba bat’o ba 5,600,000. (Joani 10:16) Kana ha mu ba ba tabile ku ba ba bañwi ba lona likwanamunu le la balapeli ba Jehova?

10. Ki lifi ze ne li zwile mwa kozi ya nziye mwa Juda?

¹⁰ Kwa Joele 1:9-12, lu bala ze ñwi ze ne li zwile mwa kozi ya nziye. Sikutu se siñwi ni se siñwi sa tisa ku sinya ko kutuna kwa naha. Ka libaka la ku sa ba ni bubeke, veine, ni oli, baprisita ba ba sa sepahali ba palelwa ku zwelapili mwa misebezi ya bona. Mubu ni ona wa lila, ka libaka la kuli nziye ne i felize teñi bubeke, mi likota za litolwana za siyala li si na miselo. Kakuli likota za veine ne li sinyehile, ne ku se ku si na veine ya banwi ba veine ba bulapeli bwa Baale ili bao ni bona ne ba li litakwa za kwa moya.

‘Mina Baprisita, Mu Lile’

11, 12. (a) Ki bomañi ba ba ipapata ku ba baprisita ba Mulimu kacenu? (b) Ba bahulu ba bulapeli bwa Krestendomu ba amiwa cwañi ki kozi ya nziye ya mwa lizazi la cwale?

¹¹ Ha mu teeleze kwa lushango lwa Mulimu kwa baprisita ba ba silafezi bani: “Mina baprisita, mu icolete masila a masaka, mi mu lile; mu bokolole mina batanga ba aletare.” (Joele 1:13) Mwa talelezo ya pili ya bupolofita bwa Joele, baprisita ba mushobo wa Livi ne ba sebeza kwa aletare. Kono cwale ku cwañi ka za talelezo ya mafelelezo? Kacenu, ba bahulu ba Krestendomu ba ipile m’ata a ku sebeza kwa aletare ya Mulimu, ba ipapata ku ba batanga ba hae, “baprisita” ba hae. Kono cwale, ki sifi se si ezahala, nziye ya Mulimu ya mwa lizazi la cwale ha i sweli ku sebeza?

¹² “Baprisita” ba Krestendomu ha ba bona batu ba Jehova ba nze ba sebeza ni ku utwa temuso ya bona ya katulo ya bumulimu, ba halifa. Ka maswabi ni buhali, ba inata fa lifuba ka libaka la ku ama ko ku sinya kwa taba ya Mubuso. Mi ba bokolola luli mitapi ya bona ha i ba bolomoka. Mafulelo a bona h’a nze a siyala a belela, mu ba tuhele ba apale masila a masaka mwahal’a busihu, ba nze ba lila ku latehelwa kwa bona ki mali. Kutokwa ni sibaka, ni misebezi ya bona ya buprisita ba ka i latehelwa! Ka buniti fela, Mulimu u ba bulelela kuli ba lile busihu kaufela kakuli mafelelezo a bona a fakaufi.

13. Kana Krestendomu ka sitopa i ka utwa temuso ya Jehova?

¹³ Ka ku ya ka Joele 1:14, sepo ya bona i inzi fela mwa ku baka ni ku itilelela “ku [Jehova, NW].” Kana lwa kona ku libelela kopano ya banna-bahulu ba Krestendomu kaufela ku fetuhela ku Jehova? Kutokwa! Batu ka buñwi mwahal’a bona ba kana ba mamela temuso ya Jehova. Kono lukupwe lwa kwa moya l’o banna bao hamohocwalo ni balateleli ba bona ba na ni lona lu ka zwelapili. Mupolofita Amosi n’a bulezi cimo kuli: “A mu bone he, lizazi la ta, ku bulela Mulena [Jehova, NW], le ni ka lumela tala mwa lifasi, isi tala ya buhobe nihaili linyolwa la mezi; kono tala ni linyolwa la ku utwa manzwi a [Jehova, NW].” (Amosi 8:11) Kwa lineku le liñwi, lu ba ba itumela hakalo kwa lico ze ñata za kwa moya zeo Mulimu ka lilato a lu fa ka “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso”!—Mateu 24:45-47.

