Kana Luli Mwa Lumela Evangeli?

“Mubuso wa Mulimu u sutelezi fakaufi. A mu bake, mi mu lumele Evangeli.”—MAREKA 1:15.

1, 2. Ne mu ka talusa cwañi Mareka 1:14, 15?

NE LI ka 30 C.E. Jesu Kreste na s’a kalisize bukombwa bwa hae bo butuna mwa Galilea. N’a kutaza “Evangeli ya Mulimu,” mi ba kwa Galilea ba bañata ne ba susuelizwe ki manzwi a hae a’ li: “Linako li felile, ni mubuso wa Mulimu u sutelezi fakaufi. A mu bake, mi mu lumele Evangeli.”—Mareka 1:14, 15.

² ‘Nako’ ne se i tile ya kuli Jesu a kalise bukombwa bwa hae ni ya kuli batu ba eze keto ye n’e ka tahisa kuli Mulimu a ba katelwe. (Luke 12:54-56) ‘Mubuso wa Mulimu ne u sutelezi’ kakuli Jesu, yena Mulena wa ona ya ketilwe n’a li teñi. Ku kutaza kwa hae ne ku susumelize be ne ba lata niti ku baka. Kono ne ba bonisize cwañi kuli ne ba ‘lumela evangeli,’ mi ni luna lu kona ku bonisa cwañi cwalo?

 3. Batu ba bonisize kuli ba lumela evangeli ka ku ezañi?

³ Sina Jesu, muapositola Pitrosi n’a susuelize batu ku baka. Ha n’a bulela kwa Majuda mwa Jerusalema fa Pentekonta ya 33 C.E., Pitrosi n’a ize: “Mu bake, mi mutu ni mutu wa mina a kolobezwe ka Libizo la Jesu Kreste, kuli a fiwe swalelo ya libi; mi mu ka amuhela mpo ya Moya o Kenile.” B’a likiti-kiti ne ba bakile, ba kolobezwa ni ku ba balateleli ba Jesu. (Likezo 2:38, 41; 4:4) Ka 36 C.E., balicaba be ne ba bakile ni bona ne ba ezize cwalo. (Likezo 10:1-48) Mwa linako za luna, ku lumela evangeli ku tahisa kuli b’a likiti-kiti ba bakele libi za bona, ku ineela ku Mulimu, ni ku kolobezwa. Ba amuhezi evangeli ya puluso mi ba lumela mwa sitabelo sa Jesu sa tiululo. Hape ba eza ze lukile mi ba yemela Mubuso wa Mulimu.

 4. Tumelo ki nto mañi?

⁴ Kono tumelo ki nto mañi? Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Tumelo ki ku sepa ka ku tiya ze lu libelezi, ni ku kolwa ze sa bonwi.” (Maheberu 11:1) Tumelo ya luna i lu kolwisa kuli lisepiso za Mulimu kaufela ze mwa Linzwi la hae li swana fela inge kuli li talelelizwe. Ku swana inge kuli lu na ni liñolo le li paka kuli lu na ni tutu. Tumelo hape ki ku “kolwa” kamba ku ba ni bupaki bo bu lu kolwisa ka za lika ze sa bonwi. Kutwisiso ya luna ni buitumelo bo bu mwa lipilu za luna li lu kolwisa kuli lika ze cwalo ki za luli, niha lu si ka li bona.—2 Makorinte 5:7; Maefese 1:18.

Lu Tokwa Tumelo!

