Mu Zamaye mwa Sabo ya Jehova
“[Liputeho] za zamaya mwa sabo ya [Jehova, “NW”], mi ne li hula ka tuso ya [moya o kenile].”—LIKEZO 9:31.
1, 2. (a) Ki sifi se ne si ezahalile muta puteho ya Sikreste ne i fitile mwa nako ya kozo? (b) Nihaike kuli Jehova u lumeleza nyandiso, ki sifi se siñwi s’a eza?
MULUTIWA na talimani ni tiko ye tuna ka ku fitisisa. Kana n’a ka buluka busepahali ku Mulimu? Ee, kaniti luli! N’a zamaya mwa sabo ya Mulimu, ili ka likute le lituna ku Mubupi wa hae, mi na ka shwa sina paki wa Jehova ya sepahala.
2 Yena mubuluki wa busepahali y’o ili ya n’a saba Mulimu ne li Setefani, “munna ya tezi tumelo ni [moya o kenile].” (Likezo 6:5) Ku bulaiwa kwa hae ne ku tisize lindinda la nyandiso, kono hamulaho wa fo puteho mwa Judea, Galilea, ni Samaria kamukana ya kena mwa nako ya kozo mi ya yahiwa kwa neku la moya. Fahalimw’a seo, liputeho ne li “zamaya mwa sabo ya [Jehova, NW], mi ne li hula ka tuso ya [moya o kenile].” (Likezo 9:31) Sina Lipaki za Jehova kacenu, lwa kona ku ba ni buniti bwa kuli Mulimu u ka lu fuy’ola ku si na taba ni kuli lu ipumana mwa kozo kamba nyandiso, sina ha ku bonisizwe mwa Likezo likauhanyo 6 ku isa 12. Kacwalo haike lu zamaye mwa sabo ye likute ku Mulimu ha lu nyandiswa kamba ku itusisa kapumulonyana mwahal’a nyandiso kwa neku la ku tiiswa kwa kwa moya ni ku abana mwa sebelezo ya hae ni ku fita.—Deuteronoma 32:11, 12; 33:27.
Ku Sepahala ku Fita ni kwa Mafelelezo
3. Ki butata mañi bo ne bu tatuluzwi mwa Jerusalema, mi ne li kamukwaufi?
3 Nihaike kuli butata bwa zuha mwa linako za kozo, tamaiso ye nde ne i kana ya tusa mwa ku bu tatulula. (6:1-7) Majuda ba ne ba bulela Sigerike mwa Jerusalema ba tongoka kuli limbelwa za bona ne ba sa tokomelwi mwa ku abiwa kwa lico kono balumeli ba Sijuda bona ili ba ne ba bulela Siheberu ne ba shemubwa. Bona butata b’o ne ba tatuluzwi muta baapositola ne ba ketile banna ba supile kuli ba babalele “musebezi wo.” Yo muñwi wa ku bona ne li Setefani.
4. Setefani n’a ikutwile cwañi fa litamilikezo za buhata?
4 Nihakulicwalo, Setefani ya n’a saba Mulimu hañi-hañi a talimana ni tiko. (6:8-15) Banna ba bañwi ba yema ni ku kananisana ni Setefani. Ba bañwi ba ku bona ne li ba “sinagoge ye bizwa ya Balukuluhi,” mwendi ne li Majuda ba ne ba hapilwe ki Maroma mi hamulaho ne ba kutisizwe habo bona kamba maproselite ba ne ba li Majuda ili bao kwamulaho ne ba li batanga. Ka ku palelwa ku koma butali ni moya w’o Setefani n’a bulela ka ona, lila za hae za mu isa kwa Kuta ye tuna. Teñi k’o lipaki za lishano za li: ‘Lu utwile yena mutu yo inze a bulela kuli Jesu u ka sinya tempele ni ku cinca lizo za file Mushe.’ Niteñi, nihaiba balwanisi ba hae ne ba kona ku iponela kuli Setefani n’a si sifosi kono pata ya hae ne i li ye iketile sina ya lingeloi, mulumiwa wa Mulimu ili ya na ni buikolwiso ka za kemelo ya hae. Ne li fapahano kwa butuna ni lipata za bona, ze tezi bumaswe bakeñisa kuli ne ba ipeile ili bona ku Satani!
