KAUHANYO 27

“Bunde bwa Hae Ki Bo Butuna Hahulu!”

1, 2. Bunde bwa Mulimu bu kuma kai, mi Bibele i koñomeka cwañi kalemeno kao?

MANZIBWANA balikani ba kale ba inzi fande, ba ikola sico hamoho ba nze ba seha ni ku ambola ha ba nze ba buha lizazi ha li likela. Ko kuñwi kwahule, mulimi u talima mwa simu ya hae mi wa menya kakuli malu a mansu a bupani mi pula ya seula. Ku sili hape, munna ni musali ba tabile ku bona mwan’a bona ha kala ku tamboka.

² Ni ko ba ziba ni ko ba sa zibi, batu bao kaufela ba tusiwa ki nto i liñwi—bunde bwa Jehova Mulimu. Balapeli hañata ba bulelanga kuli “Mulimu ki yo munde.” Bibele i koñomeka hahulu taba yeo. I li: “Bunde bwa hae ki bo butuna hahulu!” (Zakaria 9:17, NW) Kono ku bonahala kuli ki ba sikai kacenu ba ba ziba taluso ya manzwi ao. Bunde bwa Jehova Mulimu bu amañi luli, mi kalemeno ka Mulimu kao ka ama cwañi mañi ni mañi?

Kalulo ye Tuna ya Lilato la Mulimu

3, 4. Bunde kiñi, mi bunde bwa Jehova bu konwa ku bulelelwañi hande kuli ki poniso ya lilato la hae?

³ Mwa lipuo za cwale ze ñata, “bunde” ki linzwi le li itusiswa hahulu. Kono ka ku ya ka Bibele, bunde haki linzwi-nzwi fela. Sihulu bu talusa ku kateleha mwa muzamao. Kacwalo, lu kana lwa bulela kuli Jehova ki yo munde ku feleleza. Tulemeno twa hae kaufela, to tu kopanyeleza m’ata, katulo ye lukile, ni butali, ki to tunde kaufel’a tona. Niteñi, bunde bu konwa ku taluswa kuli ki poniso ya lilato la Jehova. Kabakalañi?

⁴ Bunde ki mukwa wa ku tusa ba bañwi. Muapositola Paulusi n’a bonisize kuli kwa batu, bunde bwa tabisa ku fita ni ku luka. (Maroma 5:7) Mutu ya lukile wa itingwa kakuli u kumalela mulao, kono mutu yo munde u ezanga ze ñata. U nahana za ku eza, u ikataza ku fumana mwa ku tuseza ba bañwi. Sina mo lu ka bonela, Jehova kaniti ki yo munde ka nzila yeo. Mi luli bunde b’o bu tahiswa ki lilato le lituna la Jehova.

5-7. Jesu n’a haneziñi ku bizwa “Muluti yo munde,” mi n’a tiisize taba mañi ye tuna?

⁵ Bunde bwa Jehova hape bu ipitezi. Nakonyana pili Jesu a si ka shwa kale, mutu yo muñwi ya n’a til’o mu buza puzo n’a mu bizize kuli “Muluti yo munde.” Jesu n’a mu alabile kuli: “Kiñi s’o ni bizeza yo munde? Yo munde h’a yo, konji Mulimu a nosi.” (Mareka 10:17, 18) Kono kalabo yeo ikana ya mi komokisa. Jesu n’a sikululeziñi mutu y’o? Kana Jesu luli ne si “Muluti yo munde”?

⁶ Kaniti, mutu y’o n’a itusisa pulelo ya kuli “Muluti yo munde” ka ku colaula. Jesu ka buishuwo a libisa tumbo yeo ku Ndat’ahe wa kwa lihalimu, yo munde ka ku tala. (Liproverbia 11:2) Kono Jesu hape n’a tiisa taba ye ñwi ye tuna. N’a bonisa kuli Jehova ki yena mutomi a nosi wa lipimo za ze nde. Ki yena a nosi ya na ni tukelo ya ku bonisa ze li ze nde, ni ze li ze maswe. Bo Adama ni Eva, ka ku ca kwa kota ya ku ziba bunde ni bumaswe ka ku sa utwa, ne ba bata ku ikwameka tukelo yeo. Kono Jesu ka ku fapana ni bona ni ka buikokobezo n’a siile tukelo yeo mwa mazoho a Ndat’ahe.

