Mu Sepe Jehova ni Linzwi la Hae
“Ba ba ziba Libizo la hao ba ka ku sepa.”—SAMU 9:10.
1. Ki kabakalañi ha lu sa kona ku ba ni buikolwiso ku Jehova ni Linzwi la hae mwa lizazi la luna la cwale?
MWA lifasi le la cwale, memo ya ku sepa Mulimu ni Linzwi la hae, Bibele, neikana ya bonahala ku sa sebeza ni ku tokwa buniti. Niteñi, butali bwa Mulimu bu se bu bonahalile ku ba bwa niti ni bo bu sebeza ka nako ye telele ye se fitile. Mubupi wa munna ni musali ki yena Musimululi wa linyalo ni lubasi, mi u ziba butokwa bwa luna hande hahulu ku fita mutu ufi kamba ufi. Sina ze mutomo zeo batu ba tokwa ha li si ka cinca, kacwalo linzila ze mutomo za ka mwa ku taleleza bona butokwi b’o li sa li ze swana. Nihaike kuli kelezo ya Bibele ye butali ne i ñozwi myanda-nda ya lilimo kwamulaho k’o, niteñi i sa fa ketelelo ye nde hahulu mwa ku kondisa mwa bupilo ni mwa ku tatulula butata. Ku i utwa ku tahisa tabo ye tuna—mane nihaiba mwa lifasi le la sayansi, la miinelo ye tatezani leo lu pila ku lona!
2. (a) Ki miselo ifi ye minde yeo ku utwa litaelo za Mulimu ku tahisize mwa bupilo bwa batu ba Jehova? (b) Ki lifi ze ñwi ze ekezehile zeo Jehova a sepisa bao ba ba ipeya ku mu utwa ni Linzwi la hae?
2 Ku sepa Jehova ni ku sebelisa likuka za Bibele ku tahisa lituso ze sebeza ka zazi ni zazi. Buniti bwa seo bu bonahala mwa bupilo bwa Lipaki za Jehova ba ba eza bolule-lule ku potoloha lifasi kamukana ba ba se ba bile ni buikolwiso ni bundume bwa ku sebelisa kelezo ya Bibele. Ku sepa Mubupi ni Linzwi la hae se ku bile nto ye konwa ku itingiwa kwa neku la bona. (Samu 9:9, 10) Ku ipeya ku utwa milao ya Mulimu ku ba bisize batu ba bande hahulu ka ku ama kwa bukeni, busepahali, ku sebeza ka t’ata, ku kuteka bupilo ni maluwo a ba bañwi, ni ku ba ni buitikanelelo mwa ku ca ni ku nwa. Ku tahisize lilato ni tuto ye swanela mwahal’a sikwenda sa lubasi—ili ku amuhela baenyi, ku ba ni pilu-telele, sishemo, ni ku swalela—hamohocwalo ni lika ze ñwi ze ñata. Ka ku fita fa sipimo se situna se ba konile ku tokolomoha miselo ye maswe ya bunyemi, sitoyo, bubulai, muna, sabo, buzwa, buikuhumuso, buhata, lusebo, buitamaeli, ni mikwa ye miñwi ye maswe. (Samu 32:10) Kono Mulimu u eza ze ñata hahulu ku fita fela ku sepisa ze zwa mwateñi ze nde ku bao ba ba buluka milao ya hae. Jesu n’a bulezi kuli bao ba ba latelela nzila ya Sikreste ne ba ka amuhela “mwa nako ya cwale, lika ze mwanda ku si li siñwi se ba siile, . . . bo-m’a bona, ni bana, ni masimu, hamoho ni ku nyandiswa; mi mwa linako ze taha, bupilo bo bu sa feli.”—Mareka 10:29, 30.
Mu Tokolomohe ku Sepa Butali bwa Silifasi
3. Ki butata bufi b’o Bakreste ba talimana ni bona ka linako ze ñwi, mwa ku zwelapili ku beya sepo ku Jehova ni Linzwi la hae?