5. Ki lisupo lifi za n’a talusize Setefani ha na nze a fa bupaki?
5 Ka ku buziwa puzo ki Muprisita yo Mutuna Kayafa, Setefani a fa bupaki bo bu bundume. (7:1-53) Lundululo ya hae ya litaba za kwaikale za Maisilaele ne i bonisize kuli Mulimu n’a lelile ku beya Mulao kwatuko ni sebelezo ya kwa tempele Mesia ha n’a tile. Setefani n’a lemuhile kuli Mushe, ili mupulusi y’o Majuda kaufela ne ba talusa kuli ba mu kuteka, n’a hanilwe ki Maisilaele, sina mane ona cwale ha ba si ka amuhela Y’o ya tisa puluso ye tuna ni ku fita. Ka ku bulela kuli Mulimu ha ini mwa mandu a yahilwe ka mazoho, Setefani n’a bonisize kuli tempele ni sizo sa yona sa ku lapela ne li ka fita fa ku fela. Kono bakeñisa kuli baatuli ba hae ne ba sa sabi Mulimu kamba ku bata ku ziba tato ya Hae, Setefani n’a bulezi kuli: ‘Mina ba milala ye andile, kamita mu lwanisa moya o kenile. Ki mupolofita ufi ya na si ka nyandiswa ki bokuku a mina? Ne ba bulaile bao ba ne ba talusize cimo ka za ku taha kwa Y’a Lukile, ili y’o se mu fitile fa ku ba babeteki ni babulai ba hae.’
6. (a) Pili lifu la hae li si ka fita kale, ki sikamañi seo Setefani n’a si boni ili se ne si tiisize tumelo ya hae? (b) Ki kabakalañi Setefani ka ku nepahala ha n’a kona ku bulela kuli: “Mulena Jesu, amuhela moya wa ka”?
6 Taba ya Setefani ya ka bundume ne i tisize kuli a bulaiwe. (7:54-60) Baatuli ne ba bile ni mabifi bakeñisa kuli bufosi bwa bona mwa lifu la Jesu ne bu beilwe fa ngandaleza. Kono tumelo ya Setefani ne i tiisizwe hakalo ha n’a ‘talimile kwa lihalimu ni ku bona kanya ya Mulimu ni Jesu inze a yemi ku la bulyo la Mulimu’! Setefani cwale wa kona ku talimana ni lila za hae ka buikolwiso bwa kuli u ezize tato ya Mulimu. Nihaike kuli Lipaki za Jehova ha ba boni lipono, lwa kona ku ba ni kozo ye zwelela ku Mulimu ha lu nyandiswa. Hamulaho wa ku hohela Setefani kwa buse bwa Jerusalema, lila za hae za kalisa ku mu pobaula ka macwe, mi a eza kupo ye: “Mulena Jesu, amuhela moya wa ka!” Seo ne li se si lukile kakuli Mulimu n’a file Jesu m’ata a ku zuseza ba bañwi kwa bupilo. (Joani 5:26; 6:40; 11:25, 26) Ka ku kubama ka liñwele, Setefani a huwa a li: “[Jehova, NW] u si ke wa ba balela sibi se!” Cwale a itobalela mwa lifu sina ya shwezi tumelo, mane sina balateleli ba bañwi ba Jesu mo se ba ezelize haisali ku zwiwa f’o, nihaiba mwa linako za cwale.
Nyandiso i Yandulukisa Taba ye Nde
7. Ki sifi se ne si zwile mwa nyandiso?
7 Lifu la Setefani ka mo ku inezi fela ne li tisize yanduluko ya taba ye nde. (8:1-4) Nyandiso ya hasanya balutiwa mwa Judea ni Samaria kamukana kwand’a baapositola. Saule, ili y’o n’a lumezi pulao ya Setefani, a lyatingela puteho sina sibatana, ku kwena-kwena mwa ndu ni ndu ni ku kokolola balateleli ba Jesu ili ku ba beya mwa tolongo. Balutiwa ba ne ba hasani ha ne ba zwelapili ku kutaza, mulelo wa Satani wa ku tibela bakutazi ba Mubuso ba ba saba Mulimu ka ku ba nyandisa wa fita fa ku palelwa. Kacenu, hape, nyandiso hañata se i yandulukisize taba ye nde kamba ku tisa mamelelo kwa musebezi wa ku kutaza Mubuso.
