Mu Itukiseze!

“Mu itukise; kakuli Mwanaa mutu u ka taha nako ye mu sa zibi.”—MAT. 24:44.

1, 2. (a) Ki lika mañi ze ka ezahala ze polofitilwe mwa Bibele ili ze konwa ku bapanywa ni ku lwaniswa ki folofolo? (b) Lu swanela ku ezañi kuli lu to punyuha muta Kreste a taha ku to sinya lifasi kaufela la Satani?

KA LILIMO-LIMO, mubapali yo muñwi ya zibahala hahulu naa tabisanga batu ka ku bapala ni folofolo ye ñwi ya mufuta wa liñau i sa mu ezi maswe. Naa ize: “Folofolo ha i ku twaela, u ikutwa inge kuli u filwe mpo ye nde ka ku fitisisa mwa lifasi.” Kono ka la 3 October, 2003, sitwaelelo seo sa fela. Ka sipundumukela, ye ñwi ya lifolofolo za hae ye na ni buima bo bu eza 172 kg ya mu lwanisa. Muluti wa lifolofolo yo naa si ka itukiseza kakuli naa sa zibi kuli folofolo yeo ne i ka mu lwanisa.

² Bibele ni yona i bulela ka za “sibatana” se si ka tahisa twaniso ka sipundumukela. (Mu bale Sinulo 17:15-18.) Sibatana seo ki nto mañi mi si ka lwanisañi? Sibatana seo si yemela kopano ya United Nations ni milonga kaufela ya lifasi. Si ka lwanisa Babilona yo Mutuna, bona bulapeli kamukana bwa buhata, ni ku mu sinya. Kezo yeo i ka komokisa batu ba bañata kakuli sibatana seo ni Babilona yo Mutuna ba swana sina balikani. Kaufelaa bona ki ba lifasi la Satani. Kono lika zeo li ka ezahala lili? Ha lu zibi lizazi ni nako. (Mat. 24:36) Se lu ziba kikuli lika zeo li ka ezahala ka nako ye lu sa hupuli ku ba yona ni kuli nako ye siyezi ki ye kuswani. (Mat. 24:44; 1 Makor. 7:29) Kamukwaocwalo, lu swanela ku itukiseza za ka eza Jehova ni Jesu. (Luka 21:28) Nto ye ñwi ye ka lu tusa ki ku ituta kwa mitala ye minde ya batanga ba Mulimu ye mwa Bibele. Ne ba itukiselize muta Mulimu naa sinyize batu ba ba maswe ni ku pilisa batanga ba hae. Ne ba iponezi kuli za bulela Mulimu za ezahalanga. Ha lu boneñi ze ne ba ezize ba bañwi ku bona ni mo lu kona ku ba likanyiseza.

Mu Itukiseze, Sina Nuwe

 3. Ki miinelo ifi ye ne tahisize kuli Nuwe ku mu bele taata ku sebeleza Mulimu ka busepahali?

³ Ku si na taba ni muinelo o nyenyisa o no li teñi mwa miteñi ya hae, Nuwe naa itukiselize ilikuli a bone ku talelezwa kwa lisepiso za Mulimu. Mu nahane feela butata bwa naa kopani ni bona Nuwe muta mangeloi a naa ipanguzi naa tinile mibili ya butu ni ku ikungela basali ba ba buheha! Kezo ye si ya ka taho yeo ne i tahisize kuli ku pepwe “likwenyepa” ze ne itusisa maata a zona a matuna ku eza maswe batu ba bañwi. (Gen. 6:4) Mu nahane mifilifili ye ne li tahisize likwenyepa zeo ha ne li nze li undunganya batu ko ne li ya kaufela. Bumaswe bwa kala ku ekezeha mi mihupulo ni likezo za batu za ba ze maswe ni ku fita. Mi Muambakani ya Pahami Jehova a toma nako ye ne ba ka sinyiwa batu ba ba maswe bao.—Mu bale Genese 6:3, 5, 11, 12.a

4, 5. Miinelo ya mwa miteñi ya luna i swana cwañi ni ye ne li teñi mwa miteñi ya Nuwe?

