Kana Mwa Atula Lifasi ka Tumelo ya Mina?

“Ka tumelo, Nuwe . . . a yaha aleka ku bandusa ba ndu ya hae; ka yona u atuzi lifasi.”—MAHEBERU 11:7.

 1, 2. Ki sifi se lu kona ku ituta ku zwelela fa tatubisiso ya bupilo bwa Nuwe?

JEHOVA n’a file Nuwe ni lubasi lwa hae—ili ba palo ye fita fela ku baketalizoho ka ba balalu—tohonolo ya ku ba bona fela batu ba ne ba punyuhile Munda. Bupilo bwa batu kamukana ba ne ba pila mwa lizazi la Nuwe ne bu kaulezwi muta Mulimu n’a ba kukiselize mwa libita la mezi. Bakeñisa kuli Nuwe ki yena kukululu wa luna kaufela, lu swanela ku ba ni buitumelo kwa neku la tumelo yeo n’a bonisize.

² Lwa kona ku ituta ze ñata ku zwelela mwa ku tatubisisa bupilo bwa Nuwe. Mañolo a lu taluseza libaka ha n’a shemubilwe ki Mulimu ka punyuho hailifo N’a timelize batu ba lusika lwa Nuwe. Yona taba ya bumulimu yeo ye ñozwi i bonisa fo ku sweu kuli lusika lwa luna lu talimani ni katulo ye swana ku zwelela ku Mulimu. Ka ku ama ku se, Jesu n’a bulezi kuli: “Mwa nako yeo, ñalelwa ikaba ye tuna; la li ku simuluha lifasi, ku tisa cwale, ha ku si ka bonwa ñalelwa ye tuna cwalo, mane ni kwapili.” (Mateu 24:21) Ka ku likanyisa tumelo ya Nuwe, lu kona ku ba ni sepo ye tiile ya ku punyuha timezo ye tamehile ku ba teñi ya muinelo wo wa cwale o maswe.—Maroma 15:4; mu pabanye Maheberu 13:7.

 3. Ki kabakalañi Jehova ha n’a tisize Munda?

³ Mwahal’a lilimo ze fita fa 1,656 ku zwa fa ku bupiwa kwa Adama ku to fita fa Munda, ki batu ba sikai fela ba ne ba na ni tengamo ya ku eza se si lukile. Muzamao ne u fitile fa sipimo se si kwatasi hahulu-hulu. “[Jehova, NW] a bona bumaswe bwa batu kuli ki bo butuna mwa lifasi, ni kuli mihupulo kamukana ya lipilu za bona ki ye maswe fela, ka mazazi kamukana.” (Genese 6:5) Mifilifili, ndongwamo ya minyaka, ni ku ba teñi kwa mangeloi a n’a ipiluzi mwa mibili ya butu a n’a nyezi basali ni ku pepa bana ba ba li lilankwe ze tulile tikanyo ne li a mañwi a mabaka a n’a tisize katulo ya Mulimu fahalimw’a lifasi la mufuta wa mutu la le la kale. Ku Nuwe, Jehova na bulezi kuli: “Nako ya ku fela kwa ze pila kaufela i tomilwe ki na, kakuli lifasi li tezi ku bulayana kwa batu.” Pilu-telele ya Mubupi, yena “Muatuli wa lifasi kaufela,” ne i fitile kwa mafelelezo.—Genese 6:13; 18:25.

Nuwe N’a Zamaile Ni Mulimu

 4. (a) Jehova n’a talima Nuwe kamukwaufi, mi ki kabakalañi? (b) Hailifo katulo ya Mulimu ye lukile ne i tokwa ku timezwa kwa lifasi le li maswe, lilato la hae ne li bonahezi cwañi kwa neku la Nuwe ni lubasi lwa hae?