8. (a) Ki sifi se ne si ezahalile bakeñisa ku kutaza ko ne ku ezizwe mwa Samaria? (b) Pitrosi n’a itusisize cwañi sinotolo sa bubeli sa n’a filwe?
8 Mukutazi wa evangeli Filipi n’a ile kwa Samaria ku yo “bulela Kreste.” (8:5-25) Tabo ye tuna ne i bile teñi mwa muleneñi m’o taba ye nde ha ne i nze i kutazwa, mioya ye maswe ne i zwisizwe, mi batu ne ba folisizwe. Baapositola mwa Jerusalema ne ba lumile Pitrosi ni Joani kwa Samaria, mi ha ne ba lapezi ni ku beya mazoho fahalimw’a bao ba ne ba kolobelizwe, balutiwa ba banca bao ba amuhela moya o kenile. Mutu ya n’a li wa mabibo ya na sa z’o kolobezwa ili Simoni a lika ku leka ona m’ata ao, kono Pitrosi a li: ‘Haike silivera ya hao i shwe ni wena. Pilu ya hao ha i si ka luka mwa meto a Mulimu’ Ka ku talusezwa kuli a bake ni ku kupa Jehova kuli a mu swalele, a kupa baapositola kuli ba mu lapelele. Seo si swanela ku susueza bao kaufela ba ba saba Jehova kacenu ku lapelela tuso ya bumulimu mwa ku bukeleza pilu. (Liproverbia 4:23) (Ku zwelela fa kezahalo yeo ko na fo ku tile linzwi la Sikuwa la “simony,” “ku leka ni ku lekisa situlo mwa keleke kamba situlo sa bulapeli.”) Pitrosi ni Joani ne ba kutalize taba ye nde mwa minzi ye miñata ya mwa Samaria. Kacwalo, Pitrosi na itusisize sinotolo sa bubeli sa na mu file Jesu ili ku kwalula munyako wa zibo ni sibaka sa ku kena mwa Mubuso wa kwa lihalimu.—Mateu 16:19.
9. Muetopia ne li mañi ili y’o Filipi na file bupaki ku yena, mi ki kabakalañi munna y’o ha na kona ku kolobezwa?
9 Lingeloi la Mulimu cwale l’a fa Filipi musebezi o munca. (8:26-40) Mwa koloi ye ne ili mwa nzila ye zwa kwa Jerusalema ku ya kwa Gaza ne ku na ni “sikombwa se situna,” ili nduna wa bufumu bwa mulena wa musali wa Etopia Kandasi. Ne si mutu ya n’a tumbuzwi ka nzila ya kwa nama luli, kamba kuli n’a haniswa ku kena mwa puteho ya Sijuda, kono n’a ile kwa Jerusalema ku yo lapela sina muproselite ya ile kwa mupato. (Deuteronoma 23:1) Filipi a fumana sikombwa se situna y’o inze a bala mwa buka ya Isaya. Ka ku memiwa kuli a kene mwa koloi, Filipi a buhisana bupolofita bwa Isaya “mi a mu bulelela [taba ye nde ya ka za, NW] Jesu.” (Isaya 53:7, 8) Hañi-hañi Muetopia a makala a li: “Bona, mezi ki a; kiñi se si ka ni hanisa ku kolobezwa?” Ne ku si na ni se si kana, bakeñisa kuli n’a zibile ka za Mulimu mi cwale s’a na ni tumelo ku Kreste. Kacwalo Filipi a kolobeza Muetopia, ili y’o cwale a zwelapili mwa musipili wa hae ka tabo. Kana ku na ni nto ye ñwi ye mi paleliswa ku kolobezwa?
Munyandisi wa Sikuluha
10, 11. Ki sifi se ne si ezahezi ku Saule wa Tarese mwa nzila ye ya kwa Damaseka ni hamulahonyana a f’o?
