Neba “Boni” Lika Zene Sepisizwe
“Ne . . . ba si ka amuhela ze ne ba sepisizwe, kono ne ba li boni li sa li kwahule.” —Maheb. 11:13.
1. Kunahanisisa lika zende zelusika bona kale kukona kulutusa cwañi? (Mubone siswaniso sesi fahalimu)
JEHOVA ulufile mpo yende hahulu. Mpo yeo ki buikoneli bwa kunahanisisa lika zelusaboni. Buikoneli bo, bulutusa kunyolelwa lika zekaezahala kwapili, kuitukiseza, ni kuambuka likozi. Jehova waziba lika zekaezahala kwapili mi ulubulelela zeñwi za lika zelukona kunyolelwa. Nihaike kuli halukoni kulibona, lwakona kulinahanisisa ni kuba ni sepo ya kuli likaezahala.—2 Makor. 4:18.
2, 3. (a) Kunahanisisa lika zekaezahala kwapili kukona kulutusa cwañi? (b) Ki lipuzo mañi zelukanyakisisa mwa taba ye?
2 Ki niti kuli fokuñwi lunahanisisanga lika zesike zaezahala. Ka mutala, musizana yo munyinyani ukona kuikumbuta kufufiswa ki kokwani yebizwa sipulumuki. Kono nto yeo haikonahali. Anna, mahe Samuele, naanahanisisize ka nzila yeshutana ni yeo. Naazwezipili kunahana za lizazi lanaakaisa mwanaa hae wa mushimani kwa tabernakele kuli ayo sebeza ni baprisita. Yeo nesi tolo feela. Kono neli nto yanaaikatulezi kueza. Kacwalo, kunahanisisa za lizazi leo nekutusize Anna kuli ataleleze sepiso yahae ku Jehova. (1 Sam. 1:22) Mi halunahanisisa lika za sepisize Jehova kuli ukalieza, lunahanisisa lika zekaezahala luli.—2 Pit. 1:19-21.
3 Batu ba Jehova babañata bababulezwi mwa Bibele, nebanahanisisanga lika zanaasepisize Mulimu. Kunahanisisa lika zeo nekubatusize cwañi? Mi lukona kutusiwa cwañi haiba lunahanisisa mobukabela bupilo bwaluna Mulimu hakataleleza lisepiso zahae?
TUMELO YABONA NEITIILE HANE BANAHANISISIZE ZENEKAEZAHALA KWAPILI
4. Ki kabakalañi Abele hanaakona kunahana ka za lika zenekaezahala kwapili?
4 Abele ki yena mutu wapili yanaanani tumelo mwa lisepiso za Jehova. Naaziba zanaabulezi Jehova ku noha, bo Adama ni Eva hase baezize sibi. Jehova naabulezi kuli: “Ni ka beya toyano mwahalaa mina, ni wena ni musali, ni mwahalaa peu ya hao ni peu ya musali; peu yeo i ka ku pyata toho, wena u i lume fa lisito.” (Gen. 3:14, 15) Abele naasazibi luli moneika talelelezwa sepiso yeo. Kono naanahanisisize hahulu ka za lika zanaabulezi Mulimu. Mwendi Abele naaipuzize kuli: ‘Ki mañi yakalumiwa ki noha kwa lisito ni kutusa batu kukutela kwa bupetehi?’ Abele naanani tumelo yakuli Jehova ukataleleza lisepiso zanaasepisize, mi hanaafile sitabelo, Jehova naaamuhezi sitabelo seo.—Mubale Genese 4:3-5; Maheberu 11:4.
5. Ki kabakalañi Enoke hanaatokwa kunahanisisa lika zenekaezahala kwapili?
5 Enoke ni yena, naanani tumelo yetiile ku Mulimu. Naapila mwahalaa batu babamaswe bane babulezi lika zeswabisa ka za Mulimu. Enoke naasusumelizwe kupolofita kuli Jehova naakataha “ni ba hae ba ba kenile ba ba eza likiti ze mashumi-shumi, ku to fitisa katulo fahalimwaa bona kaufela, ni ku fa banyefuli kaufela mulatu kabakala likezo za bona kaufela za bunyefuli ze ne ba ezize ka bunyefuli bwa bona, ni kabakala ze swabisa kaufela ze ne ba bulezi baezalibi ba banyefuli ka za hae.” (Juda 14, 15) Ki lika mañi zene mutusize kufa lushango ka bundume? Mwendi Enoke naanahanile monelikabela lifasi muta mañi ni mañi naka sebeleza Jehova.—Mubale Maheberu 11:5, 6.
