Tabo ya Jehova Ki Ona Mata a Luna

“Lizazi le, ki le li ketezwi Mulen’a luna; hape mu si ke mwa lila; kakuli tabo ya Muñ’a Bupilo ki ona mata a mina.”—NEHEMIA 8:10.

 1, 2. (a) Masabelo ki nto mañi? (b) Davida n’a bonisize cwañi kuli n’a sabela ku Jehova?

JEHOVA ki masabelo a s’a konwi ku bapanyiwa. Mi masabelo ki nto mañi? Ki sibaka se si silelelizwe, sa silelezo kamba sa punyuho. Davida wa mwa Isilaele ya kwaikale n’a ngile Mulimu ku ba yena masabelo a hae. Sina ka mutala, mu nyakisise pina yeo Davida n’a libisize ku Muambakani ya Pahami “zazi l’a mu lamulela Muñ’a Bupilo, mwa mazoho a lila za hae, ni mwa lizoho la Saule,” mulena wa Isilaele.—Samu 18, litaluso za fahalimu.

² Davida n’a kalisize pina ye nyangumuna yeo ka manzwi a: “Na ku lata Muñ’a Bupilo, Wena mata a ka. Muñ’a Bupilo ki Licwe la ka, ni lukwakwa lwa ka, ni mulamuleli wa ka; ki Mulimu wa ka, ni Licwe la ka fo ni sabela; ki tebe ya ka, ni mata a’ ni pilisa, ni sisabelo sa ka se si lundukile.” (Samu 18:1, 2) Ka ku timiwa silelezo ya mulao ni ku zumiwa ki Mulena Saule ka mukwa o si na katulo ye nde, Davida y’a lukile n’a balehezi ku Jehova, sina mutu ha n’a ka matela mwa sibaka se si silelelizwe kuli a punyuhe likayamana le liñwi.

 3. Ki kabakalañi Majuda ba mwa lizazi la Ezira ha ne ba ipumanezi “munyaka o mutuna”?

³ Tabo yeo Jehova a fa ki m’ata a s’a palelwi ku bao ba ba zamaya mwa nzila ya hae sina babuluki ba busepahali. (Liproverbia 2:6-8; 10:29) Kuli ba be ni tabo ye fiwa ki Mulimu, ka mo ku inezi fela, batu ba lukela ku eza tato ya bumulimu. Ka ku ama ku seo, mu nyakisise se ne si ezahezi mwa Jerusalema ka 468 B.C.E. Mukopisi Ezira ni ba bañwi ne ba fa kutwisiso ka ku bala Mulao ko ku na ni taluso. Ka nako yeo batu ne ba susuelizwe kuli: “A mu zamaye, mu y’o ca ze nunile, mu y’o nwa ze munati, mi mu ikabele ni ba ba si ka lukisezwa se siñwi; kakuli lizazi le, ki le li ketezwi Mulen’a luna; hape mu si ke mwa lila; kakuli tabo ya Muñ’a Bupilo ki ona mata a mina.” Ne ku tile “munyaka o mutuna” Majuda ha ne ba nze ba sebelisa zibo ye ne ba fumani ni ha ne ba bile ni Mukiti wa Minganda o tezi tabo. (Nehemia 8:1-12) Ba ne ba na ni ‘tabo ya [Jehova, NW ] sina ona mata a bona’ ne ba fumani m’ata kwa neku la bulapeli ni sebelezo ya hae. Bakeñisa kuli tabo ya Jehova ne li ona m’ata a bona, lu swanela ku libelela batu ba Mulimu kacenu ku ba ni tabo ni bona. Kacwalo he, ki afi a mañwi a mabaka a bona a mwa lizazi la cwale a ku ba ni tabo?