10 Ka nako ye swana, Saule na lika ku ezisa balateleli ba Jesu kuli ba tuhele tumelo ya bona ka mifumbo ya ku beiwa mwa tolongo kamba lifu. (9:1-18a) Muprisita yo mutuna (mwendi Kayafa) n’a mu file mañolo a kwa masinagoge mwa Damaseka ili a n’a mu fa m’ata a ku tisa kwa Jerusalema banna ni basali “ba tuto yeo,” kamba ba nzila ya bupilo ye tomile fa mutala wa Kreste inze ba tamilwe. Ibata i ba fahal’a musihali bukaufi ni Damaseka, liseli la benya ku zwelela kwa lihalimu mi linzwi ne li buzize kuli: “Saule, u ni nyandisezañi?” Bao ba ne ba li ni Saule ne ba utwile “linzwi ha li bulela” kono ne ba si ka utwisisa se ne si bulezwi. (Mu bapanye Likezo 22:6, 9.) Ona ku sinulwa k’o kwa licika kwa Jesu ya filwe kanya ne ku likani mwa ku ezisa Saule ku ba sibofu. Mulimu n’a itusisize mulutiwa Ananiasi mwa ku kutisa sinca m’ata a hae a ku bona.
11 Hamulaho wa ku kolobezwa kwa hae, mutu ya na li munyandisi y’o a fita fa ku nyandiswa. (9:18b-25) Majuda mwa Damaseka ne ba bata ku bulaya Saule. Nihakulicwalo, mwahal’a busihu, balutiwa ba mu shetumukiseza mwa lisuba le ne li li mwa limota, mwendi mwa sizuma se si lukilwe ka mihala kamba mitapi ya likota ye indilwe. (2 Makorinte 11:32, 33) Lisuba leo ne li kana li bile lihaulo la ndu ya mulutiwa ye ne i yahilwe ka ku ba kalulo ya limota. Ne si muhato wa bupyeha ku picuka lila ni ku zwelapili ku kutaza.
12. (a) Ki sifi se ne si ezahezi ku Saule mwa Jerusalema? (b) Puteho ne i zamaile cwañi?
12 Mwa Jerusalema, Barnabasi n’a tusize balutiwa mwa ku amuhela Saule sina mulumeli sina bona. (9:26-31) Teñi k’o Saule a kananisana ka bundume ni Majuda ba ne ba bulela Sigerike, mi ni bona ne ba likile ku mu bulaya. Ka ku lemuha seo, mizwale ba mu isa kwa Sesarea ni ku mu fundula ku ya kwa Tarese, ili tolopo ya habo mwa Silisia. Liputeho kamukana mwa Judea, Galilea, ni Samaria cwale “ne li inzi mwa kozo, . . . za ikahisa” kwa moya. Ha ne li nze li ‘zamaya mwa sabo ya Jehova ni tuso ya moya o kenile, za zwelapili ku ekezeha.’ Ki mutala o munde hakalo wo kwa liputeho kamukana kacenu kuli li amuhele limbuyoti za Jehova!
Balicaba ba Fita fa ku ba Balumeli!
13. Ki limakazo mañi zeo Mulimu na konisize Pitrosi ku li eza kwa Lida ni Jopa?
13 Pitrosi ni yena n’a patehile. (9:32-43) Kwa Lida (ili Lod cwale) mwa Libala la Sharoni, n’a folisize Enea y’o lilama za hae ne li omelezi. Yona foliso yeo ne i tahisize kuli ba bañata ba sikuluhele ku Mulena. Mwa Jopa, mulutiwa ya n’a latwa Tabita, (Dorkasi) a welwa ki butuku mi a timela. Pitrosi h’a sa fitile, limbelwa ba ne ba lila ba mu bonisa libyana za na ezize Dorkasi ni zeo ze ne ba kana ba apezi. N’a kutiselize Dorkasi kwa bupilo, mi taba ya seo ha se i yandulukile, ba bañata ba fita fa ku ba balumeli. Pitrosi a ina mwa Jopa ku Simoni musuhi wa matalo, ili y’o ndu ya hae ne ili kwa munanga wa liwate. Musuhi wa matalo n’a kolobisa matalo mwa liwate ni ku beya pepa ku ona pili a si ka zwiswa boya bwa ona. Matalo n’a fetulwa a’ buleta ka ku a suha ka mezi a likota za mufuta o muñwi.
