Jehova Uetelela Batu Bahae Mwa Nzila ya Bupilo
“Nzila ki yona ye, mu zamaye ku yona!”—ISAYA 30:21.
1, 2. (a) Batu babañata bapilisizwe ki temuso mañi? (Mubone siswaniso sesi fahalimu.) (b) Ki ketelelo mañi yekona kupunyusa batu ba Mulimu?
“MUYEME, MUTALIME, MUTEELEZE.” Ka lilimo zefitelela 100 zefelile, manzwi ao azwezipili kubonahala fa lisupo zetuna zeli foutulela njanji mukwakwa kwa North America. Naañolezwiñi? Kuli limota lisike zanatiwa ki sitima halinze litula njanji. Kulatelela temuso ye fa lisupo zeo kutahisize kuli batu babañata basike bashwa.
2 Jehova uluezeza lika zende kwandaa kulufa feela lisupo zelusileleza. Uetelela batu bahae ilikuli bakone kufumana bupilo bobusafeli, ni kuzwelapili kuambuka likozi. Jehova uswana sina mulisana yalilato yaetelela lingu zahae ni kulilemusa kuli lisike zafita mwa sibaka mokunani kozi.—Mubale Isaya 30:20, 21.
JEHOVA UZWEZIPILI KUETELELA BATU BAHAE
3. Batu nebaipumani cwañi mwa nzila yelibisa kwa lifu?
3 Kuzwa kwasimuluho, Jehova ufile batu bahae litaelo zenongile kamba liketelelo. Ka mutala, mwa simu ya Edeni, Jehova naafile litaelo zeutwahala zenekatusa batu kupila bupilo bwa kuya kuile ni kuba ni tabo. (Genese 2:15-17) Kono bo Adama ni Eva nebahanile ketelelo ya Ndataa bona yalilato. Eva naateelelize kwa kelezo yenebonahala kuzwelela ku noha, mi Adama naateelelize ku musalaa hae. Ki lika mañi zenezwile mwateñi? Bubeli bwabona nebanyandile mi nebashwile basina sepo. Hape bakeñisa kusautwa kwa bona, bana babona kaufela nebaipumani mwa nzila yelibisa kwa lifu.
4. (a) Ki kabakalañi hanekutokwahala liketelelo zenca hamulaho wa Muunda? (b) Kucinca kwa miinelo nekubonisize cwañi mwaikutwela Mulimu?
4 Mulimu naafile Nuwe litaelo zenepilisize batu. Hamulaho wa Muunda, Jehova naalaezi batu kuli basike baca mali kamba kuanwa. Ki kabakalañi? Kakuli Jehova naatuha alumelela batu kucanga nama. Bakeñisa kucinca kwa miinelo, batu nebatokwa ketelelo yenca yeli: “Haili ka za nama ye na ni bupilo, kikuli mali a yona, ha mu na ku i ca.” (Genese 9:1-4) Taelo ye, iluluta mwaikutwela Mulimu ka za bupilo bobuzwa kuyena. Ki yena Mubupi, mi ki yena yalufa bupilo, kacwalo, unani tukelo ya kulufa milao ya mwa kupilela. Ka mutala, naafile taelo ya kuli mutu haswaneli kubulaya mutu yomuñwi. Mulimu uunga bupilo ni mali kuba za butokwa hahulu, mi ukafa koto mutu kaufela yasa itusisi hande lika zeo.—Genese 9:5, 6.
5. Ki lika mañi zelukanyakisisa cwale, mi ki kabakalañi?
5 Linako za Nuwe haselifelile, Mulimu naazwezipili kuetelela batu bahae. Mwa taba ye, lukanyakisisa mitala isikai yebonisa mo Mulimu naaetelelezi batu bahae. Kunyakisisa litaba zeo kukatiisa katulo yaluna ya kulatelela ketelelo ya Jehova yelulibisa mwa lifasi lelinca.
SICABA SESINCA, LIKETELELO ZENCA
6. Ki kabakalañi hanekuli kwabutokwa kuli batu ba Mulimu balatelele milao yene bafilwe ka Mushe, mi ki mubonelo mañi one batokwa kuba ni ona Maisilaele?