3 Butata bwa mufuta wa mutu wo si ka petahala ki bwa kuli ba tengamela fa ku nyinyafaza kamba ku libala seo Mulimu a si tokwa. Ka bunolo ba kalisa ku nahana kuli ba ziba ka ku fitisisa kamba kuli butali bo bu zwelela kwa batu ba lifasi le ba ba itutile hahulu bu fitela kwahule bwa Mulimu, kuli bona bu zwezipili hahulu. Batanga ba Mulimu ni bona ba kona ku hulisa ona mubonelo wo, ka ku pila mwahal’a lona lifasi le. Kacwalo, ha fa memo ye lilato ya ku teeleza kwa kelezo ya hae, Ndat’a luna wa kwa lihalimu hape u kopanyeleza litemuso ze swanela ze li: “Mwan’a ka, u si ke wa libala milao ya ka, kono pilu ya hao i hupule litaelo za ka; kakuli ki zona ze ka ku ekeleza kwa mazazi ni kwa myaha, li ku ekeleze ni kwa buiketo. U sepe [Jehova, NW] ka pilu ya hao kaufela, mi u si ke wa tiyela fa butali bwa hao; u beye [Jehova, NW] mwa milelo ya hao kaufela, mi Yena u ka lukisa linzila za hao. U si ke wa ipona butali; Saba [Jehova, NW] mi u kauhane ni bumaswe.”—Liproverbia 3:1, 2, 5-7.
4. “Butali bwa lifasi le” ki bo bu yandulukile cwañi, mi ki kabakalañi ha bu li “butanya mwa meto a Mulimu”?
4 Butali bwa lifasi le bu fumaneha ka buñata mi ili ku zwelela kwa limbule ze ñata. Ku na ni likopano ze ñata kwa ku ituta teñi, mi “libuka ze ñolwa ki ze ñata, ha li na mo li felela.” (Muekelesia 12:12) Cwale nto ye twi ki information superhighway (mukwa w’o baitusisi ba likompyuta ba ambolisana ka ona ka linzila ze fapahana-fapahana fa likompyuta) ya ba likompyuta i sepisa ku fa litaba ze ñata hahulu ibata iba mwa litaba lifi kamba lifi. Kono ku kona ku fumana yona zibo yeo kaufela ha ku bisi lifasi ku ba le li butali ni ku fita mi ha ku tatululi butata bwa lona. Ka ku fapahana, muinelo wa mwa lifasi u ba bumaswe hahulu-hulu ka zazi ni zazi. Ka ku utwahala, Bibele i lu bulelela kuli “butali bwa lifasi le, ki butanya mwa meto a Mulimu.”—1 Makorinte 3:19, 20.
5. Ki kelezo ifi yeo Bibele i fa ka ku ama kwa “butali bwa lifasi”?
5 Mwahal’a kalulo ye ya mafelelezo ya mazazi a maungulelo, ku libelezwi fela kuli mupumi yo mutuna, Satani Diabulosi, u ka tahisa buhata bo buñata ili ku lika ku fokolisa buikolwiso ka za buniti bwa Bibele. Batu ba tuto ya ku bata-batisisa milatu mwa Bibele ba tahisize libuka ze atile ze kabangisa fela ili ku hononisa buniti ni ku konwa ku itingwa kwa Bibele. Paulusi n’a lemusize Bakreste sina yena kuli: “Wena Timotea, buluka he s’o beilwe mwa pabalelo ya sona; pima litaba ze si na tuso, za ku nyefula, ni likañi za zibo ye ba li ki zibo, bo hasi yona; Ba bañwi ka ku i lumela, kihona ba keluhile tumelo.” (1 Timotea 6:20, 21) Bibele i zwelapili ku lemusa kuli: “Mu tokomele, mutu a si ke a mi swasa ka tuto ya butali, ni ka ku mi shemba ka ze si na tuso, a mi ise ka litaba ze ba fanana batu ka mulomo, ni ka lituto za lifasi za makalelo, isi ka Kreste.”—Makolose 2:8.
