‘Nilumezi’

 1. Mutaluse mwanaaikutwezi Mareta ni libaka hanaaikutwile cwalo.

MARETA nanzaa hupula libita la kaizelaa hae, ili yo naabulukilwe mwa mukoti wonotibilwe ka licwe. Mareta naalobehile hahulu pilu. Mareta naapalelwa kuutwisisa kuli Lazaro yanaalata utimezi. Mazazi a mane kuzwa fanaashwezi Lazaro neli ataata, neli mazazi akulila, a kupotelwa ki batu, ni akuomba-ombiwa.

2, 3. (a) Kubonahala kuli Mareta naaikutwile cwañi hanaaboni Jesu? (b) Manzwi abutokwa a Mareta abonisañi ka zahae?

² Mi cwale mutu yanaautwana hahulu ni Lazaro naayemi bukaufi ni Mareta. Kubonahala kuli Mareta naatomohile hahulu pilu hanaaboni Jesu bakeñisa kuli Jesu neli yena feela mwa lifasi kaufela yanaakona kusileleza Lazaro kwa lifu. Nihakulicwalo, Mareta naaomba-ombilwe ki kuba ni Jesu kwa sibaka seo mwa tolopo ya Betania. Mwa nakonyana yanaali ni Jesu, Mareta naaomba-ombilwe ni kususuezwa ki sishemo ni mufelañeke zanaabonisanga Jesu. Jesu naabuzize Mareta lipuzo zene mutusize kuli aise hahulu pilu kwa tumelo yahae ya zuho. Puisano yeo neitahisize kuli Mareta abulele taba yeñwi yabutokwa hahulu ili yanaasika bulela kale. Naaize: ‘Nilumezi kuli ki wena Kreste Mwanaa Mulimu, yanaaswanezi kutaha mwa lifasi.’—Joa. 11:27.

³ Manzwi ao abonisa kuli Mareta naanani tumelo yetuna. Litaba lisikai zeilubulelela Bibele ka za Mareta liluluta lituto zabutokwa ili zekona kulutusa kutiisa tumelo yaluna. Halunyakisiseñi cwale taba yapili ya Mareta yefumaneha mwa Bibele.

 4. Lubasi lwa Mareta neluipitezi ka nzila ifi, mi ki swalisano ifi yeneliteñi mwahala lubasi lo ni Jesu?

⁴ Mwa likweli za kwamulaho, Lazaro naasapila mi naaiketile. Lubasi lwa Lazaro nelulibelela muenyi wabutokwa hahulu, yena Jesu Kreste. Lazaro, Mareta, ni Maria nebali lubasi loluipitezi—nebapepwa hamoho mi kubonahala kuli nebapila mwa ndu iliñwi nihaike kuli nese bahulile. Babatisisi babañwi baakaleza kuli mwendi Mareta ki yena yanaali yomuhulu ku Lazaro ni Maria, bakeñisa kuli ubulelwa kuli ki yena yanaamuhelanga baenyi mi hañata ki yena yabulelwanga pili. (Joa. 11:5) Haluzibi haiba kunani yanaanyezi kamba kunyalwa kubona bao. Kusina taba ni zeo, lubasi lo, nelubile ni silikani sesituna hahulu ni Jesu. Hanaakutazanga mwa Judea, mwanaalwaniswanga ni kueziwa ka lunya, Jesu naayoinanga kwa ndu ya lubasi lo. Kaniti, Jesu naaitebuhanga kozo ya lubasi lo ni tuso yene bamufanga.

5, 6. (a) Ki kabakalañi Mareta hanaapatehile hahulu hanaapotezwi ki Jesu? (b) Maria naaezize cwañi Jesu hanaabapotezi kwa ndu yabona?

⁵ Mareta naasebezanga hahulu ka taata ilikuli lubasi lwabona luamuhelange hande baenyi. Bakeñisa kuli Mareta neli musali wa miswalo, kubonahala kuli naapatehile luli. Naapatehile nihaiba ka nako ya naabapotela Jesu. Honafo alukiseza muenyi yomutuna yo lico zende, alukiseza cwalo ni batu baneba zamaya ni yena. Mwa linako zeo, kuamuhela baenyi neli nto yabutokwa hahulu. Muenyi naaboniswanga kamuhelo hapunya feela; naatubetwa, kutubulwa makatulo, ni kutapiswa kwa mahutu, kihona aseliwa mafula a sende yende kwa toho. (Mubale Luka 7:44-47.) Ka sizo, muenyi naaswanela kubabalelwa hande, ka kumufumanela malobalo amande ni kumufepa hande.