 5. Ki kabakalañi tumelo ha i li ya butokwa?

⁵ Lu pepilwe ni maikuto a kuli lu tokwa tumelo, kono ha lu si ka pepwa ni tumelo. Mane, “tumelo hasi ya batu kamukana.” (2 Matesalonika 3:2) Niteñi, Bakreste ba lukela ku ba ni tumelo kuli ba to bona talelezo ya lisepiso za Mulimu. (Maheberu 6:12) Ha s’a file mitala ye miñata ya tumelo, Paulusi n’a ñozi kuli: “Ha lu bona kuli lu beilwe mwahali ki lilu le lituna la lipaki, lu tuhele kaufela ze lu imela, ni sibi se si lu hanelela fakaufi; mi lu zamaye inze lu mata ka ku itiisa mwa siyano ye lukiselizwe luna; lu nze lu talimile Jesu, yena Mutateki ni Mufelelezi wa tumelo.” (Maheberu 12:1, 2) “Sibi se si lu hanelela fakaufi” ki nto mañi? Ki ku sa ba ni tumelo, kamba mane ku latehelwa ki yona ha se lu bile ni yona. Kuli lu zwelepili ku ba ni tumelo ye tiile, lu lukela ku ‘talima Jesu’ ni ku latelela mutala wa hae. Hape lu tokwa ku ambuka buhule, ku lwanisa misebezi ya nama, ni ku ambuka ku lata hahulu bufumu, lituto za butali bwa silifasi, ni lizo za sihedeni. (Magalata 5:19-21; Makolose 2:8; 1 Timotea 6:9, 10; Juda 3, 4) Hape lu lukela ku lumela kuli Mulimu u inzi ni luna ni kuli likelezo ze mwa Linzwi la hae za sebeza luli.

6, 7. Ki kabakalañi ku kupa tumelo ka tapelo ha ku li ko ku swanela?

⁶ Ha lu koni ku tahisa kuli lu be ni tumelo ka ili luna fela. Tumelo ki o muñwi wa miselo ya moya o kenile wa Mulimu, kamba m’ata a hae a sebeza. (Magalata 5:22, 23) Kacwalo, ku cwañi haiba tumelo ya luna i tokwa ku tiiswa? Jesu n’a ize: “Mbali mina . . . mu ziba ku fa bana ba mina lika ze nde, Ndate ya kwa lihalimu u ka mi fita hahulu mwa ku fa Moya o Kenile ku ba ba u kupa ku yena.” (Luka 11:13) Luli, lu kupe moya o kenile, kakuli u kona ku tahisa ku luna tumelo ye tokwahala kuli lu eze tato ya Mulimu niha lu li mwa miinelo ye t’ata ka ku fitisisa.—Maefese 3:20.

⁷ Ku kupa ku ekelezwa kwa tumelo kwa swanela. Jesu ha n’a tuha a leleka sidimona ku mushimani yo muñwi, bondat’ahe mushimani y’o ne ba kupile kuli: “Na lumela; u ni tuse mwa ku sa lumela kwa ka.” (Mareka 9:24) Balutiwa ba Jesu ne ba ize: “U lu ekeleze kwa tumelo.” (Luka 17:5) Kacwalo, lu kupe tumelo ka tapelo, ka ku kolwa kuli Mulimu wa alabanga litapelo ze cwalo.—1 Joani 5:14.

Ku Lumela Linzwi la Mulimu ku Butokwa

 8. Ku lumela Linzwi la Mulimu ku kona ku lu tusa cwañi?

⁸ Nakonyana a si ka shwa kale ka ku ba sitabelo, Jesu n’a bulelezi balateleli ba hae kuli: “Pilu ya mina i si ke ya filikana; mu lumele Mulimu, ni na, mu ni lumele.” (Joani 14:1) Ka ku ba Bakreste, lu lumela ku Mulimu ni Mwan’a hae. Kono Linzwi la Mulimu bo? Li kona ku tahisa ze nde mwa bupilo bwa luna haiba lu ituta lona ni ku li sebelisa inze lu lumela ka ku tiya kuli li fa kelezo ni ketelelo ye nde ka ku fitisisa.—Maheberu 4:12.

9, 10. Ne mu ka talusa cwañi ze bulezwi kwa Jakobo 1:5-8 ka za tumelo?