⁷ Mi hape, Jesu n’a ziba kuli Jehova ki yena muñ’a ze nde kaufela. Ki yena Mufi wa “mpo ye nde kaufela, ni mpo ye petehile kaufela.” (Jakobo 1:17) Ha lu boneñi m’o bufani bwa Jehova bu boniseza bunde bwa hae.

Ze Bonisa Bunde Bo Butuna bwa Jehova

 8. Jehova u bonisize cwañi bunde kwa batu kaufela?

⁸ Batu kaufela ba ba kile ba pila ba tusizwe ki bunde bwa Jehova. Samu 145:9 i li: ‘Muñ’a Bupilo u na ni musa [“bunde,” NW] kwa batu kaufela.’ Ki ifi mitala ye miñwi ya bunde bwa hae bo butuna hahulu? Bibele i li: “H’a si ka lisela ku izibahaza, ka ku eza batu hande, ni ku mi tusa lipula za kwa lihalimu, ni linako za ku kutula, a mi fa lico ka buñata, a taza lipilu za mina tabo.” (Likezo 14:17) Kana mu kile mwa ikola sico se si tabusa? Kambesi bunde bwa Jehova bwa ku tahisa lico ze ñata ka ku bupa lifasi ni mezi a lona a banga teñi kamita ni “linako za ku kutula,” kambe ha ku na lico. Jehova u bonisize bunde bo, isi fela ku ba ba mu lata kono kwa batu kaufela. Jesu n’a ize: “U pazuliseza ba ba maswe ni ba ba nde lizazi la hae, mi u neliseza ba ba lukile ni ba ba maswe lipula za hae.”—Mateu 5:45.

 9. Apule i bonisa cwañi bunde bwa Jehova?

⁹ Ba bañata ba keshebisa bufani bo ba bonisizwe batu kabakala ku ba teñi kamita kwa lizazi, pula, ni linako za kutulo. Ka mutala, mu nahane tolwana ye bizwa apule. Ki tolwana ye atile hahulu mwa linaha za lifasi mo ku sa cisi ni ku bata hahulu. Kono ki ye nde, ya tabusa, i na ni mulo o munde ni tuka twa butokwa. Kana mwa ziba kuli mwa lifasi kaufela, ku na ni mifuta ya maapule ye eza 7,500, ni kuli ki a mibala-bala mi a mañwi ki a manyinyani, a mañwi ki a matuna? Ha ne mu ka beya peu ya apule mwa lizoho, ki ye nyinyani-nyani. Kono ku yona ku zwa ye ñwi ya likota ze nde ka ku fitisisa. (Pina ya Lipina 2:3) Maliha ni maliha, kota ya apule i tunya lipalisa; mbumbi, i beya miselo. Ka silimo ni silimo—ku yo fita fa lilimo ze 75—kota ya apule i beya miselo ye kona ku taza mambokisi a’ 20 mi i liñwi i weita likilogramu ze 19!

10, 11. Mo lu bupezwi ku bonisa cwañi kuli Mulimu ki yo munde?

¹⁰ Ka butali bo butuna, Jehova u lu file mibili ye ‘ezizwe ka mukwa o komokisa,’ mi u beile ku luna lika ze ñwi ze lukiselizwe ku lu tusa ku lemuha misebezi ya hae ni ku i tabela. (Samu 139:14) Mu nahane hape lipono ze bulezwi kwa makalelo a kauhanyo ye. Ki lifi ze bonwa ze tahisa kuli linako zeo li be ze tabisa? Liseho la mwanana. Pula ye nela mwa simu. Mibala-bala ya lizazi le li likela. Liito la mutu li lukiselizwe ku bona mibala ye fitelela 300,000! Mi lwa kona ku utwa milumo ye fitana-fitana ya linzwi le linde, moya o fuka mwa likota, ni ku ikashaula kwa mwanana. Ki kabakalañi ha lu kona ku ikola cwalo ze lu bona ni ku utwa? Bibele i li: “Zebe ye utwisa, ni liito le li bonisa, bubeli bwa zona li ezizwe ki [Muñ’a] Bupilo.” (Liproverbia 20:12) Kono zeo ki ze peli fela kwa lika ze lu bupilwe ni zona.

