Ku Amuhela Baenyi kwa Sikreste mwa Lifasi Le Li Aluhani
“Lu swanezi ku amuhela ba ba cwalo, kuli lu sebelisane ni niti.”—3 JOANI 8.
1. Ki limpo lifi ze lakazeha ka ku fitisisa zeo Mubupi a file kwa mufuta wa batu?
“HA KU na se sinde ku mutu mwatas’a lizazi konji ku ca, ni ku nwa, ni ku itabisa; ki sona s’a siyezwi kwa mabote a hae, mwa mazazi kaufela a bupilo bwa hae, a’ filwe ki Mulimu mwatas’a lizazi.” (Muekelesia 8:15) Ka ona manzwi ao mukopanyi wa kwaikale wa Muheberu u lu bulelela kuli Jehova Mulimu ha bati fela kuli pupo ya butu i be ni tabo ni ku wabelwa kono hape u ba fa linzila za kuli ba be cwalo. Mwa litaba kamukana ze ezahalile za mutu, takazo ye atile mwahal’a batu kai ni kai i bonahala ku ba ya ku ikola ni ku ba ni nako ye nde.
2. (a) Mufuta wa mutu u sinyize cwañi seo Jehova n’a ba lelezi? (b) Mi ki sifi se si zwile mwateñi?
2 Kacenu lu pila mwa nyangela ye lata hahulu minyaka ili mo batu ba komilwe hahulu ki lindongwamo za ku itabisa ni ku ba ni linako ze nde. Batu ba bañata se ba bile “baitati, . . . ba ba lata minyaka, isi Mulimu,” sina ka mo ne i bulelezi cimo Bibele. (2 Timotea 3:1-4) Ka mo ku inezi fela, k’o ki ku kopamiswa ko kutuna kwa sa n’a lelile Jehova Mulimu. Muta ndongwamo ya ku ba ni linako ze nde i fita fa ku ba nto ye tuna, kamba muta ku itabisa ku ba ona mulelo u nosi, ha ku na tabo ya niti, mi ‘linto kaufela li fita fa ku ba za mbango ni ku matisa moya.’ (Muekelesia 1:14; 2:11) Ki ka libaka leo, lifasi li tezi batu ba ba mwa buinosi ni ba ba zwafile, ili m’o, ze zwa mwateñi li isa kwa butata bo buñata bo bu li teñi mwa nyangela. (Liproverbia 18:1) Batu ba fita fa ku sa sepana ni ku fita fa ku aluhana ka mishobo, mikowa, linyangela, ni ka miinelo ya za sifumu.
3. Lu kona ku fumana cwañi tabo ni ku ikolwisa ko kutuna?
3 Lika ne li ka ba ze shutana hakalo kambe kikuli batu ne ba likanyisize nzila ya Jehova ya ku sebelisana ni ba bañwi—ku ba ni sishemo, bufani, ku amuhelana! N’a talusize hande kuli sinotolo sa tabo ya niti ha si si ka itinga fa ku lika ku kolwisa litakazo za luna tota. Ka ku fapahana, sinotolo ki se: “Ku na ni mbuyoti mwa ku fana, ye fita ye mwa ku fiwa.” (Likezo 20:35) Kuli lu fumane tabo ni ku ikolwisa kwa niti, lu swanela ku tula mikwalelo ni likauhano ze kana za lu tibela. Mi lu lukela ku bata ba ba sebeleza Jehova ni luna. Ki kwa butokwa kuli lu utwe kelezo ye li: “Lu swanezi ku amuhela ba ba cwalo, kuli lu sebelisane ni niti.” (3 Joani 8) Ku bonisa kamuhelo ku ba ba swanela, ka ku fita fa sipimo seo miinelo ya luna i lumeleza, ki ko ku tusa mwa linzila ze peli—ku tusa bafani hamohocwalo ni ba ba amuhela. Kacwalo, ki bomañi ba ba li mwahal’a ba ba swanelwa “ku amuhela”?
