Mu Likanyise Jehova—Mu Bonise Katulo ye Nde ni ku Luka
“Ki Na [Jehova, NW] ya sweli ku busa lifasi ka sishemo, ni ka likatulo ni ka ku luka.”—JEREMIA 9:24.
1. Jehova n’a tahisize tibelelo mañi ye makaza?
JEHOVA n’a sepisize kuli lizazi ne li ka taha leo mañi ni mañi n’a ka mu ziba. Ka mupolofita wa hae Isaya, n’a ize: “Ha ku sa na ya ka holofaza kamba ku sinya fa lilundu la ka le li kenile; kakuli lifasi li ka tala zibo ya [Jehova, NW], sina mezi mw’a kwahelezi liwate.” (Isaya 11:9) Ki tibelelo ye makaza luli yeo!
2. Ku ziba Jehova ku kopanyelezañi? Kabakalañi?
2 Kono ku ziba Jehova ku talusañi? Jehova n’a patululezi Jeremia nto ya butokwa hahulu, a li: “[Ku] ziba kuli ki Na [Jehova, NW] ya sweli ku busa lifasi ka sishemo, ni ka likatulo ni ka ku luka.” (Jeremia 9:24) Kacwalo, ku ziba Jehova ku kopanyeleza ku ziba mw’a boniseza likatulo ni ku luka. Mi ha lu bonisa tulemeno t’o, u ka lu tabela. Lu kona cwañi ku eza cwalo? Mwa Linzwi la hae, yona Bibele, Jehova u bukelelize litaba za mwa n’a sebelisanezi ni batu ba ba si ka petahala ka lilimo-limo. Ka ku ituta lona, lwa kona ku ziba likatulo ni ku luka kwa Jehova mi ni ku mu likanyisa.—Maroma 15:4.
Ya Atula Kono ili ya Mufelañeke
3, 4. Ki kabakalañi Jehova ha n’a lukela luli ku sinya Sodoma ni Gomora?
3 Katulo ya Mulimu ya Sodoma ni Gomora ki mutala o munde o bonisa miinelo ye sikai ya katulo ye lukile ya Jehova. Fahalimw’a ku fa koto ye ne tokwahala Jehova n’a punyusize ba ba swanela. Kana minzi yeo ne i swanela ku sinyiwa luli? Abrahama, ka mo ku bonahalela ya n’a sa zibi hande bumaswe bwa Sodoma, pili n’a si ka hupula cwalo. Jehova n’a sepisize Abrahama kuli batu ba ba lukile b’a lishumi fela ha ne ba ka fumaneha, n’a si ke a sinya munzi wani. Ee luli, katulo ya Jehova haki y’a kayeye kamba ye si na makeke.—Genese 18:20-32.
4 Ku tatuba ko ne ku ezizwe ki mangeloi a mabeli ne ku file bupaki tenyene bwa muzamao o pongani wa Sodoma. Banna ba mwa munzi, “micaha ni ba ba hulile,” ha ne ba zibile kuli banna ba babeli ne ba tile kwa lapa la Lota, ba lika ku punya ndu ya hae kuli ba t’o ba swala likalala ka sikwata. Ka niti luli ne ba silafezi hahulu! Ku si na kakanyo, katulo ya Jehova ya munzi wani ne li ye lukile.—Genese 19:1-5, 24, 25.
5. Mulimu n’a pilisize cwañi Lota ni lubasi lwa hae mwa Sodoma?
5 Muapositola Pitrosi ha s’a talusize kuli sinyeho ya Sodoma ni Gomora ki mutala o li temuso, n’a ñozi kuli: “[Jehova, NW] u ziba ku lamulela batu ba balapeli kwa miliko.” (2 Pitrosi 2:6-9) Ne i si ke ya ba katulo ye lukile kambe Lota ya lukile ni lubasi lwa hae ne ba timelizwe hamoho ni batu ba ba maswe ba Sodoma. Kacwalo, mangeloi a Jehova a lemusa Lota ka za sinyeho ye ne atumela. Lota ha n’a sa lika-lika, mangeloi “kabakala sishemo sa [Jehova, NW]” a mu swala kwa lizoho, ni musal’a hae, ni bana ba hae mi a ba zwiseza kwande munzi. (Genese 19:12-16) Lwa kona ku ikolwisa kuli Jehova u ka eza ba ba lukile ka ku swana mwa sinyeho ye atumela ya muinelo wo wa linto.
6. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku saba sinyeho ye atumela ya muinelo o maswe wa linto?
6 Mafelelezo a muinelo wo niha ikaba nako ya ku “kutiseza batu bubi bwa bona,” ha lu swaneli ku ba ni sabo. (Luka 21:22) Katulo ya Mulimu fa Armagedoni ikaba ye ‘sepahala kaufel’a yona.’ (Samu 19:9) Sina mwa n’a itutezi Abrahama, luna batu lwa kona ku sepa ka ku tala katulo ye lukile ya Jehova, ye pahami hahulu ku fita ya luna. Abrahama n’a buzize kuli: “Muatuli wa lifasi kaufela kana a si ke a eza ka ku luka?” (Genese 18:25; mu bapanye Jobo 34:10.) Kamba sina Isaya mwa n’a bulelezi hande kuli, “ki mañi ya lutile [Jehova, NW] nzila ya ku atula?”—Isaya 40:14.
Kezo ye Lukile ya ku Pilisa Mufuta wa Mutu
7. Ki ifi swalisano ye mwahal’a katulo ye lukile ya Mulimu ni mufelañeke wa hae?
7 Katulo ye lukile ya Mulimu ha i bonahali fela h’a atula lifosi. Jehova u italusa sina “Mulimu ya na ni niti, Mupilisi.” (Isaya 45:21) Ku bonahala hande kuli, ku luka kwa Mulimu, kamba katulo ye lukile, ku zamaelela hahulu ni takazo ya hae ya ku yangwela batu ku ze zwa mwa sibi. The International Standard Bible Encyclopedia, Hatiso ya 1982, ha i talusa taba yeo, i li “katulo ye lukile ya Mulimu i bata linzila tenyene za ku bonisa ka zona mufelañeke wa Hae ni ku peta ku punyusa kwa Hae.” Haki kuli katulo ya Mulimu i tokwa ku fiwa ka mufelañeke kono, mufelañeke ki poniso ya katulo ya Mulimu. Tukiso ya Mulimu ya tiululo ye punyusa mufuta wa mutu ki mutala o zwile mubano wa katulo ye lukile yeo ya Mulimu.
8, 9. (a) Ki sifi se ne si kopanyizwe mwa taluso ya, “kezo ye lukile”? Kabakalañi? (b) Jehova u tokwañi ku luna?
8 Tifo luli ya tiululo—bupilo bwa butokwa bwa Mwan’a Mulimu wa libanda, Jesu Kreste—ne li ye pahami kakuli lipimo za Jehova li ama pupo kamukana, mi ni yena muñi wa li latelela. (Mateu 20:28) Bupilo bo bu petehile, bwa Adama, ne bu latehile, kacwalo bupilo bo bu petehile ne bu tokwahala kuli bu liulule bupilo bwa baikulu ba Adama. (Maroma 5:19-21) Muapositola Paulusi u talusa busepahali bwa Jesu, ku kopanyeleza tifo ya tiululo, sina “kezo ye lukile.” (Maroma 5:18, NW litaluso za kwatasi) Kabakalañi? Kakuli ka mubonelo wa Jehova, ku liulula batu ne li kezo ye nde ili ye lukile, nihaike kuli n’a na ni ku sinyehelwa hahulu mwa ku eza seo. Bana ba Adama n’e ba li sina “lutaka lo lu fonyokile,” lw’a n’a sa lati ku lobelela Mulimu, kamba “lumonyi lo lu sa tunyisi musi,” lw’a n’a sa bati ku tima. (Mateu 12:20) Mulimu n’a sepile kuli mwahal’a baikulu ba Adama ne ku ka zwa banna ni basali ba bañata ba ba sepahala.—Mu bapanye Mateu 25:34.
9 Lu swanela ku amiwa cwañi ki kezo yeo ye tuna ka ku fitisisa ya lilato ni katulo ye lukile? Nto ye ñwi ya tokwa Jehova ku luna kikuli lu “eze ze lukile.” (Mika 6:8) Lu kona ku eza cwañi cwalo?
