1-3. Ki lipuzo lifi zebabuzanga batu ka za lifu, mi bulapeli bobuñwi bualabanga cwañi lipuzo zeo?

BIBELE ilusepisa kuli zazi leliñwi ‘lifu halina kubateñi.’ (Sinulo 21:4) Mwa Kauhanyo 5 ya buka ye, luitutile kuli tiululo ilukwalulezi nzila ya kuli lukone kufumana bupilo bobusa feli. Kono batu basashwa. (Muekelesia 9:5) Kacwalo, yeñwi ya lipuzo zetuna zelukana lwabuza ki ya kuli: Ki sika mañi sesiezahalanga kwa batu babashwile?

² Ki kwa butokwa kuziba kalabo kwa puzo yeo, sihulu haiba iama mutu yelulata yashwile. Lukana lwabuza kuli: ‘Mutu yo uile kai? Kana usweli walubona? Kana wakona kulutusa? Kana luka mubona hape?’

³ Bulapeli bobuñata bualabanga lipuzo zeo ka kushutana-shutana. Babañwi bali haiba mutu ki yomunde, ukaya kwa lihalimu hakashwa, mi haiba ki mutu yamaswe, ukayo ca mwa lihele. Babañwi bona babulelanga kuli mutu hashwa, ufetuhanga kuba sibupiwa sa moya, mi uyo pilanga ni ba lubasi lwahae babashwile kale. Mi babañwi hape babulelanga kuli mutu hasaashwile ni kuatulwa hasamulaho, wapepiwanga sinca kamba ukutelanga kwa bupilo inze anaani mubili usili, sina mutu kamba mane sina folofolo.

 4. Bulapeli bulutanga batu tuto mañi ka za lifu?

⁴ Bulapeli bulutanga batu litaba zeshutana-shutana. Kono ibato ba bulapeli kaufela bulutanga batu taba iliñwi ye. Bulutanga batu kuli mutu haashwa, kalulo yeñwi ya mubili wahae yazwelangapili kupila. Kana taba yeo ki ya niti?

5, 6. Batu babashwile ba mwa muinelo mañi?

⁵ Jehova waziba zeezahalanga kwa batu babashwile, mi ulutaluselize kuli mutu haashwa, watuhelanga kupila. Mutu yashwile haana bupilo. Kacwalo, mutu hashwa, hazwelangipili kupila mwa sibaka sesiñwi inze anani maikuto ni mihupulo yahae.a Mutu haashwa haasakona kubona, kamba kuutwa, kamba kunahana.

⁶ Mulena Salumoni naañozi kuli “babashwile hakuna sebaziba.” Babashwile habakoni kulata mutu kamba kumutoya, mi “hakuna musebezi kamba milelo kamba zibo kamba butali mwa Libita.” (Mubale Muekelesia 9:5, 6, 10.) Mi kwa Samu 146:4, Bibele ilutaluseza kuli mutu haashwa, “mihupulo yahae” yashwanga.

 7. Jesu naabuleziñi ka za lifu?

⁷ Mulikanaa hae Lazaro hasaashwile, Jesu naabulelezi balutiwa bahae kuli: “Lazaro mulikanaa luna ulobezi.” Kono Jesu naasatalusi kuli Lazaro naapumuzi. Hasamulaho, Jesu atalusa kuli: “Lazaro ushwile.” (Joani 11:11-14) Ka kubulela manzwi ao, Jesu naabapanya lifu kwa buloko. Naasika bulela kuli Lazaro naali kwa lihalimu kamba kuli naali ni ba lubasi lwahae bane bashwile kale. Mi naasika bulela kuli Lazaro naasweli kutukufazwa mwa lihele kamba kuli naapepilwe sinca ni kuba mutu kamba folofolo. Batili, kono Jesu naabonisize kuli muinelo wanaali ku ona Lazaro neuswana sina mutu yali mwa buloko bobutuna. Mañolo amañwi abapanya lifu kwa buloko bobutuna. Bibele italusa kuli Setefani habulaiwa, “aitobalela ka lifu.” (Likezo 7:60) Muapositola Paulusi ni yena naañozi kuli Bakreste babañwi ‘nebaitobalezi ka lifu.’—1 Makorinte 15:6.