14. (a) Kornele ne li mañi? (b) Ki sifi se ne si li se si buniti ka za litapelo za Kornele?
14 Ka yona nako yeo (36 C.E.), ne ku na ni kezahalo ye tuna ko ku ñwi. (10:1-8) Mwa Sesarea ne ku pila mulapeli ya na li Mulicaba Kornele, Muroma ya n’a li mueteleli wa mpi ye bat’o fita fa banna ba ba mwanda. Na etelela “mpi ye bizwa ya Italia,” ka mo ku bonahalela ne i ezizwe ka batu ba ba zwelela mwahal’a bayahi ba Siroma ni balukuluhi mwa Italy. Nihaike kuli Kornele n’a saba Mulimu, n’a si muproselite wa Sijuda. Mwa pono, lingeloi ne li mu taluselize kuli litapelo za hae “li kambamezi ku Mulimu, mi li hupuzwi.” Nihaike kuli Kornele ka nako yeo na si ka ineela ku Jehova, n’a amuhezi kalabo kwa tapelo ya hae. Kono sina ka mo ne li laelezi lingeloi, a luma batu ku yo nga Pitrosi.
15. Ki sifi se ne si ezahezi Pitrosi ha n’a nze a lapela fa situwa sa ndu ya Simoni?
15 Ka nako ye swana, Pitrosi na bile ni pono ha na nze a lapela fa situwa sa ndu ya Simoni. (10:9-23) Mwa pono, a bona nto ye swana sina lisila mo ku tezi libupiwa ze si ka kena za mahutu a mane, ze hohoba, ni linyunywani. Ka ku laelelwa kuli a bulaye ni ku ca, Pitrosi a li ni kamuta n’a si ka ca nto ifi kamba ifi ye masila. “S’a kenisize Mulimu, u si ke wa li, si na ni masila,” ko na mwa n’a taluselizwe. Pono yeo ne i komokisize Pitrosi, kono n’a latelezi ketelelo ya moya. Kacwalo, yena ni mizwale ba Majuda ba silezi ba sindeketa balumiwa ba Kornele.—Likezo 11:12.
16, 17. (a) Ki sifi seo Pitrosi n’a si bulelezi Kornele ni bao ba ne ba kopani kwa ndu ya hae? (b) Ki sifi se ne si ezahalile Pitrosi ha n’a nze a bulela?
16 Cwale Balicaba ba pili ne ba li bukaufi ni ku utwa taba ye nde. (10:24-43) Pitrosi ni balikani ba hae ha se ba fitile mwa Sesarea, Kornele, bahabo yena, ni balikani ba hae ba batuna ne ba libelezi. Kornele a wela kwa mahutu a Pitrosi, kono muapositola ka buikokobezo a hana likute la mufuta o cwalo. A bulela ka m’o Jehova na tozelize Jesu ka moya o kenile ni m’ata sina Mesia ni ku talusa kuli mañi ni mañi ya bonisa tumelo ku yena wa fumana ku swalelwa libi.
17 Jehova cwale a’ nga muhato. (10:44-48) Pitrosi ha n’a nze a bulela, Mulimu a sululela moya o kenile fahalimw’a bona balumeli bao ba ba li Balicaba. Onaf’o cwale, ne ba pepilwe ka moya wa Mulimu mi ne ba filwe m’ata a ku bulela mwa lipuo li sili ni ku mu bubeka. Kacwalo, ka ku swanela ne ba kolobelizwe mwa libizo la Jesu Kreste. Kamukwaocawlo Pitrosi n’a itusisize sinotolo sa bulalu mwa ku kwalula munyako wa zibo ni sibaka sa ku kena mwa Mubuso wa kwa lihalimu ku Balicaba ba ne ba saba Mulimu.—Mateu 16:19.
18. Ki ufi muhato o ne ba ngile mizwale ba Sijuda Pitrosi ha s’a talusize kuli Balicaba ne ba ‘kolobelizwe ka moya o kenile’?