14. Kozi ya nziye ki mutwaleti wa nto mañi?

¹⁴ Kozi ya nziye ne i li mutwaleti wa nto ye ñwi. Ya nto mañi? Joele u lu taluseza ka ku utwahala, kuli: “Mawe! lizazi lani! Kakuli li fakaufi lizazi la Mulimu; li taha sina koto ye zwa ku Ya-Mata-Kaufela.” (Joele 1:15) Ku taseza lifasi kaufela kwa mpi ya nziye ya Mulimu kacenu ku bonisa fo ku sweu kuli lizazi la Jehova le lituna ili le li sabisa hahulu li fakaufi. Ka niti luli, bote ba lipilu ze lukile ba nyolelwa lona lizazi le lituna leo la ku ikalabela muta katulo ya Mulimu i fiwa ku ba ba maswe mi Jehova a tula ka ku ba Mubusi wa Pupo Kaufela.

15. Kabakala muinelo o maswe wa naha, ba ba utwa temuso ya bumulimu ba eza cwañi?

¹⁵ Sina Joele 1:16-20 ha i bonisa, lico ne li shwile mwa Juda wa kwaikale. Hamohocwalo ni tabo. Mashete n’a shandauzwi, mi lifalana ne li na ni ku yahululwa. Ka ku sa ba ni mafulelo ka libaka la kuli nziye ne i felize limela, likomu za icambaelela fela mi mitapi ya lingu ya fela ku shwa. Ki ñalelwa kwa butuna! Mwahal’a yona miinelo ye cwalo yeo, Joele yena bo? Ka ku ya ka timana 19, n’a bulezi kuli: “Mawe [Jehova, NW], ni biza ku Wena.” Ni mwa lizazi la kacenu, ba bañata ba utwa litemuso za Mulimu mi ba itilela ku Jehova Mulimu ka tumelo.

‘Lizazi la Jehova la Taha’

16. Ki kabakalañi ‘ba ba yahile mwa naha’ ha ba swanela ku ngangama?

¹⁶ Ha mu teeleze kwa taelo ye zwa ku Mulimu: “Mu lize litolombita mwa Sione, mu tabe mukosi fa lilundu la ka le li kenile. Ba ba yahile kaufela mwa naha ba ngangame.” (Joele 2:1) Ki kabakalañi ha ba lukela ku eza cwalo? Bupolofita bu alaba kuli: “Kakuli lizazi la [Jehova, NW] la ta, mane li fakaufi! Ki lizazi la lififi ni la bunsu; ki lizazi la malu ni la mbundu ye nsu. Sina masa h’a patalala fa malundu.” (Joele 2:1, 2) Ku na ni maikuto a ka putako luli a zamaelela ni lizazi la Jehova le lituna.

17. Naha ni batu ba mwa Juda ne ba amilwe cwañi ki kozi ya nziye?

¹⁷ Ha mu swaniseze m’ata a pono ya mupolofita, nziye ka ku tukufalelwa ha i sinya-sinya sibaka se sinde sina Edeni luli ku si eza nto ye si na tuso. Ha mu teeleze m’o i talusezwa mpi ya nziye: “Sibupeho sa bona si swana ni sibupeho sa lipizi, mi ba mata sina ba ba pahami lipizi. Ha ba katuza, ku utwahala mulumo sina wa makoloi a’ zamaya fa malundu; ki mulumo o swana sina wa malimi a mulilo a’ cisa matengenya, sina mpi ye tuna ya batu ba ba itukiseza ndwa. Fapil’a bona, macaba a ikalelwa, lipata kaufela za tanya.” (Joele 2:4-6) Ka nako ya kozi ya nziye mwa lizazi la Joele, ku ikalelwa kwa balapeli ba Baale kwa ekezeha, mi ku iyakatwa kwa bonahala mwa lipata za bona.

18, 19. Musebezi wa batu ba Mulimu kacenu u bile cwañi sina kozi ya nziye?

