Kauhanyo 11
“Mu Bate Pili Mubuso”
1. (a) Ki kabakalañi Jesu ha n’a susuelize bateelezi ba hae ku bata pili Mubuso? (b) Lu swanela ku ipuza puzo mañi?
KALE k’o, ili lilimo ze fitelela 1,900 mwa ngambolo ya kwa Galilea, Jesu n’a susuelize bateelezi ba hae kuli: “Mu bate pili mubuso wa Mulimu ni Ku Luka kwa Hae.” Kono ki kabakalañi nto yeo ha ne i lukela ku eziwa kapili-pili cwalo? Esi nako ya kuli Kreste a fiwe m’ata a ku busa ne i sa li lilimo-limo kwapili? Ee, kono Mubuso wa Mesiya ne li ona w’o ka ona Jehova n’a ka bonisa tukelo ya hae ya ku busa ni ku taleleza mulelo wa hae o mutuna ka za lifasi-mubu. Kaufela be ne ba utwisisa butokwa bwa lika zeo ne ba ka beya Mubuso mwa sibaka sa pili mwa bupilo bwa bona. Haiba ne ku li cwalo mwa lilimo za mwanda wa pili, ku swanela ku ba cwalo hahulu kacenu, Kreste ha s’a filwe Bulena! Kacwalo puzo ki ya kuli, Kana mupilelo wa ka wa bonisa kuli ni bata pili Mubuso wa Mulimu?—Mateu 6:33.
2. Batu ba bañata ba ndongwama hahulu lika mañi?
2 Kacenu, bolule-lule ba batu mwa lifasi kaufela ba sweli ku bata luli Mubuso pili. Ba bonisa kuli ba yemela Mubuso ka ku toma bupilo bwa bona fa ku eza tato ya Jehova, ha se ba ineezi ku yena. Kono buñata-ñata bwa batu ba tabela ku bata lika ze si na tuso. Batu ba bata mali ni maluwo ni minyaka ye kona ku lekiwa ka mali. Kamba ba isa hahulu ngana kwa ku zwisezapili misebezi ya bona. Mupilelo wa bona u bonisa kuli ba patehile hahulu ka za bona beñi, ka za bufumu, ni minyaka. Haiba ba lumela ku Mulimu, ba mu beya mwa sibaka sa bubeli.—Mateu 6:31, 32.
3. (a) Jesu n’a susuelize balutiwa ba hae ku bata bufumu bo bu cwañi, mi ne li kabakalañi? (b) Ki kabakalañi ha ku sa tokwahali ku bilaela hahulu ka za lika za kwa mubili?
3 Kono Jesu n’a elelize balutiwa ba hae cwana: “Mu si ke mwa ikubukanyeza bufumu mwa lifasi,” kakuli bufumu bo bu cwalo kaufela haki bo bu inelela. N’a ize, “Kono mu ikubukanyeze bufumu kwa lihalimu” ka ku sebeleza Jehova. Jesu n’a susuelize balateleli ba hae ku ba ni liito le li “bona hande” ka ku isa mamelelo ni m’ata kwa ku eza tato ya Mulimu. N’a ba bulelezi kuli, “Ha ku konahali kuli mu sebeleze ni Mulimu, ni Mamona, (kikuli Bufumu).” Kono ku cwañi ka za butokwi bwa kwa mubili, ili lico, liapalo, ni mwa ku ina? Jesu n’a elelize kuli: “Mu si ke mwa bilaela.” N’a hohezi mamelelo ya bona kwa linyunywani—Mulimu wa li fepa. Jesu n’a susuelize balateleli ba hae kuli ba itute kwa lipalisa—Mulimu wa li apesa. Kana batanga ba Jehova ba ba butali haki ba butokwa ku fita zeo kaufela? Jesu n’a ize: “Mu bate pili mubuso wa Mulimu ni Ku Luka kwa Hae, mi linto zeo kamukana [ze mu tokwa] mu ka li ekelezwa kwateñi.” (Mateu 6:19-34) Kana mwa kolwa seo? Kana likezo za mina za bonisa kuli mwa kolwa seo?