⁴ Nuwe n’a fapahana hakalo ni batu ba mwa lizazi la hae! “A shemubiwa ki [Jehova, NW]. . . . Nuwe ne li mutu ya lukile, ya n’a pila ka mulao mwa linako za hae; mi n’a zamaya ni Mulimu.” (Genese 6:8, 9) Nuwe n’a zamaile ni Mulimu kamukwaufi? Ka ku eza lika ze lukile ze cwale ka ku kutaza sina muyemeli wa ku luka ni ku yaha aleka ka tumelo ni ku ipeya ku utwa. Kacwalo, nihaike kuli lifasi la le la kale ne li timelizwe bakeñisa kuli ne li le li maswe ka ku tala, Mulimu n’a “pilisize Nuwe, yena mubuleli wa ku luka, ni ba bañwi ba ba 7, nako y’a tisa Munda o bulaile lifasi la banyefuli.” (2 Pitrosi 2:5) Ee, Mulimu wa luna ya lilato ni wa katulo ye lukile, Jehova, n’a si ka timeza ba ba lukile hamoho ni ba ba maswe. N’a laelezi Nuwe ku yaha aleka ye tuna ili kuli yena ka sibili, ba ndu ya hae, ni palo ya lifolofolo, ba punyuhe ni kuli ba taze lifasi hamulaho wa Munda. Mi Nuwe “a eza cwalo.”—Genese 6:22.

 5. Mañolo a bonisa cwañi ku luka kwa Nuwe ni tumelo ya hae?

⁵ Aleka ha se i felile, Mulimu n’a bulelezi Nuwe kuli: “Kena mwa aleka, wena ni ba ndu ya hao kaufela, kakuli ni ku boni kuli u eza niti fapil’a ka, mwa batu ba lusika lo lwa kacenu.” Paulusi u bulela ka ku kusufaza taba ka nzila ye: “Ka tumelo, Nuwe a man’o zibiswa ki Mulimu ze ne si ka bonahala kale, a saba Mulimu, mi a yaha aleka ku bandusa ba ndu ya hae; ka yona u atuzi lifasi, mi a fetuha mucasanda sa ku luka ko ku zwa kwa tumelo.”—Genese 7:1; Maheberu 11:7.

 6. Nuwe n’a atuzi lifasi la mwa lizazi la hae ka tumelo kamukwaufi?

⁶ Nuwe n’a na ni tumelo ye zwile mubano. N’a lumezi seo Mulimu n’a si bulezi ka za ku tanyela lusika lwa le. Nuwe n’a na ni sabo ye lukile ya ku s’a tabisa Jehova mi ka ku ipeya ku utwa a yaha aleka ka ku ya ka litaelo ze ne li filwe ki Mulimu. Fahalimw’a seo, ka ku ba mukutazi wa ku luka, Nuwe n’a taluselize ba bañwi ka za timezo ye ne i atumela. Nihaike kuli ne ba si ka ipeya ku utwa manzwi a hae, n’a hanile ku tuhelela lifasi le li maswe la le ku ‘mu honyeza mwa miinelo ya lona.’ (Maroma 12:2, Phillips) Ka ku fapahana, ka tumelo ya hae, Nuwe n’a atuzi lifasi ka bumaswe bwa lona mi n’a bonisize kuli ne li swanela ku timezwa. Ku ipeya ku utwa kwa hae ni likezo za hae za ku luka ku bonisize kuli ba bañwi kwand’a hae ni lubasi lwa hae ne ba ka be ba punyuhile kambe ne ba itatezi ku cinca nzila ya mupilelo wa bona. Ee luli, Nuwe n’a bonisize kuli, ku si na taba ni lisineneketo ku zwelela kwa nama ya hae ka sibili ye si ka petahala, lifasi le li maswe le ne li mu potolohile, ni Diabulosi, ne ku li ko ku konahala ku pila bupilo bo ne bu tabisa Mulimu.

Libaka Mulimu H’a Ka Timeza Muinelo Wo

 7. Lu ziba cwañi kuli lu pila mwa mazazi a maungulelo?

⁷ Lilimo ze lishumi ni ze lishumi za ona mwanda wo wa bu 20 li se li iponezi lifasi ha li nze li ndumbwikela mwa bumaswe ni ku fita. Se si se si bile sa niti sihulu haisali ku zwiwa fa makalelo a Ndwa ya Lifasi ya I. Mufuta wa mutu u se u yongobezi mwa lika ze cwale ka buhule, bukebenga, mifilifili, lindwa, sitoyo, mukwañuli, ni ku itusiswa maswe kwa mali kuli mane bao ba ba lata se si lukile ba makala haiba miinelo i ka ba ye maswe ni ku fita. Niteñi, Bibele ne i talusize cimo kuli mwa lusika lwa luna ku ka ba ni kekezeho ya bumaswe bo butuna hahulu, ili ku fa bupaki bo butuna hape kuli lu mwa “mazazi a maungulelo.”—2 Timotea 3:1-5; Mateu 24:34.

