Banwe Bana-bakaji, Mwanda Waka Mufwaninwe Kukōkela Bumutwe?

“Mutwe wa mwana-mukaji, i mulume.”—1 KOD. 11:3.

1, 2. (a) Le mutumibwa Polo wāsonekele bika bitala pa mpango ya Yehova ya bumutwe ne kukōkelelela? (b) I bipangujo’ka byotusa kubandaula mu kino kishinte?

YEHOVA i mutūle’ko ndudi yēsambīle’po mutumibwa Polo paāsonekele amba “mutwe wa mwana-mulume i Kidishitu,” kadi amba “mutwe wa Kidishitu nao, i Leza.” (1 Kod. 11:3) Kishinte kishele kunyuma kilombola amba Yesu wādi umwene bumutwe bu dyese ne wādi usangela kukōkelelela Yehova Leza, Mutwe wandi, ne amba bana-balume Bene Kidishitu badi na mutwe wabo, Kidishitu. Kidishitu wādi na kanye, muyampe, wa lusa, ne wampikwa mwino na bakwabo. Bana-balume mu kipwilo basakilwa kwikala uno muswelo na bakwabo, kutabukidila na bakaji babo.

² Le bana-bakaji nabo? Mutwe wabo i ani? Polo amba: “Mutwe wa mwana-mukaji, i mulume.” Lelo bana-bakaji bafwaninwe kumona namani bino binenwa bya ku bukomo bwa mushipiditu? Lelo uno musoñanya ufwaninwe kulondwa ne ku mulume wampikwa kwitabija? Le kukōkelelela bumutwe bwa mwana-mulume kulombola amba mukaji ufwaninwe kwikala talala mu busongi, kwampikwa kya kunena pakwatwa butyibi? I bika bikalengeja mukaji atendelwe?

“Nkamulongela Mukwashi”

3, 4. Mwanda waka mpango ya bumutwe mu busongi i ya kamweno?

³ Mpango ya bumutwe i mitambe kudi Leza. Yehova Leza wānene pa kupwa kupanga Adama amba: “Kebiyampepo mwana-mulume ekale kasuku, mhm, nanshi nkamulongela mukwashi wandi umwifwene.” Eva pa kupangwa, Adama wāloelelwe pa kumona mwikadi nandi mukwashi, kanena’mba: “Ino pano namone uno’u, i kikupa kya ku bikupa byami, kadi i mwita wa ku mwita wami.” (Ngal. 2:18-24) Ba Adama ne Eva bādi na kyepelo kya kutendelwa kya kwikala bambutwile ba muzo mutuntulu wa bantu babwaninine, bādi ba kwikala nyeke mu paladisa na nsangaji ntanda yonso.

⁴ Bambutwile betu babajinji pa kutomboka, ngikadilo mibwaninine ya mu budimi bwa Edena yājimine. (Tanga Loma 5:12.) Inoko mpango ya bumutwe yāendelele enka nabya. Shi ilondwe senene, iletanga byabuyabuya ne nsangaji mikatampe mu busongi. Bantu bafulanga ku kwiimvwana pamo na mwādi mwiivwanina Yesu pa kukōkelelela Yehova, Mutwe wandi. Yesu, kumeso kwa kwiya pano pa ntanda, wādi ‘usepelela nyeke kumeso a Yehova.’ (Nk. 8:30) Bana-balume kebabwanyapo kwikala mitwe mibwaninine, nansha bana-bakaji kubwanya kukōkelelela mu muswelo mubwaninine, mwanda i bakubulwa kubwaninina. Inoko, shi balume ne bakaji bendelele kulonga bukomo bonso, bakabwanya, ne ino mpango ikebaletela nyeke nsangaji mikatampe mu busongi.

 5. Mwanda waka bantu besongele bafwaninwe kulama madingi adi mu Loma 12:10?

⁵ Kintu kya mvubu pa kusaka busongi bwikale bwa nsangaji, balume ne bakaji bafwaninwe kulonda ano madingi a mu Bisonekwa apēlwe Bene Kidishitu bonso, anena’mba: ‘Mu lusa lwa bubwana bwenu, mwikale kwifwila lusa lonka bānwe bene, ne mukwilemeka namo kadi, umo akōkele mukwabo.’ (Loma 12:10) Kadi, ba mulume ne mukaji bafwaninwe kulonga bukomo bwa kwikala ‘ne kanye abo bene na bene, ne mutyima wa kukōka, bekale kwilekela abo bene.’—Ef. 4:32.