‘Mu Babalele Lindiala ni Limbelwa’
4. Ki cinceho ifi mwa liswalisano za lubasi ye bonwa nihaiba mwahal’a batu ba Jehova?
4 Mabasi a’ tiile ni manyalo a’ tabile ki a ka siwela kacenu. Ku hula kwa lipalo za telekano ni ku ekezeha kwa palo ya bome ba ba si mwa linyalo mwa lifasi kamukana ku cincize ka butuna miinelo ya ka sizo ya lubasi. Ka libaka leo, ba bañata ba ba se ba fitile fa ku ba Lipaki za Jehova mwa lilimo za cwanoñu fa ba zwa mwa mabasi a’ shandaukile. I kana ya ba kuli ba lelekani kamba ku kauhana ni bosinyalana ni bona, kamba ba pila mwa mabasi a mushemi ya li likwasha. Fahalimu a seo, sina Jesu ha n’a bulelezi cimo, niti ya n’a lutile i tahisize likauhano mwa mabasi a mañata.—Mateu 10:34-37; Luka 12:51-53.
5. Ki sifi sa n’a bulezi Jesu se si kona ku ba simbule sa susuezo ku ba ba mwa mabasi a aluhani?
5 Ki ko ku wetulusa pilu ku bona ba banca ha ba nga mayemo a tiile kwa niti, mi hañata lu ba omba-omba ka sepiso ya Jesu ye susueza ye li: “Kaniti na mi bulelela, ni li: Ku bao kamukana ba ba tuhezi ndu, kamba banabahabo, kamba likaizeli, nihaiba m’a bona, kamba ndat’a bona, kamba bana, kamba masimu, kabakala ka ni la Evangeli. Ha ku na nihaiba a li muñwi ku bona ya ka tokwa ku amuhela mwa nako ya cwale, lika ze mwanda ku si li siñwi se ba siile, ili mandu, ni banabahabo, ni likaizeli, ni bo-m’a bona, ni bana, ni masimu, hamoho ni ku nyandiswa; mi mwa linako ze taha, bupilo bo bu sa feli.”—Mareka 10:29, 30.
6. Lu kona cwañi ku ba ‘mizwale, likaizeli, bome, ni bana’ kwa “lindiala ni limbelwa” mwahal’a luna?
6 Kacwalo he, ki bafi ‘mizwale, ni likaizeli ni bome ni bana’ bao? Ku bona fela palo ye tuna ya batu kwa Ndu ya Mubuso, hañata ili ba ba bat’o ba mwanda kamba ku fitelela, ba ba ipiza mizwale ni likaizeli ha ku tahisi kuli mutu a ikutwe kuli bao ki mizwale, likaizeli, bome, ni bana ba hae. Ha mu nyakisise sisupo se: Mulutiwa Jakobo u lu hupulisa kuli, kuli bulapeli bwa luna bu konwe ku amuhelwa ku Jehova, lu lukela ‘ku babalela lindiala ni limbelwa mwa ñalelwa ya bona ni ku ipabalela ku za lifasi lu si na koli.’ (Jakobo 1:27) Seo si talusa kuli ha lu lukeli ku lumeleza mibonelo ya silifasi ya buikuhumuso bwa za sifumu ni mayemo a pahami ku kwala minyako ya luna ya musa kwa “lindiala ni limbelwa” ba ba cwalo. Ka ku fapahana lu lukela k’u nga muhato wa ku ba fa silikani ni ku ba amuhela.
7. (a) Ki ufi mulelo luli wa ku amuhela “lindiala ni limbelwa”? (b) Ki bomañi hape ba ne ba kana ba abana mwa ku ba ni kamuhelo ya Sikreste?
7 Ku ba ni kamuhelo kwa “lindiala ni limbelwa” ha ku ami kamita ku yolisa ze ne ba kana ba sa bi ni zona kwa mubili. Mabasi a mushemi ya li likwasha kamba malapa a’ aluhani mwa bulapeli haki kamita a li mwa miinelo ye t’ata ya za mali. Nihakulicwalo, silikani se sinde, muinelo wa lubasi, sango ni batu ba lilimo za buhulu ze shutana-shutana, ni ku abana lika ze nde za kwa moya—yeo ki miinelo ya bupilo ye kateleha. Kacwalo, ku hupula kuli haki butuna bwa kezahalo, kono ki moya wa lilato ni swalisano ze li za butokwa, ki ko kunde he, ka linako ze ñwi, kuli nihaiba “lindiala ni limbelwa” ba kona ku abana mwa ku ba ni kamuhelo kwa Bakreste sina bona!—Mu bapanye 1 Malena 17:8-16.
