Ku K’a Ba ni Zuho ya Ba Ba Lukile
“Ni na ni sepo ku Mulimu, . . . ya kuli ku zuha kwa bafu ku ka ba teñi, kwa ba ba lukile ni ba ba si ka luka.”—LIKEZO 24:15.
1. Ki muinelo mañi o se u talimani ni batu kaufela haisali Adama ni Eva ba eza sibi?
“S’O KA fumana kaufela ku eza ka mazoho a hao, u si eze ka mata a hao. Kakuli mwa libita mo u ya, ha ku sa na musebezi, nihaili mulelo, kamba zibo, kamba butali.” (Muekelesia 9:10) Ka manzwinyana ao, a’ ketilwe hande, Mulena Salumoni ya butali u talusa muinelo o se u talimani ni lusika kamukana lwa mufuta wa mutu haisali ku zwiwa fa sibi sa bashemi ba luna ba pili, bo Adama ni Eva. Ku si na mwan’a moola, lifu kwa nalulelule se li mizize mañi ni mañi—mufumi ni mubotana, mulena ni mutu-tu fela, wa tumelo ni ya si na tumelo. Kaniti luli, lifu li “busize.”—Maroma 5:17.
2. Ki kabakalañi ba ba sepahala ba bañwi ha ne ba kana ba zwafile mwahal’a nako ye ya maungulelo?
2 Ku si na taba ni lizwelopili ze nca za sayansi ya za milyani, lifu li sa busa sina mulena mane ni kacenu. Hailif’o seo hasi komokisi, ba bañwi ne ba kana ba fitile fa ku zwafa ko kuñwi kwa nalulelule ha ne ba talimani ni sila seo sa ka nako ye telele. Ki kabakalañi? Kihona, kwamuhalo k’o mwa lilimo za ma-1920, Watch Tower Society ne i shaezi lushango lwa kuli “Bolule-lule ba ba pila cwale ha ba na ku shwa ni kamuta.” Bona bolule-lule bao ne ba k’a ba bomañi? Ki “lingu” ze bulezwi mwa lipulelo za Jesu ka za lingu ni lipuli. (Mateu 25:31-46) Bona ba ba swana sina lingu bao ne ba polofitilwe kuli ba k’a bonahala mwahal’a nako ya maungulelo, mi sepo ya bona neikaba bupilo bwa kamita fa lifasi-mubu le li li paradaisi. Nako ha ne inze i ya, batu ba Mulimu ne ba fumani kutwisiso ye nde ni ku fita ya mayemo a “lingu” zeo mwa milelo ya Jehova. Ne ku lemuhilwe kuli bona bao ba ba ipeya ku utwa ne ba na ni ku bonwa ka ku fapahana ni “lipuli” ze sinundwe, mi hamulaho wa ku yundiswa kwa bao ba ba bulezwi mwamulaho, lingu ne li k’a ca sanda sa liluko la fa lifasi-mubu la Mubuso o ne u lukiselizwe bona.
Ku Kubukanya Ba Ba Swana Sina Lingu
3. Batu ba Mulimu ba tomile mamelelo fa musebezi mañi haisali ku zwiwa ka 1935?
3 Ku kala ka 1935, “mutanga ya sepahala” se a tomile mamelelo fa ku fumana ba ba swana sina lingu ba ba cwalo ni ku ba tisa mwa kopano ya Jehova. (Mateu 24:45; Joani 10:16) Bona Bakreste bao ba ba konwa ku lutiwa ba fitile fa ku lemuha kuli Jesu cwale wa busa mwa Mubuso wa kwa lihalimu wa Jehova ni kuli nako i sweli ku atumela ka bubebe ya mafelelezo a muinelo wo wa linto ni ku tahiswa kwa lifasi le linca leo ku lona ku k’a yaha ku luka. (2 Pitrosi 3:13; Sinulo 12:10) Mwa lifasi le linca leo, manzwi a’ susueza a Isaya a k’a talelezwa a’ li: “U mizize lifu ku ya ku ile.”—Isaya 25:8.
4. Nihaike kuli ka buniti ne ba sepa ku bona bubusi bwa Jehova ha bu bub’aniswa fa Armagedoni, ki sifi se si ezahezi ku ba bañata ba lingu ze ñwi?