 8. Luziba cwañi kuli Mulimu hanaabupa batu naasika lela kuli bashwange?

⁸ Kana Mulimu naabupile Adama ni Eva kuli bapile feela ka nakonyana, hamulaho ni kushwa? Batili! Jehova naababupezi kuli baikole bupilo kuya kuile inze banani mibili yepetehile. Jehova hanaabupa batu, naabafile takazo ya kupila kuya kuile. (Muekelesia 3:11) Bashemi habalati kubona bana babona inze basupala ni kushwa, mi Jehova ni yena ki mona mwaikutwela cwalo ka za luna. Kono haiba Mulimu naalubupile kuli lupile kuya kuile, ki kabakalañi batu habashwa?

 9. Ki kabakalañi taelo ya Jehova yanaafile Adama ni Eva hane isi yetaata kuimamela?

⁹ Mwa simu ya Edeni, Jehova naabulelezi Adama kuli: “Wakona kuca kwa likota kaufela za mwa simu. Kono haili kwa kota ya kuziba bunde ni bumaswe, usike waca kwateñi, kakuli zazi leuka ca kwateñi ukashwa luli.” (Genese 2:9, 16, 17) Taelo yeikutwahalela hande yeo, neisi yetaata kuimamela, mi Jehova naanani maata akubulelela Adama ni Eva lika zende zene baswanela kueza, ni lika zemaswe zene baswanela kuambuka. Hane bakautwa Jehova, nebaka bonisa kuli bakuteka bubusi bwahae. Hape nebaka bonisa kuli baitebuha lika kaufela zabaezelize Jehova.

10, 11. (a) Satani naapumile cwañi Adama ni Eva? (b) Ki kabakalañi Adama ni Eva hane basina libaka la kuikemela ka lona bakeñisa bufosi bwabona?

¹⁰ Ka bumai, Adama ni Eva nebaketile kusautwa Jehova. Satani naaize ku Eva: “Kana luli Mulimu naaize musike mwaca kwa likota kaufela za mwa simu?” Eva naalabile kuli: “Lwakona kuca kwa muselo wa likota za mwa simu. Kono Mulimu ubulezi cwana ka za muselo wa kota yefahalaa simu, uize: ‘Musike mwaca kwateñi, mi musike mwaiswala; hamukaeza cwalo, mukashwa.’”—Genese 3:1-3.

¹¹ Kono Satani naamualabile kuli: “Kushwa, hamuna kushwa. Kakuli Mulimu waziba kuli fa lizazi lemuka ca kwateñi, meeto amina akatona mi mukaba sina Mulimu, muzibe bunde ni bumaswe.” (Genese 3:4-6) Satani naabata kuli Eva akolwe kuli naakona kuiketela kueza zende kamba zemaswe. Hape Satani naapumile Eva ka za sene sikaezahala ku Eva hanaasike autwa Mulimu. Satani naabulezi kuli Eva naasike ashwa, mi Eva aca muselo, mi hasamulaho, afa kwateñi muunaa hae. Adama ni Eva nebaziba kuli Jehova naabahanisize kuca muselo wo. Hane bacile kwa muselo wo, nebaiketezi kusautwa taelo yeikutwahalela hande ni yebunolo, yene bafilwe. Ka kuca kwa muselo wo, nebabonisize kuli nebasa kuteki Ndataa bona wa kwa lihalimu. Nebasina libaka la kuikemela ka lona!