¹¹ Ku lupelela miunko ni kona ku bonisa bunde bwa Jehova. Ngo ya mutu i kona ku lupelela miunko ye 10,000. Mitala i sikai ki ye: ku apehiwa kwa sico se mu lata hahulu, lipalisa, matali a wile, munkonyana wa musi wa mulilo. Mi ku utwa ku swaliwa ku mi konisa ku utwa moya o mi fefula fa pata, lizoho le li tiisa la mulatiwa, ku tofota hande kwa tolwana ye mwa lizoho. Ha mu i luma, cwale mu kona ku utwa mo i utwahalela. Mwa kala ku ikola mo i utwahalela, lilimi la mina ha li nze li utwa munati o pangehile mwahal’a muselo. Kaniti, lwa lukela ku bulela ka za Jehova kuli: “Sishemo sa [“bunde bwa,” NW] hao ki se situna cwañi, s’o bulukezi ba ba ku saba.” (Samu 31:19) Kono Jehova u “bulukezi” cwañi bunde ba ba mu saba?

Bunde Bo Bu Tahisa Lituso Ze Sa Feli

12. Ki lifi z’a lu file Jehova ze li za butokwa hahulu, mi kabakalañi?

¹² Jesu n’a ize: “Mutu h’a na ku pila buhobe fela, kono u ka pila ni ona manzwi kaufela a’ zwa mwa mulomo wa Mulimu.” (Mateu 4:4) Kaniti litukiso za Jehova za kwa moya li fita ni za kwa mubili, kakuli zona li isa kwa bupilo bo bu sa feli! Mwa Kauhanyo 8 ya buka ye, ne lu boni kuli Jehova u itusisize m’ata a hae a ku uncafaza lika mwa mazazi a maungulelo a kuli a tahise paradaisi ya kwa moya. Nto ye tuna ka za paradaisi yeo ki ku ñatafala kwa lico za kwa moya.

13, 14. (a) Mupolofita Ezekiele n’a boniñi mwa pono, mi i talusañi ku luna kacenu? (b) Ki lifi litukiso za kwa moya ze pilisa z’a ezelize Jehova batanga ba hae ba ba sepahala?

¹³ Ku bo buñwi bwa bupolofita bo butuna bwa mwa Bibele bwa za tukuluho, mupolofita Ezekiele n’a filwe pono ya tempele ye nca ye bubana. Nuka ne i buba ku zwelela kwa tempele yeo, mi ne i ba butuna ni ku tunga ku fitela i ba ‘m’o linuka li isa mezi.’ Ko ne i bubela kaufela, nuka yeo ne i tahisa ze nde. Fa makamba a yona, ne ku melile likota ze ne tahisa lico ni mulyani. Nuka yeo mane ne i tahisize litapi ni bundui kwa Liwate la Dead Sea, mo ne ku sa pili nto ye ñwi! (Ezekiele 47:1-12) Kono zeo kaufela ne li talusañi?

¹⁴ Pono yeo ne i talusa kuli Jehova n’a ka kutisa sinca bulapeli bwa hae bo bu kenile, bo ne bu swaniselizwe ki tempele ya n’a boni Ezekiele. Sina nuka ya mwa pono yeo, litukiso za Mulimu za bupilo ne li ka bubela kamita ka buñata kwa batu ba hae. Ku zwa fo bu kutiselizwe sinca bulapeli bo bu kenile ka 1919, Jehova u file batu ba hae litukiso ze pilisa. Ka mukwa ufi? Libibele, lihatiso za Bibele, mikopano ya puteho ni ye mituna kaufela li tahisize niti ya butokwa ku bolule-lule. Ka zona Jehova u lutile batu ba hae za mpo ya bupilo ya butokwa ka ku fitisisa—sona sitabelo sa tiululo sa Kreste, se si konisa ba ba lata ni ku saba luli Mulimu ku ba ba ba kenile fapil’a Jehova ni ku ba ni sepo ya ku pila ku ya ku ile.a Kacwalo, mwa mazazi a maungulelo a kaufela, mwa lifasi niha ku bile ni lukupwe lwa kwa moya, batu ba Jehova ba ikozi malyalya a kwa moya.—Isaya 65:13.