⁴ Jesu naa polofitile kuli miinelo ya mwa miteñi ya luna ne i ka swana ni ya mwa miteñi ya Nuwe. (Mat. 24:37) Ka mutala, ni luna lwa iponela ka mo mioya ye maswe i kukueleza batu. (Sin. 12:7-9, 12) Madimona ao naa apezi mibili ya butu mwa miteñi ya Nuwe. Nihaike kuli cwale ba amuhilwe maata a ku ipetula batu, ba ikataza ku zamaisa batu, ibe ba bahulu kamba banana. Mangeloi a maswe ao a tabelanga ku bona bumaswe ni likezo ze swabisa ze ezwa ki batu be a kukueza fa lifasi.—Maef. 6:11, 12.

⁵ Linzwi la Mulimu li talusa kuli Diabulosi ki “mubulai” mi li bulela kuli ki yena “ya sweli mubuso wa lifu.” (Joa. 8:44; Maheb. 2:14) Kono Mulimu ha mu lumelezi ku bulaya mutu kaufela ya bata ku bulaya. Nihakulicwalo, sibupiwa sa moya se si buhali seo sa kona ku susueza batu kuli ba eze lika ze kona ku ba nyandisisa ni ku ba bulaisa. Hape u kukueza minahano ya batu kuli ba toye ba bañwi ni ku bulaya ba bañwi. Kana mu hupula kuli Mulimu ha lemuhi mifilifili ye maswe ye sweli ku ezahala hahulu kacenu sina mwa naa lemuhezi mwa miteñi ya Nuwe? Kana ha na ku nga muhato?

6, 7. Nuwe ni lubasi lwa hae ne ba bonisize cwañi kuli ne ba na ni tumelo ni sabo ya ku saba Mulimu?

⁶ Hamulaho wa nako, Mulimu naa bulelezi Nuwe ka za katulo ya Hae ya ku tisa munda o mutuna fa lifasi kuli a yundise ze pila kaufela. (Gen. 6:13, 17) Jehova a laela Nuwe kuli a yahe aleka ye swana sina mbokisi ye tuna. Nuwe ni lubasi lwa hae ba kalisa ku yaha. Ki lika mañi ze ne ba tusize ku mamela taelo yeo ni ku ba ba ba itukiselize munda ha ne u tile?

⁷ Nuwe ni lubasi lwa hae ne ba ezize za naa ba laezi Mulimu bakeñisa tumelo ye tuna ye ne ba na ni yona ni sabo ya bona ya ku saba Mulimu. (Gen. 6:22; Maheb. 11:7) Ka ku ba toho ya lubasi, Nuwe naa zwezipili ku ba bukaufi ni Jehova mi naa si ka eza lika ze maswe ze ne ba eza batu ba bañwi. (Gen. 6:9) Naa ziba kuli lubasi lwa hae ne lu tokwa ku tokolomoha moya wa ku lata mifilifili ni wa ku sa utwa o ne ba na ni ona batu ba bañwi. Ne li kwa butokwa kuli ba si ke ba patehiswa ki misebezi ya ka zazi ni zazi. Mulimu naa ba file musebezi wa ku eza, mi lubasi kaufela ne lu tokwa ku eza musebezi wo ka moyo wa bona kaufela.—Mu bale Genese 6:14, 18.

Nuwe ni Lubasi Lwa Hae ne ba Itukiselize

 8. Kiñi se si bonisa kuli lubasi lwa Nuwe ne lu saba Mulimu?

⁸ Likande la mwa Bibele li bulela hahulu ka za Nuwe ya naa li toho ya lubasi, kono musalaa hae ni bana ba hae hamohocwalo ni basali ba bona ni bona ne li balapeli ba Jehova. Mupolofita Ezekiele naa pakile taba yeo. Naa ize kambe Nuwe naa pila mwa nako ya Ezekiele, bana ba hae ne ba si ke ba piliswa kabakala ku luka kwa bo ndataa bona. Bana ba Nuwe ne li batu ba bahulu, mi kacwalo ne ba kona ku ipeya ku utwa kamba ku sa utwa. Kabakaleo, ne ba bonisize kuli ne ba lata Mulimu ni linzila za hae. (Ezek. 14:19, 20) Lubasi lwa Nuwe ne lu latelezi litaelo za hae, ne lu na ni tumelo ye swana ni ya hae, mi ne lu si ka tuhelela batu ba bañwi ku lu palelwisa ku eza musebezi o ne lu filwe ki Mulimu.

