Linzwi la Jehova li Sebeza ka M’ata!
“Linzwi la [Jehova, “NW”] la hula cwalo, la sebeza ka mata.”—LIKEZO 19:20.
1. Ki sifi se si ka buhisanwa mwa tuto ye ya buka ya Bibele ya Likezo za Baapositola?
JEHOVA na kwalula munyako wa musebezi. Sihulu Paulusi, “muapositola wa bamacaba,” n’a ka etelela ona musebezi w’o. (Maroma 11:13) Ee luli, ha lu nze lu zwelapili ku ituta Likezo za Baapositola lu mu fumana inze a keni mwa misipili ya bulumiwa ye nyangumuna.—Likezo 16:6–19:41.
2. (a) Muapositola Paulusi n’a sebelize cwañi sina muñoli ya buyelezwi ka bumulimu ku zwa bukaufi ni 50 C.E. ku isa 56 C.E.? (b) Ki sifi se ne si ezahezi Mulimu ha n’a nze a fuyola bukombwa bwa Paulusi ni bwa ba bañwi?
2 Paulusi hape n’a li muñoli ya n’a buyelezwi ka bumulimu. Ibata i ba ku zwa ka 50 C.E. ku isa 56 C.E., na ñozi 1 ni 2 Matesalonika ku zwelela mwa Korinte, la Magalata n’a li ñozi ku zwelela ku ona muleneñi wo kamba ku zwelela mwa Antioke wa Siria, la 1 Makorinte ne li ku zwelela kwa Efese, 2 Makorinte ne li ku zwelela kwa Masedonia, mi la Maroma ne li ku zwelela kwa Korinte. Mi Mulimu ha na nze a fuyola bukombwa bwa Paulusi ni bwa ba bañwi, “linzwi la [Jehova, NW] la hula cwalo, la sebeza ka mata.”—Likezo 19:20.
Ku zwa mwa Asia ku ya kwa Yurope
3. Paulusi ni balikani ba hae ne ba file mutala mañi o munde ka ku swalisana ni ketelelo ya moya o kenile?
3 Paulusi ni balikani ba hae ne ba file mutala o munde mwa ku amuhela ketelelo ya moya o kenile. (16:6-10) Mwendi ka lisinulo za manzwi a utwahala, litolo, kamba lipono, moya ne u ba hanisize kuli ba si ke ba kutaza mwa sikiliti sa Asia ni mwa naha ya Bitinia, ili yeo hamulaho ne i fitilwe ku yona ka taba ye nde. (Likezo 18:18-21; 1 Pitrosi 1:1, 2) Ki kabakalañi moya ha ne u hanisize kuli ku si ke kwa keniwa teñi kwa makalelo? Basebelezi ne ba li ba sikai fela, mi moya ne u ba susueza kuli ba ye mwa masimu a n’a na ni siselo a mwa Yurope. Kacwalo kacenu, haiba nzila ya ku kena mwa kalulo ye ñwi i kwalwa, Lipaki za Jehova ba ya ku sili ku yo kutaza, ka ku ba ni buniti bwa kuli moya wa Mulimu u ka ba isa kwa batu ba ba swana sina lingu.
4. Ki ufi muhato o ne u ngilwe fa pono ya Paulusi ya munna wa kwa Masedonia ya na kupa tuso?
4 Paulusi ni balikani ba hae cwale ‘ba fita’ mwa Misia, naha ya mwa Asia Minor, ka ku ba sina simu ya balumiwa. Niteñi, mwa pono, Paulusi na boni munna wa kwa Masedonia inze a kupa tuso. Kacwalo balumiwa ba ya kwa Masedonia ka bubebe, ili naha ya Mukulo wa Balkan. Ka ku swana, Lipaki ba bañata ba etelelwa ki moya o kenile ku yo sebeleza k’o butokwi bwa bashaeli ba Mubuso bu li bo butuna.