4 Bakeñisa kuli mafelelezo a lifasi la Satani a fakaufi hahulu, Bakreste ba ba swana sina lingu ne ba ka ikola hahulu ku pila ku y’o fita f’o bulena bwa Jehova bu bub’aniswa mwahal’a ñalelwa ye taha ku Babilona yo Mutuna ni likalulo ze ñwi za lifasi la Satani. (Sinulo 19:1-3, 19-21) Ku ba bañata, ha ku si k’a ba cwalo. Ba bañata ba ne ba na ni sepo ya ku ba mwahal’a “bolule-lule” ba ne ba si ke ba shwa ni kamuta se ba shwile luli. Ba bañwi ne ba bulaezwi tumelo mwa litolongo ni minganda ya tukufazo kamba ka ku bulaiwa ki ba bulapeli ba ba ngangatezi litoho. Ba bañwi se ba shwezi mwa likozi kamba ze twi ki limbule za ka taho—ili mapongo ni busupali. (Samu 90:9, 10; Muekelesia 9:11) Ka mo ku bonahalela fela, ba bañata ba k’a shwa pili mafelelezo a si k’a taha kale. Bona ba ba cwalo ba k’a bona cwañi talelezo ya sepiso ya lifasi le linca leo ku lona ku k’a yaha ku luka?
Sepo ya Zuho
5, 6. Ki nako ya kwapili ye cwañi ye li teñi kwa neku la ba ba na ni sepo ya fa lifasi-mubu ba ba shwa pili Armagedoni i si k’a fita kale?
5 Muapositola Paulusi n’a file kalabo ha n’a bulela ku mubusisi wa Roma Felikisi. Sina ka mo ku ñolezwi kwa Likezo 24:15, Paulusi ka bundume n’a zibahalize kuli: “Ni na ni sepo ku Mulimu, . . . ya kuli ku zuha kwa bafu ku ka ba teñi, kwa ba ba lukile ni ba ba si ka luka.” Sepo ya zuho i lu fa bundume ha lu talimana ni but’ata bo bu maswe ka ku fitisisa. Bakeñisa yona sepo yeo, balikani ba luna ba ba fita fa ku kula mi ba ikutwa kuli ba k’a shwa ha ba zwafi hahulu. Ku ezahale cwañi kamba cwañi, b’a ziba kuli ba k’a kutula mupuzo wa busepahali. Bakeñisa sepo ya zuho, mizwale ni likaizeli ba luna ba ba bundume ba ba talimana ni lifu le li taha ka banyandisi b’a ziba kuli ha ku konahali kuli banyandisi ba bona ba fumane tulo. (Mateu 10:28) Muta mutu a shwa mwa puteho, lwa swaba ka za ku latehelwa ki mutu y’o. Ka nako ye swana, haiba yena y’o ki yo muñwi wa lingu ze ñwi, lwa taba kuli mulumeli sina luna se a sepahalile ku fita ni kwa mafelelezo mi cwale u pumuzi, a na ni buikolwiso ka za nako ya kwapili mwa lifasi le linca la Mulimu.—1 Matesalonika 4:13.
6 Ee, sepo ya zuho ki kalulo ya butokwa hahulu mwa tumelo ya luna. Kacwalo, ki kabakalañi tumelo ya luna mwa zuho haili ye tiile hahulu cwalo, mi ki bomañi ba ba abana sepo yeo?