 9. Ki mitala ifi ya batu ba mwa miteñi ya luna ba ba na ni tumelo ye swana ni ya Nuwe?

⁹ Ki nto ye susueza kacenu ku bona litoho za mabasi mwa kopano ya luna ya mizwale mwa lifasi kaufela inze ba lika ka taata ku likanyisa Nuwe! Ba ziba kuli ha ba swaneli feela ku batela lubasi lwa bona lico, liapalo, maino, ni tuto ya kwa sikolo. Kono hape ba swanela ni ku tusa mabasi a bona ku sutelela ku Jehova. Ha ba eza cwalo ba bonisa kuli ba itukiseza za tuha a eza Jehova.

10, 11. (a) Nuwe ni lubasi lwa hae ne ba ikutwile cwañi ha ne ba inzi mwa aleka? (b) Ki puzo ifi ye lu swanela ku ipuza?

¹⁰ Ne ku ngile lilimo ze bato eza 50 kuli Nuwe ni lubasi lwa hae ba feze ku yaha aleka. Musebezi o ne ba ezize ne li o taata luli: Ne ba matehile aleka ka tala. Ne ba beile lico mwa teñi. Ne ba kenyize mwateñi lifolofolo. Ne ba kenanga ni ku zwa mwa aleka hañata-ñata. Hasamulaho wa musebezi wo kaufela, ka lizazi la bu-17 la kweli ya bubeli ya silimo sa 2370 B.C.E., munda wa taha. Mu nahane feela, ka lona lizazi leo ba kena mwa aleka mi ba ina mwateñi. Jehova a kwala sikwalo sa aleka mi pula ya kalisa ku nela. Yeo ne si pula feela ye tuna. Maweluwelu a kwa lihalimu a pwacuka mi mezi a mañata-ñata a suluha ka maata. (Gen. 7:11, 16) Batu be ne ba li kwande a aleka ba shwa kono be ne ba li mwahali bona ba piliswa. Lubasi lwa Nuwe ne lu ikutwile cwañi? Ku bonahala kuli ne lu itumezi hahulu ku Mulimu. Mwendi ne ba ipulelisize kuli: ‘Lu tabile hahulu kuli ne lu zamaile ni Mulimu mi ne lu itukiselize!’ (Gen. 6:9) Kana mwa ipona inze mu punyuhile mwa ndwa ya Armagedoni, mu nze mu itumela hahulu sina mo lu ezelize lubasi lwa Nuwe?

¹¹ Ha ku na nto ye kona ku palelwisa Ya Maata Ote ku taleleza sepiso ya hae ya ku felisa muinelo wa lifasi la Satani. Mu ipuze kuli: ‘Kana ni na ni sepo ye tezi ya kuli lisepiso kaufela za Mulimu li ka talelezwa, ili ka nako ya hae?’ Haiba ku cwalo, mu itukiseze ka ku hupula “lizazi la Mulimu” le li taha ka ku akufa.—2 Pit. 3:12.

Mushe Naa Libelezi

12. Ki lika mañi ze ne ka kona ku yaulula Mushe?

¹² Ha lu nyakeñi mutala o muñwi. Ka ku ya ka mubonelo wa batu, Mushe naa ca kobe ka muutwa mwa Egepita. Kabakala kuli naa añuzwi ki mwanaa Faro wa musizana, ku bonahala kuli naa kutekiwa hahulu, naa ikola manjwanjwali, naa apalanga liapalo ze cisa pasa, mi naa na ni maino a mande hahulu. Naa lutilwe lituto ze ñata-ñata. (Mu bale Likezo 7:20-22.) Mi mwendi naa ka yola sanda se situna.