6 Mwa miteñi ya Mushe, Jehova naafile batu bahae liketelelo zeutwahala zeama likezo zabona ni bulapeli bwabona. Libaka? Ka nako yeo hape, miinelo neicincize. Ka lilimo zefitelela 200, Maisilaele nebali batanga mwa Egepita ili mo, nebapila ni batu bane balapela babashwile, bane baitusisa maswaniso, ni bane baeza lika zeñwi zeñata zene shwaulisa Mulimu. Batu ba Mulimu hane balukuluzwi mwa Egepita, nebatokwa liketelelo zenca. Nebakaba sicaba sesilatelela feela Milao ya Jehova. Libuka zeñwi libulela kuli linzwi la Siheberu lelitolokilwe kuli “mulao” liswana ni linzwi lelitalusa “kuetelela kamba kulaela.” Mulao neusileleza Maisilaele kwa mizamao ya buhule, ni kwa bulapeli bwa buhata bwa macaba anaapila ni bona. Maisilaele hane bateelelize ku Mulimu, nebafuyauzwi. Hane bamufulalezi, nebatalimani ni miinelo yetaata hahulu.—Mubale Deuteronoma 28:1, 2, 15.
7. (a) Mutaluse libaka Jehova hanaafile liketelelo kwa batu bahae. (b) Mulao neuli muuti wa Isilaele ka mukwa ufi?
7 Kunani libaka leliñwi liketelelo zenca hane litokwahala. Mulao neutusize Maisilaele kuitukiseza kezahalo yabutokwa ya naalelile Jehova yona ya kutaha kwa Mesia, yena Jesu Kreste. Mulao neuhupulisize Maisilaele kuli nebasika petahala. Hape neubatusize kuutwisisa kuli nebatokwa tiululo ili sitabelo sesipetehile senesika tahisa kuli baswalelwe libi zabona kuya kuile. (Magalata 3:19; Maheberu 10:1-10) Kuzwa fo, Mulao neusilelelize lusika lwanaaka simuluha kulona Mesia ni kutusa Maisilaele kumuziba hanaakataha. Ka niti, Mulao neuswana sina mueteleli wa ka nakonyana, kamba “muuti,” yaisa ku Kreste.—Magalata 3:23, 24.
8. Ki kabakalañi haluswanela kuetelelwa ki likuka za Mulao wa Mushe?
8 Ka kuba Bakreste, ni luna lwakona kutusiwa ki liketelelo zanaafile Jehova mwa Mulao. Ka mukwa ufi? Lwakona kuyema ni kutalima fa likuka fokutomile Mulao. Nihaike kuli halusali mwatasaa milao yeo, lusakona kuitinga kwa milao yeo kuli iluetelele mwa bupilo bwaluna bwa ka zazi ni zazi ni halunze lulapela Jehova. Jehova uñozi milao yeo mwa Bibele ilikuli luitute kuyona, luetelelwe ki likuka za yona, ni kuitebuha kuli Jesu naalulutile nto ya butokwa hahulu yefita Mulao. Hamuteeleze ku za naabulezi Jesu: “Mu utwile kuli ne ku bulezwi kuli: ‘U si ke wa buka.’ Kono na, na mi bulelela ni li, mutu kaufela ya swalelela ku talima musali mi a mu lakaza u se a bukile kale ni yena mwa pilu ya hae.” Kacwalo, halutokwi feela kuambuka kueza bubuki kono hape lutokwa kuhana minahano ni litakazo zemaswe.—Mateu 5:27, 28.
9. Ki miinelo ifi yeminca yenetahisize kuli Mulimu afe ketelelo yenca?
9 Jesu hasatile ka kuba Mesia, Jehova naafile litaelo zenca mi naapatuluzi litaba zeñata ka za mulelo wahae. Ki kabakalañi kueza cwalo hane kutokwahala? Ka silimo sa 33 C.E., Jehova naahanile sicaba sa Isilaele mi saaketa puteho ya Sikreste kuli ibe batu bahae. Kacwalo, miinelo ya batu ba Mulimu neicincize hape.