15. Bunde bwa Jehova bu ka bubela cwañi kwa basepahali mwa Puso ya Kreste ya Lilimo ze Sikiti?

¹⁵ Kono nuka ya n’a boni Ezekiele mwa pono ha i tuheli ku buba muinelo wa kale wo ha u fela. Kono i ka buba hahulu ni ku fita mwa Puso ya Kreste ya Lilimo ze Sikiti. Mi ka Mubuso wa Mesiya, Jehova u ka sebelisa ka ku tala sitabelo sa Jesu, ni ku tahisa hanyinyani-hanyinyani bupetehi kwa basepahali. Ka nako yeo, lu ka tabela hakalo bunde bwa Jehova!

Ze Ñwi Ze Bonisa Bunde bwa Jehova

16. Bibele i bonisa cwañi kuli bunde bwa Jehova bu kopanyeleza tulemeno to tuñwi, mi ki tufi to tuñwi ku tona?

¹⁶ Bunde bwa Jehova ha bu ami fela bufani. Mulimu n’a ize ku Mushe: “Ni ka fitisa sishemo sa ka kaufela fapil’a hao, ni bulele fapil’a hao se li bulela Libizo la [Muñ’a] Bupilo.” Taba yeo hasamulaho i li: “[Muñ’a] Bupilo a fita fapil’a hae, a talusa, a li: [Muñ’a] Bupilo, [Muñ’a] Bupilo, ki Mulimu ya na ni makeke ni musa, ya sa akufi ku halifa, ya tezi sishemo, ya na ni niti.” (Exoda 33:19; 34:6) Kacwalo bunde bwa Jehova bu kopanyeleza tulemeno to tunde to tuñata. Ha lu nyakisiseñi to tubeli fela ku tona.

17. Musa kiñi, mi Jehova u u bonisize cwañi kwa batu ba ba si ka petahala?

¹⁷ “Musa.” Kalemeno kao ka lu bonisa hahulu mw’a ngela Jehova libupiwa za hae. Ku fita ku ba ni buhali, pilu-tata, ni buhateleli, sina baeteleli ba bañata, Jehova u lilato ni sishemo. Ka mutala, Jehova n’a ize ku Abrame: “U nanule meto, u talime naha ku kala m’o yemi, ku isa kwa Mutulo ni kwa Mboela ni kwa Upa ni kwa Wiko.” (Genese 13:14) Mu lemuhe likute mwa manzwi ao a Jehova. Bocaziba ba za Bibele ba li, manzwi a mwa Siheberu sa kwa makalelo a n’a itusisizwe a bonisa ku cinca taelo ku i bisa kupo. Ku na ni mitala ye miñwi ye swana. (Genese 31:12; Ezekiele 8:5) Mu nahane Muambakani ya Pahami wa pupo kaufela ku bonisa likute ku mutu! Mwa lifasi mo ku tezi ku halifa, ku kashana-kashana, ni kashwau, kana ha ku tabisi ku nahana musa wa Mulimu wa luna, Jehova?

18. Jehova ki “ya na ni niti” ka nzila ifi, mi ki kabakalañi manzwi ao ha tiisa pilu?

¹⁸ “Ya na ni niti.” Ku sa sepahala ku atile mwa lifasi kacenu. Kono Bibele i lu hupulisa kuli: “Mulimu haki mutu kuli a bulele buhata.” (Numere 23:19) Mane Tite 1:2 i li ‘Mulimu ha koni ku puma.’ Bunde bwa hae ha bu mu lumelezi ku puma. Kacwalo, lisepiso za Jehova ki za niti luli; manzwi a hae a talelezwanga kamita. Jehova mane u bizwa “Mulimu wa niti!” (Samu 31:5) Ha koni ku bulela buhata mi hape u bulelanga niti ka buñata. Haki ya pata lika kamba wa likunutu; kono u talusezanga hahulu batanga ba hae ba ba sepahala ka za butali bwa hae bo bu sa feli.b Mane u ba luta mwa ku latelela litaba z’a ba fa ilikuli ba ‘zamaye mwa niti.’ (3 Joani 3) Bunde bwa Jehova bu swanela ku lu ama cwañi ka butu?

‘Mu Matele Ze Nde Za Muñ’a Bupilo’

19, 20. (a) Satani n’a hononisize cwañi Eva bunde bwa Jehova, mi kana n’a konile? (b) Bunde bwa Jehova bu swanela ku lu ama cwañi, mi ki kabakalañi?