Mu Bate Katulo ye Lukile, Mu Tundamene ku Luka
10. (a) Ki ifi nzila ye ñwi ye lu bonisa ka yona katulo ye lukile? (b) Lu kona cwañi ku bata pili ku luka kwa Mulimu?
10 Sa pili, lu lukela ku latelela lipimo za Mulimu za muzamao. Bakeñisa kuli lipimo za Mulimu ki ze nde ili ze lukile, lu bonisa katulo ye lukile ha lu li latelela. Seo ki sona s’a tokwa Jehova kwa batu ba hae. Jehova n’a bulelezi Maisilaele kuli: “Mu itute ku eza bunde; mu batisise se si lukile.” (Isaya 1:17) Jesu n’a elelize bateelezi ba hae ka ku swana mwa Ngambolo ya fa Lilundu, ha n’a ba laezi ku ‘bata pili mubuso ni Ku Luka kwa Mulimu.’ (Mateu 6:33) Paulusi n’a susuelize Timotea kuli a “tundamene mwa ku luka.” (1 Timotea 6:11) Ha lu latelela lipimo za Mulimu za mupilelo ni ku apala butu bo bunca, u zibe lu tundamena katulo ya niti ni ku luka. (Maefese 4:23, 24) F’o kikuli, lu bata katulo ye lukile ka ku eza lika mw’a tokwela Mulimu.
11. Lu swanela ku lwanisezañi puso ya sibi mi ka mukwa ufi?
11 Sina mo lu zibela, ku t’ata kamita kwa batu ba ba si ka petahala ku eza ze lukile ili ze nde. (Maroma 7:14-20) Paulusi n’a susuelize Bakreste ba kwa Roma ku lwanisa puso ya sibi, kuli ba tahise mibili ya bona ye neezwi ku Mulimu sina “lisebeliso za ku luka,” z’a n’a ka itusisa Mulimu mwa ku peta mulelo wa hae. (Maroma 6:12-14) Ka ku swana, ka ku ituta kamita ni ku sebelisa Linzwi la Mulimu, lwa kona ku ikungela “tuto ya [Jehova, NW]” ni ku ‘huliswa ka ku luka.’—Maefese 6:4; 2 Timotea 3:16, 17.
12. Lu swanela ku pimañi haiba lu bata ku eza ba bañwi mo lu batela ku ezezwa ki Jehova?
12 Sa bubeli, lu bonisa katulo ye lukile ha lu eza ba bañwi mo lu batela ku ezezwa ki Jehova. Ku bunolo ku ba ni lipimo za maneku a mabeli—ku itatula milatu mi ni ku tiya ku ya ba bañwi. Lu fa nga ka bubebe mabaka a mafosisa a luna, niteñi lu akufanga ku nyaza-nyaza mifokolo ya ba bañwi, ye kana ya ba ye minyinyani ku ya luna. Jesu u buza ka swanelo kuli: “Kiñi s’o talima lutokwa lo lu mwa liito la mwanahenu, kanti ha u lemuhi musumo o mwa liito la hao?” (Mateu 7:1-3) Lu si libali kuli ha ku na yo muñwi ku luna ya n’a ka pila Jehova ha n’a ka londoloza bumaswe bwa luna. (Samu 130:3, 4) Katulo ye lukile ya Jehova ha i mu bisa ya swalela mafosisa a mizwale ba luna, luna lu bomañi kuli lu ba atule maswe?—Maroma 14:4, 10.
13. Mutu ya lukile u ikutwelañi ku tameha ku kutaza taba ye nde ya Mubuso?
13 Sa bulalu, lu bonisa katulo ya silumeli ha lu abana ka cisehelo mwa musebezi wa ku kutaza. Jehova u lu eleza kuli: “U si ke wa hana ku tusa ka swanelo, m’o konela ku fana, u fane.” (Liproverbia 3:27) Haki ko kunde ku ipulukela zibo ye fa bupilo ya lu file Mulimu ka sishemo. Ka niti, batu ba bañata ba kana ba hana lushango lwa luna, kono ibile fela kuli Mulimu u zwelapili ku ba bonisa mufelañeke, lu swanela ku lata ku zwelapili ku ba fa sibaka sa ku ‘kena mwa ku baka.’ (2 Pitrosi 3:9) Mi sina Jesu, lu ba ni tabo ha lu kona ku tusa mutu ku eza ka katulo ye lukile ni ku luka. (Luka 15:7) Ye cwale ki nako ye swanela kuli lu ‘cale za ku luka.’—Hosea 10:12.