¹⁸ Ha ku na se ne si tibezi nziye ye ne i sebeza ka swalisano ni ka ku sa katala. Ba mata “sina lindume” mi mane ba pahama mamota. Haiba ‘ba bañwi ku bona ne ba swasizwe, ba bañwi ne ba si ka tibelwa.’ (Joele 2:7, 8) Ki bupolofita bo bu bonisa hande mpi ya Mulimu ya nziye ya swanisezo ya mwa lizazi la cwale! Ni mwa lizazi la kacenu, mpi ya Jehova ya nziye i zwelapili ku ya kwapili. Ha ku na “limota” la twaniso le li ba tibela. Ha ba shengoki busepahali bwa bona ku Mulimu kono ki ba ba itukiselize ku talimana ni lifu, sina mo ne ba ezelize likiti-kiti za Lipaki be ne ba “swasizwe” ka libaka la ku hana ku lumbeka Hitler wa Germany ya ba Nazi.

¹⁹ Mpi ya nziye ya Mulimu ya mwa lizazi la cwale i file bupaki bo bu tezi mwa “munzi” wa Krestendomu. (Joele 2:9) Ba ezize cwalo mwa lifasi kaufela. Ba sa sweli ku tula litibelo kaufela, ku kena mwa mandu a bolule-lule, ku atumela batu mwa makululu, ku bulela ni bona fa luwaile, ni ku kopana ni bona ka nzila ifi kamba ifi ye konahala ha ba nze ba zibahaza lushango lwa Jehova. Kaniti, ba hasanyize lihatiso za Bibele ze eza bolule ba ba likiti-kiti mi ba ka zwelapili ku hasanya ze ñwi ze ñata-ñata mwa musebezi wa bona ba sa tuheli—kwa nyangela ni fa ndu ni ndu.—Likezo 20:20, 21.

20. Ki mañi ya fa kemelo kwa nziye ya mwa lizazi la cwale, mi ki lifi ze zwa mwateñi?

²⁰ Joele 2:10 i bonisa kuli sikutu se situna sa nziye si swana sina lilu le li kona ku tibela lizazi, kweli ni linaleli. (Mu bapanye Isaya 60:8.) Kana ku na ni ku kakanya kuli ya zamaisa yona mpi ye ki mañi? Fahalimu a ku luma kwa nziye, lu utwa manzwi a, a kwa Joele 2:11: “[Jehova, NW] u utwahaza linzwi la hae fapil’a mpi ya hae; kakuli mafulo a yona ki a matuna hahulu; mi yena ya eza taelo ya hae u mata; kakuli lizazi la [Jehova, NW] ki le lituna, le li sabisa hahulu; ya ka li mamela ki mañi?” Ki niti, Jehova Mulimu u sweli ku lumela mpi ya hae ya nziye cwale—pili lizazi la hae le lituna li si ka taha kale.

‘Jehova Ha Si Ka Liyeha’

21. Ki lifi ze ka tahiswa muta “lizazi la Jehova li ka taha sina lisholi”?

²¹ Sina Joele, muapositola Pitrosi n’a bulezi ka za lizazi la Jehova le lituna. N’a ñozi kuli: “Lizazi la [Jehova, NW] li ka taha sina lisholi; ka lona, lihalimu li ka fela ka musunga, mi lika li ka shengunuka ka buhali bwa mulilo; lifasi li ka celela hamoho ni misebezi ya mwateñi.” (2 Pitrosi: 3:10) Ka kukuezo ya Satani Diabulosi, “lihalimu” le li maswe le li li milonga li busa “lifasi,” ili ona mufuta wa mutu o fulalezi Mulimu. (Maefese 6:12; 1 Joani 5:19) Ona mahalimu ni lifasi za swanisezo ze ha li na ku banduka kwa ku cisa kwa buhali bwa bumulimu mwa lizazi la Jehova le lituna. Kono, li ka yoliwa ki ‘lihalimu le linca ni lifasi le linca mo ku yahile ku luka.’—2 Pitrosi 3:13.

22, 23. (a) Lu swanela k’u nga cwañi mufelañeke wa Jehova mwa ku bonisa pilu-telele? (b) Lu swanela k’u nga cwañi muhato kwa ku ba bukaufi kwa lizazi la Jehova?