5. (a) Ki kabakalañi ha ku konwa ku bulelwa kuli linzwi la Jehova ne li sebeza ka m’ata mwa Filipi? (b) Ki mwa nzila mañi yeo Lipaki ba bañata ba mwa lizazi la cwale ba swana sina Lidia?
5 Linzwi la Jehova la sebeza ka m’ata mwa Masedonia. (16:11-15) Filipi, ili naha ye ne i hapilwe ye ne i na ni bayahi ba Siroma ba bañata, ka mo ku bonahalela ne i na ni Majuda ba sikai fela mi ne ku si na sinagoge. Kacwalo mizwale ba ya kwa “sibaka sa milapelo” kwa munanga wa nuka ili kwa buse bwa muleneñi. Mwahal’a bao ba ne ba fumanwi teñi ne ku na ni Lidia, mwendi ne li muproselite wa Sijuda ku zwelela kwa Tiyatira, muleneñi wa mwa Asia Minor o ne u zibahala ka pisinisi ya ona ya bubasi. Na lekisa mupende wa pulipela kamba masila ni litino ze basizwe ka ona. Lidia ni ba ndu ya hae ha se ba kolobelizwe, a kupa kuli ba to ina mwa ndu ya hae ka tundamo hahulu kuli mane Luka n’a ñozi kuli: “A lu hapeleza.” Lwa itumela kwa likaizeli ba ba cwalo kacenu.
Mulibeleli u Fita fa ku ba Mulumeli
6. Musebezi wa sidimona ne u tahisize cwañi ku beiwa kwa Paulusi ni Silasi mwa tolongo kwa Filipi?
6 Satani n’a lukela ku ba ya nyemile bakeñisa likezahalo za kwa moya mwa Filipi, kakuli susuezo ya sidimona teñi k’o ne i tisize kuli Paulusi ni Silasi ba beiwe mwa tolongo. (16:16-24) Ka mazazi a mañata ne ba latelezwi ki musizana ya n’a “na ni moya wa bunuhi” (ka ku ya ka taluso luli, ki “moya wa mboma”). Sona sidimona seo ne si kana si ipumisize ku ba Apollo wa kwa Phyto, mulimu ya twi n’a bulaile noha ye ne i bizwa pyʹthon (mboma). Musizana y’o na tisize sifumu se situna kwa malen’a hae ka ku eza bunuhi. Ee, n’a kana a taluselize balimi nako ye nde ya ku cala, nako ye ba swanela ku nyalwa likalibe, ni k’o bayepi ne ba kona ku fumana gauda! A zwelapili ku latelela mizwale ni ku huwaela kuli: “Banna bao ki batanga ba Muambakani-ya-Pahami, ba lu bulelela nzila ya bupilo.” Sidimona seo ne si kana si mu ezisize kuli a bulele seo ili ku ezisa kuli ku bonahale inge kuli bunuhi bwa hae ne bu buyelezwi ka bumulimu, kono madimona h’a na tukelo ya ku eza lizibahazo ka za Jehova ni tukiso ya hae ya puluso. Paulusi ha sa katalisizwe ki ku conkaulwa k’o, a leleka sidimona ka libizo la Jesu. Pisinisi ya bona ha se i sinyizwe, malen’a musizana y’o ba isa Paulusi ni Silasi kwa sibaka sa musika, k’o ne ba ba natakile ka lipafa. (2 Makorinte 11:25) Mi cwale ne ba beilwe mwa tolongo mi mautu a bona na beilwe mwa likulo. Lipangaliko za mufuta o cwalo ne li kona ku shenyiswa ka ku baamisa mautu a mutu mwa matuko, ili nto ye kona ku utwisa butuku bo butuna.