 8. Ki sifi seo ba bañwi ba si bulela ka za ku lemuha sibi?

⁸ Kacenu, muhupulo wa sibi u se u felile mwa minahano ya batu ba bañata. Lilimo ze fitelela 40 ze felile, Papa Pius XII n’a lemuhile kuli: “Sibi sa mwa lilimo za mwanda wo ki ku latehelwa ki kalemeno ka ku lemuha sibi.” Lusika lwa cwale lu hana ku lumela kuli lu na ni sibi ni bufosi. Dr. Karl Menninger mwa buka ya hae ye bizwa Whatever Became of Sin? (Ki Sifi Se Si Ezahalile kwa Sibi?) n’a talusize kuli: “Linzwi ka sibili la ‘sibi’. . . li se li li bukaufi ni ku sa ba teñi—linzwi, hamohocwalo ni muhupulo wa lona. Ki kabakalañi? Kana ha ku na mutu ni yo mukana ya eza sibi?” Ba bañwi ba se ba latehezwi ki buikoneli bwa bona mwa ku lemuha se si lukile ku zwa ku se si maswe. Kono ha lu komokiswi ki seo, kakuli Jesu n’a talusize cimo miinelo ya mufuta o cwalo ha n’a bulela ka za ‘sisupo sa ku ba teñi kwa hae’ mwa “nako ya maungulo.”—Mateu 24:3; Daniele 12:4.

Mutala wa Katulo o Beilwe mwa Lizazi la Nuwe

 9. Jesu n’a bapanyize cwañi lizazi la Nuwe ni se ne si ka ezahala mwahal’a ku ba teñi kwa Hae?

⁹ Jesu n’a bonisize ku zamaelela kwa likezahalo za mwa lizazi la Nuwe ni se ne si ka ezahala mwahal’a ku ba teñi kwa Hae mwa m’ata a Mubuso, ku kalisa ka 1914. N’a talusize kuli: “Mo ne ku inezi mwa mazazi a Nuwe, ku ka ba cwalo kwa ku taha kwa Mwan’a mutu [Jesu]. Kakuli mo ne ku inezi kwa mazazi a le, munda o mutuna u si ka bonahala kale, batu ne ba ca, ba nwa, ba nyala, ba nyalisa, mane la fita lizazi l’a kena Nuwe mwa aleka. Ha ba si ka lemuha se siñwi, mane munda wa kena, mi wa ba kukisa kaufela; ku ka ba cwalo h’a ka taha Mwan’a mutu.”—Mateu 24:37-39.

10. Batu ka nañungelele ha ba lemuhi kamukwaufi likezahalo ze tuna ze zamaelela ni ku ba teñi kwa Kreste?

¹⁰ Ee, sina mo ne ku inezi mwa lizazi la Nuwe, batu kacenu ha ba lemuhi. Bakeñisa kuli ba patehile hahulu mwa misebezi ya bupilo bwa ka zazi ni zazi ni lindongwamo za buitati, ba hana ku lemuha kuli miinelo ya cwale i fapahanela kwahule ni yeo ya kwamulaho ni kuli i swalisana ka ku tala ni seo Jesu n’a si bulezi kuli ne si ka supa nako ya maungulo. Ka lilimo ze ñata, Lipaki za Jehova ba se ba taluselize lusika lwa mwa lizazi la cwale kuli ku ba teñi kwa Jesu sina Mulena wa Bumesiya mwa lihalimu ne ku kalisize ka 1914 mi ku zamaelela hamoho ni “mafelelezo a muinelo wa linto.” (Mateu 24:3, NW) Batu ba bañata ba nyefula taba ya Mubuso, kono nihaiba sona seo ne si talusizwe cimo muapositola Pitrosi ha n’a ñozi kuli: “Pili mu zibe se, kikuli mwa mazazi a maungulelo, ku ka taha basheununi ba ba tezi busomi, ba ba zamaya ka litakazo za bona luli; Ba ka sheununa, ba li: ‘I kai sepiso ya ku taha kwa hae? Kakuli isamba ba shwa bokuku ba kale, linto kamukana li nze li itulezi mo ne li inezi kwa makalelo ha li eziwa.’”—2 Pitrosi 3:3, 4.

11. Ki kabakalañi lusika lwa kacenu ha lu si ke lwa ba ni libaka la ku picuka ka lona muta ñalelwa ye tuna i fita fa ku ba teñi?