²² Ka ku talimana ni lihakanyiso ni litiko za tumelo mwa lizazi la cwale, lu kana lwa latehelwa ki pono ya muinelo wa ka putako wa nako ya luna. Kono nziye ya swanisezo ha i nze i zwelapili, batu ba bañata ba sweli ba amuhela taba ya Mubuso. Nihaili kuli Mulimu u tuhelezi nako kuli seo si ezahale, lu si ke lwa hakanyisa pilu-telele ya hae ku i nga sina bunya. “[Jehova, NW] h’a liyehisi lisepiso za hae, mo ba hupulela ba bañwi kuli ki ku liyeha; kono u sa isa nako kwapili kabakala luna; kakuli h’a lati ba bañwi ha ba ka timela, kono u lata kuli kaufela ba kene mwa ku baka.”—2 Pitrosi 3:9.

²³ Ha lu nze lu libelela lizazi la Jehova le lituna, ha lu beyeñi mwa munahano manzwi a Pitrosi a ñozwi kwa 2 Pitrosi 3:11, 12 a’ li: “Cwale linto zeo kaufela sina ha li na ni ku fela, ni li, mu lukela ku pila ka mizamao ye kenile hahulu, ni ka bulapeli; Inze mu libelezi ni ku akufisa lizazi la Mulimu, le ka lona lihalimu li ka fela ku ca, mi linto li ka shengunukiswa ki mulilo o buhali.” Likezo ni misebezi zeo kaniti li kopanyeleza teñi ku zamaelela kwa luna ni mpi ya Jehova ya nziye ka ku ba ni kabelo ya kamita ili ya ka mulelo mwa ku kutaza taba ye nde ya Mubuso pili mafelelezo a si ka taha kale.—Mareka 13:10.

24, 25. (a) M’u nga cwañi tohonolo ya ku abana mwa musebezi wa mpi ya nziye ya Jehova? (b) Joele u zusa puzo ifi ya butokwa?

²⁴ Mpi ya Mulimu ya nziye ye bundume ha i na ku tuhela musebezi wa yona ku fitela lizazi la Jehova le lituna ili le li sabisa li ka lenga. Ona ku ba teñi kwa yona nziye ye sa konwi ku tibelwa ye ki bupaki bo bu tiile bwa kuli lizazi la Jehova li fakaufi. Kana ha mu ba ba tabile ku sebeza mwahal’a nziye ya Mulimu ya ba ba tozizwe ni balikani ba bona mwa tasezo ya mafelelezo pili lizazi la Jehova le lituna ili le li sabisa hahulu li si ka taha kale?

²⁵ Lizazi la Jehova li ka ba le lituna hakalo! Ha ku komokisi ha ku buziwa kuli: “Ya ka li mamela ki mañi?” (Joele 2:11) Puzo ye ni ze ñwi ze ñata li ka nyakisiswa mwa litaba ze peli ze tatama.

Kana Mwa Kona ku Talusa?

◻ Ki kabakalañi Jehova ha n’a lemusize ka za kozi ya likokwani mwa Juda?

◻ Mwa talelezo ya mwa lizazi la cwale ya bupolofita bwa Joele, nziye ya Jehova ki bomañi?

◻ Ba bahulu ba Krestendomu ba bona cwañi kozi ya nziye, mi ba bañwi ku bona ba kona cwañi ku baleha ze tahiswa ki yona?

◻ Kozi ya nziye i bile ye tuna cwañi mwahal’a lilimo za mwanda wa bu 20, mi i ka zwelapili ku fitela lili?

[Siswaniso se si fa likepe 15]

Kozi ya likokwani ne li mutwaleti wa nto ye ñwi ye maswe ni ku fita

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Kota ye sa beyi: Siswaniso sa FAO/G. Singh

[Siswaniso se si fa likepe 16]

Jehova Mulimu ki yena ya yemela kozi ya nziye ya mwa lizazi la cwale

[Manzwi a bañi ba siswaniso fa likepe 14]

Nziye: Siswaniso sa FAO/G. Tortoli; sikutu sa nziye: Siswaniso sa FAO/Desert Locust Survey