‘Ku Wabelwa ku Feleleza’

 4. Ki sifi simbule se siñwi se si zwile mubano sa tabo kwa batu ba Jehova?

⁴ Libaka le liñwi la tabo le li zwile mubano ki tukiso y’a eza Jehova kwa neku la ku kopana hamoho. Mikopano ye minyinyani ni ye mituna ya Lipaki za Jehova i ba tiseza tabo kacenu, sina mikiti ya ka silimo ye ne i eziwa ki Maisilaele ha ne i tiseza lipilu za bona tabo. Batu ba mwa Isilaele ne ba bulelezwi kuli: “Ezeza Muñ’a Bupilo Mulimu wa hao mukiti [wa minganda] wa mazazi a 7, mwa sibaka s’a ka keta Muñ’a Bupilo; kakuli Muñ’a Bupilo Mulimu wa hao u ka ku fuyola mwa lukau kaufela lwa hao, ni mwa misebezi kaufela ya mazoho a hao, mi u ka wabelwa ku feleleza.” (Deuteronoma 16:13-15) Ee, Mulimu n’a bata kuli ba ‘wabelwe ku feleleza.’ Ki nto ye swana ni kwa Bakreste, kakuli muapositola Paulusi n’a susuelize balumeli sina yena kuli: “Mu be ba ba tabile kamita ku Mulena; hape ni kutela ni li: Mu be ba ba tabile.”—Mafilipi 4:4.

 5. (a) Tabo kiñi, mi Bakreste ba i fumana cwañi? (b) Lu kona cwañi ku ba ni tabo ku si na taba ni litiko?

⁵ Bakeñisa kuli Jehova u bata kuli lu be ba ba tabile, u lu fa tabo sina o muñwi wa miselo ya moya wa hae o kenile. (Magalata 5:22, 23) Mi tabo ki nto mañi? Ki maikuto a’ nyakalalisa a’ tahiswa ki tibelelo ye nde kamba ku fumana se sinde. Tabo ki muinelo wa nyakalalo ya niti, nihaiba ku wabelwa. Ona muselo wo wa moya wa Mulimu o kenile w’a lu tiisa mwatas’a tiko. “Kabakala tabo y’a n’a beezwi kwapili, Jesu a itiisa kwa [kota ya linyando, NW ], a sa tokomeli lishwau la [yona]; mane a y’o ina ku la bulyo la lubona lwa Mulimu.” (Maheberu 12:2) Mulutiwa Jakobo n’a ñozi kuli: “Banabahesu, mu talime kuli ki tabo fela ha mu tahelwa ki miliko ye miñata, Inze mu ziba kuli ku likwa kwa tumelo ya mina ku tahisa ku itiisa.” Kono ku cwañi haiba ha lu zibi sa ku eza ka za tiko ye ñwi? F’o lu kona ku lapelela ka buikolwiso butali bwa ku sebelisana ni yona. K’u nga muhato ka ku lumelelana ni butali bwa kwa lihalimu ku lu konisa ku tatulula but’ata kamba ku sebelisana ni litiko ze zwelapili lu s’a latehelwi ki tabo ya Jehova.—Jakobo 1:2-8.

 6. Ki swalisano ifi ye mwahal’a tabo ni bulapeli bwa niti?

⁶ Tabo y’a fa Jehova i lu tiisa kwa neku la ku hulisa bulapeli bwa niti. Ki sona se ne si ezahezi mwa mazazi a Nehemia ni Ezira. Majuda ba mwa nako yeo ba ne ba na ni tabo ya Jehova sina ona m’ata a bona ne ba tiisizwe ku zwisezapili licisehelo za bulapeli bwa niti. Mi ha ne ba nze ba hulisa bulapeli bwa Jehova, tabo ya bona ya ekezeha. Ki nto ye swana ni kacenu. Ka ku ba balapeli ba Jehova, lu na ni mutomo wa ku nyakalala ko kutuna. Cwale ha lu nyakisiseñi a sikai a’ ekelizwe a mabaka a luna a mañata a ku ba ni tabo.

Swalisano ni Mulimu ka Kreste

 7. Ka ku ama ku Jehova, ki mabaka mañi ao Bakreste ba na ni ona a ku ba ni tabo?

⁷ Swalisano ya luna ni Jehova ye silikani i lu ezisa ku ba batu ba ba tabile ka ku fitisisa fa lifasi-mubu. Pili lu si k’a ba Bakreste, ne lu li kalulo ya nyangela ya batu ba ba si k’a luka ili ye na ni ‘kutwisiso ye fifalile mi i kwahule ni bupilo bwa Mulimu.’ (Maefese 4:18) Lu ba ba tabile hakalo kuli ha lu sa li kwahule ni Jehova! Ka mo ku inezi fela, ku tokwahala buikatazo kuli lu siyale mwa sishemo sa hae. Lu lukela ku ‘ina mwa tumelo, lu tiile lu sa zikinyehi, lu sa suti kwa sepo ya Evangeli.’ (Makolose 1:21-23) Lwa kona ku nyakalala kuli Jehova n’a lu hohezi ku Mwan’a hae ka ku ya ka manzwi a Jesu yena ka sibili, a’ li: “Ha ku na mutu ya ka ta ku na, konji h’a ka hohiwa ki Ndate ya ni lumile.” (Joani 6:44) Haiba lu itebuha luli swalisano ya luna y’e butokwa hahulu ni Mulimu ka Kreste, lu k’a itibelela kwa nto ifi kamba ifi ye ne i ka kona ku i sinya.

