I Muswelo’ka Otufwaninwe Kulombela Kudi Leza?
MWANĀ-BWANGA umo wāfwenene kudi Yesu, wāmulomba ebafundije muswelo ufwaninwe kulombela, Yesu nandi kāpelelepo. Kukwatañana na Luka 11:2-4, wāmutentulwile’mba: “Shi mulombela, nenai amba: Tata, dizina dyobe dilemekwe, Bulopwe bobe bwiye. Witupe difuku ne difuku byakudya bya mafuku onso. Witufwile lusa batwe ba bubi, ku mwanda ne batwe netu tufwilanga yense udi netu mambo lusa. Koitufikizya ku bitongola.” (Bible wa Katolika BB) Ino milombelo itelwanga bu Disambila dya Tata Wetu. Mudi bufundiji buvule bininge.
Kishima’tu kibajinji kitulombolanga i kudi ani kotufwaninwe kulombela—i kudi Tata wetu. Yuka amba Yesu kāshilepo bwanapabo bwa kulombela kudi muntu kampanda, kyelekejo, “musanto” nansha ke kudi aye mwine, mhm. Ne kadi Leza mwine wānene’mba: “Ntumbo yami nkikapana’yopo kudi mukwabo, ehe, nansha mitendelo yami ku byelekejo bisōngwe.” (Isaya 42:8) Omwanda milombelo yonso ilombelwa ku kintu nansha ku muntu kansangwa shi ke kudipo Tata wetu wa mūlu keikevwanikwapo na aye, nansha mutōtyi ekale musumininwe muswelo’ka. Mu Bible, enka Yehova Leza kete ye utelelwe bu ‘Mwivwaniki wa milombelo.’—Mitōto 65:2.
Bakwabo bakokeja kunena amba “basanto” bengilanga bitupu pamo bwa bansenga kudi Leza. Ino Yesu aye mwine wāfundije’mba: “Ami enka ne dishinda, ne bine, ne būmi, kekudipo nansha umo wakukafikila kudi Tata poso ponka pa ami. Kadi kyonso kyo mwakalomba mu dijina dyami shi kika, shi kika, nkemulongela’kyo amba, Tata atumbijibwe ntumbo ponka padi Mwana.” (Yoano 14:6, 13) Yesu kāshilepo mulangwe amba kudi kadi mukwabo witwa bu musanto ufwaninwe kwingila mwingilo wa bu nsenga, mhm. Bandaula nansha byānene mutumibwa Polo bitala padi Kristu: “Yezu Kristu wafwile, ino wasanguka, udi ku lundyo lwa Leza, ne witunenena.” “Aye ubwanya kukudidila bonso boba bafwena nandi kudi Leza, aye mumi, wa nyeke, mwa kwibanenena ko.”—Loma 8:34; Bahebelu 7:25, Bible wa Katolika BB.
Dijina Difwaninwe Kulemekwa
Kishima kilonda’po mu milombelo ya Yesu i kino: “Dizina dyobe dilemekwe.” I muswelo’ka ukokeja muntu kulemeka dijina dya Leza, kwidikwata bu dijila nansha kwidipandula’mo, aye papo pakubulwa kwidiyuka ne kwidingidija? Leza i mutelwe pa dijina dyandi dya kikasuku dya bu Yehova misunsa 6 000 ne kupita, mu “Kipwanino Kikulu.”
Divilu 6:3 kunshi kwa dyāni mu Bible wa bene Katolika, Douay Version unena pa mwanda utala dijina dya Leza’mba: “Bantu bamo ba mu kino kitatyi i bafonde dijina Yehova . . . , mutelelo wabine wādi utelwa dino dijina [“dya Leza”], udi mu bisonekwa bya Kihebelu, keukiyukanikilepo mwanda kebadipo bedingidija.” Bible wa Katolika, New Jerusalem Bible wingidijanga dijina Yahweh. Nansha befundi ba ñeni bamo byobasangela kwiditela uno muswelo, ino “Yehova” ye muswelo mwendelemo ne wa kalā utelwanga dijina dya Leza mu Kiluba. Ndimi mikwabo nayo idi na miswelo mikwabo ya kutela dijina dya Leza. Kya mvubu kutabuka i kwidingidija mwanda wa kwiditumbija. Lelo kipwilo kyobe i kikufundije kwingidija dijina Yehova mu milombelo?
Myanda Ifwaninwe Kwimanina’po Milombelo
Kadi Yesu wāfundije bandi bana-babwanga balombele’mba: “Bulopwe bobe bwiye.” Myanda miyampe ya Mateo ibweja’ko amba: “Byosaka bebilonge pano pansi, mo bebilongela mulu.” (Mateo 6:10, BB) Bulopwe bwa Leza i umbikalo udi mu makasa a Yesu Kristu. (Isaya 9:6, 7) Kukwatañana na bupolofeto bwa Bible, panopano ponka, bukapingakena pa ano maludiki onso a bantu ne bukaleta ndoe konso konso pano pantanda. (Mitōto 72:1-7; Danyele 2:44; Kusokwelwa 21:3-5) Omwanda bakristu babine balombanga kwiya kwa buno Bulopwe mu milombelo yabo. Lelo kipwilo kyobe kikufundijanga kulonga uno muswelo?
