“Nako ya ku Kuza, ni Nako ya ku Bulela”

KI HAKAI inze mu inyaza hahulu kuli, “Kambe ne ni si ka bulela cwalo”? Niteñi, ne mu kana mwa hupula linako ze ñwi ha ne mu palezwi ku bulela ka bundume. Ka ku hupula za kwamulaho, ku kana kwa ba kuli mu kile mwa hupula kuli, ‘Kambe ne ni bulezi se siñwi.’

Bibele i bulela kuli ku na ni “nako ya ku kuza, ni nako ya ku bulela.” (Muekelesia 3:7) Kacwalo, fa, kihona fo ku inzi butata—ku keta fa ku bulelela ni fa ku kuzeza. Muinelo wa luna wa butu wa ku sa petahala kamita u lu susueza ku eza ni ku bulela lika ka nako ye fosahalile. (Maroma 7:19) Lu ka kona ku zamaisa cwañi lulimi lwa luna lo lu si sikalalambo?—Jakobo 3:2.

Linzila za ku Twaeza ka Zona Lulimi

Kwa neku la ku lu tusa ku keta fa ku bulelela ni fa ku ikuzeza, ha lu tokwi mukoloko o mutelele o lukiselizwe ku kopanyeleza muinelo kamukana o kona ku ba teñi. Ka ku fapahana, lu tokwa ku etelelwa ki tulemeno to tu li kalulo ya butu bwa Sikreste. Ki tufi tona tulemeno t’o?

Jesu Kreste n’a talusize kuli lilato ki kona kalemeno ka katuna ka ku fitisisa ka ka susueza balutiwa ba hae. “Se ba ka ziba batu kaufela kuli mu balutiwa ba ka ka sona, ki ha mu latana,” ki mwa n’a bulelezi. (Joani 13:35) Ona mo lu boniseza hahulu lilato la sizwale leo, ki mo lu ka zamaiseza lulimi lwa luna hande ni ku fita.

Tulemeno to tubeli to tu swana hape tu ka tusa hahulu. Ka kañwi ka tona t’o ki buikokobezo. Bu lu konisa ku ‘hupula kuli ba bañwi ba lu fita.’ (Mafilipi 2:3) Ka kañwi ki buishuwo, ili bo bu lu zwisezapili “ku iswala mwa miinelo ye maswe.” (2 Timotea 2:24, 25, NW) Lu na ni mutala o petehile ku Jesu wa ka m’o tulemeno t’o tu swanelwa ku bonisezwa.

Bakeñisa kuli ki ko ku t’ata hahulu ku zamaisa lulimi lwa luna muta lu li mwa sineneketo, ha lu nyakisiseñi busihu bwa pili Jesu ha si ka shwa kale—ili nako yeo n’a ‘swabile ni ku kalelwa.’ (Mateu 26:37, 38) Ha ku komokisi kuli Jesu n’a ikutwile cwalo, bakeñisa kuli nako ya kamita ya kwapili ya mufuta wa mutu ne i itingile ku yena kwa neku la ku siyala kwa hae inze a sepahala ku Mulimu.—Maroma 5:19-21.

Kaniti yeo ne li nako ya Jesu ya ku bulela ku Ndat’ahe wa kwa lihalimu. Kacwalo n’a ile ku y’o lapela, ka ku kupa kuli ba balalu ba baapositola ba hae ba zwelepili ku tona. Ha se ku fitile nako n’a kutile ni ku to ba fumana inze ba lobezi. Ka seo n’a ize ku Pitrosi kuli: “Kiñi se mu si ka kona ku tona ni na sibakanyana?” Nyazo yeo ya ka lilato ne i zamaelela ni manzwi a ne a bonisa kutwisiso ya bufokoli bwa bona. N’a ize kuli: “Moya ona wa lata, kono nama ya fokola.” Hasamulaho, Jesu a taha hape ni ku t’o fumana balutiwa inze ba lobezi. N’a bulezi ku bona ka sishemo mi “a ya hape, mi a lapela [lwa] bulalu.”—Mateu 26:36-44.

Muta Jesu n’a fumani balutiwa lwa bulalu inze ba lobezi, n’a si ka halifa kono n’a bulezi kuli: “Mwa lobala cwale, mi mwa katuluha. A mu bone, nako i fakaufi, mi Mwan’a mutu wa betekwa, u fiwa mwa mazoho a baezalibi.” (Mateu 26:45) Konji ya na ni pilu ye tezi lilato, ili wa muinelo o bunolo ni wa buikokobezo bwa niti, n’a ka kona ku itusisa lulimi ka nzila ye cwalo ka nako ye t’ata cwalo.—Mateu 11:29; Joani 13:1.