⁹ Ka ku ba batu ba ba si ka petahala, bupilo bwa luna bu tezi matata. Kono tumelo mwa Linzwi la Mulimu i kona ku lu tusa hahulu. (Jobo 14:1) Ka mutala, lu ngeñi kuli ha lu zibi za ku eza ka za muliko o muñwi. Linzwi la Mulimu li lu eleza cwana: “Mutu ku mina h’a tokwa butali, a bu kupe ku Mulimu ya fanga batu kamukana ka bufani bo butuna, a sa kanani; mi u ka bu fiwa. Kono a kupe ka tumelo, a si ke a bilaela ka se siñwi; kakuli ya bilaela u swana sina liputu la liwate, le li zukuzwa ki moya, le li fukisezwa kafa ni kafa. Mutu ya cwalo a si ke a libelela ku amuhela se siñwi ku Mulena; ki mutu wa lipilu ze peli, ya lika-lika mwa linzila za hae kaufela.”—Jakobo 1:5-8.

¹⁰ Jehova Mulimu h’a na ku lu sheununa kabakala kuli ha lu na butali mi lwa bu kupa. Kono u ka lu tusa ku talima hande muliko. Mañolo a’ tusa lu kana lwa a hupuzwa ki balumeli ba bañwi kamba ha lu nze lu ituta Bibele. Kamba moya wa Jehova o kenile u kana wa lu etelela ka nzila ye ñwi. Ndat’a luna wa kwa lihalimu u ka lu fa butali bwa ku talimana ni miliko haiba lu ‘kupa, lu sa bilaeli ka se siñwi.’ Ha ne lu ka ba sina liputu la liwate, le li zukuzwa ki moya, ne lu si ke lwa libelela ku amuhela se siñwi ku Mulimu. Kabakalañi? Kakuli seo ne si ka talusa kuli lu ba lipilu ze peli mi lwa lika-lika mwa tapelo kamba mwa lika ze ñwi, mane nihaiba mwa tumelo. Kacwalo lu tokwa ku ba ni tumelo ye tiile mwa Linzwi la Mulimu ni mwa ketelelo ye li fa. Ha lu boneñi mitala ye miñwi ya mo li tuseza ni ku etelela.

Tumelo ni ku Ipilisa

11. Tumelo mwa Linzwi la Mulimu i lu kolwisañi ka za lika ze lu tokwa ka zazi?

¹¹ Ku cwañi haiba lu linjebwe? Tumelo mwa Linzwi la Mulimu i lu kolwisa kuli Jehova u ka lu fa ze lu tokwa ka zazi mi kwa mafelelezo u ka atiseza ba ba mu lata kaufela lika ze nde. (Samu 72:16; Luka 11:2, 3) Lu kana lwa susuezwa ki ku hupula m’o Jehova n’a fepezi Elia mupolofita wa hae ha ne ku bile ni tala. Hasamulaho, Mulimu ka makazo n’a nz’a fa bupi ni oli ze n’e pilisize musali yo muñwi, ni mwan’a hae, ni Elia. (1 Malena 17:2-16) Ka nzila ye swana, Jehova n’a babalezi Jeremia Mababilona ha ne ba ambekile Jerusalema. (Jeremia 37:21) Elia ni Jeremia niha ne ba bile ni lico ze nyinyani, Jehova n’a ba babalezi. U eza nto ye swana ni ku ba ba lumela ku yena kacenu.—Mateu 6:11, 25-34.

12. Tumelo i ka tusa cwañi kwa ku ipilisa?

¹² Tumelo, hamoho ni ku latelela likuka za Bibele ha li na ku lu fumisa, kono li ka lu konisa ku ipilisa. Ka mutala: Bibele i lu eleza kuli lu be batu ba ba sepahala, ba ba sebeza ka t’ata. (Liproverbia 22:29; Muekelesia 5:18, 19; 2 Makorinte 8:21) Ni kamuta lu si ke lwa keshebisa butokwa bwa ku ba ni libubo le linde fa musebezi. Nihaiba mwa libaka m’o misebezi ya mali a mañata i sa ipumanelwi ka bunolo, babeleki ba ba sepahala, ba ba ziba hande musebezi, ili ba ba sebeza ka t’ata ba pilanga hande ku fita ba bañwi. Babeleki ba ba cwalo niha ba si bafumi, hañata ba fumananga ze tokwahala hahulu mwa bupilo mi ba ikolanga ku ca lico ze ba ipelekezi bona beñi.—2 Matesalonika 3:11, 12.