13. Ki nto mañi ye bonisa kuli Mushe naa iselize pilu kwa lisepiso za Mulimu?

¹³ Maegepita ne ba lapelanga milimu ya maswaniso. Kono Mushe naa ziba kuli ku eza cwalo ki butoto. Ha naa sa li mwana yo munyinyani bashemi ba hae ne ba mu lutile kuli Jehova ki yena Mulimu wa niti. (Ex. 32:8) Lituto za Maegepita ni kanya ya muleneñi ne li si ka tahiseza Mushe ku tuhela bulapeli bwa niti. Naa nahanisisize lika za naa sepisize Mulimu ku bo kukululu ba hae mi naa na ni takazo ye tuna ya ku eza tato ya Mulimu. Mane Mushe naa bulelezi bana ba Isilaele kuli: “Muñaa Bupilo . . . Mulimu wa Abrahama, Mulimu wa Isaka, Mulimu wa Jakobo, ki Yena ya ni lumile ku mina.”—Mu bale Exoda 3:15-17.

14. Mushe naa bonisize cwañi kuli naa na ni tumelo ni bundume?

¹⁴ Maegepita ne ba lapelanga maswaniso a naa yemela milimu ya bona ye ne si na bupilo, kono Mushe yena naa lapela Mulimu wa niti, Jehova. Naa pila inge kuli naa “bona ya sa bonwi.” Mushe naa na ni tumelo ya kuli batu ba Mulimu ne ba ka lukululwa, kono naa sa zibi kuli ne i ka ba lili. (Maheb. 11:24, 25, 27) Naa bonisize kuli naa na ni takazo ye tuna ya kuli Maheberu ba lukululwe ha naa lamulezi Muisilaele wa mutanga ya naa ezwa maswe. (Ex. 2:11, 12) Kono nako ya Jehova ne i si ka fita kale, kacwalo Mushe a balehela kwa naha ya kwahule. Ne ku mu bezi taata ku twaela bupilo bwa mwa lihalaupa ha naa zwile mwa muleneñi wa Egepita mwa na ca nala. Nihakulicwalo, Mushe naa itukiselize ka ku tokomela litaelo kaufela za naa mu file Jehova. Kacwalo, Mulimu naa itusisize yena ku lukulula banabahabo yena hamulaho wa ku pila lilimo ze 40 mwa Midiani. Mulimu ha sa mu laezi, Mushe naa kutezi kwa Egepita. Nako ne i fitile ya kuli Mushe a pete musebezi wa Mulimu ni ku u eza ka mwa naa batela Mulimu. (Ex. 3:2, 7, 8, 10) Ha sa kutezi mwa Egepita, Mushe ya naa na ni “musa hahulu, ku fita mutu ni mutu” naa tokwa ku ba ni tumelo ni bundume kuli a yo iponahaza ku Faro. (Num. 12:3) Naa ezize cwalo hañata-ñata likoto za Mulimu inze li wela Maegepita, inge a sa zibi kuli naa ka iponahaza hakai ku Faro kuli a yo mu zibisa koto ni koto ye ne taha.

15. Ki kabakalañi Mushe ha naa zwezipili ku kuteka Mulimu niha naa talimani ni miinelo ye zwafisa?

¹⁵ Halaa lilimo ze 40 ze ne latelezi, ku zwa ka 1513 B.C.E. ku isa ka 1473 B.C.E., Mushe naa talimani ni miinelo ye zwafisa. Kono naa bonisanga likute ku Jehova mi naa susuelize Maisilaele ba bañwi kuli ni bona ba eze cwalo. (Deut. 31:1-8) Ki kabakalañi? Kakuli naa lata libizo la Jehova ni bubusi bwa hae ku fita mwa naa latela libizo la hae. (Ex. 32:10-13; Num. 14:11-16) Niha lu ka swabiswa kamba ku zwafiswa, ni luna lu swanela ku zwelapili ku yemela puso ya Mulimu inze lu na ni sepo ya kuli u ezanga lika ka nzila ye butali, ye lukile, ni ye nde hahulu ku fita nzila ifi kamba ifi. (Isa. 55:8-11; Jer. 10:23) Kana ki mona mo mu ikutwela cwalo?

