Lufungulo lwa Kutwela mu Ntanda ya Nsangaji
“MUNTU umo wa bukomo bupite bwa bonso—ke’nkapo mu ino myaka tununu tubidi kete, ino i ne mu mānga yonso ya muzo wa muntu—i Yesu wa Nazala,” mo mwanenene dipepala dino (Time). Yesu paākidi pano panshi, bantu tununu ne tununu ba mityima yampikwa budimbidimbi bājingulwile bukatampe bwandi, ne kuta kwaādi utele bakwabo mutyima. O mwanda ke kya kutulumukapo pa kwivwana amba bādi basaka kumubikika bu mulopwe. (Yoano 6:10, 14, 15) Ino aye wāpela kwikuja mu myanda ya kipolitike.
KUNO kupela kwāpelele Yesu kwādi kwimanine pa bintu kubwipi kwa bisatu: Mumweno umwene Shandi butongi bwitongela bantu bintu byobasaka, kubadila’mo ne buludiki bwa bantu abo bene; kuyuka kwaādi uyukile amba kudi bantu ba bukomo bafyame balwa ne na buninge bwine, nansha buneñene namani, bulonga bantu mu myanda itala buludiki; ne mpango ya Leza ya kushimika umbikalo wa mūlu ukabikala pano pa ntanda ponso. Shi tubandaule kimo ne kimo bino bintu bisatu, tusa kumona mwanda waka bukomo bulonga bantu bwa kusaka kwalamuna ntanda ikale ke kifuko kilumbuluke butunyanga’nka kutunya. Kadi tusa kumona ne muswelo obisa kubwanika.
Lelo Bantu Bakokeja Kwiludika Abo Bene?
Leza pa kupanga bantu, wēbapele lupusa lwa kubikala pa banyema. (Ngalwilo 1:26) Ino bantu bene bādi banenwe kuludikwa na bubikadi bwa Leza. Ba mwana-mulume ne mwana-mukaji babajinji bādi ba kulombola kikōkeji kyabo na kwijiba kudya kipa kya ku mutyi wa pa bula, “mutyi wakuyukanya buya ne bubi.” (Ngalwilo 2:17) Ino yō, ba Adama ne Eva bāingidija bibi bwanapabo bwabo bwa kwitongela, bāleka kukōkela Leza. Kwapa kobāapile kyokya kipa kijidikwe kebwādipo’nka bwivi kete; ino kadi bwādi butomboki bobātombokele bubikadi bwa Leza. Binenwa bya kunshi kwa dyani kwa Bible umo (The New Jerusalem Bible) pa Ngalwilo 2:17 binena amba ba Adama ne Eva bāsakile kwikala na “bwanapabo bonso bwa mu mwikadilo bulombola amba pano muntu wapele kwitabija ditabula dyadi’po dya bu kipangwa . . . Bubi bubajinji lwādi lonji lwāsombelwe bubikadi bwa Leza.”
Ino myanda yālengelwe yādi myanda mikatampe mpata, o mwanda Leza wālekele ba Adama ne Eva ne lutundu lwabo kumo, amba betongele abo bene mwikadilo wabo wa umbūmi; i bine nabo bētūdila’ko abo bene bijila bya kwitongela kiyampe ne kibi. (Mitōto 147:19, 20; Loma 2:14) Ponka’po muntu wāshilula kwitongela aye mwine byasaka. Lelo wabwanya? Shi tutale myanda ipityile mu myaka tununu ne tununu ya kunyuma’i, tusa kunena amba mhm, kabwenyepo! Musapudi 8:9 unena’mba: ‘Muntu wabikala muntu na kumusanshija.’ Ino nsekununi ya bulanda ya buludiki bwa bantu abo bene ibingijanga bubinebine bwa Yelemia 10:23 unena’mba: “A Yehova ngyukile’mba dishinda dya muntu kedidipo kwadi aye mwine, ehe; kekidipo mu muntu unañanga kolola matabula andi.” Mānga ilombola amba bantu kebadipo na bukomo bwa kwiludika abo bene biyampe shē pampikwa Umpangi wabo.