Tumelo I Lu Tusa ku Tiyela Matomola

13, 14. Tumelo i lu tusa cwañi ku tiyela matomola?

¹³ Linzwi la Mulimu li bonisa niti ya kuli ku tomoha pilu ha ku shwile mutu ye lu lata ki nto ya ka taho. Abrahama, toho ya lubasi ya n’a sepahala n’a lilile muta Sara, musal’a hae ya n’a lata hahulu n’a shwile. (Genese 23:2) Davida n’a tomohile pilu ha n’a utwile kuli Abisalomi mwan’a hae n’a shwile. (2 Samuele 18:33) Nihaiba Jesu ya n’a petehile n’a lilile fa lifu la Lazaro mulikan’a hae. (Joani 11:35, 36) Mutu ye lu lata h’a shwa, lu kana lwa kenelwa ki maswabi a matuna hahulu, kono tumelo mwa lisepiso ze mwa Linzwi la Mulimu i kona ku lu tusa ku tiyela maswabi ao.

¹⁴ Paulusi n’a ize: ‘Ni na ni sepo ku Mulimu ya kuli ku zuha kwa bafu ku ka ba teñi, kwa ba ba lukile ni ba ba si ka luka.’ (Likezo 24:15) Lu lukela ku lumela tukiso ya Mulimu ya ku kutiseza undi wa nyangela kwa bupilo. (Joani 5:28, 29) Ku bona bao ku ka ba ni Abrahama ni Sara, Isaka ni Rebeka, Jakobo ni Lea, ili bao kaufela ba shwile mi ba libelezi ku zuhela mwa lifasi le linca la Mulimu. (Genese 49:29-32) I ka ba tabo ye tuna hakalo balatiwa ha ba ka pasumuka kwa buloko bwa lifu ni ku to pila ona fa lifasi fa! (Sinulo 20:11-15) Ka nako ye, tumelo ha i na ku felisa maswabi kaufela, kono i ka lu bisa bukaufi ni Mulimu, ya lu tusa ku tiyela matomola ha lu shwezwi.—Samu 121:1-3; 2 Makorinte 1:3.

Tumelo I Tiisa Ba Ba Si Na Tabo

15, 16. (a) Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli ku felelwa ki tabo haki nto ye sienyi ku ba ba na ni tumelo? (b) Ku felelwa ki tabo ku kona ku tatululwa cwañi?

¹⁵ Linzwi la Mulimu hape li bonisa kuli nihaiba ba ba na ni tumelo ba kona ku felelwa ki tabo. Jobo ha n’a likiwa ka t’ata, n’a ikutwile kuli Mulimu n’a mu fulalezi. (Jobo 29:2-5) Nehemia n’a lobilwe pilu ki muinelo o maswe wa Jerusalema ni mamota a yona. (Nehemia 2:1-3) Pitrosi ha s’a latuzi Jesu n’a swabile hahulu-hulu kuli mane a “lila hahulu.” (Luka 22:62) Mi Paulusi n’a elelize balumeli ba bañwi ba mwa puteho ya mwa Tesalonika kuli ba “tiise ba lipilu ze shekesha.” (1 Matesalonika 5:14) Kacwalo, ba ba na ni tumelo ha ba felelwa ki tabo kacenu haki nto ye sienyi. Kacwalo lu kona ku eza cwañi ha lu felezwi ki tabo?

¹⁶ Lu kana lwa felelwa ki tabo kakuli lu na ni matata a matuna a mañata. Ku fita ku a’ nga kuli ki butata bu li buñwi bo butuna-tuna, lu kana lwa kona ku a tatulula bu li buñwi ka bu li buñwi ka ku latelela likuka za Bibele. Ku eza cwalo ku kana kwa fukuza kwa buima bo lu utwa. Ku eza misebezi ka ku likanyeza ni ku pumula ka nako ye ñata ni kona ku kana kwa tusa. Sisupo se si tiile ki sa kuli: Tumelo ku Mulimu ni mwa Linzwi la hae ya tiisa kwa moya kakuli i tiisa buikolwiso bwa kuli wa lu isa pilu.