Mu Si Tuheleli Niti ya Mubuso ku Pukutiswa
4. Haiba mutu a iyakatwa hahulu lika za kwa mubili, ku kona ku ezahalañi?
4 Ku iyakatwa ku tokomela za butokwi bwa mutu ni lubasi lwa hae kwa swanela. Kono mutu ha bilaela hahulu ka za lika za kwa mubili, ku kona ku tahisa kozi. Niha ka ipala kuli wa lumela za Mubuso, haiba mwa pilu ya hae u beya lika ze ñwi mwa sibaka sa pili, niti ya Mubuso i ka pukutiswa. (Mateu 13:18-22) Ka mutala, nako ye ñwi, mubusisi yo muñwi ya n’a li muluwi wa mutangana n’a buzize Jesu kuli: “Se ni tokwa ku eza ki nto mañi, kuli ni luwe bupilo bo bu sa feli?” N’a na ni muzamao o munde mi n’a ezanga ba bañwi hande, kono n’a lata hahulu bufumu bwa hae. N’a sa koni ku bu siya kuli a be mulateleli wa Kreste. Kacwalo n’a icawisize kolo ye n’e ka be i mu konisize ku ba ni Kreste mwa Mubuso wa kwa lihalimu. Ka nako yeo Jesu n’a ize: “Ba ba luwile, ku tata cwañi kuli ba kene mwa mubuso wa Mulimu!”—Mareka 10:17-23.
5. (a) Paulusi n’a susuelize Timotea kuli a kolwe ka lika mañi, mi ki kabakalañi? (b) Satani u itusisa cwañi “lilato la bufumu” sina lilaba le li sinya?
5 Lilimo-limo hasamulaho, muapositola Paulusi n’a ñolezi Timotea, y’o ka nako yeo n’a li mwa Efese, ili sibaka se ne si fumile mo ne ku ezezwa za lipisinisi. Paulusi n’a mu hupulisize kuli: “Ha lu si ka tisa se siñwi mwa lifasi, mi ha lu koni ku ya ni se siñwi ha lu li siya. Cwale ha lu na ni lico ni liapalo, lu kolwe ki zona.” Mutu h’a sebeleza ku fumanela yena ni lubasi lwa hae “lico ni liapalo” ku lukile. Kono Paulusi n’a lemusize kuli: “Ba ba lata ku fuma ba wela mwa miliko ni mwa malaba, ni mwa litakazo ze ñata ze sa utwahali, ze sinya, ze tibiseza batu mwa ku y’o sinyeha ni ku latehelela.” Satani u butali. Pili u kona ku swakeza mutu ka linzila ze nyinyani. Zeo li kona ku latelelwa ki sineneketo ye tuna, mwendi ka ku huliswa fa musebezi kamba ku fumana musebezi wa ngana o fumanisa mali a mañata, kono ili o tokwa nako ye n’e tomezwi lika za kwa moya. Ha lu sa itibeleli, “lilato la bufumu” li kona ku pukutisa litaba za Mubuso ze li za butokwa hahulu. Paulusi n’a talusize cwana: “Ba bañwi ka ku hanelela ku bu lakaza [bufumu], ba keluhile tumelo, mi ba itabile ili bona ka manyando a mañata.”—1 Timotea 6:7-10.
6. (a) Lu lukela ku ezañi kuli lu pime ku swasiwa ki ku lata bufumu? (b) Niha lu hupula muinelo wa lifasi ku za mali kacenu, lu kona ku kolwañi?