¹¹ Niteñi, lusika lwa kacenu ha lu na ku ba ni libaka la ku picuka ka lona muta ñalelwa ye tuna i fita fa ku ba teñi. Ki kabakalañi? Kakuli ku na ni litaba za mwa Bibele za likatulo za bumulimu za kwaikale ze beya mutala ka za seo Mulimu a ka si eza mwa lizazi la luna. (Juda 5-7) Bupolofita bwa Bibele bo bu sweli ku talelezwa fapil’a meto a bona bu bonisa ka ku tala kalulo yeo lu inzi ku yona mwahal’a silengo sa nako. Lona lusika lo hape lu se lu talimani ni musebezi wa ku kutaza wa Lipaki za Jehova ni bupaki bwa bona bwa ku buluka busepahali sina bwa Nuwe.

12. Ka mutomo, Pitrosi u bapanya cwañi ku timezwa kwa lifasi la mwa lizazi la Nuwe ni ku timezwa ko ku ka taha fahalimw’a “lihalimu la cwale, ni lifasi la cwale”?

¹² Pitrosi u talusa se si ka ezahala ku bao ba ba sa lemuhi zona lisupo ze. Sina Jesu, muapositola u eza cwalo ka ku supa ku se ne si ezahezi mwa lizazi la Nuwe, ka ku bulela kuli: “Batu ba, ba libala ka mabomu kuli lihalimu ne li ezizwe kale, ni kuli lifasi ne li zwisizwe mwa mezi, mi la bulukwa mwa mezi ki linzwi la Mulimu; Ni kuli lifasi la ni la shwa, kabakala Munda ku li kwahela. Kono lihalimu la cwale, ni lifasi la cwale, li bulukezwi mulilo ki linzwi lona leo; li bulukezwi lizazi la katulo ni ku yunda kwa banyefuli.”—2 Pitrosi 3:5-7.

13. Ka ku beya mwa munahano likezahalo ze tuna ze kwapili, ki kelezo mañi ye zwelela ku Pitrosi ye swanelwa ku mamelwa?

¹³ Bakeñisa kuli katulo ya Mulimu ili ye tamehile ku ba teñi i talimani ni luna pata ka pata, lu si ke lwa pumiwa kamba ku sabiswa ki basheununi. Ha lu tokwi ku abana mwa mafelelezo a bona. Pitrosi u eleza kuli: “Cwale linto zeo kaufela sina ha li na ni ku fela, ni li, mu lukela ku pila ka mizamao ye kenile hahulu, ni ka [buineelo bwa bumulimu, NW]; Inze mu libelezi ni ku akufisa lizazi la Mulimu, le ka lona lihalimu li ka fela ku ca, mi linto li ka shengunukiswa ki mulilo o buhali. Kono ka sepiso ya hae, lu talimezi lihalimu le linca, ni lifasi le linca, mo ku yahile ku luka.”—2 Pitrosi 3:11-13.

Mu Likanyise Tumelo ya Nuwe kuli mu Punyuhe

14. Ki lifi lipuzo ze kona ku lu tusa ku itatuba ili luna?

¹⁴ Kacenu, lu talimani ni miinelo ye tata ye swana ni ye ne i talimani ni Nuwe ni lubasi lwa hae mwa ku fita fa ku ba linumwana za punyuho ni ku siyala inze lu li cwalo. Sina Nuwe, Lipaki za Jehova ba atula lifasi ka tumelo ya bona ye bakwelwa ki misebezi ye minde. Kono yo muñwi ni yo muñwi wa ku luna n’a kana a ipuza ili yena kuli: ‘Na ka butu ni eza cwañi? Haiba ñalelwa ye tuna ne i ka taha kamuso, kana Mulimu n’a ka ni atula kuli ni swanela ku punyuha? Sina Nuwe, “ya n’a pila ka mulao mwa linako za hae,” kana ni na ni bundume bwa ku ba ya fapahana kwa lifasi? Kamba kana fokuñwi ku tata ku ni taluhanya ku mutu wa lifasi bakeñisa likezo, mubulelelo, kamba mutinelo wa ka?’ (Genese 6:9) Jesu n’a bulezi ka za balutiwa ba hae kuli: “Hasi balifasi, sina na ha ni si wa lifasi.”—Joani 17:16; mu bapanye 1 Joani 4:4-6.

15. (a) Ka ku ya ka 1 Pitrosi 4:3, 4, lu swanela ku bona cwañi ao a n’a li maikuto ni muzamao wa luna wa kwamulaho wa silifasi? (b) Ki sifi se lu swanela ku eza haiba lu nyaziwa ki bao ba ne ba li balikani ba luna ba silifasi?