7. Ne li ku mañi mi ki kamukwaufi w’o ku beiwa mwa tolongo kwa Pualusi ni Silasi kwa Filipi ne ku tisize limbuyoti?
7 Kona ku beiwa mwa tolongo k’o ne ku tisize limbuyoti ku mulibeleli ni lubasi lwa hae. (16:25-40) Ibata i ba fahal’a busihu Paulusi ni Silasi ne ba lapela ni ku lumbeka Mulimu ka pina, ne ba na ni buniti bwa kuli n’a li ni bona. (Lisamu 42:8) Ka sipundumukela, zikinyeho ya kwalula minyako ni ku tamulula mawenge kamukana mi likulo zona ne li fitile fa ku zwa kwa misumo kamba mamota. Mulibeleli n’a bile ni sabo ye tuna ya ku fiwa koto ya lifu bakeñisa kuli mapantiti ba hae ne ba ñwehile. N’a li fakaufi ni ku iponda f’o Paulusi ha na huwelelile kuli: “U si ke wa ipulaya, kakuli lu sa li teñi kaufela.” Ka ku zwiseza Paulusi ni Silasi kwande, mulibeleli a buza ka m’o na ka konela ku piliswa. “Lumela ku Mulena Jesu,” ne li yona kalabo. Hamulaho wa ku utwa linzwi la Jehova, “kapili a kolobezwa, yena ni ba ndu ya hae kaufela.” Seo ne si tisize tabo ye tuna hakalo!
8. Ki muhato ufi o ne u ngilwe ki babusisi mwa Filipi, mi ki sifi se ne si kabe si ezahalile kambe ne ba itumelezi bufosi bwa bona fa nyangela?
8 Lizazi le ne li tatama, babusisi ba luma liñusa la kuli ba lukulule Paulusi ni Silasi. Kono Paulusi a li: ‘Ba lu natile ba si ka lu atula pili, luna lu li Maroma, mi ba lu kenyize mwa tolongo. Mi cwale ba lata ku lu zwisa mwateñi kwatuko? Kono ba tahe isali bona, ba t’o lu zwisa.’ Haiba babusisi ne ba ka itumelela bufosi bwa bona fapil’a nyangela, ne ba ka kata-kata mwa ku nata ni ku beya Bakreste ba bañwi mwa tolongo. Ka ku palelwa ku leleka bayahi ba ba li Maroma, babusisi ne ba tile ni ku to kupa mizwale kuli ba funduke, kono bona bao ne ba ezize fela cwalo hamulaho wa ku susueza balumeli sina bona. Cisehelo ya mufuta o cwalo cwale i susueza lilama za Sitopa se si Busa ni bayemeli ba bañwi ba maeto mwa ku potela ni ku susueza batu ba Mulimu lifasi kamukana.
Linzwi la Jehova li Sebeza ka M’ata mwa Tesalonika ni Berea
9. Ki kamukwaufi, ili o sa itusiswa ki Lipaki za Jehova, w’o Paulusi na ‘talusa ni ku bonisa’ kuli Mesia n’a na ni ku nyandiswa ni ku zuha kwa bafu?
9 Linzwi la Mulimu hamulaho la sebeza ka m’ata mwa Tesalonika, ili muleneñi wa Masedonia o ne u li likamba le lituna kwa liwate. (17:1-9) Teñi k’o Paulusi a nahanisisana ni Majuda, “a nz’a ba taluseza ni ku ba bonisa” kuli Mesia n’a na ni ku nyandiswa ni ku zuha kwa bafu. (Paulusi n’a ezize cwalo ka ku bapanya bupolofita ni likezahalo ze ne li bu taleleza, sina mo ba ezeza Lipaki za Jehova.) Kacwalo, Majuda ba bañwi, maproselite ba bañata, ni ba bañwi ne ba fitile fa ku ba balumeli. Majuda ba bañwi ba ne ba na ni muna ha ne ba putile sikwata sa batu ba ba maswe mi ne ba palezwi ku fumana Paulusi ni Silasi, b’a nga Jasoni ni mizwale ba bañwi ni ku ba isa kwa babusisi ba muleneñi ni ku ba talimilikeza kuli kuti ne ba filikanya naha, tamilikezo ya buhata ye sa eziwa kwa batu ba Jehova. Niteñi, mizwale ne ba lukuluzwi hamulaho wa ku fa “mali a swalele.”