7. Zuho ki nto mañi, mi ki afi a mañwi a mañolo a’ bonisa buniti bwa yona?
7 Linzwi la Sigerike la “zuho” ki a·naʹsta·sis, ili leo ka kutwisiso tenyene li talusa “ku yema.” Ka mutomo li ama ku zuha ku zwa kwa bafu. Ka ku hoha mamelelo, linzwi luli la “zuho” ha li fumanehi mwa Mañolo a Siheberu, kono sepo ya zuho i talusizwe hande m’o. Sina ka mutala, lu i bona mwa manzwi a n’a bulezwi ki Jobo mwahal’a manyando a hae kuli: “Mawe! Kab’o ka ni pata mwa libita! . . . Wa ni tomela lizazi l’o ka ni hupula ka lona!” (Jobo 14:13) Ka ku swana, kwa Hosea 13:14, lu bala kuli: “Ni ka ba liulula kwa mata a libita; ni ka ba yangwela kwa lifu. Wena lifu, ku sinya kwa hao ku kakai? Wena libita ku bulaya kwa hao ku kakai?” Kwa 1 Makorinte 15:55, muapositola Paulusi n’a amile kwa manzwi ao ni ku bonisa kuli tulo ya ku tula lifu ye polofitilwe i petiwa ka zuho. (Ka mo ku inezi, mwa liñolo l’ani Paulusi n’a bulela ka za zuho ya kwa lihalimu.)
Balumeli ‘Ba Beilwe Ba Ba Lukile’
8, 9. (a) Batu ba ba si k’a petahala ba kona cwañi ku ba ni kalulo mwa zuho ya ba ba lukile? (b) Ki ufi mutomo wa sepo ya luna mwa bupilo bo bu si ke bw’a fela ka lifu?
8 Mwa pulelo ya hae ku Felikisi, ye amilwe mwa paragilafu 5, Paulusi n’a bulezi kuli ku k’a ba ni zuho ya ba ba lukile ni ba ba si k’a luka. Ki bomañi ba ba lukile ba ba k’a zusiwa? Kihona, ha ku na mutu wa fa lifasi ya lukile ka taho. Kaufela lu baezalibi ku zwa fa ku pepwa, mi lu eza sibi mwahal’a nako ya bupilo bwa luna kamukana—ili nto ye lu ezisa ba ba swanelwa ki lifu ka mabaka a mabeli. (Maroma 5:12; 6:23) Nihakulicwalo, mwa Bibele lu fumana pulelo ya ku ‘beiwa ba ba lukile.’ (Maroma 3:28) Seo si ama kwa batu bao, nihaike kuli ha ba si k’a petahala, ba swalezwi libi za bona ki Jehova.
9 Pulelo yeo i itusiswa hahulu kwa Bakreste ba ba tozizwe, ba ba na ni sepo ya kwa lihalimu. Kwa Maroma 5:1, muapositola Paulusi u bulela kuli: “Cwale, ha lu beilwe ba ba lukile ka tumelo, lu na ni kozo ku Mulimu ka Jesu Kreste Mulen’a luna.” Bakreste kaufela ba ba tozizwe ba beilwe ba ba lukile bakeñisa tumelo. Tumelo mwa nto mañi? Ka mw’a tolongosheza Paulusi mwa buka ya Maroma, ki tumelo ku Jesu Kreste. (Maroma 10:4, 9, 10) Jesu n’a shwile a li mutu ya petehile mi hamulaho wa f’o n’a zusizwe kwa bafu ni ku nyuluhela kwa lihalimu kuli a y’o fa butokwa bwa bupilo bwa hae bwa butu kwa neku la luna. (Maheberu 7:26, 27; 9:11, 12) Jehova ha n’a amuhezi sitabelo seo, Jesu, kacwalo, n’a lekile mufuta wa mutu ku zwa mwa butanga bwa sibi ni lifu. Ba ba bonisa tumelo mwa tukiso yeo ba fumana hahulu tuso ku yona. (1 Makorinte 15:45) Ka mutomo wa yona banna ni basali ba ba sepahala ba na ni sepo ya ku yola bupilo bo bu si ke bwa feliswa ki sila se si situhu seo, lifu.—Joani 3:16.
10, 11. (a) Ki zuho ifi ye libelezi Bakreste ba ba sepahala ba ba tozizwe? (b) Ki zuho ya mufuta mañi ye ne i libelelwa ki balapeli ba ne ba bile teñi pili Bukreste bu si k’a taha kale?