 8. Jesu u ekelize cwañi kwa muinelo wa luna wa tabo?

⁸ Swalelo ya libi ka tumelo mwa sitabelo sa tiululo sa Jesu ki nto ye tisa tabo ye tuna kakuli seo ki sona se si konahalisa swalisano ya luna ni Mulimu. Ka nzila ya hae ya sibi sa ka ku itatela, ndat’a luna Adama n’a tisize lifu fahalimu a mufuta wa mutu kaufela. Nihakulicwalo, muapositola Paulusi n’a talusize kuli: “Mulimu fo a tahisize kanya ya lilato la hae ku luna, kikuli lu sa li baezalibi Kreste u shwile bakeñisa luna.” Paulusi hape n’a ñozi kuli: “Mulatu wa mutu a li muñwi, sina ha u tahisize katulo ye fa batu kaufela mulatu, kamukwaocwalo ku luka kwa mutu a li muñwi, ku tahiseza batu kaufela ku luka ko ku fa bupilo. Kakuli ba bañata sina ha ba beilwe baezalibi ka ku sa utwa kwa mutu a li muñwi, kamukwaocwalo ka ku utwa kwa mutu a li muñwi, ba bañata ba ka beiwa ba ba lukile.” (Maroma 5:8, 18, 19) Lu kona ku taba hakalo kuli Jehova Mulimu u tabile ku yangwela ba ba simuluha ku Adama ba ba k’a ikungela tukiso ye lilato ye cwalo!

Tukuluho ni Monyehelo ya Bulapeli

 9. Ki kabakalañi ha lu na ni tabo ka mubonelo wa bulapeli?

⁹ Tukuluho ya ku zwa ku Babilona yo Mutuna, kopano ya mwa lifasi kamukana ya bulapeli bwa buhata, ki libaka le liñwi hape la ku ba ni tabo. Ki niti ya bumulimu ye lu lukuluzi. (Joani 8:32) Mi tukuluho ya ku zwa kwa lihule leo la bulapeli i talusa kuli ha lu abani mwa libi za hae, ku ba ni likozi za hae, ni ku y’o ba ni yena mwa sinyeho kwa nalulelule. (Sinulo 18:1-8) Ha ku na se si swabisa mwa ku banduka zeo kaufela!

10. Ki monyehelo ifi ye lu ikola sina batu ba Jehova?

¹⁰ Ku utwisisa ni ku sebelisa Linzwi la Mulimu mwa bupilo ki lika ze tisa nyakalalo ye tuna. Ka ku lukuluha kwa likukuezo za bulapeli bwa buhata, lu ikola kutwisiso ya kwa moya ye tuna ili ye nze i utwahala hande ni ku fita kamita ye fiwa ki Ndat’a luna wa kwa lihalimu ka “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso.” (Mateu 24:45-47) Kwa batu kaufela ba ba pila fa lifasi-mubu, ki bao fela ba ba ipeile ku Jehova ka ku tala ba ba na ni moya o kenile wa hae ni kutwisiso ye fuyauzwi ya Linzwi ni tato ya hae. Ki ka ku swana fela ni mwa n’a bulelezi Paulusi kuli: “Mulimu u li [linto z’a lukiselize ba ba mu lata] patululezi luna ka Moya. Kakuli Moya o batisisa linto kaufela, mane ni ze tungile za Mulimu.” (1 Makorinte 2:9, 10) Lwa kona ku itumela ni ku taba kuli lu sweli ku ikola kutwisiso ye nze i zwelapili ye bonisizwe mwa manzwi a Liproverbia 4:18 kuli: “Nzila ya ba ba lukile i swana sina liseli la lizazi, le li ya li ekezeha, mane ku y’o fita fa musihali o mutuna.”