Hasamulahonyana wa f’o, Jesu n’a swelwi ni ku zekisiwa. Fa lu ituta kuli ka linako ze ñwi ki ko kunde ka ku fitisisa ku ikuzeza, niha ne lu ka ba mwa bukombwa bwa luna bwa Sikreste. Ka mulelo wa ku fumana mulatu ku Jesu, baprisita ba bahulu ne ba si na takazo ifi kamba ifi ya ku ituta niti. Kacwalo mwa muinelo wo wa kaulakanyi, Jesu n’a ikuzelize.—Mu bapanye Mateu 7:6.

Nihakulicwalo, Jesu n’a si ka kuzeleza, muta muprisita yo muhulu n’a bulezi kuli: “Na ku konkisa ka Mulimu Ya-Pila, u lu bulelele haiba ki wena Kreste Mwan’a Mulimu”! (Mateu 26:63) Bakeñisa kuli Jesu n’a konkisizwe, ne li nako ya hae ya ku bulela. Kacwalo n’a alabile kuli: “U bulezi. Mane ni li ku mina: Ku zwa cwale, mu ka bona Mwan’a mutu a inzi [kwa] lizoho la bulyo la mata a Mulimu, mi a taha fa malu a lihalimu.”—Mateu 26:64.

Mwahal’a lizazi la butokwa leo, Jesu n’a bonisize ku zamaisa lulimi ka ku petahala. Mwa taba ya hae, lilato, buishuwo, ni buikokobezo ne li li likalulo za ka sipepo za butu bwa hae. Lu kona ku itusisa cwañi tulemeno t’o mwa ku zamaisa lulimi lwa luna muta lu li mwa sineneketo?

Ku Zamaisa Lulimi Ha Lu Nyemile

Ha lu nyema, hañata lwa palelwa ku zamaisa lulimi lwa luna. Sina ka mutala, Paulusi ni Barnabasi ka nako ye ñwi ne ba na ni mubonelo o fapahana. “Barnabasi n’a lata ku nga Joani ya bizwa Mareka. Kono Paulusi a hupula kuli, hasi tukelo ku nga ni bona mutu ya n’a ba siile ba sa li mwa Pamfilia, a si ka ya ni bona mwa musebezi wa bona. Fohe fapano ye tuna ya taha, ye konile mane ku ba kauhanya.”—Likezo 15:37-39.

Michael,a ya sa sebelize ka lilimo-limo fa musebezi wa miyaho ye mituna, u kandeka kuli: “Ne ku na ni mutu fa sibaka sa muyaho ye ne ni izibela hande ni ku kuteka. Kono n’a bonahala ku ba ya n’a batisisa mulatu kwa musebezi wa ka. Ne ni utwile butuku ni ku kataziwa kono ne ni ipulukezi maikuto a ka. Ka lizazi le liñwi lika ne li fitile fa ku minya ha n’a nyazize musebezi o ne ni sa z’o eza.

“Na mu kacaulela maikuto a ka kaufela a n’a kwalezwi. Mwa ku halifa hahulu, ne ni itibezi ka za mubonelo o maswe ili w’o seo ne si kana si u tahisize ku bao kaufela ba ne ba lu potolohile. Lizazi kamukan’a lona, ne ni sa lati ku bulela ku yena kamba nihaiba ku mu bona. Cwale na lemuha kuli ne ni si ka talima butata hande. Ne ku ka be ku bile hande ni ku fita ku ikuzeza ni ku bulela ha ne ni cinalile.”

Ka ku tabisa, lilato la Sikreste ne li tahisize kuli batu ba babeli bao ba felise lifapano za bona. Michael u talusa kuli: “Hasamulaho wa ku ambolisana ko ku buniti, ne lu utwisisani hande ni ku fita, mi cwale lu na ni silikani se situna.”

Sina mwa n’a itutezi Michael, haiba lu nyema, ka linako ze ñwi ki ko ku butali ku ikuzeza. “Ya wile pilu u na ni kutwisiso,” ki mo i bulela Liproverbia 17:27. Kutwisiso ye tungile ni lilato la sizwale li ka lu tusa ku zamaisa maikuto a luna a ku bata ku longaula ze holofaza. Haiba lu foselizwe, haike lu bulele ku mutu y’o a nosi ka moya wa buishuwo ni buikokobezo, ka mulelo wa ku bukeleza kozo. Ku cwañi haiba ku kangauka kwa bunyemi se ku ezahalile kale? Fohe lilato li ka lu susueza ku sa bonisa mununa wa luna ni ku bata ku eza licinceho ka buikokobezo. Yeo ki yona nako ya ku bulela, ku bonisa buinyazo ni ku folisa maikuto a holofezi ka ku ambolisana ko ku buniti.—Mateu 5:23, 24.