12. Ki kabakalañi haili nto yeswabisa kuli Adama ni Eva nebasika utwa Jehova?

¹² Ki nto yeswabisa kuli bashemi baluna bapili nebashwauzi Mubupi wabona cwalo! Nemuka ikutwa cwañi kuli muikatalize kuuta hande mwanaa mina wamushimani kamba wamusizana, kono hasamulaho mwana yo, wamikwenuhela ni kuhana kueza zemu mubulelela? Ka niti, taba yeo neika miutwisa hahulu butuku kwa pilu!

13. Jehova naatalusañi hanaabulelezi Adama kuli “ukakutela kwa liluli”?

¹³ Adama ni Eva nebalatehezwi ki kolo ya kupila kuya kuile kabakala kusautwa kwabona. Jehova naabulelezi Adama kuli: “Kakuli uliluli mi ukakutela kwa liluli.” (Mubale Genese 3:19.) Taba yeo neitalusa kuli Adama naakaba liluli hape, sina feela mwanaainezi asika bupiwa kale. (Genese 2:7) Adama hasaaezize sibi, ashwa mi atuhela kupila.

14. Ki kabakalañi batu habashwa?

¹⁴ Kambe Adama ni Eva nebautwile Mulimu, kambe basapila ni kacenu. Kono nebaezize sibi ka kusa muutwa, mi hamulaho wa nako, bashwa. Sibi siswana feela sina butuku bobumaswe bwahozize mutu kwa bashemi bahae. Kaufelaa luna lupepilwe inze luli baezalibi, mi ki lona libaka halushwa. (Maroma 5:12) Kono wo nesi ona mulelo wa Mulimu wanaabupezi batu. Mulimu naasabati kuli batu bashwange, mi Bibele ibiza lifu kuli ki “sila.”—1 Makorinte 15:26.

15. Kuziba niti ka za lifu kululukulula cwañi?

¹⁵ Kuziba niti ka za lifu kululukulula kwa lituto zeñata za buhata. Bibele iluluta kuli babashwile habautwangi butuku kamba kuikutwa bumaswe. Halukoni kuambola ni bona, mi ni bona habakoni kuambola ni luna. Halukoni kubatusa, mi ni bona habakoni kulutusa. Habakoni kulueza maswe, kacwalo, haluswaneli kubasaba. Kono bulapeli bobuñata buluta kuli batu babashwile bapila kwa sibaka sesiñwi, ni kuli lwakona kubatusa haiba lulifa masheleñi kwa baprisita kamba baeteleli babañwi ba bulapeli. Kono haiba luziba niti ka za lifu, haluna kukolwa buhata bobucwalo.

16. Ki tuto mañi ya buhata yelutiwa mwa bulapeli bobuñata ka za batu babashwile?

¹⁶ Satani uitusisa bulapeli bwa buhata kuli apume batu ni kutahisa kuli banahane kuli babashwile basapila. Ka mutala, bulapeli bobuñwi buluta batu kuli mutu haashwa, kalulo yeñwi ya mubili wahae izwelangapili kupila kwa sibaka sesiñwi. Kana bulapeli bwamina ki zona zebuluta zeo, kamba kana buluta zeibulela Bibele ka za batu babashwile? Satani uitusisanga buhata kuli apaleliswe batu kuziba Jehova.

17. Ki kabakalañi taba ya kucisiwa kwa batu mwa lihele haishwaulisa Jehova?

¹⁷ Zebuluta bulapeli bobuñata zakomokisa. Ka mutala, bulapeli bobuñwi buluta kuli batu babamaswe bakaca mwa lihele kuya kuile. Buhata bo, bushwaulisa Jehova. Jehova haakoni kutuhelela batu kunyanda cwalo! (Mubale 1 Joani 4:8.) Nemuka ikutwa cwañi kubona mutu yafa mwanana koto ka kucisa mazoho ahae mwa mulilo? Mukaanga kuli mutu yo unani lunya luli. Kaniti, nemusike mwatabela kuziba mutu yacwalo. Mi Satani ki mona mwabatela kuli luikutwe cwalo ka za Jehova!