Kana Ku Na ni Bazwahule Mwahal’a Luna?
8. Ki cinceho mañi ye bonahala mwa liputeho ze ñata za Lipaki za Jehova?
8 Lu pila mwa nako ya ku tuta-tuta kwa batu ba bañata. “Batu ba ba fitelela 100 milioni ku potoloha lifasi kamukana ba pila mwa linaha ili zeo ba si bayahi ba zona, mi ba 23 milioni ki ba ba tunuhezi ku sili mwa linaha za habobona,” ki mo i bulelela World Press Review. Se si tisizwe ka ku nonga ki seo si bile sa kuli mwa likalulo ze ñata, sihulu mwa mileneñi ye mituna, liputeho za batu ba Jehova ili zeo ne li banga hahulu ni batu ba mushobo kamba sicaba si li siñwi cwale se li na ni batu ba ba zwa mwa likalulo ze fitana-fitana za lifasi. Mwendi ku cwalo ni ko mu pila. Nihakulicwalo, lu swanela k’u nga cwañi bona “bazwahule” ba, sina ka mo ne li kana la ba bizeza lifasi, ili bao, puo, lizo, ni mipilelo ya bona neikana ya shutana ku ya luna?
9. Ki liteo lifi ze tuna ze kona ku lu swasa ka ku ama mubonelo wa luna wa “bazwahule” ba ba taha mwa puteho ya Sikreste?
9 Ka mubulelelo o muñwi, ha lu lukeli ku tuhelela litengamo za sabo ifi kamba ifi ya be ne lu sa zibi ku lu ezisa ku ikutwa kuli ka nzila ye ñwi lu swanela ku ba ni tohonolo ya ku ziba niti ku fita ba ba zwa ku sili kamba ku ze twi ki libaka za buhedeni; mi ha lu swaneli ku ikutwa kuli ba banca bao ba icocomeza mwa ku itusisa Ndu ya luna ya Mubuso kamba miyaho ye miñwi. Muapositola Paulusi n’a hupulisize Bakreste ba bañwi ba Sijuda ba mwa lilimo za mwanda wa pili, ba ne ba na ni mubonelo o cwalo, kuli kaniti luli ha ku na ni yo mukana ya n’a swanelwa; ne li fela ka sishemo sa Mulimu se si si ka libelelwa se ne si konahalisize ufi kamba ufi ku fumana puluso. (Maroma 3:9-12, 23, 24) Lu swanela ku taba kuli sishemo sa Mulimu se si si ka libelelwa se si sweli ku fita cwale kwa batu ba bañata hahulu ili bao, ka nzila ye ñwi, ne ba timilwe tohonolo ya ku utwa taba ye nde. (1 Timotea 2:4) Lu kona ku bonisa cwañi kuli ku ba tabela hahulu kwa luna ki ko ku buniti?
10. Lu kona ku bonisa cwañi kuli lwa amuhela ka buniti “bazwahule” ba ba mwahal’a luna?
10 Lwa kona ku latelela kelezo ya Paulusi ye li: “Mu amuhelane . . ., sina Kreste ha lu amuhezi, kuli Mulimu a fiwe kanya.” (Maroma 15:7) Ku lemuha kuli batu ba ba zwa mwa libaka kamba miinelo i sili hañata ki ba ba sa ngiwi hande, lu swanela ku ba bonisa sishemo ni mamelelo ha lu kona ku eza cwalo. Lu swanela ku ba amuhela hande mwahal’a luna, k’u nga yo muñwi ni yo muñwi wa ku bona “sina ya pepezwi habo mina,” ni ku “mu [lata] m’o itatela ili wena.” (Livitike 19:34) Seo ne si ka ba se si t’ata ku si eza, kono lu ka kona haiba lu hupula kelezo ye li: “Mu si ke mwa ya ka ku likanyisa lifasi le; kono mu fetuhe ka ku shemunwa mwa kutwisiso ya mina, kuli mu lemuhe se si latwa ki Mulimu kana ki sifi, se sinde, se si kateleha, se si petehile.”—Maroma 12:2.