10 Ka tuso ya sitabelo sa Jesu sa tiululo, batoziwa ba ba sepahala, ka ku beiwa ba ba lukile, ba na ni sepo ye buniti ya ku zusiwa sina libupiwa za kwa moya ze s’a shwi, inge Jesu. (Sinulo 2:10) Zuho ya bona i bulezwi kwa Sinulo 20:6, ye bulela kuli: “Ba na ni mbuyoti, mi ki ba ba kenile, ba ba filwe siemba mwa zuho ya pili; lifu la bubeli ha li na mata fahalimu a bona; kono ba ka ba baprisita ba Mulimu ni ba Kreste, mi ba ka busa ni yena myaha ye 1,000.” Yeo ki yona zuho ya kwa lihalimu. Nihakulicwalo, mu lemuhe kuli Bibele i biza yeo kuli “zuho ya pili,” ili nto ye talusa kuli ku sa taha ze ñwi.
11 Mwa Maheberu kauhanyo 11, Paulusi n’a amile kwa mukoloko o mutelele wa batanga ba Mulimu ba ne ba bile teñi pili Bukreste bu si k’a taha kale ili ba ne ba bonisize tumelo ye tiile ku Jehova Mulimu. Ni bona bao ne ba na ni tumelo mwa zuho. Mwa Heb 11 timana 35 ya kauhanyo yeo, Paulusi u bulela ka za lizuho za ka makazo ze ne li ezahezi mwahal’a litaba za kwamulaho za Isilaele, ka ku bulela kuli: “Basali ba fumani ka zuho bafu ba bona; ba bañwi balumeli ba nyandiswa maswe, mi ba hana ku lamulelwa; kuli ba fumane zuho ya bafu ye nde ku fita.” Bona lipaki ba ba sepahala bao ba mwa linako za kale ne ba kona ku libelela zuho ye nde ku fita, sina ka mutala, ze ne li ama Elia ni Elisha. (1 Malena 17:17-22; 2 Malena 4:32-37; 13:20, 21) Sepo ya bona ne li zuho ya ku zusezwa mwa lifasi m’o batanga ba Mulimu ne ba si ke b’a nyandisezwa tumelo ya bona, lifasi m’o basali ne ba si ke b’a latehelwa mwa lifu ki bao ba lata. Ee, ne ba libelezi ku zuha kwa bafu ni ku taha mwa lifasi le linca le li swana leo lu sepa ku ba mwateñi. (Isaya 65:17-25) Jehova n’a si k’a ba patululela z’e ñata ka za lifasi le linca leo sina mwa patululezi ku luna. Nihakulicwalo, ne ba ziba kuli ne li taha, mi ne ba bata ku ba ku lona.
Zuho ya fa Lifasi-Mubu
12. Kana basepahali ba ne ba bile teñi pili Bukreste bu si k’a taha kale ne ba beilwe kuli ba lukile? Mu taluse.
12 Kana lu swanela ku nahana ka za ku zuha mwa lifasi le linca leo kwa banna ni basali ba ba sepahala bao ba mwa linako zeo Bukreste bu si k’a taha kale sina kalulo ya zuho ya ba ba lukile? Ka bupaki ee, kakuli Bibele i ama ku bona sina ba ba lukile. Sina ka mutala, mulutiwa Jakobo u bulela ka za munna ni musali ba mwa linako za kwaikale ba ne ba beilwe kuli ba lukile. Munna ne li Abrahama, kukululu wa mushobo wa Siheberu. Ka za munna y’o lu bala kuli: “Abrahama a lumela ku Mulimu, mi ku lumela kwa hae, Mulimu a mu balela kuli ki ku luka; mi a bizwa mulatiwa wa Mulimu.” Musali y’o ne li Rahaba, ya n’a si Muisilaele ya n’a bonisize tumelo ku Jehova. N’a ‘beilwe ya lukile’ mi n’a fitile fa ku ba kalulo ya sicaba sa Maheberu. (Jakobo 2:23-25) Kacwalo, banna ni basali ba kwaikale ba ne ba bonisize tumelo ye tiile ku Jehova ni lisepiso za hae ni ku siyala ba sepahala ku fita fa lifu ne ba beilwe ki Jehova kuli ba lukile ka mutomo wa tumelo ya bona, mi ku si na kakanyo ba k’a abana mwa ‘ku zuha kwa ba ba lukile.’