10. Ki mwa kutwisiso mañi yeo Majuda ba mwa Berea ‘ka tokomelo ba batisisa’ Mañolo?
10 Paulusi ni Silasi hamulaho ne ba ile kwa muleneñi wa Berea. (17:10-15) Teñi k’o Majuda ‘ka tokomelo ba batisisa’ Mañolo, sina Lipaki za Jehova kacenu mo ba susueleza batu kuli ba eze cwalo. Ba kwa Berea bao ne ba si ka honona seo Paulusi n’a si bulezi kono ne ba ezize patisiso ili ya ku ba ni buniti bwa kuli Jesu ne li Mesia. Ki sifi se ne si zwile mwateñi? Majuda ba bañata ni Magerike ba bañwi (mwendi maproselite) ne ba fitile fa ku ba balumeli. Majuda ba ne ba zwelela kwa Tesalonika ha ne ba filikanyize sicaba, mizwale ba sindeketa Paulusi ku yo mu fitisa kwa likamba, k’o balikani ba hae ba bañwi ne ba kana ba keni mwa sisepe ili ku falulela kwa Piraeus (ili ye bizwa cwale sina Piraiévs), muleneñi o li likamba la Atene.
Linzwi la Jehova li Sebeza ka M’ata mwa Atene
11. (a) Paulusi na file cwañi bupaki ka bundume mwa Atene, kono ki bomañi ba ne ba kananisani ni yena? (b) Ki sifi seo ba bañwi ne ba si talusa ha ne ba bulela ka za Paulusi sina “mubuabui”?
11 Bupaki bwa ka bundume ne bu filwe mwa Atene. (17:16-21) Bakeñisa manzwi a Paulusi ka za Jesu ni zuho, baituti ba za bupilo ba kananisana ni yena. Ba bañwi ne li ba tuto ya Epikure, ba ne ba koñomeka munyaka. Ba bañwi ne li ba tuto ya ba Stoiki, ba ne ba koñomeka buipuluko bwa ka butu. ‘Mubuabui yo ki sifi sa bata ku bulela?’ ko na mo ne ba buzelize ba bañwi. “Mubuabui” (ka ku ya ka toloko ka sibili, “munjomauni wa peu”) ne li talusa kuli Paulusi n’a swana sina nyunywani ye njomauna lipeu ni ku zwisa hanyinyani-hanyinyani tukalulo twa zibo kono ili to tu si na butali. Ba bañwi ne ba bulezi kuli: “Ike ki ya talusa milimu isili.” Yeo ne li taba ye tuna, kakuli Socrates na latehezwi ki bupilo bwa hae bakeñisa ona mulatu wo. Hañi-hañi Paulusi n’a isizwe kwa Areopago (Lilundu la Mars), mwendi k’o kuta ye tuna ne i kopanelanga ili bukaufi ni Acropolis.
12. (a) Ki likalulo lifi za bubuleli bwa fa nyangela bo bunde ze kona ku bonwa mwa ngambolo ya Paulusi fa Areopago? (b) Ki lisupo lifi za n’a file Paulusi ka ku ama ku Mulimu, mi ki sifi se ne si zwile mwateñi?