⁶ Mareta ni Maria nebapatehile kuitukiseza kupotelwa ki Jesu. Kaniti, Maria naatusize Mareta pili Jesu asika fita kale kakuli utaluswa kuli neli mutu yanahanisisa ni kuiyakatwa babañwi, mi ushutana ni mwatalusezwa Mareta ni Lazaro. Kono Jesu hanaapunyize feela, lika zacinca. Jesu naaitusisize hande nako yanaa bapotela ka kuluta batu kaufela baneba liteñi! Jesu naashutana ni baeteleli babulapeli ba mwa miteñi yahae, yena naakuteka basali mi naabalutanga za Mubuso wa Mulimu ili yona toho ya taba ya bukombwa bwahae. Maria naatabisizwe hahulu ki tohonolo ya kulutiwa, kacwalo aina kwa mahutu a Jesu mi ateeleza.

7, 8. Ki kabakalañi Mareta hanaanani bunyemi mwa pilu, mi naabubonisize cwañi?

⁷ Munahane feela mwanaaikalelezwi Mareta. Naabilaezi hahulu ni kuyembululwa ki musebezi wa kuapeha lico ni misebezi yemiñwi yanaatokwa kuezeza baenyi bahae. Hanaanzaa mbindana cwalo, ubona Maria ainzi feela asaezi sesiñwi kuli amutuse; kana naanyemezi mwa pilu, kamba kana naabilaezi ka kutumusa kamba mane kuhoha mañonde? Halukoni kukomoka haiba naaezize cwalo. Naasakoni kueza misebezi yeo kaufela anosi!

⁸ Kwa mafelelezo, Mareta apalelwa kuipulukela bunyemi. Akauleza Jesu, ali: ‘Mulena, kikuli hauna taba munyanaa ka hanisiyezi misebezi nilinosi? Mubulelelehe ato nitusa.’ (Luka 10:40) Manzwi a Mareta neli abuhali. Libibele zeñwi litoloka puzo ya Mareta kuli: “Mulena, kikuli hauna taba . . . ?” Mareta hasaabulezi cwalo, akupa Jesu kuli alaele Maria kuli ayo sebeza.

9, 10. (a) Jesu naalabile cwañi Mareta? (b) Luziba cwañi kuli Jesu naasanyazi Mareta kabakala kusebeza ka taata?

⁹ Kalabo ya Jesu mwendi neikomokisize Mareta, sina moikomokiseza babali ba Bibele babañata. Jesu naabulezi ka musa kuli: ‘Mareta, Mareta, ubilaela ni kuikataza ka zeñata. Kono sesitokwahala ki lika lisikai feela kamba mane silisiñwi. Haili Maria yena, uiketezi kabelo yende, mi haana kuiamuhiwa.’ (Luka 10:41, 42) Jesu naatalusañi? Kana Jesu naatalusa kuli Mareta naaiseza hahulu pilu kwa lika za kwa mubili? Kana Jesu naasaitebuhi musebezi omutuna wanaaeza Mareta wa kulukisa lico zende?

¹⁰ Batili. Jesu naaboni kuli Mareta naanani milelo ye minde. Hape, naasika ikutwa kuli nihaiba kamuhelo ya kuapeha lico zeñata neifosahalile. Jesu naafumanehile ka kuitatela kwa ‘mukiti omutuna’ wa naaezelizwe ki Mateu mwa nako ya kwamulahonyana. (Luka 5:29) Mwa taba ye, nekusika fosahala kulukisa lico, kono senesi fosahezi neli kuisa hahulu pilu kwa kuapeha lico. Mareta naaisize hahulu mamelelo kwa kuapeha lico zeñata, kuli mane alibala nto yeneswanela kuba yabutokwa hahulu. Ki nto mañi yona yeo?

11, 12. Jesu naasikuluzi cwañi Mareta ka musa?