Yesu wāitabije kino na mutyima umo. Kwadi aye, kwipa bwanapabo kudi Leza i kyamunyanji kikatampe. O mwanda wānene amba: “Nkīlongelangapo ka ami mwine nansha katyetye.” Kupwa amba: “Noñanga byonka bya kumutōkeja [Leza] ku mutyima . . . mafuku onso.” (Yoano 4:34; 8:28, 29) Yesu kādipo ulanga nansha dimo kwitabija bulopwe bwa kubikikwa na bantu, pampikwa kupebwa’ye lupusa na Leza. Inoko kuno kupela kwandi kekulombolapo amba wādi wikaka kukwasha bantu nandi. Ino wādi ulonga buninge bwandi bonso bwa kukwasha bantu batane būmi bwa nsangaji mikatampe mpata mu kine kitatyi’kya ne mu mafuku āya kumeso. Wāfula’nka ne ku kupāna būmi bwandi pangala pa bantu. (Mateo 5:3-11; 7:24-27; Yoano 3:16) Ino Yesu wādi uyukile amba ‘bintu byonsololo’tu bidi ne kitatyi kyabyo kitungwe,’ ne kitatyi kya Leza kya kumwekeja bubikadi bwandi pa bantu nakyo monka na monka. (Musapudi 3:1; Mateo 24:14, 21, 22, 36-39) Inoko vuluka amba mu Edena, bambutwile betu babajinji bākōkele ku kiswa-mutyima kya kipangwa kibi kya ku mushipiditu kyēsambīle mudi nyoka umweka na meso. Kino kitutwala ku buluji bwa bubidi bwālekēle Yesu kwikuja mu bimyanda bya kipolitike.
Muludiki Mufyame wa Ino Ntanda
Bible witulombola amba Satana wādi wa kupa Yesu ‘malopwe onso a ino ntanda ne ntumbo yao’ shi wādi amba wālongele kilongwa kimo kya kumutōta. (Mateo 4:8-10) Kunena na bubine, Yesu wādi wa kupebwa buludiki bwa ntanda shi wādi amba wālondele byādi bisaka Dyabola. Yesu kāponenepo mu dino ditompo. Lelo adyo dine dyādi’tu ditompo dyabine? Lelo Satana wādi wa kumupa kyabuntu kikatakata namino? Eyo, wādi wa kumupa’kyo, mwanda Yesu mwine wātelele Dyabola bu “Mulopwe wa ino ntanda,” mutumibwa Polo nandi wāmutela bu “Leza wa ino ngikadilo ya bintu.”—Yoano 14:30, BB; 2 Kodinda 4:4, NW; Efisesa 6:12.
Inoko Yesu wādi uyukile amba Dyabola kasakilangapo bantu biyampe. O mwanda wātelele Satana bu “ngipayañanyi,” “mbepai kadi ye shandya bubela” bonso. (Yoano 8:44, MB) Kunena na bubine, ntanda “ilēle mu bukomo” bwa mushipiditu mubi keidipo mwa kwikadila’yo mu nsangaji yabinebine. (1 Yoano 5:19, NW) Ino Dyabola kakekalapo na luno lupusa nyeke. Yesu, mwaikadile pano kipangwa kya ku mushipiditu kya bukomo, usa kubikula Satana ne kujimankanya fututu lupusa lwandi lonso.—Bahebelu 2:14; Kusokwelwa 20:1-3.
Ne Satana mwine uyukile amba mafuku andi a kubikala bu mulopwe wa ino ntanda endanga apwa bukidibukidi. O mwanda pano i mufudilwe, ulonga bukomo bwandi bonso bwa kusaka kona bantu bakomenwe ne kwalamuka kwine, pamo’nka na mwaāonene ba kumeso kwa Dilobe dya Noa. (Ngalwilo 6:1-5; Yude 6) “Yō! Yō! malwa obe, abe panopanshi, ne abe mema mwine,” mo munenena Kusokwelwa 12:12, “mwanda dyabola watūkila po mudi ne bukalabale bukatampe bwine, pa kuyūka’mba: Ngidi ne kakitatyi katyutyu.” Bupolofeto bwa mu Bible ne bimbidikita bipita mu ino ntanda bilombola amba pano ketudi ku mvuyo ya kano “kakitatyi katyutyu.” (2 Temote 3:1-5) Bine pano ketusa kupitwa muya.