12 Ngambolo ya Paulusi fa Areopago ne li mutala o munde hahulu wa mutu ya na ni makalelo a’ buanyu, zwelopili ye utwahala, ni litaba ze kolwisa—sina mo ku lutelwa mwa Sikolo sa Bukombwa sa Teokratiki sa Lipaki za Jehova. (17:22-34) Na bulezi kuli ba mwa Atene ne ba li ba bulapeli hahulu ku fita ba bañwi. Ee, mane ne ba na ni aletare ya “KU MULIMU YA SA ZIBWI,” mwendi ka mulelo wa ku pima ku sa nyaziseza mulimu ufi kamba ufi! Paulusi na bulezi ka za Mubupi ya “ezize ka mali a li mañwi macaba kamukan’a batu” ni “ya lukisize linako za ku pila kwa sicaba ni sicaba, ni miseto ya fa mayahelo a ona,” ze cwale ka nako ya ku zwisa Makanana. (Genese 15:13-21; Daniele 2:21; 7:12) Yena Mulimu yo wa kona ku fumanwa kakuli, “ni luna lu ba lusika lwa hae,” ko na mwa na bulelezi Paulusi, ili ku ama kwa ku bupiwa kwa mutu ki Jehova ni ku nga manzwi a zwelela kwa batu ba bona ba mashitanguti bo Aratus ni Cleanthes. Ka ku ba lusika lwa Mulimu, ha lu swaneli ku hupula kuli Mubupi ya petehile u swana sina siswaniso se si ezizwe ki mutu ya si ka petahala. Mulimu kwa makalelo n’a tuhelezi ku sa ziba ko ku cwalo kono cwale u taluseza mufuta wa mutu kuli u bake, kakuli u tomile lizazi la ka atula batu ka Muketiwa wa hae. Bakeñisa kuli Paulusi “na ba taluseza [taba ye nde ya ka, NW] za Jesu,” bateelezi ba hae ne ba zibile kuli n’a talusa kuli Kreste n’a ka ba yena Muatuli y’o. (Likezo 17:18; Joani 5:22, 30) Pulelo ya ku baka ne i nyemisize ba tuto ya Epikure, baituti ba za bupilo bwa Sigerike ne ba kona ku amuhela lipulelo za ku sa shwa kono isiñi za lifu ni zuho. Ka mo ku bonahalela, ka ku swana sina ba bañata cwale ba ba hana taba ye nde, ba bañwi ne ba bulezi kuli: ‘Lu ka teeleza ku wena ka nako ye ñwi.’ Kono muatuli Denisi ni ba bañwi ne ba fitile fa ku ba balumeli.
Linzwi la Mulimu la Sebeza ka M’ata mwa Korinte
13. Paulusi n’a ipabalela cwañi mwa bukombwa, mi ki sifi sa mwa lizazi la cwale se si swana ni seo se lu fumana?
13 Paulusi a ya kwa Korinte, ili muleneñi o mutuna wa naha ya Akaya. (18:1-11) Teñi k’o a fumana Akila ni Prisila, ba ne ba tile muta Sesare Klaude na file taelo ya kuli Majuda ba ne ba si bayahi ba puso ya Siroma ba zwe mwa Roma. Ka ku ipabalela ili yena mwa bukombwa, Paulusi a eza litende ni bona bo sinyalana ba babeli bao ba Sikreste. (1 Makorinte 16:19; 2 Makorinte 11:9) Ku pumaka ni ku luka boya bwa puli bo bu tiile ne li musebezi o tata. Ka ku swana, Lipaki za Jehova ba taleleza butokwi bwa bona bwa kwa mubili ka mubeleko wa kwa nama, kono musebezi wa bona o mutuna ki bukombwa.
14. (a) Ka ku talimana ni twaniso ye ne i zwelapili ku zwelela kwa Majuda mwa Korinte, ki sifi seo Paulusi n’a si ezize? (b) Paulusi n’a tiisizwe kamukwaufi kuli u swanela ku siyala mwa Korinte, mi batu ba Jehova ba etelelwa kamukwaufi kacenu?