6. Nuwe mwendi naanahanile lika mañi hamulaho wa Muunda?
6 Nuwe naanani tumelo ku Jehova, kacwalo naasika sinyiwa ka nako ya Muunda. (Maheb. 11:7) Mi bakeñisa tumelo yanaanani yona, Nuwe naafile matabelo a lifolofolo ku Jehova. (Gen. 8:20) Hamulaho wa Muunda, mwa lifasi kwa tala bumaswe hape. Nimrodi naakalile kubusa mi naabata kuli batu bakwenuhele Jehova. (Gen. 10:8-12) Kono Nuwe naasanani tumelo ni sepo. Ka kuswana ni Abele, Nuwe naanani buikolwiso bwa kuli nako yeñwi Mulimu naakafelisa sibi ni lifu. Mwendi Nuwe hape naanahanile ka za nako yeo nekusike kwaba ni babusi babasituhu. Niluna lwakona kunahanisisa lika zende zetuha liezahala!—Maro. 6:23.
NEBABONI LISEPIZO INZE LITALELEZWA
7. Bo Abrahama, Isaka, ni Jakobo nebanyolelwa kubona lika mañi?
7 Bo Abrahama, Isaka, ni Jakobo, nebakona kunahanisisa lika zende zekaezahahala kwapili. Jehova naabasepisize kuli macaba kaufela naaka fuyaulwa ka lusika lwabona. (Gen. 22:18; 26:4; 28:14) Mulimu hape naabasepisize kuli lusika lwabona nelukaba loluñata mi nelukapila mwa Naha ya Sepiso yende. (Gen. 15:5-7) Bakeñisa kuli bo Abrahama, Isaka, ni Jakobo, nebaziba kuli lisepiso za Jehova nelika talelezwa, nebakona kunahana inge kuli mabasi abona naasakalile kale kupila mwa naha yeo. Mane kuzwa feela ka nako yebaeza sibi bo Adama ni Eva, Jehova uzwezipili kutusa batanga bahae babasepahala kuutwisisa mo batu bakafitela fa kupetahala hape.
8. Ki nto mañi yenetusize Abrahama kuutwa Jehova ni kuba ni tumelo yetiile?
8 Bakeñisa kuli naanani tumelo ye tiile, Abrahama naautwile Jehova kusina taba ni kuli miinelo neli yetaata hahulu. Abrahama ni batu babañwi bane basepahala nebakona kunahana ka za lika zanaasepisize Jehova, nihaike kuli lisepiso zeo nelisika talelezwa ka nako yene basapila. Bibele ibulela kuli: “Ne ba li boni li sa li kwahule, mi ba li amuhela ka tabo.” (Mubale Maheberu 11:8-13.) Abrahama naaziba kuli Jehova naatalelelize lisepiso zahae mwa linako za kwamulaho, kacwalo naanani buikolwiso bwa kuli lisepiso kaufela za sepisize Jehova za kwapili ni zona nelikatalelezwa.
9. Kuba ni tumelo mwa lisepiso za Mulimu nekutusize cwañi Abrahama?
9 Bakeñisa kuli Abrahama naanani tumelo mwa lika zanaamusepisize Jehova, Abrahama naazwezipili kueza zanaa mubulelezi Jehova. Ka mutala, Abrahama naasiile ndu yahae mwa muleneñi wa Ure, mi mwa bupilo bwa hae kaufela naasika inelela mwa muleneñi ulimuñwi. Naaziba kuli mileneñi yeo neika sinyiwa bakeñisa kuli batu bane babusa mileneñi yeo nebasa sebelezi Jehova. (Josh. 24:2) Bo Abrahama, Abele, Enoke, Nuwe, ni babañwi, nebalumela mwa zuho, mi nebanyolelwa kubona nako yeo Jehova akabusa lifasi kaufela kuya kuile ka Mubuso wahae. Mubuso wo ki “muleneñi o na ni mitomo ya niti, o lalilwe ni ku yahiwa ki Mulimu.” (Maheb. 11:10) Batu bao hane banahananga za kupila fa lifasi kuya kuile, tumelo yabona ku Jehova neitiyanga hahulu.—Mubale Maheberu 11:15, 16.