6 Ka lilato le li buniti ku muzwale wa hae wa Sikreste, Paulusi n’a elelize Timotea kuli: “Saba zeo” mi “lwana ndwa ye nde ya tumelo.” (1 Timotea 6:11, 12) Kuli lu pime ku kukiswa ki lifasi le lu li ku lona la mupilelo wa ku lata bufumu, lu tokwa ku tiya luli. Kono haiba lu itiisa ka ku lumelelana ni tumelo ya luna, Jehova h’a na ku lu fulalela. Ku si na taba ni ku tula kwa lika ni ku sa fumaneha kwa misebezi, u ka bona teñi kuli lu na ni ze lu tokwa luli. Paulusi n’a ñozi kuli: “Mwa mukwa wa mina, lilato la ku lata bufumu li be siyo; mu kolwe ki se mu na ni sona; kakuli Mulimu u ize: Ha ni na ku ku tuhela, ha ni na ku ku fulalela. Hakulicwalo, lu ka bulela ka pilu ye tiile, lu li: Mulena ki Yena ya ni tusa, ha ni sabi se siñwi; mutu s’a ka ni eza ki nto mañi?” (Maheberu 13:5, 6) Mi Mulena Davida n’a ñozi kuli: “Ni kile na ba mucaha, mi cwale se ni supezi; bo, ha ni si ka bona ya na ni niti a tuhelwa, a yumbwa, kamba bana ba hae ku pila ka ku ikupela buhobe.”—Samu 37:25.
Balutiwa Ba kwa Makalelo Ba Fa Mutala
7. Jesu n’a file balutiwa ba hae litaelo mañi ka za ku kutaza, mi ki kabakalañi ha ne li swanela?
7 Jesu ha s’a lutile baapositola ba hae ka mo ne ku tokwahalela, a ba luma mwa Isilaele kuli ba yo kutaza taba ye nde ni ku zibahaza kuli: “Mubuso wa kwa lihalimu s’o li fakaufi.” L’o ne li lushango lo lu nyangumuna luli! Jesu Kreste, yena Mesiya ya li Mulena, n’a li ni bona. Ka ku ba kuli baapositola ne ba ifana ku sebeleza Mulimu, Jesu n’a ba susuelize ku kolwa kuli Mulimu n’a ka ba babalela. Kacwalo n’a ize: “Mu si ke mwa ngela mwa nzila se siñwi, nihaiba mulamu kamba mukotana, kamba buhobe, kamba mali; mu si ke mwa nga likubo ze peli. Ndu ye mu kena ku yona, mu ine mwateñi ku fitela ha mu funduka.” (Mateu 10:5-10; Luka 9:1-6) Jehova n’a ka bona teñi kuli ze ba tokwa za fiwa ki Maisilaele ba bañwi, be ne ba na ni sizo sa ku amuhela baeñi.
8. (a) Nakonyana a si ka shwa kale, ki kabakalañi Jesu ha n’a file litaelo ze nca ka za ku kutaza? (b) Ki nto mañi ye n’e sa swanela ku ba ya pili mwa bupilo bwa balateleli ba Jesu?
8 Hasamulaho, nakonyana pili a si ka shwa kale, Jesu n’a lemusize baapositola ba hae kuli kwapili ne ba ka sebezanga mwa miinelo ye cincize. Kabakala kuli muuso ne u ka lwanisa musebezi wa bona, ne ba kana ba sa amuhelwi hahulu mwa Isilaele. Hape ne ba ka tuha ba kala ku isa lushango lwa Mubuso kwa linaha za Balicaba. Cwale ne ba ka swanela ku lwala “sikwama” ni “mukotana wa mufaho.” Niteñi, ne ba swanela ku zwelapili ku bata pili Mubuso wa Jehova ni ku luka kwa hae, ka ku kolwa kuli Mulimu n’a ka fuyaula buikatazo bwa bona bwa ku fumana lico ni liapalo.—Luka 22:35-37.
9. Paulusi n’a beile cwañi Mubuso mwa sibaka sa pili mwa bupilo bwa hae inge a ipumanela za kwa mubili, mi n’a file kelezo mañi ka za seo?