14 Majuda ba mwa Korinte ba zwelapili ku bulela ka ku nyefula Paulusi ha nze a zibahaza Bumesia bwa Jesu. Kacwalo a tutula liapalo za hae ili ku itusa mwa buikalabelo kwa neku la bona ni ku kalisa ku ezeza mikopano mwa ndu ya Titius Justusi, mwendi ne li Muroma. Ba bañata (ku kopanyeleza cwalo ni ya n’a li muzamaisi wa sinagoge Krispo ni ba ndu ya hae) ne ba fitile fa ku ba balumeli ba ba kolobelizwe. Haiba sitoyo sa Majuda ne si tahisize kuli Paulusi a kakanye ka za ku siyala mwa Korinte, ku honona ne ku felile muta Mulena n’a mu taluselize mwa pono kuli: ‘U si ke wa saba. Zwelapili ku bulela, kakuli ni inzi ni wena mi ha ku na mutu ya ka ku eza maswe. Ni na ni batu ba bañata mwa muleneñi mo.’ Kacwalo Paulusi a zwelapili ku luta linzwi la Mulimu teñi m’o, ka butelele bwa nako hamoho ye fita fa silimo ni likweli ze silezi. Nihaike kuli batu ba Jehova ha ba amuheli lipono cwale, tapelo ni ketelelo ya moya o kenile li ba tusa ku eza likatulo ze swana ili ze butali ze ama misebezi ya Mubuso.
15. Ki sifi se ne si ezahezi Paulusi ha na isizwe fapil’a Mubusisi Galio?
15 Majuda ba isa Paulusi ku Mubusisi Junius Galio. (18:12-17) Ba talusa kuli Paulusi na luta batu lituto ze si za ka mulao—ili tamilikezo ya buhata yeo baluti ba Sigerike ba i eza cwale kwa neku la Lipaki za Jehova. Galio na lemuhile kuli Paulusi n’a si na mulatu ni o mukana wa ku ba mutu ya maswe ni kuli Majuda ne ba sa zoteli buiketo bwa Roma kamba mulao wa ona, kacwalo a ba lundula. Bashalimeli ha ne ba natile Sostene, muzamaisi yo munca wa sinagoge, Galio na si ka ba hanisa, mwendi ka ku hupula kuli yena ya na bonahala ku ba mushamiliketi wa mufilifili wa ku lwanisa Paulusi n’a fiwa se ne si mu swanela.
16. Ki kabakalañi ha ne ku li ko ku lukile kuli Paulusi a kute milili ya hae bukuswani ka ku ama kwa buitamo?
16 Paulusi a f’ula fa likamba la Aegea la Senkreya ni ku liba kwa Efese, ili muleneñi mwa Asia Minor. (18:18-22) Pili musipili wo u si ka kalisa kale ‘a kuta milili ya hae kuli i be ye mikuswani, kakuli n’a na ni buitamo bo buñwi.’ Ha ku si ka taluswa ka za haiba Paulusi n’a ezize buitamo b’o pili a si ka fita kale fa ku ba mulateleli wa Jesu kamba kuli mwendi ao ne li ona makalelo kamba mafelelezo a nako ya buitamo. Bakreste ha ba yo mwatas’a Mulao, kono ne u filwe ki Mulimu mi ne u kenile, mi ne ku si na nto ni ye kana ye ne ili ya buezalibi ka za buitamo bo bu cwalo. (Maroma 6:14; 7:6, 12; Magalata 5:18) Mwa Efese, Paulusi a nahanisisana ni Majuda, ni ku sepisa kuli u ka kuta haiba ne li tato ya Mulimu. (Yona sepiso yeo ne i talelelizwe hamulaho.) Ku kutela kwa hae kwa Antioke wa Siria ne ku felize musipili wa hae wa bubeli wa bulumiwa.