Mu Lwanise Tengamo ya ku Honona
6. Ki kabakalañi ku ba ni maseme ha ku li ko ku tokwahala mwa ku tibela ku honona ku kena mwa lipilu za luna?
6 Mukwa o muñwi wa bukalembeshwa wa Diabulosi ki ku tahisa ku honona mwa minahano. Ki ya iteekezi ka nako kaufela ku bona bufokoli mwa tumelo ni ku landalala ku bona. Ufi kamba ufi ya sa ipumani mwa ku honona u swanela ku hupula kuli ya tisa ku honona ko ku cwalo ki yena ya n’a bulelezi Eva kuli: “Kana ki niti kuli Mulimu u ize: Mu si ke mwa ca likota kaufela ze mwa simu?” Muliki y’o ha sa z’o mu tahiseza ku honona mwa munahano wa hae, muhato o n’o tatami ne li ku mu bulelela buhata, ili bwa n’a lumezi. (Genese 3:1, 4, 5) Kuli tumelo ya luna i si ke ya sinyiwa ki ku honona sina ya Eva, lu tokwa ku ba ni maseme. Haiba ku hononanyana ku kalisize ku ba mwa pilu ya mina ka za Jehova, Linzwi la hae, kamba kopano ya hae, m’u nge mihato ya ka bubebe ku zwisa ku honona k’o pili ku si ka fita kale fa ku bola ili ku ba nto ye kona ku sinya tumelo ya mina.—Mu bapanye 1 Makorinte 10:12.
7. Ki sifi se si konwa ku eziwa ili ku zwisa ku honona?
7 Ki sifi se si konwa ku eziwa? Hape, kalabo ki ku sepa Jehova ni Linzwi la hae. “Mutu ku mina h’a tokwa butali, a bu kupe ku Mulimu ya fanga batu kamukana ka bufani bo butuna, a sa kanani; mi u ka bu fiwa. Kono a kupe ka tumelo, a si ke a bilaela ka se siñwi; kakuli ya bilaela u swana sina liputu la liwate, le li zukuzwa ki moya, le li fukisezwa kafa ni kafa.” (Jakobo 1:5, 6; 2 Pitrosi 3:17, 18) Kacwalo tapelo ye buniti ku Jehova ki ona muhato wa pili. (Samu 62:8) Ku zwa f’o, mu si ke mwa liyeha ku kupa tuso ku zwelela kwa baokameli ba ba lilato mwa puteho. (Likezo 20:28; Jakobo 5:14, 15; Juda 22) Ba ka mi tusa ku fumana simbule sa ku honona kwa mina, ili ko ku konwa ku tiswa ki buikuhumuso kamba minahano ye miñwi ye fosahalile.
8. Mihupulo ya bukwenuheli i kalisanga cwañi hañata, mi ki ifi tatululo?
8 Kana ku bala kamba ku teeleza kwa mihupulo ya bakwenuheli kamba minahano ya silifasi ku tahisize ku honona ko ku li sifanu? Ka butali, Bibele i eleza kuli: “Tundamena ku itahisa ku Mulimu unz’o lumelelwa, u li mubeleki ya sa nyazwi, ya aba Linzwi la niti ka mukwa o lukile. Kono u hane litaba za ku buabua ko ku si na tuso, za butu fela; ba ba ya ka zona ba ekeza kwa bunyefuli. Manzwi a bona a ka yepa sina silonda.” (2 Timotea 2:15-17) Ki ko ku lemuseha kuli ba bañata ba ba se ba bile bonalimai ba bakwenuheli ne ba kalisize mwa nzila ye fosahalile pili ka ku bilaela ka za m’o ne ba ikutwela ku ngelwa mwa kopano ya Jehova. (Juda 16) Ku nyaza litumelo ne ku tile hasamulaho. Sina mualafi ya li mupazuli h’a nga muhato ka bubebe ku zwisa silonda, mu eze ka bubebe ku zwisa mwa munahano tengamo ifi kamba ifi ya ku tongoka, ku sa kolwa ka mo li ezezwa lika mwa puteho ya Sikreste. (Makolose 3:13, 14) Mu zwise nto ifi kamba ifi ye hulisa ku honona ko ku cwalo.—Mareka 9:43.