18 Hamulaho, mwa Jerusalema, bayemeli ba mupato ba kananisana ni Pitrosi. (11:1-18) Ha n’a talusize ka m’o Balicaba ne ba ‘kolobelizwe ka moya o kenile,’ mizwale ba hae ba Sijuda ba lumela ni ku lumbeka Mulimu, ba li: “Luli Mulimu u file ni bamacaba ku baka, kuli ba be ni bupilo.” Ni luna hape lu swanela ku amuhela lika muta tato ya bumulimu i utwahazwa fo ku sweu ku luna.
Puteho ya Balicaba ya Tomiwa
19. Balutiwa ne ba fitile cwañi fa ku bizwa Bakreste?
19 Puteho ya pili ya Balicaba ne se i tomilwe cwale. (11:19-26) Balutiwa ha ne ba hasani bakeñisa nyandiso ye ne i zuhile ka Setefani, ba bañwi ne ba ile kwa Antioke, Siria, ili kalulo ye ne i zibahala hahulu ka bulapeli bo bu si ka kena ni muzamao o maswe. Ha ne ba nze ba bulela taba ye nde kwa batu ba ne ba bulela Sigerike teñi k’o, “lizoho la [Jehova, NW] la ba ni bona,” mi ba bañata ne ba fitile fa ku ba balumeli. Barnabasi ni Saule ne ba lutile teñi k’o silimo mukatumbi, mi ne li “mwa Antioke ki fo balutiwa [ka sinulo ya bumulimu, NW] ba kalile ku bizwa Bakreste.” Ku si na ku kakanya Jehova n’a etelezi katulo ya kuli ba bizwe cwalo, kakuli linzwi la Sigerike la khre·ma·tiʹzo li talusa “ku bizwa ka sinulo ya bumulimu” mi kamita li itusiswa mwa Mañolo ili ku ama fa nto ye zwelela ku Mulimu.
20. Ki sifi sa n’a talusize cimo Agabusi, mi ki muhato ufi o ne u ngilwe ki puteho ya kwa Antioke?
20 Bapolofita ba ne ba saba Mulimu ni bona hape ne ba tile kwa Antioke ku zwelela kwa Jerusalema. (11:27-30) Yo muñwi ne li Agabusi, ya n’a bonisize “ka [moya] kuli tala ye tuna i ka wela lifasi la batu kamukana.” Bona bupolofita b’o ne bu talelelizwe mwahal’a puso ya mubusi wa Siroma Klaude (41-54 C.E.), mi muñoli wa litaba za kwaikale Josephus u supa ku yona “tala ye tuna” yeo. (Jewish Antiquities, XX, 51 [ii, 5]; XX, 101 [v, 2]) Ka ku susuezwa ki lilato, puteho ya Antioke ya lumela nubu kwa mizwale ba ne ba li mwa butokwi kwa Judea.—Joani 13:35.
Nyandiso ha i Feli
21. Ki kezo mañi yeo Heroda Agrippa I n’a ngile kwa neku la Pitrosi, kono ki sifi se ne si zwile mwateñi?
21 Nako ya kozo ne i felile muta Heroda Agrippa I na kalisize ku nyandisa bao ba ba saba Jehova mwa Jerusalema. (12:1-11) Heroda na bulaile Jakobo ka mukwale, mwendi ka ku mu puma toho sina muapositola wa pili mwa ku bulaelwa tumelo. Ka ku bona kuli seo ne si tabisize Majuda, Heroda a beya Pitrosi mwa tolongo. Muapositola ka mo ku bonahalela n’a tamezwi ku lisole kafa ni kafa, hailifo ba babeli ba bañwi ne ba libelela muzuzu wa hae wa sitokisi. Heroda na lelile ku mu bulaya hamulaho wa Paseka ni mazazi a mahobe a si ka ya mumela. (Nisani 14-21), kono litapelo za puteho kwa neku la hae ne li alabilwe ka bunako, sina mane za luna ha li ba nga cwalo hañata. Seo ne si ezahalile lingeloi la Mulimu ka makazo ha ne li lukuluzi muapositola.