¹⁵ Pitrosi u eleza kuli: “Kakuli nako i likani ye lu pilile ka ku ya ka se si latwa ki bahedeni, ha ne lu zamaya ka buhule ni ka litakazo, ni ka butahwa, ka ku ca maswe ni ku nwa maswe, ni ka sebelezo ye masila ya milimu ya buhata. Ka zeo ba komoka ha mu sa mateli ni bona kwa buhule bo bu yuboka; mi ba mi bulela maswe kihona.” (1 Pitrosi 4:3, 4) Bao ba ne ba li balikani ba mina ba silifasi ne ba kana ba mi bulela maswe bakeñisa kuli mu zamaya ni Mulimu mi ha mu sa mata ni bona. Kono, sina Nuwe, mwa kona ku ba atula ka tumelo ya mina ni misebezi ye minde ye ezizwe ka buikokobezo.—Mika 6:8.

16. Mulimu n’a ngile Nuwe ka nzila ifi, mi ki lipuzo mañi ze ne li kana za lu tusa ku tatuba mihupulo ni muzamao wa luna?

¹⁶ Mulimu n’a nga Nuwe sina mutu ya lukile. Yena ñulukundi y’o ya sepahala “a shemubiwa ki [Jehova, NW].” (Genese 6:8) Muta mu tatuba mihupulo ni muzamao wa mina mwa liseli la lipimo za Mulimu, kana mu ikutwa kuli wa lumelela se mu sweli ku eza, libaka kaufela zeo mu ya ku zona? Kana fokuñwi mu icocomezanga mwa likalulo za ku itabisa ili ze maswe, ze fumaneha kai ni kai cwale? Linzwi la Mulimu li talusa kuli lu swanela ku hupula ka za lika ze kenile, ze kutekeha, ni ze yahisa. (Mafilipi 4:8) Kana mu sweli ku ituta Linzwi la Mulimu ka tukufalelo ili kuli mu kone ku ‘luta m’ata a munahano wa mina mwa ku kona ku taluhanya se sinde ku se si maswe’? (Maheberu 5:14) Kana mwa hana balikani ba ba maswe ni ku nga ka butuna swalisano ni balapeli ba Jehova sina mina kwa mikopano ya Sikreste ni mwa miinelo ye miñwi?—1 Makorinte 15:33; Maheberu 10:24, 25; Jakobo 4:4.

17. Ka ku ba Lipaki za Jehova, lu kona ku ba sina Nuwe kamukwaufi?

¹⁷ Hamulaho wa ku biha ka za ku feziwa kwa aleka, Mañolo a talusa kuli: “Cwale Nuwe a eza kamukana mw’a n’a mu laelezi Mulimu; a eza cwalo.” (Genese 6:22) Yena munna y’o wa bumulimu hape n’a na ni tukufalelo mwa ku kutaza sina paki ya Jehova. Sina Nuwe, mwa kona ku ba bayemeli ba ba tiile ba se si lukile ka ku ba bakutazi ba ku luka ba kamita. Mu tundamene mwa ku fa temuso ya maungulo a lifasi le le li maswe, nihaike kuli ki ba sikai fela ba ba ka teeleza. Mu sebeze ka ku swalisana hamoho ni balumeli sina mina mwa ku taleleza musebezi wa ku eza balutiwa pili mafelelezo a si ka fita kale.—Mateu 28:19, 20.

18. Ki fa mutomo ufi f ’o Jehova a ka atula ka za ba ba swanela ku punyuha ñalelwa ye tuna?

¹⁸ Ka ku itusisa lipimo ze swana za ku luka ni katulo ye lukile sina mwa n’a ezelize mwa lizazi la Nuwe, Mulimu cwale wa atula ka za ba ba swanela ku punyuha ni ba ba swanela ku timezwa mwahal’a ñalelwa ye tuna. Jesu n’a swaniselize musebezi wa ku aluhanya sina mulisana ya keta lingu kwa lipuli. (Mateu 25:31-46) Batu ba ba tomile bupilo bwa bona fa litakazo ni lindongwamo za buitati ha ba lati kuli lifasi le la kale li fele mi ha ba na ku punyuha. Kono bao ba ba hana ku ikenya mwa masila a lifasi le, ba ba buluka tumelo ye tiile ku Mulimu, ni ba ba zwelapili ku kutaza taba ya Mubuso, ku fa temuso ka za katulo ya Jehova ye taha, ba ka ikola ku shemubiwa kwa bumulimu sina bapunyuhi. Jesu n’a bulezi kuli: “Nako yeo, kwa banna ba babeli, ba ba li mwa simu, yo muñwi u ka ngiwa, yo muñwi a siwe; Kwa basali ba babeli ba ba sita mwa cika, yo muñwi u ka ngiwa, yo muñwi a siwe.”—Mateu 24:40, 41; 2 Matesalonika 1:6-9; Sinulo 22:12-15.