Linzwi la Jehova li Sebeza ka M’ata mwa Efese
17. Ka ku ama kwa kolobezo, ki litaelo lifi zeo Apolosi ni ba bañwi ne ba li tokwa?
17 Paulusi ka bubebe a kalisa musipili wa hae wa bulalu wa bulumiwa (bukaufi ni 52-56 C.E.). (18:23–19:7) Ka nako ye swana mwa Efese, Apolosi n’a luta ka za Jesu kono n’a ziba fela za kolobezo ya Joani ya swanisezo ya ku baka kwa libi za ku loba bulikani bwa Mulao. Prisila ni Akila “ba mu taluseza Nzila ya Mulimu, ku fita mw’a n’a i zibela pili,” mwendi ka ku mu taluseza kuli ku kolobezwa sina mwa na ezelize Jesu ne ku kopanyeleza cwalo ni kuli mutu a nweliswe mwa mezi ni ku amuhela ku sululwa kwa moya o kenile. Hamulaho wa kezahalo ya ku kolobezwa ka moya o kenile fa Pentekonta ya 33 C.E., mañi ni mañi ya na kolobelizwe ka kolobezo ya Joani n’a na ni ku kolobezwa hape mwa libizo la Jesu. (Mateu 3:11, 16; Likezo 2:38) Hamulaho mwa Efese, ibata iba banna ba Sijuda ba 12 ba ne ba kolobelizwe ka kolobezo ya Joani “ba kolobezwa ka Libizo la Mulena Jesu” ili ona ku kolobezwa fela lwa bubeli ko ku ñozwi mwa Mañolo. Paulusi ha s’a beile mazoho fahalimw’a bona, ba amuhela moya o kenile ni lisupo za ka makazo ze peli ze bonisa ku amuhelwa ku zwelela kwa lihalimu—ili ku bulela lipuo ni ku polofita.
18. Ki kakai k’o Paulusi n’a file bupaki ha na inzi mwa Efese, mi ki lifi ze ne li zwile mwateñi?
18 Paulusi kaniti luli n’a patehile mwa Efese, ili muleneñi o ne u na ni ba ba pila teñi ba ba fita fa 300,000. (19:8-10) Tempele ya ona ya mulimu wa musali ya bizwa Artemis (Diana) ne li ye ñwi ya lika ze makaza ze supile za lifasi la kwaikale, mi sibaka sa ona sa lipapali ne ku kona ku ina teñi batu ba ba fita fa 25,000. Mwa sinagoge, Paulusi ‘a itusisa manzwi a susuezo’ ka ku fa litaba ze kolwisa kono a zwa ku bona muta ba bañwi ha ne ba bulezi ka ku nyefula Tuto yeo, kamba mukwa wa bupilo o tomile fa tumelo ku Kreste. Ka lilimo ze peli, Paulusi a bulela ka zazi ni zazi mwa sikolo sa Tirano, mi “Linzwi” la yandulukela kwa sikiliti sa Asia.
19. Ki sifi se ne si ezahalile mwa Efese se ne si tisize kuli ‘linzwi la Jehova li zwelepili ku hula ni ku sebeza ka m’ata teñi k’o?’
19 Mulimu n’a bonisize kuli n’a lumelela musebezi wa Paulusi ka ku mu konisa ku folisa matuku ni ku leleka madimona. (19:11-20) Kono bana ba bashimani ba muprisita yo mutuna Skeva ne ba palezwi ku leleka sidimona ka ku itusisa libizo la Jesu bakeñisa kuli ne ba sa yemeli Mulimu ni Kreste. Mane ne ba holofalizwe ki yena mutu y’o ya na unjamwi ki sidimona! Seo ne si sabisize batu, mi “Libizo la Mulena [Jesu, NW] la lumbwa.” Bao ba ne ba fitile fa ku ba balumeli ba zwa kwa likezo za bona za mabibo ni ku cisa libuka za bona fa nyangela ili zeo ka mo ku bonahalela ne li na ni manzwi a ku ambelela ni mikwa ya mabibo. “Linzwi la Mulena la hula cwalo, la sebeza ka mata,” ko na mwa n’a ñolezi Luka. Kacenu, hape, batanga ba Mulimu ba tusa batu mwa ku ikayutula kwa susuezo ya madimona.—Deuteronoma 18:10-12.