Umbikalo wa Kuleta Nsangaji
Buluji bwa busatu bwāpelele Yesu kwikuja mu bimyanda bya kipolitike i buno: wādi uyukile amba mu kitatyi kitungwe kya kumeso, Leza ukashimika umbikalo wa mūlu ukabikala pano pa ntanda ponso. Bible utela uno umbikalo amba i Bulopwe bwa Leza, buno Bulopwe o mwanda mwine mukatampe wādi wimanine’po busapudi bwa Yesu. (Luka 4:43; Kusokwelwa 11:15) Yesu wāfundije bandi bana-babwanga balombe buno Bulopwe bwiye, mwanda pobukaludika, ‘kiswa-mutyima kya Leza kikalongwa pano panshi monka mokilongelwa mūlu.’ (Mateo 6:9, 10) Padi usa kwiipangula amba, ‘Shi buno Bulopwe bubabikala pano pa ntanda ponso, le imbikalo ya bantu nayo ikenda kwepi?’
Kilondololwa kitanwa mu Danyele 2:44: “Mu mafuku a boba balopwe [babikele ku mfulo kwa ino ngikadilo ya bintu] Leza wa mūlu ukemika bulopwe kebukōnakanibwapo nansha patyetye, nansha bulopwe bwine bwabo kupityila ku bantu bangi, ehe; ino bukatyumuna bipindibipindi ne kukubija malopwe [a bantu] ano’a onsololo, kadi bukemananga nyeke.”a Mwanda waka Bulopwe bwa Leza “bukatyumuna” mabikavu a ino ntanda? Mwanda i ao alungulula mushipiditu wa kusomba Leza, wa kusakila bantu betongele abo bene byobasaka, wālengele Satana tamba mu budimi bwa Edena. Bine boba balungulula uno mushipiditu kebasakilangapo bantu biyampe, kadi betūlanga mu lwana lukatampe na Umpangi. (Mitōto 2:6-12; Kusokwelwa 16:14, 16) Byotwayuka namino, twiipangulei amba, ‘Lelo tudi ku mutamba wa buludiki bwa Leza’ni nansha tulwanga nabo?’
I Bubikadi bwa Ani Bokatonga?
Yesu, pa kukwasha bantu bayuke kutyiba butyibi biyampe mungya mulombwela buyuki bwabinebine, wāpele bandi bana-babwanga mwingilo wa kukasapula “myanda-miyampe ya buno bulopwe . . . panopantanda ponso, ke kiyūkeno kya kuyūkila pa kusap[u]la’yo ku mizo yonso” kepafikile mfulo ya ino ngikadilo pano. (Mateo 24:14) I bāni dyalelo dino bayukene ntanda yonso amba bo basapulanga Bulopwe bwa Leza? I Batumoni ba Yehova. Pano ke myaka mivule, dino dipepala diselele’nka kusela pa kibalu kyadyo bishima binena’mba “Kisapula Bulopwe bwa Yehova.” Dyalelo, Batumoni midiyo isamba ne bya pangala, bengidila mu matanda 230 ne musubu, bakwashanga bantu bekale na buyuki bwabinebine bwa buno Bulopwe.b
Madyese Akeselwa Bakabikalwa na Bulopwe
Yesu wādi nyeke ulonga bintu enka mwādi mwibisakila Leza. O mwanda kātongelepo mwiendelejo wa bwanapabo ne kutompa kukwatakanya nansha kulumbulula ngikadilo ya bintu ya mu mine myaka’ya na myanda ya kipolitike, ino wādi uputuma na mingilo ya kutubulula tumweno twa Bulopwe bwa Leza, mwanda buno Bulopwe ye shalupwa ukapwa makambakano onso a ino ntanda. Dikōkeji dyandi dyāmupadilwe mpalo ya kupebwa lupona lwa ntumbo momwa mūlu bu Mulopwe mwinemwine wa Bulopwe bwa Leza. Bine i mpalo ya kashā yobamupadile pangala pa kikōkeji kyakōkele Leza!—Danyele 7:13, 14.