13, 14. (a) Lu ziba cwañi kuli Bakreste ba ba na ni sepo ya fa lifasi-mubu ba kona ku beiwa ba ba lukile? (b) Seo si talusañi ku bona?
13 Nihakulicwalo, ku cwañi kwa batu ka buñwi ba ba swana sina lingu kacenu, ba ba na ni sepo ya fa lifasi-mubu ili ba ba ineela ku Jehova ni ba ba shwa ba nze ba sepahala mwahal’a nako ye ya mafelelezo? Kana ba k’a abana mwa zuho ya ba ba lukile? Ku bonahala cwalo. Buñata bo butuna bwa ba ba sepahala ba ba cwalo ne bu bonwi mwa pono ki muapositola Joani. Mu lemuhe mw’a ba taluseza: “Na talima mi na bona buñata bo butuna bwa batu, ku si na ya kona ku ba bala; ba zwa mwa macaba kaufela, ni mwa mishobo, ni mwa masika, ni mwa lipuo kaufela, ba yemi fapil’a Lubona ni fapil’a Ngunyana, ba apezi likubo ze sweu, ba sweli nzalu mwa mazoho a bona. Inze ba huwa ka manzwi a tiile, ba li: Ku pilisa ki kwa Mulimu wa luna ya inzi mwa Lubona, ni kwa Ngunyana!”—Sinulo 7:9, 10.
14 Mu lemuhe kuli bona ba ba ishuwa bao ba ikolwisize ka ku tiya ka za ku piliswa kwa bona, mi ba fa tumbo ya seo ku Jehova ni Jesu, “Ngunyana.” Fahalimu a seo, ba yemi fapil’a Jehova ni Ngunyana, kaufela ba apezi ze sweu. Ki kabakalañi ha li li ze sweu? Sibupiwa sa kwa lihalimu si bulelela Joani kuli: “Ba tapisize liapalo za bona, ba li sweufalize mwa mali a Ngunyana.” (Sinulo 7:14) Mwa Bibele, busweu ki sisupo sa ku kena, ku luka. (Samu 51:7; Daniele 12:10; Sinulo 19:8) Taba ya kuli buñata bo butuna ba bonwa ba apezi liapalo ze sweu i talusa kuli Jehova u ba bona sina ba ba lukile. Seo si konahala cwañi? Kakuli, ka mubulelelo o muñwi, ba tapisize liapalo za bona mwa mali a Ngunyana. Ba bonisa tumelo mwa mali a’ suluzwi a Jesu Kreste mi kacwalo ba beilwe kuli ba lukile sina balikani ba Mulimu ka mulelo wa ku punyuha ñalelwa ye tuna. Kacwalo, Mukreste ufi kamba ufi ya ineezi ya sepahala y’o cwale a li kalulo ya “buñata bo butuna” ya shwa pili ñalelwa ye tuna i si k’a taha kale u kona ku ba ni buikolwiso bwa ku ba ni kabelo mwa zuho ya fa lifasi-mubu ya ba ba lukile.
15. Bakeñisa kuli ba ba lukile hamohocwalo ni ba ba si k’a luka ba k’a zusiwa, ki ifi tuso ya zuho ya ba ba lukile?
15 Zuho yeo i talusizwe kwa Sinulo kauhanyo 20, timana 13, ka manzwi a: “Liwate la kutisa bafu ba ba ku lona; ni lifu, ni libita za kutisa bafu ba ba ku zona; mi ba atulwa, mutu ni mutu, ka likezo za hae.” Kacwalo, mwahal’a Lizazi la Katulo le lituna la lilimo ze sikiti la Jehova, kaufela ba ba hupulwa ki Mulimu ba k’a zusiwa—ba ba lukile hamohocwalo ni ba ba si k’a luka. (Likezo 17:31) Nihakulicwalo, ku k’a ba ko kunde hakalo kwa neku la ba ba lukile! Se ba pilile kale bupilo bwa tumelo. Se ba bile ni swalisano ye silikani ni Jehova ni buikolwiso mwa ku petiwa kwa milelo ya hae. Lipaki ba ba lukile ba ne ba li teñi pili Linako za Bukreste li si k’a ba teñi kale ba k’a zuha kwa bafu mi ba ka cisehela ku ituta ka m’o lisepiso za Jehova ze ama Peu ne li talelelizwe. (1 Pitrosi 1:10-12) Ba lingu ze ñwi bao Jehova a bona sina ba ba lukile mwa lizazi la luna ba k’a zwa mwa libita ba cisehela ku bona lifasi-mubu le li li Paradaisi le ne ba bulezi ka za lona ha ne ba shaezi taba ye nde mwa muinelo wo wa linto. Yeo ik’aba nako ye tabisa hakalo!