22. Ki sifi se ne si ezahezi Pitrosi ha s’a ile kwa ndu ya Maria, mahe Mareka?
22 Pitrosi ka bubebe-bebe na s’a inzi kwa ndu ya Maria (mahe Joani Mareka), ka mo ku bonahalela ne li sibaka sa Sikreste sa ku kopanela teñi. (12:12-19) Mwa lififi, musizana ya n’a li mutanga Roda a lemuha linzwi la Pitrosi kono a mu siya kwa munyako o ne u notezwi. Kwa makalelo balutiwa ne ba kana ba hupuzi kuli Mulimu n’a lumile lingeloi le ne li yemela Pitrosi ni ku bulela ka linzwi le li swana ni la hae. Ha se ba kenisize Pitrosi, niteñi, a ba taluseza kuli ba bihe taba ya ku lukululwa kwa hae ku Jakobo ni mizwale (mwendi banna bahulu). Mi cwale a ba siya ni ku yo ipata ku si na ku sinula kw’a ya ili ku pima kuli a si ke a ba kenya mwa butata kamba ku ikenya ili yena mwa butata haiba ne ku ka ba ni lipatisiso. Kwenuko ya Heroda ya ku bata Pitrosi ne i si ka wela likamba, mi balibeleli ne ba filwe koto, mwendi nihaiba ku bulaiwa.
23. Puso ya Heroda Agrippa I ne i felile kamukwaufi, mi lu kona ku ituta nto mañi ku zwelela ku seo?
23 Ka 44 C.E. puso ya Heroda Agrippa I ya fela ka sipundumukela mwa Sesarea ha na li wa lilimo za buhulu ze 54. (12:20-25) N’a nyemezi Mafenisia ba kwa Tire ni Sidoni, ili bao ne ba lekile kweta mutang’a hae Blasto kuli a lukise mukopano f’o ba ka ikupela kozo. Fa “lizazi le li tomilwe” (hape ne li fa mukiti o ne u li wa ku kuteka Klaude Sesare), Heroda a ikabisa mwa liapalo za bulena, a ina fa sipula sa buatuli, mi a kalisa ku fa ngambolo ya nyangela. Ka seo undi-wa-nyangela ba huweleza ba li: “Linzwi le ki la mulimu, hasi la mutu.” Onaf’o fela, lingeloi la Jehova la mu nata “kakuli n’a si ka lumbeka Mulimu.” Heroda a “ciwa ki mabuku, mi a shwa.” Haike ona mutala wo o’ li temuso u lu susueze ku zwelapili ku zamaya mwa sabo ya Jehova, ni ku hana buikuhumuso ni ku mu fa kanya ku seo lu si eza sina batu ba hae.
24. Ki sifi seo taba ye kwapili i ka si bonisa ka za kekezeho?
24 Ku si na taba ni nyandiso ya Heroda, “linzwi la [Jehova, NW] ne li zwelapili mwa ku hula ni ku hasana.” Ka buniti fela, sina taba ya kwapili ha i ka bonisa, balutiwa ne ba kona ku libelela kekezeho ye tuna. Ki kabakalañi? Kakuli ne ba “zamaya mwa sabo ya [Jehova, NW].”
Ne Mu Ka Alaba Cwañi?
◻ Setefani n’a bonisize cwañi kuli n’a saba Jehova, sina mo se ba ezelize batanga ba Mulimu ba bañata haisali ku zwiwa f’o?
◻ Lifu la Setefani ne li amile cwañi musebezi wa ku kutaza Mubuso, mi kana seo si na ni nto ye swana ni sona mwa lizazi la kacenu?
◻ Munyandisi Saule wa Tarese na fitile fa ku ba ya saba Jehova kamukwaufi?
◻ Ki bafi Balicaba ba pili mwa ku ba balumeli?
◻ Likezo kauhanyo ya 12 i bonisa cwañi kuli nyandiso ha i tibeli bao ba ba saba Jehova?
[Siswaniso se si fa likepe 16, 17]
Liseli la benya ku zwelela kwa lihalimu mi linzwi ne li utwahezi le li li: “Saule, Saule u ni nyandisezañi?”