9. Muezezo o munde wa teokratiki u ka lu tusa cwañi ku buluka tumelo ye nde?
9 Mu kumalele ka ku tiya ku Jehova ni kopano ya hae. Ka busepahali mu likanyise Pitrosi, ili y’o na bulezi ka ku tiya kuli: “Mulena, lu ka ya ku mañi? U na ni manzwi a bupilo bo bu sa feli.” (Joani 6:52, 60, 66-68) Mu be ni tomahanyo ye nde ya ku ituta Linzwi la Jehova ilikuli mu buluke tumelo ya mina inze i tiile, sina tebe ye tuna, ye kona “ku tima masho kaufela a’ tuka, a ya maswe.” (Maefese 6:16) Mu be ba misebezi mwa bukombwa bwa Sikreste, ili ku abana ka lilato lushango lwa Mubuso ni ba bañwi. Ka zazi ni zazi, mu nahane ka buitumelo ka mo Jehova a mi fuyaulezi. Mu itumele kuli mu na ni zibo ya niti. Ku eza ona lika zeo kaufela ka muezezo o munde wa Sikreste ku ka mi tusa ku fumana tabo, ku itiisa, ni ku siyala mu sa hononi.—Samu 40:4; Mafilipi 3:15, 16; Maheberu 6:10-12.
Ku Latelela Ketelelo ya Jehova mwa Linyalo
10. Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa hahulu ku talimela ku Jehova kwa neku la ketelelo mwa linyalo la Sikreste?
10 Mwa ku lukisa kuli munna ni musali ba pile hamoho sina bosinyalana, Jehova n’a si ka lela fela kuli ba taze lifasi-mubu ka ku itikanelela kono hape ilikuli ba ekeze tabo ya bona. Nihakulicwalo, sibi ni ku sa petahala li tisize butata bo butuna mwa swalisano ya linyalo. Bakreste ha ba si ka banduka ku zona zeo, bakeñisa kuli ni bona ha ba si ka petahala mi ba talimana ni lisineneketo za mwa bupilo bwa mwa lizazi la cwale. Niteñi, ka ku ya ka sipimo seo ba sepile ka sona Jehova ni Linzwi la hae, Bakreste ba kona ku kondisa hande lika mwa linyalo ni mwa ku hulisa bana. Mwa linyalo la Sikreste ha ku na sibaka sa mikwa kamba likezo za silifasi. Linzwi la Mulimu li lu eleza kuli: “Linyalo li kutekiwe kwa batu kaufela, mi bulobalo bu tokwe masila; kakuli Mulimu u ka atula mahule ni ba ba buka.”—Maheberu 13:4.
11. Mwa ku tatulula butata bwa mwa linyalo, ki sifi seo sibeli sa bosinyalana ba swanela ku lemuha?
11 Linyalo le li talelezwa ka ku ya ka kelezo ya Bibele li na ni muinelo wa lilato, buitamo, ni silelezo. Munna hamohocwalo ni musali ba utwisisa ni ku kuteka sikuka sa butoho. Muta butata bu zuha, hañata bu tiswa ki ku keshebisa ni ku sa sebelisa kelezo ya Bibele mwa miinelo ye miñwi. Mwa ku tatulula butata bo bu sa feli, ki kwa butokwa kuli sibeli sa bosinyalana ba talimisise ka busepahali kuli butata ki bufi luli ni ku tatulula se si bu tisa mwa sibaka sa miinelo ye bu bonahaza. Haiba lipuhisano cwanoñu fa li isize kwa ku lumelelananyana kamba ku sa lumelelana, bosinyalana ne ba kana ba kupa tuso ya ka ku tokwa sobozi ye zwelela ku muokameli ya lilato.
12. (a) Ki fa butata bufi bo bu atile mwa linyalo fo Bibele i fa kelezo? (b) Ki kabakalañi ha ku na ni butokwi kwa neku la bubeli bwa bosinyalana ku eza ka mo Jehova a tokwela?
12 Kana butata bu ama ku ambolisana, likute kwa neku la maikuto a yo muñwi, likute kwa butoho, kamba ka mo likatulo li ezezwa? Kana bu ama ka mo bana ba hulisezwa, kamba buitikanelelo bwa mwa butokwi bwa tobali? Kamba kana ki tomahanyo ya ze lekwa za lubasi, ku ishumusa, liswalisano, haiba musali u swanela ku kena mubeleko, kamba ko mu ka pila? Ku si na taba kuli butata ki bufi, Bibele i fa kelezo ye sebeza ibe ka ku nonga luli fa taba ka milao kamba ka ku sa nonga ili ka likuka. (Mateu 19:4, 5, 9; 1 Makorinte 7:1-40; Maefese 5:21-23, 28-33; 6:1-4; Makolose 3:18-21; Tite 2:4, 5; 1 Pitrosi 3:1-7) Muta sibeli sa bosinyalana ba tokolomoha ku bata lika za buitati ni ku tuhelela lilato ku bonahala fa sipimo se si tezi mwa linyalo la bona, tabo ye tuna ni ku fita i ka ba teñi. Ku lukela ku ba ni takazo ye eshula kwa neku la bosinyalana ba babeli ya kuli ba eze licinceho ze tokwahala, ku eza lika ka mo Jehova a tokwela. “Ya tokomela linzwi u ka konda, mi ya sepile [Jehova, NW] u filwe mbuyoti.”—Liproverbia 16:20.