Sepo ya Mubuso ni Bupilo Bo Bu S’a Feli

11. Sepo ya Mubuso ye na ni tabo se i abanilwe cwañi ni ba bañwi?

¹¹ Sepo ya luna ya Mubuso hape i lu ezisa ba ba tabile. (Mateu 6:9, 10) Ka ku ba Lipaki za Jehova, se lu bile lu shaela ka nako ye telele kuli Mubuso wa Mulimu ki ona fela sepo ya mufuta wa mutu kaufela. Sina ka mutala, mu nyakisise silimo sa 1931, ha ne lu ikungezi libizo la Lipaki za Jehova ka buikatulelo bo ne bu amuhezwi ka tabo kwa mikopano ye 51 mwa lifasi kamukana. (Isaya 43:10-12) Bona buikatulelo b’o ni ngambolo ye zwile mubano ye ne i filwe ki J. F. Rutherford (ili y’o ka nako yeo n’a li prezidenti wa Watch Tower Society) ne li hatisizwe mwa bukanyana ya The Kingdom, the Hope of the World. Teñi m’o ne ku kopanyelelizwe cwalo ni buikatulelo bo buñwi bo ne bu ezizwe kwa mukopano w’o, ili bo ne bu nyaza hahulu Krestendomu kabakala bukwenuheli bwa hae ni kashwau kwa neku la kelezo ya Jehova. Hape ne bu shaezi kuli: “Sepo ya lifasi ki mubuso wa Mulimu, mi ha ku na sepo ye ñwi.” Mwahal’a likweli ze sikai, Lipaki za Jehova ne ba abezi likopi ze fitelela bolule baketalizoho za bukanyana yeo mwa likalulo kaufela za lifasi-mubu. Haisali ku zwiwa f’o lu zibahalize ka ku tiisa hañata kuli Mubuso ki ona fela sepo ya mufuta wa mutu.

12. Ki litibelelo lifi ze tisa tabo ze tomilwe fapil’a ba ba sebeleza Jehova?

¹² Hape, lu taba hahulu ka tibelelo ya bupilo bwa kamita mwatas’a puso ya Mubuso. “Mutapinyana” wa Bakreste ba ba tozizwe ba na ni sepo ya kwa lihalimu ye tabisa. “Ku lumbwe Mulimu, Ndat’ahe Mulen’a luna Jesu Kreste,” ki mwa n’a ñolezi muapositola Pitrosi, “kakuli mwa butuna bwa sishemo sa hae u lu pepile la bubeli, kuli ka ku zuha kwa Mulena kwa bafu, lu be ni sepo ye pilisa; Mi lu fiwe sanda sa bufumu bo bu sa boli, bo bu sa nyazahali, bo bu sa undi, bo bu bulukezwi mina kwa lihalimu.” (Luka 12:32; 1 Pitrosi 1:3, 4) Kacenu, buñata bwa Lipaki za Jehova ba libelela bupilo bwa kamita mwa Paradaisi mwahal’a puso ya Mubuso. (Luka 23:43; Joani 17:3) Ha ku na batu ba bañwi fa lifasi-mubu ba ba na ni se siñwi se si konwa ku bapanyiwa ni litibelelo za luna ze tabisa. Lu swanela ku li lata hakalo!

Kopano ye Fuyozwi ya Mizwale

13. Lu swanela ku bona cwañi kopano ya luna ya mizwale ba mwahal’a macaba?

¹³ Ku ba kalulo ya kopano ya mizwale ba mwahal’a macaba inosi fela ye lumelelwa ki Mulimu ni kona hape ki simbule sa tabo ye tuna. Ka tabo, lu na ni balikani ba ba li bufumu bo bunde ka ku fitisisa fa lifasi-mubu. Jehova Mulimu yena ka sibili n’a supile kwa lizazi la luna ni ku bulela kuli: “Ni ka nyanganyisa macaba kaufela; mi bufumu bwa macaba kamukana bu ka ta kwanu, kuli Ndu yeo i tale kanya ya ka.” (Hagai 2:7) Ki niti, Bakreste kamukana ha ba si k’a petahala. Nihakulicwalo, Jehova u hohezi batu ka buñwi ba ba cwalo ku yena ka Jesu Kreste. (Joani 14:6) Bakeñisa kuli Jehova u hohezi ku yena batu bao a’ nga kuli ki bufumu, tabo ya luna i k’a ata haiba lu ba bonisa lilato la sizwale, ku b’a nga ka butuna, ku swalisana ni bona mwa lindongwamo za bumulimu, ku ba fa kemelo mwa litiko za bona, ni ku ba lapelela.