18. Ki kabakalañi halusa swaneli kusaba batu babashwile?

¹⁸ Bulapeli bobuñwi bubulelanga kuli batu habashwa bafetuhanga kuba mioya. Bulapeli bobucwalo bulutanga kuli batu baswanela kukuteka mioya yeo mane ni kuisaba, kakuli yakona kuba balikani babatuna kamba lila zemaswe. Batu babañata balumela buhata bo. Basaba batu babashwile mi balapela batu bao mwa sibaka sa kulapela Jehova. Muhupule kuli babashwile habakoni kuutwa kamba kulemuha nto yeñwi, kacwalo, haluswaneli kubasaba. Jehova ki Mubupi waluna. Ki yena Mulimu wa niti, mi luswanela kulapela feela yena.—Sinulo 4:11.

19. Kuziba niti ka za lifu kulutusa cwañi?

¹⁹ Haluziba niti ka za lifu, haluna kupumiwa ki lituto za buhata za bulapeli. Mi niti yeo ilutusa kuutwisisa lisepiso zende zasepisize Jehova ka za bupilo bwaluna ni zaka luezeza kwapili.

20. Lukanyakisisañi mwa kauhanyo yetatama?

²⁰ Kale kwamulaho koo, mutangaa Mulimu yabizwa Jobo naabuzize kuli: “Haiba mutu ashwa, kana wakona kupila hape?” (Jobo 14:14) Kana luli kwakonahala kuli mutu yashwile apile hape? Kalabo yalufa Mulimu mwa Bibele, yatabisa luli. Lukanyakisisa taba yeo mwa kauhanyo yetatama.

1-3. Kaufelaa luna lutamilwe ki nto mañi, mi Jehova uka lulukulula cwañi?

MUUNGE kuli muatulezwi kupika tolongo mwa bupilo bwamina kaufela, kusina zemufosize. Hakubonahali kuli mukalukululwa mwa tolongo yeo. Mi hamuna sepo ya kuli lika likaba hande kwapili. Hape hakuna semukona kueza kuli mucince muinelo wo. Kono hase mufelezwi ki sepo, mulemuha kuli kunani mutu yanani maata a kumilukulula mi umisepisa kuli uka mitusa! Nemuka ikutwa cwañi?

² Kaufelaa luna lutamehile kushwa. Kusina taba ni zelukona kueza, hakuna sepo ya kuli lwakona kubanda lifu. Kono Jehova unani maata a kululukulula kwa lifu. Mi usepisize kuli “sila sa mafelelezo, lona lifu, sikayundiswa.”—1 Makorinte 15:26.

³ Munahane feela momuka ikutwela, kupila inze musaikalelwi kuli mukashwa! Kono Jehova haana kufelisa feela lifu. Hape ukazusa batu babashwile. Munahane feela taba yeo moika miamela. Jehova usepisa kuli “babasina maata, babashwile” bakapila hape. (Isaya 26:19) Bibele ibiza taba yeo kuli ki zuho ya bafu.

 4. (a) Ki sika mañi sesikona kuluomba-omba muta mutu yomuñwi mwa lubasi kamba mulikanaa luna ashwa? (b) Ki bo mañi babañwi bane bali balikani ba Jesu babatuna?

⁴ Yomuñwi mwa lubasi kamba mulikanaa luna haashwa, luutwanga hahulu butuku kwa pilu mi kulubelanga taata kutiyela masitapilu acwalo. Lufelelwanga ki maata. Luikutwanga kuziyeleha luli bakeñisa kuli halukoni kuzusa mutu yo yashwile. Kono Bibele yakona kuluomba-omba luli. (Mubale 2 Makorinte 1:3, 4.) Halunyakisiseñi mutala obonisa kuli Jehova ni Jesu kaniti batabela kuzusa balatiwa baluna babashwile. Jesu hanaali fa lifasi, hañata naapotelanga Lazaro ni likaizeli zahae, bo Mareta ni Maria. Kaufelaa bona babalaalu neli balikani ba Jesu babatuna. Bibele ibulela kuli: “Jesu naalata Mareta ni munyanaa hae ni Lazaro.” Cwale zazi leliñwi, Lazaro ashwa.—Joani 11:3-5.