16. Ki sifi se lu kona ku bulela ka za zuho ya mwa Lizazi la Katulo ya bao ba ba shwa mwa linako za luna?
16 Mwahal’a Lizazi leo la Katulo la lilimo ze sikiti, ba ne ba shwile ba sepahala mwa lilimo ze za mafelelezo za muinelo wa linto wa Satani ba k’a zusiwa l’ili luli? Bibele ha i buleli. Nihakulicwalo, kana ne ku si ke kw’a ba ko ku utwahala ku nahana kuli ba ba balwa kuli ba lukile ba ba shwa mwa nako ya luna ne ba k’a ba ni zuho ya ka bubebe mi kacwalo ne ba ka kona ku abana ni buñata bo butuna bwa bapunyuhi ba Armagedoni mwa musebezi wa ku amuhela masika a kwa makalelonyana h’a kuta ku zwa kwa lifu? Ee, kwa utwahala luli!
Sepo ye Omba-Omba
17, 18. (a) Ki ku omba-omba kufi k’o sepo ya zuho i fa? (b) Ki sifi se lu susuezwa ku zibahaza ka za Jehova?
17 Sepo ya zuho i fa m’ata ni ku omba-ombiwa kwa Bakreste kaufela kacenu. Haiba lu siyala lu sepahala, ha ku na bumai mi ha ku na sila se si kona ku lu talula mupuzo wa luna! Sina ka mutala, mwa 1992 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, fa likepe 177, ku na ni maswaniso a Bakreste ba ba bundume mwa Ethiopia ba ne ba shwile mwa sibaka sa ku sheng’oka tumelo ya bona. Litaluso za kwatasi li bala kuli: “Lifateho ze lu libelela ku bona mwa zuho.” Ik’aba tohonolo hakalo ku fita fa ku ziba bona bao ni ba bañwi ba bañata hahulu ba ba bonisize busepahali bo bu swana ha ba talimani ni lifu!
18 Ku cwañi ka za balatiwa ba luna ni balikani tota bao bakeñisa buhulu bwa lilimo ni ku p’ongana ba palelwa ku fita fa ku pululeza ñalelwa ye tuna? Ka ku lumelelana ni sepo ya zuho, ba na ni nako ya kwapili ye makalisa haiba ba siyala ba sepahala. Mi haiba ni luna lu bonisa tumelo ka bundume mwa sitabelo sa Jesu sa tiululo, lu na ni nako ya kwapili ye makalisa. Kabakalañi? Kakuli, ka ku swana sina Paulusi, lu na ni sepo ya kuli “ku zuha kwa bafu ku ka ba teñi, kwa ba ba lukile ni ba ba si ka luka.” Ka lipilu za luna kaufela, lu itumela ku Jehova kwa neku la sepo yeo. Ka buniti fela, i lu susueza ku bulela manzwi a walisamu a’ li: “Mu bulele kanya ya [Mulimu] mwahal’a macaba, ni ze komokisa za hae mwahal’a mishobo-shobo kaufela. Kakuli Muñ’a Bupilo ki yo mutuna, u lukelwa ku lumbiwa hahulu.”—Samu 96:3, 4.
Kana Mw’a Kona ku Talusa?
◻ Ki mañolo afi a’ tusa ku tiisa sepo ya luna ya zuho ya fa lifasi-mubu?
◻ Bakreste cwale ba beiwa ku luka ka mutomo mañi?
◻ Sepo ya zuho i lu fa cwañi bundume ni tundamo?
[Siswaniso se si fa likepe 23]
Ka ku swana sina Paulusi, Bakreste ba ba tozizwe ba na ni sepo ya zuho ya kwa lihalimu