KETELELO YENEFILWE ISILAELE WA KWA MOYA
10. Ki kabakalañi puteho ya Sikreste haneifilwe milao yeminca, mi milao yeo neishutana cwañi ni yeneifilwe kwa Maisilaele?
10 Jehova naafile Maisilaele Mulao wa Mushe kuli ubalute mwa kupilela ni mwa kumulapelela. Kukala mwa linako za baapositola, batu ba Mulimu neseba simuluha mwa macaba amañata ni mwa lisimuluho zeñata kufita kuzwa mwa sicaba silisiñwi feela, mi nebabizwa Isilaele wa kwa moya. Nebali puteho ya Sikreste, mi nebali mwa tumelelano yenca. Jehova naabafile litaelo zenca kamba zeñwi zeekezehile za mwa kupilela ni za mwa kumulapelela. Ka niti “Mulimu ha ketululi, kono mwa sicaba ni sicaba mutu kaufela ya mu saba ni ku eza se si lukile u lumelelwa ki yena.” (Likezo 10:34, 35) Nebalatelezi “mulao wa Kreste,” one utomile fa likuka zeneñozwi mwa lipilu za bona, isiñi fa licwe. Mulao wo neukaetelela ni kutusa Bakreste kai ni kai kone bakapila.—Magalata 6:2.
11. Ki likalulo lifi zepeli za mupilelo wa Sikreste zekona kuamiwa ki “mulao wa Kreste”?
11 Isilaele wa kwa moya naatusizwe hahulu ki ketelelo ya naafilwe ki Jehova ka Jesu. Pili asika toma kale tumelelano yenca, Jesu naafile litaelo zepeli zabutokwa. Taelo yapili neiama musebezi wa kukutaza. Yeñwi neiama mo Bakreste nebaswanela kupilisanela. Litaelo zeo neliama Bakreste kaufela, kacwalo, ni luna kacenu za luama ibe kuli lunani sepo ya kuyo pila kuya kuile kwa lihalimu kamba fa lifasi.
12. Ki lika mañi zeneli zenca ka za musebezi wa kukutaza?
12 Kwamulaho, batu bamacaba nebanani kutaha kwa Isilaele kuli bato sebeleza Jehova. (1 Malena 8:41-43) Kono cwale Jesu naafile taelo yelufumana kwa liñolo la Mateu 28:19, 20. (Mubale.) Jesu naataluselize balutiwa bahae kuli “ha mu ye” kwa batu kamukana. Fa Pentekota ya 33 C.E, Jehova naabonisize kuli naabata kuli taba yende ikutazwe mwa lifasi kaufela. Fa lizazi leo, batu bababato eza 120 bane bali mwa puteho yenca nebaamuhezi moya okenile mi bakala kubulela mwa lipuo zeshutana-shutana kwa Majuda ni kwa maproselite. (Likezo 2:4-11) Hasamulaho, nebakalile kukutaza ni kwa Masamaria. Mi ka silimo sa 36 C.E, nebakalile kukutaza ni kwa batu balicaba baneba sikaya kwa mupato. Taba yeo italusa kuli Bakreste batokwa kukutaza kwa batu kaufela mwa lifasi!
13, 14. (a) Ki lika mañi zeamiwa mwa “mulao o munca” wa naafile Jesu? (b) Luitutañi kwa mutala wa naatomile Jesu?
13 Jesu hape naafile “mulao o munca” obonisa mwa kupilisanela ni mizwale ni likaizeli baluna. (Mubale Joani 13:34, 35.) Luswanela kubonisa kuli lwabalata zazi ni zazi, kono hape luswanela kuitombola bupilo bwaluna bakeñisa bona. Taba yeo neisa tokwahali ka kuya ka Mulao.—Mateu 22:39; 1 Joani 3:16
14 Jesu ki yena yanaatomile mutala omunde hahulu wa kubonisa lilato lelisina buitati. Naalata hahulu balutiwa bahae kuli mane naaitombozi kubashwela. Mi utokwa kuli balateleli bahae kaufela baeze nto yeswana. Kacwalo, luswanela kuitiisa halukopana ni matata, mane ni kuitatela kushwela mizwale ni likaizeli baluna.—1 Matesalonika 2:8.