10. Kunahanisisa lika zenekaezahala kwapili nekutusize cwañi Sara?
10 Sara musalaa Abrahama naanani tumelo yetiile mwa lisepiso za Jehova. Nihanaa kwanisize lilimo ze 90 inze asina bana, Sara naanyolezwi kubona nako yanaakaba ni mbututu. Sara mane naakona kunahana za kubona bana bahae inze baba sicaba sesituna. (Maheb. 11:11, 12) Ki kabakalañi Sara hanaanani buikolwiso bobucwalo? Kakuli Jehova naabulelezi muunaa hae kuli: “Ni ka mu fuyola, a be mahe macaba; mi ku yena ku ka zwa malena ba macaba.” (Gen. 17:16) Sina feela mwa naasepiselize Jehova, Sara apepa mwanaa mushimani ya bizwa Isaka. Makazo yeo neikolwisize Sara kulumela kuli lisepiso kaufela za Jehova nelika talelezwa. Niluna lwakona kutiisa tumelo yaluna haiba lunahanisisa lika zende zalusepisize Jehova.
NAAZWEZIPILI KUNAHANA ZA MUPUZO
11, 12. Ki nto mañi yenetusize Mushe kulata hahulu Jehova?
11 Mushe ni yena naanani tumelo mwa lisepiso za Jehova. Naahuliselizwe mwa Egepita sina mwanaa mulena. Kono bakeñisa kuli naalata hahulu Jehova kufita nto ifi kamba ifi, Mushe naasika ipatela maata kamba maluo. Naaitutile ka za Jehova kwa bashemi bahae ba Maheberu, ili bane bamulutile kuli Jehova naasepisize kulukulula Maheberu mwa butanga ni kubafa Naha ya Sepiso. (Gen. 13:14, 15; Ex. 2:5-10) Kabakala kunahanisisa hahulu za lisepiso zeo, Mushe naafitile fa kulata hahulu Jehova.
12 Bibele ilubulelela za naazwezipili kunahana Mushe, ili: “Ka tumelo, Mushe ha saa hulile, a hana ku bizwa mwanaa mukwae, mwanaa Faro, a iketela ku nyandiswa ni sicaba sa Mulimu ku fita ku ikola minyaka ya libi ye ina nako ye nyinyani, kakuli naa nga kuli ku shubulwa kwa hae ka ku ba Ya Tozizwe, ki bufumu bo bu fita maluwo a Egepita; kakuli naa talimezi kwapili kwa mupuzo wa naa ka amuhela.”—Maheb. 11:24-26.
13. Kunahanisisa hahulu lisepiso za Jehova nekutusize cwañi Mushe?
13 Mushe ulukela kuba yanaa nahanisisize hahulu za sepiso ya Jehova ya kulukulula Maheberu mwa butanga. Sina feela batanga ba Jehova babañwi, Mushe ni yena naaziba kuli Jehova ukalukulula batu kaufela kwa lifu. (Jobo 14:14, 15; Maheb. 11:17-19) Kacwalo, Mushe naautwisisize mo Jehova alatela batu. Taba yeo neitahisize kuli Mushe alate hahulu Jehova ni kuba ni tumelo yetiile kuyena. Tumelo yeo neimutusize kusebeleza Jehova mwa bupilo bwahae kaufela. (Deut. 6:4, 5) Nihaike kuli Faro naabata kubulaya Mushe, Mushe naasika saba. Naaziba kuli Jehova kwapili uka mufa mupuzo.—Ex. 10:28, 29.
MUNAHANISISE LIKA ZEUKAEZA MUBUSO WA MULIMU
14. Ki lika mañi ze banahananga batu babañwi?
14 Batu babañata banahananga za lika za kwapili, mi banahanisisanga za lika zesike zaezahala. Ka mutala, batu babañwi babali babotana banahananga kuli zazi leliñwi bakafuma mi habana kubilaezwa ki sesiñwi. Kono Bibele yona ibulela kuli bupilo mwa lifasi la Satani bukazwelapili kuba ni ‘matata ni maswabi.’ (Samu 90:10) Babañwi bona banahana kuli mibuso ya batu ikafelisa matata a lifasi. Kono Bibele ibulela kuli ki Mubuso feela wa Mulimu okaeza cwalo. (Dan. 2:44) Mi batu babañata banahana kuli lifasi halina kucinca ni kamuta. Kono Bibele ibulela kuli Mulimu uka sinya lifasi le limaswe le. (Zef. 1:18; 1 Joa. 2:15-17) Batu babanahana lika zeshutana ni zabulela Jehova, bakaswaba hahulu.
15. (a) Kunahanisisa lika za sepisize Mulimu kulutusa cwañi? (b) Ki nto mañi ye munyolelwa kueza kwapili?