¹¹ Jesu, Mwanaa wa libanda wa Jehova Mulimu, naatile mwa ndu ya Mareta kuli ato baluta niti. Lico zende zanaalukisa Mareta hamohocwalo ni buitukiso bwahae nesi zabutokwa hahulu. Kaniti, Jesu naaswabile hahulu Mareta hanaicawisa kolo yeipitezi yakutiisa tumelo yahae, kono Jesu naatuhelezi Mareta kuikezeza keto.a Nihaike kuli Mareta naanani tukelo yakuiketela zakueza ka nako yeneba potezwi ki Jesu, naasina tukelo yakukupa Jesu kuli abulelele Maria za kueza.

¹² Kacwalo Jesu asikulula Mareta ka musa, ili ku kutela libizo lahae habeli kuli amuomba-ombe, mi amukolwisa kuli naasatokwi ‘kubilaela ni kuikataza ka zeñata.’ Nekutokwahala feela lico zelikani, sihulu hanekunani malyalya a kwa moya. Kacwalo, Jesu naasalati kuamuha Maria ‘kabelo yende’ ya naaketile—yona ya kuituta ku Jesu!

13. Lukona kuitutañi kwa manzwi a Jesu anaabulelezi Mareta?

¹³ Likande lelitalusa zeneezahezi kwa lapa la Mareta le, linani lituto zeñata ku luna balateleli ba Kreste kacenu. Lusike lwatuhelela nto ifi kamba ifi kulupatehisa hahulu kuli mane lupalelwe kulemuha kuli ‘lutokwa za Mulimu.’ (Mat. 5:3) Nihaike kuli lubata kulikanyisa Mareta ka kuba ni bufani ni kusebeza ka taata, halulati ‘kubilaela ni kuikataza’ ka za lika zesina hahulu butokwa zeama kuamuhela baenyi, kuli mane lupalelwe kulemuha lika zabutokwa hahulu. Luswalisana ni balumeli sina luna, isiñi ka mulelo wa kuli lubafe lico zetula hahulu kamba kuli bona balufe, kono kuli lususuezane ni kufanana limpo za kwa moya. (Mubale Maroma 1:11, 12.) Niha lukalukisa feela lico zelikani, lusakona kususuezana.

14. Ki kabakalañi halukona kukolwa kuli Mareta naatomile mutala omunde hahulu wa kuamuhela kelezo?

¹⁴ Kana Mareta naamuhezi kelezo ya Jesu ye musa ni kuituta sesiñwi kwa kelezo yeo? Lwaziba kuli naaezize cwalo. Muapositola Joani haatalusa likande la kaizelaa Mareta, uluhupulisa kuli: ‘Jesu naalata Mareta, munyanaa Mareta, ni Lazaro.’ (Joa. 11:5) Sina mokutaluselizwe kale, nekuse kufitile likweli lisikai kuzwa fanatiloo potela Jesu kwa Betania. Mareta naasika nyema kamba kubulukela Jesu sikoto kwa pilu kabakala kelezo ye lilato yanaafilwe. Naasebelisize kelezo yeo. Mwa taba ye hape, Mareta ulutomela mutala omunde wa tumelo, kakuli kaufelaa luna lutokwa kusikululwanga ka linako zeñwi.

15, 16. (a) Mareta naaezize cwañi kaizelaa hae hanaakulile? (b) Ki kabakalañi zene basepa bo Mareta ni Maria hane lipalile?

¹⁵ Lazaro hanaakulile, Mareta apateha kumukulisa. Naaezize ka mwanaakonela kaufela kumutusa kuli aikutwe hande. Nihakulicwalo, butuku bwa Lazaro bwatotobela maswe. Likaizeli za Lazaro nelinze limubabalela nako ni nako. Mwendi Mareta hañata naatalimanga mwa pata yesosobani ya kaizelaa hae, mi naahupulanga lilimo zeñata zeneba pilile hamoho, ni tabo yene babanga ni yona hamohocwalo ni masitapilu eneba kopananga ni ona.

¹⁶ Hanebaboni kuli habasakona kutusa Lazaro, Mareta ni Maria balumela Jesu liñusa. Jesu naakutaleza kwa sibaka senesikona kuungela mutu mazazi a mabeli kuli ayofita kwateñi. Nebalumile liñusa lelili: ‘Mulena, mulatiwa wahao wakula.’ (Joa. 11:1, 3) Nebaziba kuli Jesu naalata kaizelaa bona, mi nebanani tumelo yakuli naakaeza mwanaakonela kaufela kutusa mulikanaa hae. Kana nebanani sepo yakuli Jesu naakafita Lazaro asika timela kale? Haiba ki yona sepo yenebanani, lika nelisikaba cwalo. Lazaro naatimezi.