Mu Zwelepili ku Tona!

16, 17. Ki kabakalañi liñolo la Mareka 13:35-37 ha li li la butokwa hahulu ku mina?

¹⁶ “Mu libelele, mu tone, mi mu lapele; kakuli ha mu zibi nako kana i ka ba lili.” (Mare. 13:33) Jesu naa file temuso yeo ha naa bulela ka za sisupo se ne si ka bonisa kuli muinelo o maswe wa lifasi le u mwa nako ya maungulelo. Mu nyakisise manzwi a mafelelezo a bupolofita bo butuna bwa Jesu ili a ñozwi ki Mareka: “Mu libelele . . . kakuli ha mu zibi muñaa ndu nako ya ka kuta, kana ki manzibwana, kamba fahalaa busihu, kamba mukombwe ha u lila, kamba nako ya kakusasa. Mu sa ezi cwalo, u ka swana a mi tulukela, mi a mi fumana mu lobezi. Se ni mi bulelela, ni si bulelela batu kaufela, ni li: Mu libelele!”—Mare. 13:35-37.

¹⁷ Lu tokwa ku nahanisisa kelezo yeo ya Jesu. Naa bulezi ka za linako zee ne za busihu ze ne ba tonanga balibeleli. Nako ya ku tona ya mafelelezo ne i banga ye taata, kakuli ne i kalanga ka 3 ya kakusasana ku fitela lizazi ha li pazula. Bo caziba ba za lindwa ba bulela kuli yeo ki yona nako ye nde ya ku taseza sila kakuli ba kona ku si fumana inze si “lobezi.” Kamukwaoswana, kacenu batu ba bañata ba lobezi, mi ku kona ku lu bela taata hahulu ku zwelapili ku tona. Kana lwa kakanya kuli lu swanela ku zwelapili ku ‘libelela’ ni ku ‘tona’ ilikuli lu to piliswa mafelelezo ha ka taha?

18. Ki tohonolo ifi ye tuna ye lu na ni yona luna Lipaki za Jehova?

¹⁸ Muluti wa lifolofolo ya bulezwi kwa makalelo a taba ye naa si ka bulaiwa ki folofolo ye ne mu lwanisize. Kono bupolofita bwa mwa Bibele bu bonisa hande kuli bulapeli bwa buhata ni muinelo kaufela wa lifasi le, le li maswe ha li na ku banduka muta mafelelezo a taha. (Sin. 18:4-8) Haike batanga ba Mulimu kaufela, banana ni ba bahulu, ba lemuhe kuli ki kwa butokwa ku eza ze ba kona kaufela kuli ba itukiseze lizazi la Jehova sina mwa naa ezelize Nuwe ni lubasi lwa hae. Lu pila mwa lifasi le li sa kuteki Mulimu ili mo baluti ba bulapeli bwa buhata, hamohocwalo ni batu ba ba kakanya ka za ku ba teñi kwa Mulimu ni ba ba mu latula, ba shwaula Mubupi ka lipulelo za bona. Kono ha lu swaneli ku yembululwa ki bona. Haike lu hupulange mitala ye lu nyakisisize mi lu zweleñipili ku tona ilikuli lu kone ku yemela Jehova ni ku mu kuteka, kakuli ki yena “Mulimu wa milimu” ni “Mulimu yo mutuna, ya maata, ya sabisa.”—Deut. 10:17.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

• Ki kabakalañi Nuwe ha naa tokwa ku tusa pili lubasi lwa hae ku sutelela ku Jehova?

• Linako ze lu pila ku zona li swana cwañi ni za naa pila ku zona Nuwe?

• Ki kabakalañi Mushe ha naa libelezi lisepiso za Jehova niha naa talimani ni miinelo ye zwafisa?

• Ki bupolofita bufi bwa mwa Bibele bo bu mi susumeza ku zwelapili ku tona?

[Siswaniso se si fa likepe 25]

Nuwe ni lubasi lwa hae ne ba isize pilu kwa musebezi wa Jehova

[Siswaniso se si fa likepe 26]

Lisepiso za Mulimu ne li tusize Mushe kuli a zwelepili ku tona