17. Lu ziba cwañi kuli Jehova wa lu tokomela?

¹⁷ Pitrosi u lu kolwisa cwana ka ku lu omba-omba: “Mu ikokobeze mwatas’a lizoho la Mulimu le li na ni mata, kuli a mi hulise mwa nako ye swanela. Mu nepele lipilaelo za mina kaufela fahalimw’a hae, kakuli wa mi tokomela.” (1 Pitrosi 5:6, 7) Walisamu n’a opezi kuli: “[Muñ’a] Bupilo u tiisa ba ba bata ku wa kamukana, U inula ba ba kotobani.” (Samu 145:14) Lu lukela ku kolwa lisepiso zeo kakuli li fumaneha mwa Linzwi la Mulimu. Niha lu sa kutelwi ki tabo ka nako ye telele, kwa tiisa tumelo luli ku ziba kuli lwa kona ku nepela lipilaelo za luna kaufela ku Ndat’a luna wa kwa lihalimu ya lilato!

Tumelo ni Litiko Ze Ñwi

18, 19. Tumelo i lu tusa cwañi ha lu kula ni kwa ku omba-omba balumeli ba bañwi ha ba kula?

¹⁸ Tumelo ya luna i kana ya likiwa luli muta luna kamba balatiwa ba luna ba kenelwa ki butuku bo butuna. Nihaike Bibele ha i buleli za foliso ya ka makazo ya Bakreste ba ba cwale ka Epafrodite, Timotea, ni Trofimo, Jehova kaniti n’a ba tusize ku tiya. (Mafilipi 2:25-30; 1 Timotea 5:23; 2 Timotea 4:20) Hape, walisamu n’a opezi ka za “mutu ya tokomela ba ba tokwile” kuli: “[Muñ’a] Bupilo u ka mu tiisa h’a lobezi mwa bulobalo bwa butuku: U mu bonela bulobalo bwa hae kaufela h’a kula.” (Samu 41:1-3) Manzwi a walisamu a kona ku lu tusa cwañi ku omba-omba balumeli ba bañwi ha ba kula?

¹⁹ Nzila ye ñwi ya ku tusa kwa moya ba ba kula ki ku ba lapelela ni ku lapela ni bona. Niha lu sa koni ku kupa lifoliso za ka makazo kacenu, lwa kona ku kupa kuli Mulimu a ba fe m’ata a ku tiyela butuku bwa bona ni ku ba fa m’ata a kwa moya kuli ba tiye mwa nako ya bufokoli yeo. Jehova u ka ba tiisa, mi tumelo ya bona i ka tiiswa ka ku libelela nako ya kwapili f’o ‘ku si ke kwa ba ni mutu ya ka ipulela kuli: Na kula.’ (Isaya 33:24) Kwa omba-omba luli ku ziba kuli ka Jesu Kreste ya zusizwe kwa bafu ni ka Mubuso wa Mulimu, batu ba ba ipeya ku utwa ba ka lukululwa ku ya ku ile kwa sibi, matuku, ni lifu! Ka za sepo ye nde yeo, lu itumela ku Jehova, yena ‘ya ka folisa matuku a luna kaufela.’—Samu 103:1-3; Sinulo 21:1-5.

20. Ki kabakalañi ha ku kona ku bulelwa kuli tumelo i kona ku lu tiisa mwa “mazazi a maswe” a busupali?

²⁰ Tumelo hape i kona ku lu tiisa mwa “mazazi a maswe” a busupali, buikangulo ni m’ata ha li nze li fela. (Muekelesia 12:1-7) Kacwalo basupali mwahal’a luna ba kona ku lapela mwa n’a lapelezi walisamu musupali ya n’a opezi kuli: “Ki Wena ye ni sepile Mulimu [Muñ’a] Bupilo; . . . u si ke wa ni hana mwa nako ya busupali bwa ka; niha ni felelwa ki mata, u si ke wa ni tuhela.” (Samu 71:5, 9) Walisamu n’a boni kuli n’a tokwa tuso ya Jehova, sina mo ba bonela Bakreste ba bañata ba ba sebelelize Mulimu ku yo fita mwa busupali. Kabakala tumelo ya bona, ba kona ku kolwa kuli mazoho a Jehova a kamita a ka zwelapili ku ba tusa.—Deuteronoma 33:27.