LIKETELELO ZEFIWA KACENU NI ZEKAFIWA KWAPILI
15, 16. Ki ifi miinelo yeminca yelunani yona ka nako yacwale, mi Mulimu uluetelela cwañi?
15 Jesu uketile “mutanga ya sepahala ya na ni kutwisiso” kuli afe balateleli bahae ‘lico za kwa moya ka nako ye swanela.’ (Mateu 24:45-47) Lico zeo likopanyeleza liketelelo zabutokwa zebafiwanga batu ba Mulimu miinelo haicinca. Miinelo yaluna ki yeminca ka nzila ifi?
16 Lupila mwa “mazazi a maungulelo,” mi honacwale-cwale fa, lukatalimana ni ñalelwa yetuna yesika bonwa kale. (2 Timotea 3:1; Mareka 13:19) Hape Satani ni madimona ahae banepezwi fa lifasi kuzwa kwa lihalimu mi batahiselize batu manyando amañata. (Sinulo 12:9, 12) Kuzwa fo, luutwa taelo ya Jesu ka kukutaza mwa lifasi kaufela kwa batu babañata ni mwa lipuo zeñata kufita haisali!
17, 18. Luswanela kuunga cwañi ketelelo yelufiwa?
17 Kopano ya Mulimu ilufa liitusiso zeñata zelutusa mwa musebezi wa kukutaza. Kana mwaitusisanga zona? Kwa mikopano yaluna, luamuhelanga ketelelo ya mwa kuitusiseza hande liitusiso zeo. Kana muunga litaelo zeo kuli ki ketelelo yezwa ku Mulimu?
18 Kuli Mulimu alufuyaule, lutokwa kuisa pilu kwa liketelelo kaufela zalufa ka puteho ya Sikreste. Haiba lulatelela ketelelo yeo cwale, kukalubela bunolo kulatelela liketelelo zelukafiwa ka nako ya “ñalelwa yetuna” muta lifasi kaufela lelimaswe la Satani liyundiswa. (Mateu 24:21) Hamulaho wa fo, lukatokwa liketelelo zenca zekalutusa kuziba mwa kupilela mwa lifasi lelinca la kuluka mokusike kwa ba ni kukuezo ya Satani.
19, 20. Ki miputo ifi yekaapulwa, mi ki lika mañi zekazwa mwateñi?
19 Mwa linako za Mushe, sicaba sa Isilaele nesitokwa liketelelo zenca, kacwalo Mulimu naabafile Mulao. Hasamulaho puteho ya Sikreste neitokwa kulatelela “mulao wa Kreste.” Ka nzila yeswana, Bibele ilubulelela kuli mwa lifasi lelinca, lukaamuhela miputo yenani liketelelo zenca. (Mubale Sinulo 20:12.) Kubonahala kuli miputo yeo ikatalusa lika za ka tokwa Jehova kwa batu ka nako yeo. Ka kuituta miputo yeo, batu kaufela kukopanyeleza cwalo ni babaka zusiwa kwa bafu, bakakona kuziba za tokwa Mulimu kubona. Miputo yeo ikalutusa kuituta zeñata ka za mwaanahanela Jehova. Hape, lukautwisisa hande Bibele, kacwalo mwa paradaisi lukapilisana ni babañwi ka lilato, ni ka likute. (Isaya 26:9) Munahane feela lika zeñata zeluka ituta ni kuluta batu babañwi mwatasaa ketelelo ya Mulena, yena Jesu Kreste!
20 Haiba lulatelela liketelelo “ze ñozwi mwa miputo” ni kuzwelapili kusepahala ku Jehova ka nako ya tiko ya mafelelezo, Jehova ukañola mabizo aluna mwa “muputo wa bupilo.” Lwakona kuamuhela bupilo bobusafeli! Kacwalo, lutokwa KUYEMA kubala zeibulela Bibele, KUTALIMA kuutwisisa zeibulela kuluna, ni KUTEELEZA kuutwa ketelelo ya Mulimu ka nako yacwale. Haiba lueza lika zeo, lukapunyuha ñalelwa yetuna, mi lukaikola kuituta ka za Mulimu waluna ya butali ni yalilato yena Jehova.—Muekelesia 3:11; Maroma 11:33.