Mu Amuhele Limbuyoti Ni Nuwe

19. Ki ku kubukanywa kwa mufuta mañi ko ne ku talusizwe cimo ki bo Isaya ni Mika ka za mazazi a maungulo?

¹⁹ Mwa bupolofita bo bu zamaelela, bapolofita ba Mulimu bo Isaya ni Mika bubeli bwa bona ne ba talusize se ne si ka ezahala mwahal’a mazazi a maungulo. Ne ba boni cimo seo lu si bona inze si talelezwa kacenu—mundandwe wa batu ba lipilu ze lukile ba ba zwa mwa lifasi la kale ni ku kambamela kwa lilundu la swanisezo la bulapeli bwa niti. Ba mema ba bañwi ba li: “A mu te, lu kambamele fa lilundu la [Jehova, NW], kwa ndu ya Mulimu wa Jakobo; u ka lu luta linzila za hae, lu zamaye mwa makululu a hae.” (Isaya 2:2, 3; Mika 4:1, 2) Kana mwa zamaya ni sona sikwata seo se si tabile?

20. Ki limbuyoti mañi ze ka ikoliwa ki bao ba ba atula lifasi ka tumelo ya bona?

²⁰ Isaya ni Mika hape ne ba bonisize limbuyoti ze ka ikoliwa ki bao ba ba atula lifasi ka tumelo ya bona. Kozo ya niti ni katulo ye lukile li ka ba teñi kai ni kai mwahal’a bona, mi ha ba sa na ku ituta ndwa. Ba ka ba ni sepo ye tiile ya ku amuhela buswa ku zwelela ku Jehova mi “ba ka ina, mutu ni mutu mwa kota ya hae ya feiga.” Kono mutu ni mutu ka buñwi u lukela ku eza keto ye tiile, kakuli Mika u bonisa kuli ku na ni linzila ze peli, u li: “Kakuli macaba a zamaya, se siñwi ni se siñwi, ka libizo la mulimu wa sona; haili luna, lu ka zamaya ka libizo la [Jehova, NW] Mulimu wa luna, kamita ni ku ya ku ile.”—Mika 4:3-5; Isaya 2:4.

21. Mu kona ku abana kamukwaufi mwa mbuyoti ye tuna ya bupilo bwa ku ya ku ile fa lifasi-mubu?

²¹ Mañolo a bonisa fo ku sweu se si tokwahala kuli mutu a punyuhe ñalelwa ye tuna: tumelo ye tiile. Nuwe n’a na ni tumelo ya mufuta o cwalo, kono kana mu na ni yona? Haiba mu na ni yona, ka ku swana sina yena mu ka fita fa ku ba “mucasanda sa ku luka ko ku zwa kwa tumelo.” (Maheberu 11:7) Nuwe n’a punyuhile sinyeho ye ne i tomilwe ki Mulimu ye ne i tile fahalimw’a lusika lwa hae. N’a si ka pila fela lilimo ze 350 hamulaho wa Munda kono mane u ka zusiwa ili ka ku ba ni tibelelo ya ku pila fa lifasi-mubu ku ya ku ile. Ki mbuyoti kwa butuna hakalo! (Maheberu 11:13-16) Mwa kona ku abana mwa mbuyoti yeo ni Nuwe, lubasi lwa hae, ni bolule-lule ba bañwi ba ba lata ku luka. Kamukwaufi? Ka ku tiya mane ku yo fita kwa mafelelezo ni ku atula lifasi ka tumelo ya mina.

Kana Mwa Hupula?

◻ Ki kabakalañi tuto ya bupilo bwa Nuwe ha i li ya butokwa kwa Bakreste?

◻ Ki sifi se si sa lemuhiwi ki batu ba lusika lo, se si ka tisa ku timezwa kwa bona?

◻ Sina Nuwe, lu kona ku atula lifasi le kamukwaufi?

◻ Lu kona kamukwaufi ku ba sina Nuwe ili mukutazi wa ku luka?