15 Jehova ulusepisize lika zende kwapili. Halunahana za nako ya kwapili yeo, luikutwa kuba ni tabo mi lwakona kuba ni bundume bolutokwa kuli luzwelepili kusebeleza Jehova. Kana mwakona kuipona inze mueza lika za misepisize Jehova ibe kuli mukapila kwa lihalimu kamba fa lifasi? Haiba munyolelwa kupila kuya kuile fa lifasi, munahane momukaikutwela hamunze musebeza ni balikani bamina kuli mufetule lifasi kuba paradaisi. Baba misebelisa ki batu baba milata, kacwalo mwaikola bupilo. Mi batu kaufela bemupila ni bona, balata Jehova sina momu mulatela. Hamuna makulanu, munani maata, mi hakuna lika zemibilaeza. Munani tabo bakeñisa kuli mwakona kuitusisa buikonelo bwamina kwa kutusa babañwi ni kueza lika zelumbekisa Jehova. Mwendi mane mutusa batu babañwi babazusizwe kwa bafu kuli bafite fa kuziba Jehova. (Joa. 17:3; Lik. 24:15) Kunahanisisa lika zeo, haki kulola. Lika zeo kaufela likatalelezwa bakeñisa ze ibulela Bibele ka za lika zekaezahala kwapili.—Isa. 11:9; 25:8; 33:24; 35:5-7; 65:22.
MUAMBOLE KA ZA LIKA ZEMUNYOLELWA KUEZA KWAPILI
16, 17. Kuambola za lika zelunyolelwa kueza kwapili kukona kulutusa cwañi?
16 Halubulelela mizwale ni likaizeli baluna ba Sikreste zelubata kueza mwa lifasi lelinca, lwatusana kunahanisisa hande lika zende zekaezahala kwapili. Ki niti kuli haluziba luli zakaeza mañi ni mañi waluna. Kono haluambola za lika zelunyolelwa, lubonisa kuli lunani tumelo mwa lisepiso za Jehova. Ka nzila yecwalo, lwasusuezana kuli luzwelepili kusebeleza Jehova mwa linako zetaata ze, sina feela mwa naaezelize Paulusi ni mizwale bahae mwa Roma.—Maro. 1:11, 12.
17 Haiba munahana za lika za kwapili za sepisize Jehova, hamuna kuisa hahulu mamelelo kwa matata amina. Ka nako yeñwi, Pitrosi naanani lipilaelo, mi naabulelezi Jesu kuli: “Ha ku bone! Lu siile lika kaufela ni ku ku latelela; ki lika mañi luli ze lu ka fumana?” Jesu naabata kuli Pitrosi ni balutiwa babañwi banaali ni bona, banahane za lika zende zene bakaeza kwapili. Naa babulelezi kuli: “Mwanaa mutu ha ka ina mwa lubona lwa hae lwa kanya, ni mina ba ba ni latelezi mu ka ina fa mabona a lishumi ka a mabeli, mu atule masika a Isilaele a lishumi ka a mabeli. Mi mutu kaufela ya siile mandu kamba banyani kamba bahulwani kamba likaizeli kamba ndatahe kamba mahe kamba bana kamba masimu kabakala libizo la ka u ka amuhela ze ñata ni ku fita mi u ka ca saanda sa bupilo bo bu sa feli.” (Mat. 19:27-29) Kacwalo, Pitrosi ni balutiwa babañwi nebakona kunahana za nako yenebaka busa ni Jesu mwa lihalimu ni kutusa batu babasepahala babakapila fa lifasi kuli bafite fa kupetahala.
18. Ki kabakalañi hakuli kokunde kunahanisisa za nako yeo Jehova akataleleza lisepiso zahae?
18 Lunyakisisize lika zenetusize batanga ba Jehova kuba ni tumelo yetiile. Abele naanahanisisize za sepiso ya Jehova yakutahisa lika zende kwapili, mi kabakala tumelo yahae mwa sepiso yeo, Abele naaezize lika zenetabisize Jehova. Abrahama naanahanisisize za nako yeneika talelezwa sepiso ya Jehova ka za lusika lwahae, kacwalo autwa Jehova nihaike kuli nekuli taata kueza cwalo. (Gen. 3:15) Mushe naanyolezwi mupuzo wa naamusepisize Jehova, mi kueza cwalo nekumutusize kuba ni tumelo ku Jehova ni kumulata. (Maheb. 11:26) Halunahanisisa za nako yeo Jehova aka taleleza lisepiso zahae, tumelo yaluna ni lilato laluna ku Jehova likatiya. Mwa taba yetatama, lukanyakisisa nzila yeñwi ya mo lukona ku itusiseza mpo yezwa ku Mulimu yona ya kunahanisisa.