Dyalelo bantu midiyo ne midiyo beula Yesu na kutūla Bulopwe bwa Leza pa kifuko kibajinji ne na kukōkela ku kiswa-mutyima kyandi nabo bakapebwa kyabuntu kikatampe mpata—madyese a kwikala babikalwa ba Bulopwe bwa Leza pano panshi. (Mateo 6:33) Pakaludika buno Bulopwe na buswe, bantu bakafikijibwa pa bubwaninine, kwibatentekela’po ne kyepelo kya būmi bwa nyeke. (Kusokwelwa 21:3, 4) Kisonekwa kya 1 Yoano 2:17 (NW) kinena’mba: “Ino ntanda ipitanga, ne kilokoloko kyayo kine kumo, ino yewa ulonga kiswa-mutyima kya Leza ushala’ko nyeke ne nyeke.” Bine ikekala nsangaji ya kashā pa kushikata pano panshi nyeke ne nyekeke, pampikwa Satana ne balondi bandi, ntanda papo ke myalamunwe kala bu paladisa konso konso, mwakubulwa nkalañani ya kufwila amba ino i yetu ntanda, ngikadilo ya busunga mibole, nansha mutōtelo wa bubela, byonso bino ne kobyaya jimejime!—Mitōto 37:29; 72:16.
I byabine, Bulopwe bwa Leza lo lufungulo lwinelwine lwa kutweja bantu mu ntanda ya nsangaji yabinebine, o mwanda musapu usapulwa buno Bulopwe utelwa bu myanda miyampe. Shi kwayukile’yo, lelo wabulwa’po kwitabija ino myanda miyampe shi Kamoni wa Yehova waiya kwimusapwila’yo ku yenu njibo?
[Kunshi kwa dyani]
a I batwe basendekele bishima.
b Batumoni ba Yehova, mu mwingilo wabo wa kuyukanya Bulopwe bwa Leza, kebekujangapo mu myanda ya kipolitike nansha kukwata nkuku ya kutombokela imbikalo ya bantu, nansha ke mu matanda mobebakankeje ne mobebapangapanga mwine. (Tetusa 3:1) Ino bakwashanga bantu bukwashi buyampe, bwa ku mushipiditu, bwakubulwa kwikuja mu myanda ya kipolitike, balonda mu lwayo lwa Yesu ne bandi bana-babwanga ba mu myaka katwa imbajinji. Batumoni baloñanga buninge bwa kukwasha bantu ba mityima myoloke ba mu bibundi byabo nabo balonde ngikadilo milumbuluke inenwe mu Bible, kifwa buswe bwa mu kisaka, kubulwa budimbidimbi, butōki bwa mu mwikadilo, ne mwa kwikadila bengidi bayampe. Dibajinji, baloñanga buninge bwa kufundija bantu bayuke kulonda misoñanya ya mu Bible ne kutūla kikulupiji mu Bulopwe bwa Leza amba lo lukulupilo lwabinebine lwa bantu.
[Bifwatulo pa paje 4]
Mānga ilombola amba bantu kebabwanyapo kwiludika biyampe abo bene pampikwa Leza
[Kifwatulo pa paje 4]
Satana ye uludika “ngikadilo ya bintu” ya dyalelo, o mwanda wāsakile kupa Yesu ‘malopwe onso a ino ntanda’
[Bifwatulo pa paje 6]
Yesu wādi ufundija amba mu Bulopwe bwa Leza, ntanda ikekala ke kifuko kilumbuluke mpata