9 Muapositola Paulusi ne li mutala o munde wa ya n’a latelezi kelezo ya Jesu. Paulusi n’a ezize bukombwa ku ba yona nto ya pili mwa bupilo bwa hae. (Likezo 20:24, 25) Ha n’a ya ku yo kutaleza kwa sibaka se siñwi, n’a ipumanela za n’a tokwa, mane ni ku eza musebezi wa ku panga litende. N’a sa libeleli kuli ba bañwi ba mu babalele. (Likezo 18:1-4; 1 Matesalonika 2:9) Kono ba bañwi ha ne ba bonisa lilato la bona ka kamuhelo ni limpo, n’a itebuha ni ku li amuhela. (Likezo 16:15, 34; Mafilipi 4:15-17) Paulusi n’a susuelize Bakreste kuli ba si ke ba keshebisa buikalabelo bwa bona bwa mwa lubasi kuli ba kutaze. N’a ba susuelize ku likanyeza buikalabelo bwa bona bo bu shutana-shutana. N’a ba elelize ku sebeza, ku lata mabasi a bona, ni ku ikabela lika ni ba bañwi. (Maefese 4:28; 2 Matesalonika 3:7-12) N’a ba susuelize ku sepa Mulimu, isiñi bufumu, ni ku pila ka nzila ye bonisa kuli ba utwisisa kuli lika za butokwa ni ku fita ki lifi. Ka ku lumelelana ni lituto za Jesu, seo ne si talusa ku bata pili Mubuso wa Mulimu ni ku luka kwa hae.—Mafilipi 1:9-11.
Mu Bate Pili Mubuso mwa Bupilo bwa Mina
10. Ku bata pili Mubuso ku talusañi?
10 Lu talusezanga ba bañwi taba ye nde ya Mubuso ku fita fa sipimo sifi? Ka nzila ye ñwi, ku itingile kwa miinelo ya luna ni fo bu fita buitebuho bwa luna. Mu hupule kuli Jesu n’a si ka bulela kuli, ‘Mu bate Mubuso ha mu si na ze ñwi za ku eza.’ Ka ku ziba butokwa bwa Mubuso, n’a bonisize tato ya Ndat’ahe, ka ku bulela kuli: “Mu bate mubuso wa Mulimu pili.” (Luka 12:31) Nihaike buñata bwa luna lu tokwa ku sebeza kuli lu ipabalele ni ku babalela mabasi a luna, haiba lu na ni tumelo, bupilo bwa luna bu ka toma fa musebezi wa Mubuso wa lu file Mulimu. Ka nako ye swana, lu ka tokomela za buikalabelo bwa luna mwa lubasi.—1 Timotea 5:8.
11. (a) Jesu n’a bonisize cwañi kuli batu kaufela ha ba na ku kona ku eza ze likanelela mwa ku hasanya lushango lwa Mubuso? (b) Ki lika mañi ze ama fo li kuma z’a kona ku eza mutu?
11 Ba bañwi ku luna ba kona ku kutaza taba ye nde ya Mubuso ka nako ye ñata ku fita ba bañwi. Kono mwa nguli ya hae ye ama mifuta ya mubu ye shutana-shutana, Jesu n’a bonisize kuli kaufela ba ba na ni lipilu ze swana sina mubu o munde ba ka beya miselo. Ku fita kai? Miinelo ya batu ya shutana. Buhulu, buikangulo, ni buikalabelo bwa mwa lubasi ki ye miñwi ku yona. Kono ha ku na ni buitebuho bo bu buniti, ki ze ñata ze kona ku petiwa.—Mateu 13:23.
12. Mikulwani sihulu ba susuezwa ku ba ni mulelo mañi o munde wa kwa moya?
12 Ki ko kunde ku ba ni likonkwani ze ka lu tusa ku ekeza ku ze lu eza mwa bukombwa bwa Mubuso. Mikulwani ba swanela ku nahanisisa ka za mutala o munde wa Timotea, mutangana wa Sikreste ya n’a na ni cisehelo. (Mafilipi 2:19-22) Ku eza bukombwa bwa ka nako ye tezi ha ba feza likolo neikaba yona nto ye nde ka ku fitisisa. Be se ba hulile ni bona ba ka tuswa ki ku ba ni milelo ya ku eza za kwa moya.
13. (a) Ki mañi ya keta zeo luna ka butu lu kona ku eza mwa sebelezo ya Mubuso? (b) Haiba ka buniti lu bata pili Mubuso, lu fa bupaki mañi?