Mufilifili o Tiswa ki Bulapeli u Fita fa ku Palelwa
20. Ki kabakalañi bambuti ba silivera mwa Efese ha ne ba tisize mufilifili, mi ne u felizwe kamukwaufi?
20 Lipaki za Jehova kamita se ba talimani ni likwata za balwanisi, mi ne ku li cwalo ni kwa Bakreste ba mwa Efese. (19:21-41) Balumeli ha ne ba nze ba ekezeha, Demetriusi ni bambuti ba bañwi ba lika za silivera ne ba sa fumani mali kakuli ne li batu ba sikai fela ba ne ba leka maswaniso a bona a mulimu wa musali wa lupepo ili y’o n’a na ni mazwele a mañata ili Artemis. Ka ku susuezwa ki Demetriusi, sikwata sa balwanisi s’a nga balikani ba Paulusi bo Gayusi ni Aristarko ni ku ba tisa mwa sibaka sa lipapali, kono balutiwa ne ba si ka lumeleza Paulusi kuli a ye mwateñi. Ni manduna ba bañwi ba mikiti ni lipapali ba kupa kuli a si ke a nga muhato o cwalo o na ni kozi. Ka lihora ze bat’o ba ze peli, sikwata seo sa balwanisi sa huwa kuli: “Ki yo mutuna Diana wa Maefese!” Kwa nalule-lule, muñoli wa kuta ya muleneñi (ili ya na etelela tamaiso ya puso ya mwa sibaka) a bulela kuli bona bambuti bao ba kona ku isa muzeko wa bona ku mubusisi, ya filwe m’ata a ku fa likatulo, kamba taba ya bona i kona ku talimwa “mwa mukopano o lukela” wa bayahi ba naha. Hakusicwalo, Roma i kona ku fa mulatu bao ba ba mwa mukopano o fosahezi w’o kuli ne ba eza mifilifili. Ka seo, a ba lundula.
21. Ki mwa nzila ifi yeo Mulimu n’a fuy’ozi musebezi wa Paulusi, mi u fuy’ola cwañi wa Lipaki za Jehova kacenu?
21 Mulimu na tusize Paulusi mwa ku talimana ni litiko ze fitana-fitana ni ku fuy’ola buikatazo bwa hae mwa ku tusa batu kuli ba hane mafosisa a bulapeli ni ku amuhela niti. (Mu bapanye Jeremiah 1:9, 10.) Lu itumela hakalo kuli Ndat’a luna wa kwa lihalimu u fuy’ola musebezi wa luna ka nzila ye swana! Kacwalo, ona cwale sina mo ne ku inezi mwa lilimo za mwanda wa pili, ‘linzwi la Jehova li zwelapili ku hula ni ku sebeza ka m’ata.’
Ne Mu Ka Alaba Cwañi?
◻ Ki mutala mañi wa file Paulusi ka ku amuhela ketelelo ya moya o kenile?
◻ Ki ka mukwa ufi, ili o sa itusiswa ki batanga ba Jehova, w’o Paulusi n’a itusisize ona mwa ku ‘talusa ni ku bonisa’ litaba?
◻ Ki ku swana kufi ko ku mwahal’a muhato o ne u ngilwe fa ngambolo ya fa Areopago ni ku kutaza kwa Lipaki za Jehova?
◻ Paulusi n’a ipabalela cwañi ili yena mwa bukombwa, mi ki sifi se si swana ni sona seo mwa lizazi la cwale?
◻ Sina ka mwa na ezelize kwa neku la musebezi wa Paulusi, Mulimu sa fuy’ozi cwañi musebezi wa Lipaki za Jehova kacenu?
[Maswaniso a fa likepe 12, 13]
Linzwi la Jehova ne li sebeza ka m’ata mwa
1. Filipi
2. ni 3. Atene
4. ni 6. Efese
5. Roma
[Manzwi a bañi ba siswaniso]
Siswaniso No. 4: Manley Studios