5, 6. (a) Jesu naaezizeñi haabona lubasi lwa Lazaro ni balikani babona inze balila? (b) Ki kabakalañi hakuomba-omba kuziba mwanaaikutwezi Jesu ka za lifu?

⁵ Jesu aya kuyo omba-omba Mareta ni Maria. Mareta hautwa kuli Jesu wataha, azwela kwande a muleneñi kuyo mukatanyeza. Naatabezi hahulu kubona Jesu, kono ali ku yena: “Kambe neuli teñi kwanu, kambe kaizelaaka hasika shwa.” Mareta naanahana kuli Jesu naaliyehile kutaha. Hamulaho wa foo, Jesu abona Maria munyanaa Mareta, inzaa lila. Jesu haababona inze balila cwalo, atomoha hahulu pilu mi alila. (Joani 11:21, 33, 35) Naautwile hahulu butuku bobuswana ni boluikutwanga muta lushwelwa ki mutu yelulata.

⁶ Kwaomba-omba kuziba kuli Jesu uikutwanga moluikutwela ka za lifu. Mi Jesu uswana feela sina Ndatahe, ili kutalusa kuli Jehova ni yena uutwanga butuku muta lushwelwa ki mutu yelulata. (Joani 14:9) Jehova unani maata a kufelisa lifu kuya kuile, mi seo ki sona saatuha aeza hona cwale-cwale fa.

7, 8. Ki kabakalañi Mareta hanaasa lati kuli licwe lene likwahezwi fa libita la Lazaro lizwiswe fateñi, kono Jesu naaezizeñi?

⁷ Jesu haafita kwa libita kone kubulukilwe situpu sa Lazaro, afumana kuli fa munyako wa libita leo kukwahezwi licwe lelituna. Jesu ali: “Hamuzwise licwe.” Kono Mareta naasalati kuli baeze cwalo. Situpu sa Lazaro nese sili mwa libita ka mazazi amane. (Joani 11:39) Mareta naasazibi zanaatuha aeza Jesu ku Lazaro.

⁸ Jesu ali ku Lazaro: “Zwa mo!” Mareta ni Maria nebakomokisizwe hahulu ki zene baboni hamulaho wa fo. “Muuna yo yanaashwile azwa anze atatilwe masila kwa mahutu ni kwa mazoho.” (Joani 11:43, 44) Lazaro naazusizwe kwa bafu! Akala kuswalisana hape ni lubasi lwahae ni balikani. Nebakona kumukumbata, kumuswala, ni kuambola ni yena. Yeo neli makazo luli! Jesu naazusize Lazaro kwa bafu.

9, 10. (a) Ki mañi yanaafile Jesu maata a kuzusa batu babashwile? (b) Ki kabakalañi litaba zebulela za zuho ya bafu halili za butokwa ku luna?