Muta ku Kuza ku Si Tatululo

Bunyemi kamba ku filikana ku kona ku lu ezisa ku sa bulelisa mutu ya lu nyemisize. Seo si kona ku sinya hahulu. “Mwahal’a silimo sa pili sa linyalo la luna, ne ku na ni linako zeo ne ni sa buleli ku bomunn’a ka ka mazazi a sikai ka nako ye ñwi,” ki mwa itumelela María.b “Hañata, ne si ka libaka la butata bo butuna kono, ka ku fapahana, ne li kabakala ku hula kwa tufilikanyo to tu nyinyani. Ne ni zwezipili ku nahana ka ku bilaela ka za ku nyemiswa k’o mane ku fitela tufilikanyo t’o ne tu bile sina tutuma ye swana sina lilundu. Cwale kwa fita nako yeo ka yona ne ni sa koni ku isa ha telele, mi ne ni itulezi fela ku bulela ku bomunn’a ka ku fitela ku filikana kwa ka ku fita fa ku fela.”

María u ekeza kuli: “Liñolo le liñwi la Bibele—‘mu si ke mwa likelelwa ki lizazi mu nze mu halifile’—ne li ni tusize ku cinca muhupulo wa ka. Bomunn’a ka ni na ne lu sebelize ka t’ata mwa ku kondolokisa ku ambolisana ilikuli butata bu si ke bwa hula hanyinyani-hanyinyani. Ne ku si ka ba ko ku bunolo, kono hasamulaho wa lilimo ze lishumi za bupilo bwa linyalo, ni ya tabile ku bulela kuli linako zeo za ku sa isa pilu kwa maikuto a yo muñwi se li za ka siwela hahulu. Niteñi, ni lukela ku itumelela kuli ni sa sebeleza fa ku zamaisa tengamo ye.”—Maefese 4:26.

Sina mwa n’a lemuhezi María, muta ku hohana ku ezahala mwahal’a batu ba babeli, ku tuhela ku bulelisana haki yona tatululo. Mwa miinelo yeo, bunyemi bu tamehile ku hula, mi swalisano neikana ya sinya-sinyiwa. Jesu n’a bulezi kuli lu swanela ku ‘pakisa ka za ku tatulula litaba.’ (Mateu 5:25, NW) “Linzwi le li bulezwi ka nako ye swaneleha” li kona ku lu tusa ku ‘bata kozo.’—Liproverbia 25:11; 1 Pitrosi 3:11.

Lu tokwa hape ku ipulelela ha lu tokwa tuso. Haiba lu nyandiswa ki butata bwa kwa moya, ne lu kana lwa ikutwa ku zina-zina kuli lu imeze ba bañwi. Kono haiba lu ikuzeza, butata ne bu kana bwa hula hahulu. Maeluda ba Sikreste ba ba ketilwe ba lu babalela mi, haiba ne lu ka ba zibisa, ku si na ku kakanya ki ba ba cisehezi ku tusa. Yeo ki yona nako ye lu swanela ku bulela.—Jakobo 5:13-16.

Fahalimw’a zeo kaufela, lu swanela ku bulela ku Jehova kamita ka tapelo ye zwelela kwa pilu, sina mwa n’a ezelize Jesu. Luli, haike lu ‘sululele fapil’a hae lipilu za luna’ ku yena Ndat’a luna wa kwa lihalimu.—Lisamu 62:8; Mu bapanye Maheberu 5:7.

“Nako ya ku Bulela” za Mubuso wa Mulimu

Bukombwa bwa Sikreste ki musebezi o lu filwe wa bumulimu o lukelwa ku talelezwa pili mafelelezo a si ka taha kale. Ku fita lili kaufela, ki ko ku butokwa kacwalo he kuli batanga ba Jehova ba shaele taba ye nde ya Mubuso. (Mareka 13:10) Sina baapositola, Bakreste ba niti ha ba koni fela ‘ku sa bulela ze ba boni, ni ze ba utwile.’—Likezo 4:20.

Ki niti, haki mañi ni mañi ya bata ku utwa taba ye nde. Ka mo ku inezi fela, ha n’a luma balutiwa ba hae ku yo kutaza, Jesu n’a ba elelize kuli ba ‘bate ba ba swanela.’ Sina fela Jehova ha sa hapelezi ufi kamba ufi kuli a mu lapele, ha lu na ku tundamena ka muñañatoho ku bulela ku mutu ya hana ka ku tala lushango lwa Mubuso. (Mateu 10:11-14) Kono lu tabiswa ki ku bulela ka za bubusi bwa Jehova ku bao ba ba “na ni mayemo a mande kwa neku la bupilo bo bu sa feli.”—Likezo 13:48, NW; Samu 145:10-13.

Lilato, buishuwo, ni buikokobezo ki tulemeno to tu kona ku lu tusa ku zamaisa litengamo za luna ze si ka petahala za ku bulela ka kazatu kamba ku kutela ku wela mwa ku ulumana ko kutuna. Ha lu nze lu hulisa tulemeno t’o, lu ka ipakanya hande ni ku fita ka za ku keta nako ye lukile ni ye fosahalile ya ku bulela.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 27]

Butata bu konwa ku tatululwa ka ku ambolisana ko kunde