Mu Abane ni Ba Ba Kenile
11, 12. Ki mamelelo mañi ye ipitezi ye ne i filwe kwa batanga ba bañwi ba Jehova mwa (a) Isilaele wa kwaikale (b) lilimo za mwanda wa pili?
11 Mwahal’a ba ba swanelwa luli ki mamelelo ni ku amuhelwa ki luna ki Bakreste ba ba hulile ba ba sebeza ka t’ata kwa neku la buiketo bwa luna bwa kwa moya. Jehova n’a ezize litukiso ze ipitezi kwa baprisita ni Malivi mwa Isilaele wa kwaikale. (Numere 18:25-29) Mwa lilimo za mwanda wa pili, Bakreste hape ne ba susuelizwe ku babalela ba ne ba ba sebeleza mwa likalulo ze ipitezi. Taba ye kwa 3 Joani 5-8 i lu fa muleukela wa tamo ye tuna ya lilato ye ne li teñi mwahal’a Bakreste ba kwa makalelo.
12 Joani muapositola ya n’a supezi n’a itebuhile hahulu sishemo ni kamuhelo yeo Gayusi n’a bonisize kwa mizwale ba bañwi ba maeto ba ne ba lumelwa ku yo potela puteho. Bona mizwale bao— ku kopanyeleza ni Demetriusi—ka mo ku bonahalela ki yena ya n’a lwezi liñolo la Joani—ne ba li baenyi kamba ba ne ba sa zibani ni Gayusi kwa makalelo. Kono ne ba amuhezwi hande kakuli ‘ne ba zamaya ka Libizo la Mulimu.’ Joani n’a talusize cwana: “Lu swanezi ku amuhela ba ba cwalo, kuli lu sebelisane ni niti.”—3 Joani 1, 7, 8.
13. Ki bomañi sihulu mwahal’a luna kacenu ba ba swanelwa ku ‘amuhelwa hande’?
13 Kacenu, mwahal’a kopano ya Jehova, ku na ni ba bañata ba ba itiisa kwa neku la swalisano kamukana ya mizwale. Bao ba kopanyeleza baokameli ba maeto, ba ba itusisa nako ni m’ata a bona ka viki ni viki mwa ku yaha liputeho; balumiwa, ba ba siya mabasi ni balikani ku yo kutaza mwa linaha li sili; ba ba sebeza fa mahae a Betele kamba maofisi a mutai, ba ba fana lisebelezo za bona kwa ku tusa mwa musebezi wa ku kutaza wa mwa lifasi kamukana; ni ba ba mwa sebelezo ya bupaina, ba ba sebelisa buñata bwa nako ni m’ata a bona mwa bukombwa bwa mwa simu. Ka mutomo, kaufel’a bona bao ba sebeza ka t’ata, isiñi kwa neku la kabubo kamba ku fumana se siñwi sa ka butu, kono ki kabakala sizwale sa Sikreste ni ku Jehova. Ba swanelwa ku likanyiswa ki luna ka buineelo bwa bona bwa ka pilu kaufela mi ba swanelwa ‘ku amuhelwa hande.’
14. (a) Lu fita fa ku ba cwañi Bakreste ba bande ni ku fita muta lu ba ni kamuhelo ku ba ba sepahala? (b) Ki kabakalañi Jesu ha n’a bulezi kuli Maria n’a ketile “kabelo ye nde”?
14 Muta lu “amuhela ba ba cwalo,” muapositola Joani n’a bonisize kuli, lu ‘sebelisana ni bona mwa niti.’ Ka mubulelelo o muñwi lu fita fa ku ba Bakreste ba bande ni ku fita kabakala seo. Seo si cwalo kakuli misebezi ya Sikreste i kopanyeleza ku eza hande balumeli sina luna. (Liproverbia 3:27, 28; 1 Joani 3:18) Hape ku na ni limbuyoti mwa nzila ye ñwi. Maria ni Mareta ha ne ba amuhezi Jesu mwa ndu ya bona, Mareta n’a bata ku ba muamuheli yo munde ka ku lukiseza Jesu ‘ze ñata.’ Maria n’a bonahalize kamuhelo ka nzila ye fapahana. N’a “[inzi kwa] mautu a Mulena, a teeleza manzwi a hae,” mi Jesu n’a mu babalize ka ku keta “kabelo ye nde.” (Luka 10:38-42) Lingambolo ni lipuhisano ni ba ba na ni lilimo ze ñata za yeloseli hañata ki lisupo ze tuna za ku tona kwa manzibwana mwa sango sa bona.—Maroma 1:11, 12.