⁹ Kana Jesu naazusize batu babashwile ka kuitusisa maata ahae? Batili. Pili asika zusa kale Lazaro, Jesu naalapezi ku Jehova, mi Jehova naamufile maata a kuzusa Lazaro kwa bafu. (Mubale Joani 11:41, 42.) Lazaro haki yena feela yanaazusizwe kwa bafu. Bibele ilubulelela za musizana wa lilimo ze 12 yanaakulile hahulu. Ndatahe musizana yo, wa libizo la Jairusi, naaziyelehile hahulu, mi akupa Jesu kuli ayo folisa mwanaa hae. Neli yena feela mwanaa yanaanani yena. Jairusi hanaasa ambola ni Jesu, kwataha batu, mi bato mubihela kuli: “Mwanaa hao utokwahalile! Kiñi seuka kataleza Muluti hape?” Kono Jesu ali ku Jairusi: “Usike wasaba, ube feela ni tumelo, mi mwanaa hao ukapiliswa.” Cwale Jesu aya ni Jairusi kwa ndu ya Jairusi. Hane banze basutelela bukaufi ni ndu, Jesu abona ni kuutwa batu bane balila. Jesu ali ku bona: “Hamutuhele kulila, kakuli hasika shwa kono ulobezi.” Bashemi ba musizana yo, mwendi nebasa zibi zanaatalusa Jesu. Jesu akupa kuli batu kaufela bazwe mwa ndu, mi aanga bashemi ba musizana yo ni kuya ni bona mwa muzuzu mwanaalobalizwe musizana. Ka lilato, Jesu amuswala kwa lizoho mi ali ku yena: “Musizana, nili ku wena: ‘Zuha!’” Munahane feela tabo yetuna yene babile ni yona bashemi ba musizana yo hanaazuhile ni kukala kuzamaya! Jesu naazusize mwanaa bona kwa bafu. (Mareka 5:22-24, 35-42; Luka 8:49-56) Kuzwa zazi leo, bashemi ba musizana yo hane bamubonanga, nebahupulanga zanaa baezelize Jehova ka Jesu.a

¹⁰ Batu banaazusize Jesu kwa bafu, nebashwile hape hasamulaho. Kono litaba zelubala ka za batu bao, zalutusa bakeñisa kuli lilufa sepo yende. Jehova ubata kuzusa batu babashwile, mi ukaeza cwalo.

11. Liñolo la Muekelesia 9:5 lilulutañi ka za muinelo wanaali ku ona Lazaro hanaashwile?

¹¹ Bibele ibulela hande ka kuutwahala kuli “babashwile hakuna sebaziba.” Mi wo ki ona muinelo wanaali ku ona Lazaro hanaashwile. (Muekelesia 9:5) Sina feela mwanaabulelezi Jesu, nekuswana feela inge kuli Lazaro naalobezi. (Joani 11:11) Ka nako yanaali mwa libita, Lazaro ‘hakuna sanaaziba.’

12. Luziba cwañi kuli Lazaro kaniti naazusizwe kwa bafu?

¹² Batu babañata nebaiponezi Jesu haazusa Lazaro kwa bafu. Nihaiba lila za Jesu nebaziba kuli Jesu naaezize makazo yeo. Lazaro naakalisize kupila hape, mi taba yeo neibonisize luli kuli naazusizwe kwa bafu. (Joani 11:47) Batu babañata nebaile kuyo bona Lazaro, mi bakalisa kulumela kuli Jesu naalumilwe ki Mulimu. Lila za Jesu nebasika tabela taba yeo, kacwalo, balela kubulaya Jesu ni Lazaro.—Joani 11:53; 12:9-11.

13. Ki kabakalañi halunani buikolwiso bwa kuli Jehova ukazusa batu babashwile?

¹³ Jesu naabulezi kuli “batu kaufela babali mwa mabita a kupulo” bakazusiwa kwa bafu. (Joani 5:28) Taba yeo ibonisa kuli batu kaufela bahupula Jehova, bakakutisezwa kwa bupilo. Kono kuli Jehova azuse mutu, utokwa kuhupula lika kaufela ka za mutu yo. Kana luli wakona kueza cwalo? Halunyakisiseñi taba ye: Kwa lihalimu kunani linaleli zeñata hahulu. Bibele ibulela kuli Jehova waziba libizo la naleli ni naleli. (Mubale Isaya 40:26.) Haiba Jehova wakona kuhupula libizo la naleli ni naleli, kaniti wakona kuhupula lika kaufela ka za batu baakazusa kwa bafu. Mi libaka leliñwi lelituna ki la kuli Jehova ki yena yabupile lika kaufela, kabakaleo, lwaziba kuli unani maata a kuzusa batu babashwile.

14, 15. Manzwi anaabulezi Jobo alulutañi ka za zuho ya bafu?