I kyansangaji, kadi Yesu wētulombwele amba tufwaninwe kwela mu milombelo yetu ne myanda itutala. Wānene’mba: “Witupe difuku ne difuku byakudya bya mafuku onso. Witufwile lusa batwe ba bubi, ku mwanda ne batwe netu tufwilanga yense udi netu mambo lusa. Koitufikizya ku bitongola.” (Luka 11:3, 4, BB) Bino binenwa bya Yesu bilombola’mba tufwaninwe kukimba kiswamutyima kya Leza mu myanda itufikila difuku ne difuku, ne kwifwenya kudi Yehova mu kamwanda ko-konso ketukambakanya nansha kavutakanya ndoe yetu ya mu mutyima. Kudidila Leza kitatyi ne kitatyi uno muswelo kuketukwasha tujingulule’mba tufwaninwe nyeke kuludikwa na aye. Mu uno muswelo, tukata mutyima nyeke ku lupusa lwadi nalo umbūmi bwetu. Kulomba Leza difuku ne difuku etufwile lusa pa mwanda wa bubi bwetu, nako kudi na mvubu. Mu uno muswelo, tukajingulula senene bukōkekōke bwetu—ne kulekela bakwabo bilubo ne kutupatupa kwabo. Ano madingi a Yesu etusoñanya tulombe betunyongolole mu kutompibwa nao i mafwaninwe, nakampata mu kino kitatyi kyavula bilongwa bya disubi pano pantanda. Kukwatañana na ino milombelo, tutei mutyima wa kwepuka ngikadilo nansha miswelo ikokeja kwitutwala ku bilongwa byamunyanji.
I kyabine, Milombelo ya Tata Wetu itufundijanga bivule bitala pa muswelo otufwaninwe kulombela kudi Leza milombelo imusangaja. Ino lelo Yesu wādi usaka’mba tushilule kupituluka mu ino milombelo bitupu na kwiiboloka ku mutwe?
Madingi Makwabo Atala pa Milombelo
Yesu wāletele madingi makwabo atala pa milombelo. Tutanga mu Mateo 6:5, 6 amba: “Pa kulombela Leza napo kadi kokēfwana na banzazangi, ke-bantu abo basenswe kwimana balombela mu shinakoka, ne mu mansanka a mu mikenza’mba, tumonwe na bantu. . . . Abe pa kulombela nobe twela monka mu kadimbwa ka njibo yobe, ushiteko ne kinjilo kyobe, ebiya kolombela kudi Shobe wakumwena konka kufula, nandi ukakupadila mpalo mu kitango kya bonso.” Bino binenwa bitufundija amba milombelo keifwaninwepo kwikala ya kasanzañenge nansha itulumuja bantu bu betumone. Lelo upungulwilanga mutyima obe kudi Yehova pa kasuku, na mwikisoñenya Bible?—Mitōto 62:8.
Kadi Yesu wāletele kino kidyumu amba: “Pa kulombela napo kokipituluka bitupu bitupu, wa dimo kō dimo, monka mulongelanga bajentaila, mwanda abo batwala ku mutyima’mba: Twivwanibwe pa kuvudija bya kunena.” (Mateo 6:7) Bine, Yesu kākankamikilepo mulangwe wa kuboloka milombelo ku mutwe—nansha kwiitanga mu kitabo kampanda kwine. Kadi binenwa byandi i bipaye ne kibidiji kya kwingidija shapele kine.
Kitabo kya Mīsa kya bene Katolika kinena’mba: “Milombelo milumbuluke ifwaninwe kulupuka ku milangwe yetu kiponka na ponka kitatyi kyotumufwijako nansha kyotumulomba byotubudilwe, mu bitatyi bya masusu, nansha mu kutōta kwetu kwa difuku ne difuku kotumutōta nyeke.” Milombelo ya Yesu aye mwine, yādi ya kiponka na ponka, kadipo wiiboloka ku mutwe, mhm. Kimfwa, tanga milombelo ya Yesu isonekelwe mu Yoano shapita 17. Idi pamo bwa milombelo ya kyelekejo, ilombola kusaka kwa Yesu kwa kumona dijina dya Yehova ditumbijibwe. Milombelo ya Yesu yādi ya kiponka, ya mushike itamba ku mutyima.
Milombelo Imvwanwa na Leza
Shi wāikele kufundijibwa’mba kifwaninwe kuboloka milombelo ku mutwe, kulombela “basanto,” ku bankishi nansha na kwingidija bintu bikwabo mu mutōtelo pamo bwa shapele, nankyo kulombela pamo na mwekisoñaninye Yesu, padi dibajinji ukokeja kwikimona bu kikomo. Ino, lufungulo pa kino i kuyuka Leza—dijina dyandi, mpango yandi, ne bu-muntu bwandi. Ukekibwanya kupityila ku kifundwa kya mushike kya Bible. (Yoano 17:3) Ba Tumoni twa Yehova bakasepelela kukukwasha. Abo kebakwashe kala mamidiyo a bantu baye ‘batompe ne bamone’mba Yehova i muyampe’! (Mitōto 34:8) Mu kwendelela na kuyuka myanda mivule itala padi Leza, ukatamija kilokoloko kya kusaka kumutendela kupityila mu milombelo. Kadi pokatabukidila kwifwenya kudi Yehova mu milombelo na buleme, kipwano kyobe kyapabwipi pamo nandi kikakomejibwa.
Omwanda batōtyi bonso babine ba Leza i basoñanibwe ‘kulombela ne kuleka byo mpika.’ (1 Tesalonika 5:17) Bandaula shi milombelo yobe i mikwatañane binebine na Bible ne na bufundiji bwa Yesu Kristu. Mu uno muswelo ukakulupila amba milombelo yobe i mitabijibwe na Leza.
[Kapango pa paje 7]
Mu kwendelela na kwifunda bivule bitala padi Yehova, tukatakikwa na mutyima wa kusaka kumutendela kupityila mu milombelo