‘Makwambuyu Ba Ba Zamaisa ka Mulao’
14. Maeluda ba peta kalulo ifi ye ama katulo ye lukile?
14 Kaufel’a luna lu lukela ku zamaya mwa nzila ye lukile, kono maeluda mwa puteho ya Sikreste ba na ni buikalabelo bo bu ipitezi ku seo. Puso ya Jesu i ‘tiiswa ka likatulo ni ka mulao.’ Kacwalo, sipimo sa maeluda ki katulo ye lukile ya Mulimu. (Isaya 9:7) Ba hupula se si talusizwe ka bupolofita kwa Isaya 32:1, kuli: “Mi cwale mulena u ka busa ka ku luka, mi ni bona makwambuyu ba ka zamaisa ka mulao.” Ka ku ba baokameli ba ba ketilwe ka moya, kamba ‘likombwa za Mulimu,’ maeluda ba swanela ku eza mw’a tokwela Mulimu.—Tite 1:7.
15, 16. (a) Maeluda ba likanyisa cwañi mulisana ya sepahala wa mwa swanisezo ya Jesu? (b) Maeluda ba ikutwa cwañi ka za ba ba latehile kwa moya?
15 Jesu n’a bonisize kuli katulo ye lukile ya Jehova ki ye mufelañeke, sishemo, ni musa. Hape, n’a likile ku tusa ba ne ba ziyelehile ili ku “bata ni ku pilisa se si latehile.” (Luka 19:10) Sina mulisana wa mwa swanisezo ya Jesu ya n’a batile a sa katali ku fitela ha n’a fumani ngu ye ne latehile, maeluda ba bata-bata ba ba latehile kwa moya ili ku ikataza ku ba kutisa mwa mutapi.—Mateu 18:12, 13.
16 Mwa sibaka sa ku fa mulatu ba ba ezize libi ze tuna, maeluda ba bata ku ba folisa ni ku ba libisa kwa ku baka haiba seo sa konahala. Ba taba haiba ba kona ku tusa mutu ya biukile. Niteñi, ba swaba haiba sifosi a palelwa ku baka. Cwale lipimo ze lukile za Mulimu li ba tokwa ku zwisa ya sa baki. Nihaiba cwalo, sina ndat’ahe mwan’a ya n’a latehile, ba sepa kuli ka nako ye ñwi sifosi u ka ‘kengeyela.” (Luka 15:17, 18) Kacwalo, maeluda ba itatela ku potela ba bañwi ba ba zwisizwe ili ku ba hupulisa mo ba kona ku kutela kwa kopano ya Jehova.a
17. Maeluda ba na ni mulelo mañi ha ba talima taba ya bufosi, mi ki kafi kalemeno ka ka ka ba tusa ku peta mulelo wo?
17 Maeluda sihulu ba tokwa ku likanyisa katulo ye lukile ya Jehova ha ba talima litaba za bufosi. Baezalibi “ne ba sutelela” ku Jesu kakuli ne ba ikutwa kuli n’a ka ba utwisisa ni ku ba tusa. (Luka 15:1; Mateu 9:12, 13) Ka niti, Jesu n’a s’a tuheleli bufosi. Nako i liñwi ya ku ca ni Jesu ne i susuelize Zakia, lisholi ya maswe, ku baka ni ku kutiseza ba bañwi za n’a ba uzwelize. (Luka 19:8-10) Maeluda kacenu ba na ni mulelo o swana fa litaba za buatuli—ku libisa sifosi kwa ku baka. Haiba b’a atumeleha sina Jesu, ikaba bunolo kwa lifosi ze ñata ku kupa tuso ku bona.