Mwa Linako Ze Ipitezi
15. Ki likezahalo lifi ze ipitezi ze ne li kana za bonahala ku ba linako ze tabisa kwa batu ba Jehova?
15 Nihaike kuli Bakreste ba niti ha ba lateleli lizo ze latiwa hahulu kamba ku buluka lipumulo ni mikiti ya silifasi, ku na ni linako ze ba kopana hamoho kuli ba ikole sango sa yo muñwi ni yo muñwi. Sina ka mutala, Jesu n’a fumanehile kwa mukiti wa linyalo mwa Kana mi n’a ekelize kwa tabo ya kezahalo ka ku eza makazo ya hae ya pili teñi k’o. (Joani 2:1-11) Ka ku swana, batu ba Jehova kacenu, ba na ni linako za ku itabisa hamoho fa likezahalo ze ipitezi ili ze swana, mi ku ba ni kakitinyana ka ka swanela ku peta ze ñata mwa likezahalo ze cwalo. Niteñi, ki sifi se si swanela?
16. Ki likuka lifi ze lu na ni zona ka ku ama ka za muzamao o lukile nihaiba kwa likezahalo ze ipitezi?
16 Ku zwelela mwa tuto ya luna ya Bibele, lu ituta muzamao o swanela kwa Bakreste, mi lu u latelela ka nako kaufela. (Maroma 13:12-14; Magalata 5:19-21; Maefese 5:3-5) Ku kopana kwa ka sikwata, ibe k’o ku ama ka za mukiti wa linyalo kamba libaka le liñwi lifi kamba lifi, ha ku lu fi laluwe ya ku kasheza kwatuko lipimo za luna za Sikreste kamba ku eza nto ye ñwi ye ne lu si ke lwa eza kamita; mi hape ha lu si ka tameha ku latelela lizo kamukana za mwa sibaka m’o lu pila. Buñata bwa lizo ze cwalo li tomilwe fa likezo za bulapeli kamba litumelo za mioya, mi ze ñwi li ama mizamao ye sa amuhelehi ni hanyinyani kwa Bakreste.—1 Pitrosi 4:3, 4.
17. (a) Ki litaba mañi ze bonisa kuli mukiti wa linyalo wa kwa Kana ne u lukisizwe ni ku zamaiswa hande? (b) Ki sifi se si bonisa kuli Jesu n’a lumelelize kezahalo yeo?
17 Ha lu bala Joani 2:1-11, ha ku na ku ba t’ata ku luna ku bona kuli kezahalo ne li ye tuna ni kuli ne ku na ni palo ye tuna ya bapoti. Nihakulicwalo, Jesu ni balutiwa ba hae ne li baenyi ba ne ba “bizizwe”; ne ba si ka itahela fela, nihaike kuli ba bañwi ba bona ne ba kana ba bile bahabo bañi ba mukiti. Lu lemuha hape kuli ne ku na ni “batanga” hamohocwalo ni “muabi wa lico,” ya n’a ka fa litaelo ka za se ne si ka fiwa kamba ku eziwa. Seo kaufela si bonisa kuli kezahalo yeo ne i lukisizwe hande ni ku zamaiswa ka swanelo. Taba i fela ka ku bulela kuli ka za n’a ezize kwa mukiti, Jesu “a bonisa kanya ya hae.” Kana n’a kabe a’ ketile ku ezeza seo fa kezahalo yeo kambe kikuli ne li mukiti wa siyongili ili o ne u si na tamaiso? Kutokwa ni hanyinyani.