14. Ki susuezo ifi ye lu kona ku fumana kwa 1 Pitrosi 5:5-11?

¹⁴ Zeo kaufela li k’a ekeza kwa tabo ya luna. Ka mo ku inezi fela, ki tabo ya Jehova ye li m’ata a kopano ya luna ya mizwale ba kwa moya mwahal’a lifasi-mubu kamukana. Ee, kaufel’a luna lu ipumana mwa nyandiso ni but’ata bo buñwi. Kono seo si swanela ku lu kopanya hamoho ni ku lu fa maikuto a swalisano sina lilama za kopano ya Mulimu i liñwi ya niti fa lifasi-mubu. Sina ka mwa n’a bulelezi Pitrosi, lu swanela ku ikokobeza mwatas’a lizoho le li m’ata la Mulimu, ku nepela lipilaelo za luna kaufela fahalimu a hae ka zibo ya kuli wa lu babalela. Lu tokwa ku libelela kakuli Diabulosi u bata ku lu ca, kono ku seo ha lu yo lu nosi, kakuli Pitrosi u ekeza kuli: “Mu hane ku yena ka ku tiya mwa tumelo, mu nze mu ziba kuli but’ata ki bu li buñwi bo bu tahela banabahabo mina ba ba mwa lifasi.” Mi yona kopano ya mizwale ya mwahal’a macaba ye na ni tabo yeo ni kamuta ha i na ku shandauka, kakuli lu na ni buikolwiso bwa kuli ‘ha lu se lu utwile butuku hanyinyani Mulimu u ka lu eza ba ba petehile, a lu tiise.’ (1 Pitrosi 5:5-11) A mu nahane ka za teñi. Kopano ya luna ye tabile ya mizwale i k’a ba teñi ku ya ku ile!

Bupilo Bo Bu Na ni Mulelo

15. Ki kabakalañi ha ku konwa ku bulelwa kuli Lipaki za Jehova ba na ni bupilo bo bu na ni mulelo?

¹⁵ Lu na ni tabo mwa lifasi le le li tezi but’ata kakuli lu na ni bupilo bo bu na ni mulelo. Lu filwe bukombwa bo bu lu tabisa ni bo bu tabisa ba bañwi. (Maroma 10:10) Ka buniti ki tohonolo ye na ni tabo ku sebeza hamoho ni Mulimu. Ka ku ama ku seo, Paulusi n’a inze: “Apolosi ki mañi? Ni Paulusi ki mañi? Ki batanga fela be mu lumezi ka bona, mutu ni mutu mw’a mu fezi Mulena. Na ni calile, Apolosi u selaezi mezi; kono ya melisize, ki Mulimu. Hakulicwalo, ya na ni taba, hasi yena ya cala, kamba ya selaela; kono ki Mulimu ya melisa. Ya cala ni ya selaela ki nto i liñwi fela; mi yo muñwi ni yo muñwi u ka amuhela mupuzo wa hae luli, ka tikanyo ya musebezi wa hae. Kakuli lu ba ba sebeza ni Mulimu; ki mina simu ya Mulimu, ki mina muyaho wa Mulimu.”—1 Makorinte 3:5-9.

16, 17. Ki mitala ifi ye konwa ku fiwa ka ku bonisa kuli batu ba Jehova ba na ni bupilo bwa tabo bo bu na ni mulelo?

¹⁶ Mitala ye miñata ya konwa ku bulelwa mwa ku bonisa kuli ku sebeleza Jehova ka busepahali ku tahisa bupilo bo bu na ni mulelo bo bu lu taza ka tabo. Pulelo ye utwiwa hañata ki ya kuli: “Na talima ku potoloha Ndu ya Mubuso kaufela ye ne i tezi batu [fa lizazi la tukiso ya kakulo ya yona] mi ne ni kona ku bona lilama za lubasi lwa ka b’a ketalizoho ka ba bal’alu ba ne ba li teñi, ku kopanyeleza cwalo ni na ni musal’a ka ni ba bal’alu ba bana ba luna ni bosinyalana ni bona. . . . Musal’a ka ni na luli lu bile ni bupilo bwa tabo, bo bu mulelo mwa sebelezo ya Mulimu.”