Mu Zwelepili ku Lumela Linzwi la Mulimu

21, 22. Ku ba ni tumelo kwa luna ku ama cwañi silikani sa luna ni Mulimu?

²¹ Tumelo mwa evangeli ni mwa Linzwi kaufela la Mulimu i lu tusa ku sutelela hahulu ku Jehova. (Jakobo 4:8) Ki niti kuli ki yena Mulen’a luna ya pahami ka ku fitisisa, kono hape ki Mubupi ni Ndat’a luna. (Isaya 64:8; Mateu 6:9; Likezo 4:24) Walisamu n’a opezi kuli: “Ki Wena Ndate, Mulimu wa ka, ni Licwe le li ni pilisa.” (Samu 89:26) Haiba lu lumela ku Jehova ni mwa Linzwi la hae le li ñozwi ka ketelelo ya moya wa hae, ni luna lwa kona ku m’u nga kuli ki ‘Licwe le li lu pilisa.’ Ki tohonolo kwa butuna!

²² Jehova ki yena Ndat’ahe Bakreste ba ba tozizwe ka moya ni balikani ba bona ba ba na ni sepo ya ku pila fa lifasi. (Maroma 8:15) Mi tumelo ku Ndat’a luna wa kwa lihalimu kamita ya tusa. Davida n’a ize: “Ndate ni me, niha ba ka ni tuhela, [Muñ’a] Bupilo u ka ni nopa.” (Samu 27:10) Hape lu na ni sepiso ye: “[Muñ’a] Bupilo h’a na ku hana sicaba sa hae, kabakala Libizo la hae le lituna.”—1 Samuele 12:22.

23. Ku tokwahalañi kuli lu be ni silikani sa kamita ni Jehova?

²³ Kaniti kuli silikani sa luna ni Jehova si be sa kamita, lu lukela ku lumela evangeli ni ku lumela kuli Mañolo luli ki Linzwi la Mulimu. (1 Matesalonika 2:13) Lu lukela ku lumela ku Jehova ka ku tala ni ku tuhelela Linzwi la hae ku monyehela nzila ya luna. (Samu 119:105; Liproverbia 3:5, 6) Tumelo ya luna ku yena i ka hula ha lu lapela ku yena ka ku kolwa kuli u na ni mufelañeke, musa, mi wa tusa.

24. Ki muhupulo mañi o omba-omba o kwa Maroma 14:8?

²⁴ Tumelo ki yona ye tahisize kuli lu ineele ku Mulimu ku ya ku ile. Ka ku ba ni tumelo ye tiile, niha lu ka shwa, lu batanga ba hae ba ba ineezi, ba ba na ni sepo ya zuho. Kaniti, “niha lu pila, niha lu shwa, lu ba Mulena.” (Maroma 14:8) Lu buluke muhupulo o omba-omba w’o mwa lipilu za luna ha lu nze lu zwelapili ku sepa Linzwi la Mulimu ni ku zwelapili ku lumela evangeli.

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

• Tumelo ki nto mañi, mi lu i tokwelañi?

• Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa kuli lu be ni tumelo mwa evangeli ni mwa Linzwi kaufela la Mulimu?

• Tumelo i lu tusa cwañi ku talimana ni miliko ye shutana-shutana?

• Lu ka tusiwa kiñi ku zwelapili ku ba ni tumelo?

[Maswaniso a fa likepe 12]

Jehova n’a babalezi bo Jeremia ni Elia kakuli ne ba na ni tumelo

[Maswaniso a fa likepe 13]

Jobo, Pitrosi, ni Nehemia ne ba na ni tumelo ye tiile

[Maswaniso a fa likepe 15]

Kuli lu be ni silikani sa kamita ni Jehova, lu lukela ku lumela evangeli