17. Kinto mañi yenekomokisize Mareta, mi naaezize cwañi hasautwile kuli Jesu naasali bukaufi ni tolopo?

¹⁷ Mareta ni Maria balila kaizelaa bona, mi baeza litukiso kaufela zenetokwahala kuli bayo mubuluka, mi baamuhela baenyi babañata banebazwa kwa Betania ni mwa libaka zeñwi zafakaufi. Kono Jesu naasika punya kale. Nako haneinze iya, Mareta naakomokisizwe hahulu ki kuliyeha kwa Jesu. Hamulaho wa mazazi amane kuzwa fa timelela Lazaro, Mareta autwa kuli Jesu naalibukaufi ni tolopo. Ka kuba musali wa manyamenyame, nihaiba mwa nako yakuziyeleha yeo, Mareta apatoka Jesu ni kuyo kopana ni yena asika bulelela Maria.—Mubale Joani 11:18-20

18, 19. Mareta naanani sepo mañi, mi ki kabakalañi tumelo yahae hane ili yetuna?

¹⁸ Mareta hanaaboni Mulenaa hae, amubulelela maikuto anaamukataza ni Maria ka mazazi amañata, ali: ‘Mulena, kambe neuliteñi kwanu kambe kaizelaa ka hasika shwa.’ Kono Mareta naasika felelwa ki sepo ni tumelo. Naazwezipili kubulela kuli: ‘Kono nihaiba cwale, naziba kuli zeukupa kaufela ku Mulimu, Mulimu ukakufa zona.’ Kapili-pili, Jesu atiisa sepo ya Mareta ka kumubulelela kuli: ‘Kaizelaa hao ukazuha.’—Joa. 11:21-23.

¹⁹ Mareta naanahana kuli Jesu naabulela za zuho yakwapili, kacwalo aalaba Jesu kuli: ‘Naziba kuli ukazuha ka nako ya zuho ya bafu ka lizazi la mafelelezo.’ (Joa. 11:24) Tumelo ya Mareta ka za zuho neili yetuna. Nihaike kuli tuto ya zuho neitalusizwe hande mwa Mañolo abuyelezwi, baeteleli babañwi ba Sijuda bane babizwa Basaduki nebasa lumeli mwa zuho. (Dan. 12:13; Mare. 12:18) Nihakulicwalo, Mareta naaziba kuli Jesu naalutile ka za sepo ya zuho mi mane naazusize bafu—nihaike kuli kubane bazusizwe ki Jesu, nekusina yanaashwile ka nako yetelele inge Lazaro. Mareta naasazibi zeneka ezahala kwapili.

20. Mutaluse manzwi a Jesu asakonwi kulibalwa a kwa Joani 11:25-27 ni kalabo yanaafile Mareta.

²⁰ Jesu cwale abulela manzwi asakonwi kulibalwa, ali: “Ki na zuho ni bupilo.” Kaniti, Jehova Mulimu ufile Mwanaa hae maata akuzusa bafu mwa lifasi kaufela kwapili. Jesu naabuzize Mareta kuli: ‘Kana walumela cwalo?’ Mareta amualaba kalabo yenyakisisizwe kwa makalelo a kauhanyo ye. Mareta naalumela kuli Jesu neli Kreste, kamba Mesia, ni kuli ki Mwanaa Jehova Mulimu, mi ni kuli bapolofita bakile bapolofita kuli Jesu naakataha mwa lifasi.—Joa. 5:28, 29; mubale Joani 11:25-27.

21, 22. (a) Jesu naapatuluzi cwañi maikuto ahae kwa batu bane balila? (b) Mutaluse za zuho ya Lazaro.

²¹ Kana Jehova Mulimu ni Mwanaa hae Jesu Kreste baitebuha tumelo yeswana ni ya Mareta? Zanaaiponezi Mareta hasamulaho, lilufa kalabo yeutwahala hande ya puzo yeo. Mareta aakufa kuyo nga munyanaa hae. Hasamulaho, Mareta alemuha kuli Jesu naalobehile pilu hanaanze abulela ni Maria ni balili babañwi babañata. Mareta abona Jesu inzaa enga-enga miyoko ya maswabi amatuna atiswa ki lifu. Autwa Jesu halaela kuli licwe lenelili fa munyako wa libita la kaizelaa hae lizwisiwe.—Joa. 11:28-39.