¹⁷ Hape kw’a susueza ku lemuha kuli ka buhulu bufi kamba bufi mutu u kona ku kalisa bupilo bo bu tabisa bwa ku ba ni mulelo luli mwa sebelezo ya Jehova. Sina ka mutala, musali yo muñwi ya n’a itutile niti ya Bibele mwa ndu ye ba babalelelwa teñi basupali n’a kolobelizwe sina yo muñwi wa Lipaki za Jehova a na ni lilimo za buhulu ze 102. Kacwalo n’a felize bupilo bwa hae a na ni mulelo wa tabo, a ‘saba Mulimu ni ku mamela milao ya hae.’—Muekelesia 12:13.

M’ata A’ S’a Palelwi

18. Ki sifi se ne si kana sa eziwa ili ku tula ku swaba ko kutuna ni ku ekeza kwa tabo ya luna?

¹⁸ Tabo ya Jehova ki m’ata a s’a palelwi kwa neku la ba ba sepahala. Niteñi, ku ba ni tabo yeo ha ku talusi kuli ni kamuta ha lu s’a na ku ba ni linako za maswabi sina z’ani ze ne li fitisize Jesu fa ku bulela mwa Getsemani kuli: “Moya wa ka u fakaufi ni ku shwa kabakala maswabi.” (Mareka 14:32-34) Ku cwañi haiba ku swaba ko kutuna ku tisizwe ki ku sikuluhela kwa luna kwa lindongwamo za buitati. F’o he ha lu cinceñi mupilelo wa luna. Haiba tabo ya luna i kusufalile bakeñisa ku lwala mulwalo o mutuna wa buikalabelo bwa mwa Mañolo ka ku tokwa buitati, mwendi lwa kona ku eza licinceho ze ka lu imulula kwa sineneketo ni ku kutisa moya wa luna wa tabo. Fahalimu a seo, Jehova u k’a lu fuyola ka ku lu fa tabo haiba lu bata ku mu tabisa ka ku lwanisa ka t’ata nama ye mwa sibi, lifasi le li maswe, ni Diabulosi.—Magalata 5:24; 6:14; Jakobo 4:7.

19. Lu swanela ku bona cwañi matohonolo afi kamba afi ao lu ba ni ona mwa kopano ya Mulimu?

¹⁹ Ka mabaka a se lu buhisani, ni a mañwi a mañata, lu na ni tabo ye tuna. Nihaiba lu bahasanyi ba mwa puteho kamba lu abana mwa mufuta o muñwi wa sebelezo ya nako ye tezi, kaufel’a luna lu kona ku ba ni ze ñata za ku eza mwa musebezi wa Mulena, mi seo ka buniti si k’a ekeza kwa tabo ya luna. (1 Makorinte 15:58) Lu be ni matohonolo afi kamba afi mwa kopano ya Jehova, ha lu itumeleñi ka za ona mi lu zwelepili ku eza sebelezo ye kenile ku Mulimu wa luna ya lilato, ya tabile.—1 Timotea 1:11.

20. Ki ifi tohonolo ya luna ye tuna ka ku fitisisa, mi lu kona ku ba ni buikolwiso ka za nto mañi?

²⁰ Sihulu lu na ni libaka la ku nyakalala mwa tohonolo ya luna ya ku lwala libizo la Jehova le lituna sina Lipaki za hae. Ee, ha lu si k’a petahala mi lu talimana ni litiko ze ñata, kono ha lu bulukeñi mwa munahano limbuyoti za luna ze tuna sina Lipaki za Jehova. Mi mu hupule kuli, Ndat’a luna ya kwa lihalimu wa mayemo a’ pahami ni kamuta h’a na ku lu swabisa. Lwa kona ku ba ni buikolwiso bwa kuli kamita lu k’a fuyolwa haiba tabo ya Jehova ki ona m’ata a luna.

Ne Mu K’a Alaba Cwañi?

◻ ‘Tabo ya Jehova’ kiñi?

◻ Bakreste ba fumana cwañi tabo ya niti?

◻ Ki afi mabaka a mañwi Lipaki za Jehova ha ba na ni tabo?

◻ Ki kabakalañi tabo ya Jehova ha i li m’ata a s’a palelwi?