¹⁹ Satani ha n’a likile Eva mwa simu ya Edeni, ka butali n’a kalile ka ku mu hononisa bunde bwa Jehova. Jehova n’a ize ku Adama: “Haili likota kaufela za simu, u ka li ca.” Mwahal’a likota ze likiti-kiti ze ne tezi mwa simu, ki i liñwi fela ya n’a hanisize Jehova. Kono mu bone puzo ya pili ya Satani ku Eva: “Kana ki niti kuli Mulimu u ize: Mu si ke mwa ca likota kaufela ze mwa simu?” (Genese 2:9, 16; 3:1) Satani n’a kopamisize manzwi a Jehova kuli a nahanise Eva kuli Jehova n’a mu tima nto ye ñwi ye nde. Ka bumai, bupumi b’o ne bu sebelize. Eva, sina banna ni basali ba bañata ba hamulaho, a kala ku honona bunde bwa Mulimu, ya n’a mu file lika kaufela.

²⁰ Lwa ziba butuna bwa butuku ni manyando a’ tahisizwe ki buhononi b’o. Kacwalo, lu utwe manzwi a kwa Jeremia 31:12, a’ li: “Ba matele hamoho ze nde za [Muñ’a] Bupilo.” Bunde bwa Jehova kaniti bu swanela ku lu nyakalalisa. Lu si hononi milelo ya Mulimu wa luna, ya tezi bunde. Lwa kona ku mu sepa ka ku tala, kakuli u batela fela ba ba mu lata bunde.

21, 22. (a) Ki mwa linzila lifi mo mu bata ku itebuhela bunde bwa Jehova? (b) Ki kalemeno kafi ke lu ka nyakisisa mwa kauhanyo ye tatama, mi ka shutana cwañi ni bunde?

²¹ Mi ha lu ba ni kolo ya ku ambola ni ba bañwi za bunde bwa Mulimu, lwa nyakalala. Samu 145:7 i bulela za batu ba Jehova i li: “Ba ka talusa z’o hupulwa ka zona, ona musa wa hao o mutuna.” Zazi ni zazi, lu tusiwa ka nzila ye ñwi ki bunde bwa Jehova. Lu beñi ni mukwa wa ku itumela ku Jehova ka zazi kwa bunde bwa hae, ku itumela ka ku nonga luli. Ku nahana za kalemeno kao, ku itumela kona ku Jehova ka zazi, ni ku ka taluseza ba bañwi ku ka lu tusa ku likanyisa Mulimu wa luna yo munde. Mi ha lu bata-bata mwa ku boniseza bunde, sina Jehova, lu ka sutelela hahulu ku yena. Muapositola Joani wa musupali n’a ñozi kuli: “Mulatiwa, u si ke wa likanyisa bumaswe, kono bunde. Ya eza hande ki wa Mulimu, mi ya eza maswe h’a si ka bona Mulimu.”—3 Joani 11.

²² Bunde bwa Jehova hape bu zamaelela ni tulemeno to tuñwi. Ka mutala, Mulimu u “tezi sishemo,” kamba lilato le li sepahala. (Exoda 34:6) Kalemeno kao ka boniswa ka ku nonga hahulu ku fita bunde, kakuli Jehova sihulu u ka bonisa kwa batanga ba hae ba ba sepahala. Mwa kauhanyo ye tatama, lu ka ituta mw’a ezeza cwalo.

[Litaluso za kwatasi]

Lipuzo za ku Nahanisisa

1 Malena 8:54-61, 66 Salumoni n’a itebuhile cwañi bunde bwa Jehova, mi ne ku amile cwañi Maisilaele?

Samu 119:66, 68 Litapelo za luna li kona ku bonisa cwañi takazo ya ku likanyisa bunde bwa Jehova?

Luka 6:32-38 Ki sifi se si kona ku lu susueza ku likanyisa bufani bwa Jehova?

Maroma 12:2, 9, 17-21 Lu kona ku bonisa cwañi bunde mwa bupilo bwa luna bwa ka zazi?

[Siswaniso se si fa likepe 272]

Jehova u “mi tusa lipula za kwa lihalimu, ni linako za ku kutula”

[Siswaniso se si fa likepe 273]

Fa peu ye nyinyani-nyani ye ku mela kota ye kona ku fepa ni ku tabisa batu ka lilimo-limo