²² Mareta yanaalata kueza lika ka moliinezi luli, abulela kuli situpu sa Lazaro nesinunka bakeñisa kuli nese kufitile mazazi amane kuzwa fanaatimelezi. Jesu amuhupulisa kuli: ‘Kikuli nenisika kubulelela kuli haulumela ukabona kanya ya Mulimu?’ Mareta naalumezi, mi naaboni kanya ya Jehova Mulimu. Honafo feela, Jehova afa Mwanaa hae maata akuzusa Lazaro! Munahane feela likezahalo zanaasike alibala Mareta kufitela atimela: Inge cwalo linzwi lelituna lanaahuwile ka lona Jesu hanaaize, “Lazaro, zwa mo!”; lilata leneli utwahalela mwatasi lene lizwa mwa mukoti mwanaabulukezwi Lazaro, hanaanza nanuha kuzwa mwa libita inzaa satatilwe masila; taelo ya Jesu yakuli ‘bamutatulule, ni kumulisela kuli aizamaele’; ni tabo yetuna yene baikutwile bo Mareta ni Maria habamata kuyo kumbata kaizelaa bona. (Mubale Joani 11:40-44.) Mareta naaimuluzwi kwa butata bwanaanani bona!

23. Jehova ni Jesu babata kumiezezañi, mi mutokwa kuezañi?

²³ Likande le libonisa kuli zuho ya bafu haki taba ya kuinahanela feela, kono ki tuto ya mwa Bibele yeomba-omba ili yekile yaezahala kwamulaho. (Jobo 14:14, 15) Jehova ni Mwanaa hae balata kufa mupuzo ku bababonisa tumelo, sina mone baezelize ku Mareta, Maria, ni Lazaro. Haiba ni mina muba ni tumelo yetiile, Jehova ni Jesu bakamifa mupuzo.

24. Ki nto mañi ya mafelelezo yeibulela Bibele ka za Mareta?

²⁴ Bibele ibulela zeñwi ka za Mareta hape. Neli kwa makalelo a sunda ya mafelelezo ya bupilo bwa Jesu fa lifasi. Ka kuziba hande butata bwanaaka kopana ni bona, Jesu hape aketa kuyo ina kwa lapa la balikani bahae kwa Betania. Kuzwa ko, naazamayanga likilomita zetaalu kuyo fita kwa Jerusalema. Jesu ni Lazaro nebaca lico kwa ndu ya Simoni yanaakula mbingwa, mi honako, ki kona kolufumana taba ya mafelelezo yebulela za Mareta, yeli: ‘Mareta naabasebeleza.’—Joa. 12:2.

25. Ki kabakalañi halukona kubulela kuli liputeho lifuyauzwi ka kuba ni basali babaswana sina Mareta?

²⁵ Mareta naatomile mutala omunde wakusebeza ka taata! Lwapili halubala zahae mwa Bibele, utaluswa kuli wasebeza; mi mwa taba ya mafelelezo hape utaluswa kuli wasebeza, ili kueza mwakonela kaufela kutusa bapila ni bona. Kacenu liputeho za balateleli ba Kreste lifuyauzwi ka kuba ni basali babaswana sina Mareta, babanani bundume ni bufani, ili bababonisanga tumelo yabona ka kuifana. Kana Mareta naazwezipili kueza cwalo? Kubonahala cwalo. Kaniti, Mareta naazwezipili kubonisa tumelo yahae ka mukwa wo. Tumelo yeo neikamutusa kuitiisa mwa butata.

26. Tumelo ya Mareta neimukonisize kuezañi?

²⁶ Hamulaho wa mazazinyana, Mareta naanani kuitiisa kabakala lifu la Mulenaa hae yanaalata, yena Jesu. Kuzwa fo, batu bane babulaile Jesu nebabata kubulaya ni Lazaro, bakeñisa kuli zuho ya Lazaro neitiisa tumelo ya batu babañata. (Mubale Joani 12:9-11.) Mi hamulaho wa nako, lifu nelifelisize swalisano yeneli mwahalaa Mareta ni banyani bahae. Haluzibi mone bashwezi ni kuli nebashwile lili, kono lwakona kukolwa taba ye: Tumelo yabutokwa ya Mareta neimutusize kuitiisa kuisa kwa mafelelezo. Ki lona libaka Bakreste kacenu habaswanela kulikanyisa tumelo ya Mareta.