18. Ki nahanisiso ifi ye tuna ye lu lukela ku fa ka ku ama kwa kezahalo ifi kamba ifi ya ka sikwata?
18 Ku cwañi he, ka za likezahalo ze ipitezi ze ne lu kana lwa eza? Lu bata ku hupula kuli mulelo wa ku amuhela ba bañwi hande ki wa kuli kaufela lu kone ku ‘sebelisana mwa niti.’ Kacwalo, haki ko ku likani ku biza fela kezahalo kuli ki ku kopana kwa “Lipaki.” Puzo neikana ya buziwa, Kana ki bupaki luli bwa ze lu li sona ni seo lu lumela? Ni kamuta ha lu swaneli k’u nga likezahalo ze cwalo sina sibaka sa ku bona ka mo lu konela ku likanyiseza mikwa ya lifasi, mwa ku ikenya mwa “takazo ya nama, ni takazo ya meto, ni buikuhumuso bwa bupilo.” (1 Joani 2:15, 16) Ka ku fapahana, zona likezahalo zeo li lukela ku bonahaza kalulo ya luna sina Lipaki za Jehova, mi lu swanela ku ikolwisa kuli se lu eza si tahisa tompo ni tumbo ku Jehova.—Mateu 5:16; 1 Makorinte 10:31-33.
‘Mu Amuhelane Mu Sa Tongoki’
19. Ki kabakalañi ha lu tokwa ku ‘amuhelana lu sa tongoki’?
19 Miinelo ya lifasi ha i nze i zwelapili ku sinyeha mi batu ha ba nze ba zwelapili ku aluhana ku fita lili kaufela, lu tokwa ku eza ze lu kona kaufela kuli lu tiise tamo ye tuna ye li teñi mwahal’a Bakreste ba niti. (Makolose 3:14) Ka lona libaka leo, lu lukela kuli lu “latane ka lilato le lituna,” sina ka mwa susuelize Pitrosi. Cwale, ka linzila ze sebeza, n’a ekelize kuli: “Mu amuhelane ka za buenyi, mu sa tongoki.” (1 Pitrosi 4:7-9) Kana lwa tabela k’u nga muhato kwa ku amuhela mizwale ba luna, ku itiisa ili luna mwa ku ba ni sishemo ni tuso? Kamba kana lwa tongoka muta tohonolo ye cwalo i ba teñi? Haiba lu eza cwalo, lu felisa tabo ye ne lu ka ba ni yona mi hape lu luza mupuzo wa tabo ye tiswa ki ku eza hande.—Liproverbia 3:27; Likezo 20:35.
20. Ki limbuyoti mañi ze lu libelezi haiba lu bonisa ku amuhelana mwa lifasi le li aluhani la kacenu?
20 Ku sebeza hamoho ni Bakreste sina luna, ku ba ni sishemo ni ku amuhelana, ku ka tahisa limbuyoti ze ñata. (Mateu 10:40-42) Kwa batu ba ba cwalo Jehova n’a sepisize kuli n’a “ka ba beya mwa mukunda wa hae. [Ne ba si ke] ku lapa ni ku shwa linyolwa.” Ku ba mwa mukunda wa Jehova ki ku ikola silelezo ni ku amuhelwa ki yena. (Sinulo 7:15, 16; Isaya 25:6) Ee, kwapilinyana ku na ni tibelelo ya ku ikola ku amuhelwa ki Jehova kwa ku ya ku ile.—Samu 27:4; 61:3, 4.
Kana Mwa Kona ku Talusa?
◻ Ki sifi se lu lukela ku sa keshebisa haiba lu bata ku fumana tabo ni munyaka za niti?
◻ “Lindiala ni limbelwa” ki bomañi, mi lu swanela ku ba ‘babalela’ cwañi?
◻ Lu swanela k’u nga cwañi “bazwahule” ba ba mwahal’a luna?
◻ Ki bomañi ba ba swanelwa ki mamelelo ye tuna kacenu?
◻ Likezahalo ze ipitezi li swanela ku bonahaza cwañi moya wa niti wa ku amuhela baenyi?
[Maswaniso a fa likepe 28, 29]
Fa likezahalo za mikiti lwa kona ku amuhela bazwahule, likuzana, ni ba ba mwa sebelezo ya nako ye tezi, ni baenyi