¹⁴ Jobo, muuna yasepahala, naalumela kuli babashwile bakazuha. Naabuzize kuli: “Haiba mutu ashwa, kana wakona kupila hape?” Mi ali ku Jehova: “Ukabiza, mi nika kualaba. Ukanyolelwa musebezi wa mazoho ahao.” Kaniti, Jobo naaziba kuli Jehova unyolezwi hahulu nako yakazusa batu babashwile.—Jobo 14:13-15.

¹⁵ Muikutwa cwañi hamunahana ka za kuzusiwa kwa batu babashwile? Mwendi mukana mwaipuza kuli: ‘Kucwañi ka za ba lubasi lwaka ni balikani baka babashwile, kana ni bona bakazusiwa kwa bafu?’ Kwaomba-omba kuziba kuli Jehova kaniti ubata kuzusa batu babashwile. Halunyakisiseñi zeibulela Bibele ka za sibaka kobaka pila batu bao ni kuli ki bo mañi babaka zusiwa kwa bafu.

16. Ki bupilo bobucwañi bobaka ikola batu babaka zusezwa kuto pila fa lifasi?

¹⁶ Kwamulaho, batu bane bazusizwe kwa bafu, nebapilile hona fa fa lifasi ni kukala kuswalisana hape ni mabasi abona ni balikani babona. Taba yeswana yeo ikaezahala kwapili, kono ikashutanela kwahule ni zuho yenezahezi kwamulaho. Kabakalañi? Kabakala kuli batu babaka zusezwa kuto pila fa lifasi, bakaba ni kolo ya kupila kuya kuile mi habana kushwa hape. Mi lifasi mobakato pila, likashutana hahulu ni lifasi molupila kacenu. Hakuna kuba ni lindwa, mifilifili, ni matuku mwa lifasi leo.

17. Ki bo mañi babaka zusiwa kwa bafu?

¹⁷ Ki bo mañi babaka zusiwa kwa bafu? Jesu naabulezi kuli “batu kaufela babali mwa mabita a kupulo bakautwa linzwi lahae ni kuzwa mwateñi.” (Joani 5:28, 29) Mi Sinulo 20:13 ilutaluseza kuli: “Liwate lakutisa bafu baba ku lona, ni lifu ni Libita zakutisa bafu baba ku zona.” Kaniti luli, batu babañata bakazusiwa kwa bafu. Muapositola Paulusi ni yena naabulezi kuli batu “babalukile ni babasika luka” bakazusiwa. (Mubale Likezo 24:15.) Taba yeo italusañi?

18. Ki bo mañi batu “babalukile” babaka zusiwa kwa bafu?

¹⁸ Batu “babalukile” bakopanyeleza batanga ba Jehova babasepahala kaufela, bane bapilile pili Jesu asika taha kale fa lifasi. Batu babacwale ka Nuwe, Abrahama, Sara, Mushe, Ruti, ni Estere, bakazusezwa kuto pila fa lifasi hona fa. Mwakona kubala za batu bao kwa liñolo la Maheberu kauhanyo 11. Kono kucwañi ka za batanga ba Jehova babasepahala babasweli kushwa mwa linako zaluna? Bao ni bona babizwa kuli ki batu “babalukile,” kacwalo bakazusiwa kwa bafu.

19. Ki bo mañi babataluswa kuli ki batu “babasika luka”? Mi Jehova uka bafa kolo mañi?

¹⁹ Batu “babasika luka” bakopanyeleza batu babañata-ñata babasika ba ni kolo ya kuziba Jehova. Nihaike kuli bashwile, Jehova haasika balibala. Uka bazusa kwa bafu, mi bakaba ni kolo ya kuituta ka za hae ni kumusebeleza.