13 Ku fita ku nyaza be lu bona kuli ne ba ka kona ku eza ze ñata, tumelo i swanela ku ezisa luna ka sibili ku eza hande ni ku fita kuli lu kone ku sebeleza Mulimu ka mo lu konela kaufela ka mo i lu lumeleza miinelo ya luna. (Maroma 14:10-12; Magalata 6:4, 5) Ka mo ku boniselizwe mwa taba ya Jobo, Satani u pihelela kuli ze lu lata hahulu ki bufumu bwa luna, ku pila hande, ni ku iketa kwa luna. Hape u li lu sebeleza Mulimu ka buitati. Kono haiba ka buniti lu bata pili Mubuso, lu abana mwa ku bonahaza Diabulosi ku ba lihata le lituna l’a li lona luli. Lu fa bupaki bwa kuli nto ya pili mwa bupilo bwa luna ki ku sebeleza Mulimu. Ka likezo ni lipulelo, lu bonisa lilato la luna le lituna ku Jehova, ku yemela kwa luna ka busepahali bubusi bwa hae, ni lilato la luna ku ba bañwi.—Jobo 1:9-11; 2:4, 5; Liproverbia 27:11.
14. (a) Ki kabakalañi tomahanyo ya mwa bukombwa bwa mwa simu ha i li ye tusa? (b) Lipaki ba bañata ba abana mwa bukombwa bwa mwa simu ku fita fa sipimo sifi?
14 Tomahanyo i kona ku lu tusa ku peta ze ñata ku fita ze lu kona ku peta ha lu si na yona. Jehova ka sibili u ‘tomile nako’ ya ku peta mulelo wa hae. (Exoda 9:5; Maefese 1:10) Ha ku konahala, ki ko kunde ku abana mwa bukombwa bwa mwa simu hañwi kamba ku fitelela ka linako ze tomilwe ka viki ni viki. Lipaki za Jehova ba ba eza likiti ze mianda-nda mwa lifasi kaufela ba iñolisize ku ba mapaina ba ku tusa, mi ba kutazanga taba ye nde ibat’o ba lihora ze peli ka zazi. Ba bañwi ba ba eza likiti ze mianda-nda ki mapaina ba kamita, mi ba kutazanga lushango lwa Mubuso ibat’o ba lihora ze peli ni licika ka zazi. Mapaina ba ba ipitezi ni balumiwa ba sebezanga nako ye ñata ni ku fita mwa sebelezo ya Mubuso. Ni luna lwa kona ku bata linako za ku tandalelwa za ku taluseza ba ba ka teeleza kaufela sepo ya Mubuso. (Joani 4:7-15) Takazo ya luna i lukela ku ba ya ku abana ka ku tala ku ona musebezi wo ka mo i lu koniseza miinelo ya luna, kakuli Jesu n’a polofitile kuli: “Evangeli ye ya mubuso i ka bulelwa mwa lifasi kaufela, ibe bupaki mwa macaba kamukana; kihona ku ka taha mafelelezo.”—Mateu 24:14; Maefese 5:15-17.
15. Ka za bukombwa bwa luna, ki kabakalañi ha mu ikutwa kuli kelezo ye kwa 1 Makorinte 15:58 ki ya ka bunako?
15 Mwa likalulo kaufela za lifasi, ku si na taba ni mwa naha mo ba pila, Lipaki za Jehova ba swalisani mwa ku abana mwa tohonolo yeo ya sebelezo. Ba sebelisa kelezo ya Bibele ye buyelezwi ye li: “Mu tiye, mu si ke mwa zikinyeha, mi mu tiise kamita musebezi wa Mulena, inze mu ziba kuli musebezi wa mina o tata ha u na ku ba o si na tuso ku Mulena.”—1 Makorinte 15:58.
Lundululo
• Jesu ha n’a bulezi kuli lu “bate pili mubuso,” n’a bonisa kuli ki lika mañi ze swanela ku ba mwa sibaka sa bubeli?
• Lu swanela ku ba ni mubonelo mañi ka za ku ipabalela ni ku babalela mabasi a luna kwa mubili? Mulimu u ka lu tusa cwañi?
• Lu kona ku abana mwa likalulo lifi za sebelezo ya Mubuso?
[Siswaniso se si fa likepe 107]
Mwa linaha kaufela, Lipaki za Jehova kacenu ba kutaza taba ye nde, pili mafelelezo a si ka taha kale