Ba Banca—Mu Teeleze kwa Linzwi la Mulimu
13. Ki kabakalañi ha ku si ko ku bunolo kwa Bakreste ba banca ku hula ka tumelo ye tiile ku Jehova ni Linzwi la hae?
13 Haki ko ku bunolo kwa Bakreste ba banca ku hula ka ku tiya mwa tumelo lifasi le li maswe li nze li ba potolohile. Libaka le li ñwi ki la kuli “lifasi kamukana li lapalezi mwatas’a ya maswe,” Satani Diabulosi. (1 Joani 5:19) Ba banca ba mwatas’a ku tasezwa ki sila se se si maswe se si kona ku ezisa bumaswe ku bonahala bunde. Mubonelo wa kuli ni bata ku ba wa pili, litakazo za buitati za ku ipahamisa, takazo ye tuna ya za muzamao o maswe ni situhu, ni ndongwamo ye si ya ka taho ya ku bata minyaka—kaufela zona zeo li fita hamoho fa ku ba muhupulo u li muñwi, o atile o talusizwe mwa Bibele sina “moya o nz’o sebeza mwa bana ba ba ikanyisa.” (Maefese 2:1-3) Ka mano Satani u hulisize ona “moya” wo mwa libuka za tuto za kwa likolo, mwa buñata bwa lipina, bwa lipapali, ni ze fumaneha mwa mifuta ye miñwi ya ku itabisa. Bashemi ba tokwa ku iteekela ku zwisa zona likukuezo ze cwalo ka ku tusa bana ba bona kuli ba hule ba nze ba sepile Jehova ni Linzwi la hae.
14. Ba banca ba kona cwañi ku “saba litakazo za kwa bucaha”?
14 Paulusi n’a file kelezo ya bushemi ku mulikan’a hae yo munyinyani Timotea kuli: “Saba litakazo za kwa bucaha; kono u tundamene ze lukile, ni tumelo, ni lilato, ni kozo, hamoho ni batu kaufela ba ba lapela Mulena ka pilu ye kenile.” (2 Timotea 2:22) Hailif’o haki “litakazo za kwa bucaha” kaufela ze maswe, ba banca ba swanela ku “saba” ku zona ili ku talusa kuli ha ba swaneli ku lumeleza zona lika zeo ku ba ze nga hahulu nako ya bona, ili ku siya nako ye nyinyani kwa lindongwamo za silumeli, haiba i ba teñi. Nihaike kuli haki ze fosahalile luli, papali ye zindisa mubili, lipapali ze ñwi, lipina, ku itabisa, lika za ku ikatuluseza teñi, ni ku pota li kona ku ba siteo haiba li fita fa ku ba lika za butokwa mwa bupilo. Mu sabe ka ku tala kwa lingambolo ze si na mulelo, ku heluma, kwa takazo ya tobali ye si ya ka taho, kwa ku ba bo-suta-ni-fiyele ni ku tokwa za ku eza, ni kwa ku tongoka ka za ku sa utwisiswa ki bashemi ba mina.
15. Ki lika lifi ze kona ku ezahala mwa mandu kwa mukunda ili ze kona ku tahisa kuli mikulwani ba pile bupilo bwa namutwakubili?