20. Ki kabakalañi batu kaufela habasike bazusiwa kwa bafu?

²⁰ Kana taba yeo italusa kuli mutu kaufela yashwile ukazusiwa kwa bafu? Batili. Jesu naabulezi kuli batu babañwi habana kuzusiwa kwa bafu. (Luka 12:5) Ki mañi yanani maata a kuatula ka za haiba mutu waswanela kuzusiwa kwa bafu kamba kutokwa? Jehova ki yena Muatuli yomutuna, kono hape ufile Jesu maata a “kuba muatuli wa babapila ni babashwile.” (Likezo 10:42) Mutu kaufela yaatulwa kuli umaswe mi haalati kucinca mupilelo wahae, haana kuzusiwa kwa bafu.—Mubone Litaluso za Kwa Mafelelezo 19.

21, 22. (a) Kuzusezwa kuyo pila kwa lihalimu, kutalusañi? (b) Ki mañi mutu wapili yanaazuselizwe kuyo pila kwa lihalimu?

²¹ Bibele hape ilutaluseza kuli batu babañwi bakapila kwa lihalimu. Mutu yazusezwa kuyo pila kwa lihalimu, haana kuzusiwa kwa bafu inze anani mubili wa nama. Kono ukazusezwa kuyo pila kwa lihalimu inze anani mubili wa moya.

²² Jesu ki yena mutu wapili yanaazusizwe ka nzila yeo. (Joani 3:13) Hamulaho wa mazazi amalaalu kuzwa fabulaelwa Jesu, Jehova naamuzusize kwa bafu. (Samu 16:10; Likezo 13:34, 35) Jesu naasika zusiwa inze anani mubili wa nama. Muapositola Pitrosi naatalusize kuli Jesu “naabulailwe inze anani mubili wa nama, kono apiliswa inze anani mubili wa moya.” (1 Pitrosi 3:18) Jesu naazusizwe kwa bafu inze ali mutu wa moya yanani maata! (1 Makorinte 15:3-6) Kono Bibele ibulela kuli Jesu nesi yena anosi yanaaka zusiwa ka nzila yeo.

23, 24. Ki bo mañi banaatalusa Jesu hanaabulela za “mutapinyana,” mi ki babakai?

²³ Pili Jesu asika shwa kale, naabulelezi balutiwa bahae babasepahala kuli: “Naya, niyo milukiseza sibaka.” (Joani 14:2) Manzwi ao naabonisa kuli babañwi kwa balateleli bahae nebaka zusezwa kuyo pila ni yena kwa lihalimu. Kono batu bao nebaka ba babakai? Jesu naabulezi kuli nebaka ba palo yelikani, ili “mutapinyana.” (Luka 12:32) Muapositola Joani naabulezi palo ya batu bao, hanaaboni Jesu inze “ayemi fa Lilundu la Sione, [la kwa lihalimu] anani batu babaeza 144,000.”—Sinulo 14:1.

²⁴ Bakreste ba 144,000 bao nebaka zusiwa lili kwa bafu? Bibele ilutaluseza kuli nebaka kala kuzusiwa kuzwa feela fakaliseza Kreste kubusa kwa lihalimu. (1 Makorinte 15:23) Lupila mwa nako yeo, mi buñata bwa ba 144,000 base bazuselizwe kale kwa lihalimu. Babasa siyezi fa lifasi ili babasweli kushwa mwa linako zaluna, bazusezwa kuyo pila kwa lihalimu basashwa feela. Nihakulicwalo, buñata bwa batu bakazusezwa kuto pila mwa Paradaisi fa lifasi ona fa.

25. Ki lika mañi zeluka ituta mwa kauhanyo yetatama?

²⁵ Hona cwale-cwale fa, Jehova ukalukulula batu kaufela kwa lifu, mi lifu halisana kubateñi kuya kuile! (Mubale Isaya 25:8.) Kono batu babaya kwa lihalimu bakayo ezañi kwateñi? Bibele ibulela kuli bakayo busa ni Jesu mwa Mubuso. Lukaituta zeñata ka za mubuso wo, mwa kauhanyo yetatama.