18. Ki sifi se si ka konisa maeluda ku ba “mukunda ha ku fuka moya”?
18 Pilu ye lemuha lika i ka tusa maeluda ku fa katulo ye lukile ya Mulimu, ye si ye t’ata kamba ye situhu. Mane, Ezira n’a isize pilu, isi fela munahano, kwa ku luta Isilaele likatulo. (Ezira 7:10) Pilu ye utwisisa lika i ka konisa maeluda ku sebelisa likuka za Mañolo ze swanela ni ku nyakisisa miinelo ya mutu ni mutu. Jesu ha n’a folisize musali ya n’a kula mweya, n’a bonisize kuli katulo ye lukile ya Jehova i talusa ku utwisisa taku ya mulao ni mulelo wa yona. (Luka 8:43-48) Maeluda ba ba atula ka mufelañeke ba kona ku swanisezwa kwa “mukunda ha ku fuka moya” ku ba ba ziyelizwe ki bufokoli bwa bona kamba muinelo wa linto o lu pila ku ona.—Isaya 32:2.
19. Kaizeli yo muñwi n’a ezizeñi kabakala katulo ye lukile ya Mulimu ye n’e filwe?
19 Kaizeli yo muñwi ya n’a ezize sibi se situna n’a fitile fa ku itebuha katulo ye lukile ya Mulimu. U lumela kuli: “Ka niti, ne ni saba ku ya kwa maeluda. Kono ne ba ni ezize ka mufelañeke ni ka likute. Maeluda ne ba li sina bondate isi baatuli ba ba t’ata. Ne ba ni tusize ku utwisisa kuli Jehova n’a si ke a ni hana ha ne ni ka ikatulela ku lukisa linzila za ka. Ne ni itutile luli mw’a lu kalimela sina mw’a ezeza Ndate ya lilato. Ne ni konile ku lukuluha ku bulelela Jehova ze mwa pilu ya ka, ka ku sepa kuli n’a ka utwa tapelo ya ka. Ha ni iheta kwamulaho, ni bulela ka niti luli kuli ku kopana kwani ni maeluda lilimo ze supile kwamulaho ne li mbuyoti ye ne zwelela ku Jehova. Haisali ku zwiwa f’o, swalisano ya ka ni yena i bile ye tiile hahulu.”
Mu Zamaise ka Mulao mi Mu Eze ze Lukile
20. Ki lifi lituso za ku utwisisa ni ku bonisa katulo ye lukile ni ku luka?
20 Ka buitumelo, katulo ye lukile ya Mulimu i talusa ze ñata ku fita fela ku fa mutu kaufela se si mu swanela. Katulo ye lukile ya Jehova i mu ezisize ku fa bupilo bwa kamita ku ba ba bonisa tumelo. (Samu 103:10; Maroma 5:15, 18) Mulimu u lu eza cwalo kakuli katulo ya hae i nyakisisa miinelo ya luna, mi i bata ku pilisa isi ku tama milatu. Ka niti, kutwisiso ye nde ya katulo ye lukile ya Jehova i lu suteleza hahulu ku yena. Mi ha lu nze lu ikataza ku likanyisa kalulo yeo ya muinelo wa hae, bupilo bwa luna ni bwa ba bañwi bu ka fuyaulwa hahulu. Ku tundamena kwa luna katulo ye lukile ku ka lemuhiwa ki Ndat’a luna ya kwa lihalimu. Jehova u lu sepisa kuli: “Mu zamaise ka mulao mi mu eze ze na ni niti; kakuli ku pilisa kwa ka ku ka bonahala kapili, mi niti ya ka i ka patuluha. Mbuyoti ki ya mutu ya eza seo.”—Isaya 56:1, 2.
[Litaluso za kwatasi]
Kana Mwa Hupula?
◻ Sinyeho ya Sodoma ni Gomora i lu lutañi ka za katulo ye lukile ya Jehova?
◻ Ki kabakalañi tiululo ha i li poniso ye zwile mubano ya katulo ye lukile ni lilato la Mulimu?
◻ Ki mwa linzila lifi ze talu mo lu kona ku boniseza katulo ye lukile?
◻ Ki mwa nzila ifi ye ipitezi m’o maeluda ba kona ku likanyisa katulo ye lukile ya Mulimu?
[Maswaniso a fa likepe 31]
Ka musebezi wa luna wa ku kutaza, lu bonisa katulo ye lukile ya silumeli
[Siswaniso se si fa likepe 32]
Maeluda ha ba bonisa katulo ye lukile ya silumeli, ba ba mwa butata ba fumana bunolo ku kupa tuso ku bona