15 Mane nihaiba kwa mukunda mwa ndu, ne ku kana kwa ba ni muinelo o lubeta ku ba banca. Haiba ku buhiwa lipapali za fa TV ni lividio za muzamao o maswe ni za bukebenga, takazo ya ku eza ze maswe neikana ya caliwa. (Jakobo 1:14, 15) Bibele i eleza kuli: “Mina ba ba lata [Jehova, NW], mu toye bumaswe.” (Samu 97:10; 115:11) Jehova wa ziba haiba mutu ufi kamba ufi u lika ku pila bupilo bwa namutwakubili. (Liproverbia 15:3) Mina mikulwani ba Sikreste, ha mu talime mwa muzuzu wa mina. Kana mu pahekile maswaniso a ba culoki ba lipapali kamba ba lipina ili ba muzamao o maswe, kamba kana mu beile fa ngandaleza lika ze susueza hande ili ze kona ku mi hupuza ka bubebe lika ze nde? (Samu 101:3) Kana mu na ni liapalo ze itikanelezi, mo mu beya liapalo za mina, kamba kana libyana za mina ze ñwi li bonahaza mitinelo ye tulile tikanyo ya lifasi le? Ka linzila ze sa lemusehi Diabulosi u kona ku mi swasa haiba mu lumeleza muliko wa ku lika ze maswe. Ka butali Bibele i eleza kuli: “Mu n’o iswala, mu libelele. Diabulosi, sila sa mina u nz’a zamaya sina tau ye lila ye bata ye i ka ca.”—1 Pitrosi 5:8.
16. Kelezo ya Bibele i kona ku tusa cwañi mukulwani ku tahisa kuli mañi ni mañi ya amiwa a tabe ka bona?
16 Bibele i mi bulelela kuli mu tokomele ka za bao mu twaelani ni bona. (1 Makorinte 15:33) Balikani ba mina ba swanela ku ba bao ba ba saba Jehova. Mu si ke mwa tulwa ki sineneketo ya balikani. (Samu 56:11; Liproverbia 29:25) Mu ipeye ku utwa bashemi ba mina ba ba saba Mulimu. (Liproverbia 6:20-22; Maefese 6:1-3) Mu bate ketelelo ni susuezo kwa maeluda. (Isaya 32:1, 2) Mu beye munahano ni meto a mina fa lika za butokwa ni likonkwani za kwa moya. Mu bate libaka za ku eza zwelopili ya kwa moya ni ku abana mwa misebezi ya puteho. Mu itute ku ba ni miswalo. Mu hule ka ku tiya ni ka buikangulo mwa tumelo, mi cwale mu ka bonahaza kuli mu batu sakata—ba ba swanelwa ki bupilo mwa lifasi le linca la Jehova! Ndat’a luna wa kwa lihalimu u ka tabiswa ki mina, bashemi ba mina ba fa lifasi-mubu ba ka taba ka mina, mi mizwale ni likaizeli ba mina ba Sikreste ba ka susuezwa ki mina. Seo ki sona sa butokwa!—Liproverbia 4:1, 2, 7, 8.
17. Ki lituso lifi ze taha ku bao ba ba sepile Jehova ni Linzwi la hae?
17 Mwa pulelo ya liloko walisamu n’a buyelezwi ku ñola kuli: “[Jehova, NW] u ka fa sishemo, ni kanya; h’a timi ba ba zamaya mwa niti mpo ifi kamba ifi. Wena [Jehova, NW] wa limpi, mbuyoti i filwe mutu ya ku sepa.” (Samu 84:11, 12) Ee, tabo ni ku kondisa lika, isiñi maswabisa ni bupalelwi, ki zona ze ka tahela bao kaufela ba ba sepile Jehova ni Linzwi la hae, Bibele.—2 Timotea 3:14, 16, 17.
Ne Mu ka Alaba Cwañi?
◻ Ki kabakalañi Bakreste ha ba sa swaneli ku beya sepo ya bona mwa “butali bwa lifasi le”?
◻ Ki sifi se si swanelwa ku eziwa haiba mutu a ipumana mwa ku honona?
◻ Ku eza lika ka mo Jehova a tokwela ku kona ku tahisa cwañi ku kondisa lika ni tabo mwa linyalo?
◻ Bibele i tusa cwañi mikulwani ku “saba litakazo za mwa bucaha”?
[Siswaniso se si fa likepe 19]
Bakreste ba sikuluhela ku Jehova ni Linzwi la hae, mi ba hana “butali bwa lifasi le” kuli ki butanya
[Siswaniso se si fa likepe 21]
Mabasi a sepile Jehova ni Linzwi la hae a kondisa hande lika ni ku ba ni tabo