Shi Mwinē Pobe I Wakubulwa Kwitabija

6, 7. Lelo shi mukaji Mwine Kidishitu ukōkelelela mulumyandi wambulwa kwitabija, le bikokeja padi kufula kwepi?

⁶ Lelo ukalonga namani shi omwisongele nandi kengidilangapo Yehova? Divule i mulume wambulwa kwitabija. Mu uno muswelo, le mukaji ufwaninwe kumumona namani? Bible ulondolola amba: “Bānwe bakaji nenu mo monka, kōkelai balume benu; amba, shi kudi bamobamo bakubulwa kukōkela mwanda, nankyo banekenībwe kwampikwa kwisambilwa mwanda, ponka pa mwikadilo wa bakaji babo; pa kumona mwikadilo wenu byo udi utōka, tō, ne kwakamwa ponka.”—1 Pet. 3:1, 2.

⁷ Kinenwa kya Leza kisoñanya mukaji endelele kukōkelelela mulume wambulwa kwitabija. Mwiendelejo wandi mulumbuluke ukokeja kumutonona akimbe kuyuka bilengeja mukajandi kwikala biyampe namino. Mfulo mfulō, mulume ukokeja padi kubandaula nkulupilo ya wandi mukaji Mwine Kidishitu ne mwenda mafuku waitabija bubinebine.

8, 9. Lelo mukaji Mwine Kidishitu ukalonga bika shi mulumyandi wampikwa kwitabija kanekenibwepo na mwiendelejo wandi mulumbuluke?

⁸ Le bikekala namani shi mulume wambulwa kwitabija kanekenibwepo? Nansha makambakano ekale namani, Bisonekwa bikankamika mukaji mwitabije kulombola ngikadilo ya Bwine Kidishitu mu bitatyi byonso. Kimfwa tutanga mu 1 Kodinda 13:4 amba: “Lusa [buswe] lutūkije mutyima kulampe.” Nanshi mukaji Mwine Kidishitu ukalonga biyampe shi endelele kwikala “ne mutyima wa bumvubumvu, ne kikōkeji, ne kutūkija mutyima,” unekenya na buswe ngikadilo yadi’mo. (Ef. 4:2) Na bukwashi bwa mushipiditu sandu—bukomo bwa Leza bwingila—bibwanika kulama ngikadilo ya Bwine Kidishitu nansha ke mu makambakano.

⁹ Polo wālembele amba: “Ne mukomo wa kulonga bintu byonso mudi aye wakunkomeja.” (Fid. 4:13) Mushipiditu wa Leza ukwashanga Bene Kidishitu besongele balonge bivule byokebadipo ba kubwanya pampikwa mushipiditu. Kimfwa, kususula mukaji kukokeja padi kumulengeja akimbe kwaluja kinongo. Inoko, Bible usapwila Bene Kidishitu bonso amba: “Kekulubwila muntu bubi na bubi, . . . ke-kintu i kisonekwe’mba: Kinongo i kyāmi mwine, nkamulubwila; mo munenena Yehova namino.” (Loma 12:17-19) Twi badingilwe mu 1 Tesalonika 5:15 amba: “Kemukileka muntu wa mwenu, nansha umo, kulubula bubi ku bubi bukwabo, mhm, ino nyeke na nyeke londai mwakulongela bilumbuluke, bānwe bene na bene, ne bantu bonso kumo.” Bintu byoketukokejapo kulonga na bukomo bwetu, tubwanya kwibilonga na bukwashi bwa mushipiditu sandu wa Yehova. Bine i kyendele’mo tulombe mushipiditu sandu wa Leza witupe byotubudilwe!

10. Le Yesu wālongele namani bantu pobādi bamunena ne kumulonga bibi?

¹⁰ Yesu wāshile kimfwa kya kutendelwa mu muswelo waādi wikele na bantu bamunena ne kumulonga bibi. Tutanga mu 1 Petelo 2:23 amba: “Aye, pa kutukwa, kalubwile’o; kadi pa kususuka napo, katompwelepo, mhm; nanshi wafikije mwanda wandi kudi yewa utyibila monka molokele.” Twibasoñanibwe kulonda kimfwa kyandi kilumbuluke. Kokaleka mwikadilo umbi wa bakwabo ukukalabaje. Bene Kidishitu bonso i badyumunwe kwikala “ne mutyima wa lusalusa, ne wa bumvubumvu; ne kubulwa kulubula bubi na bubi bukwabo, nansha mutonko ku mutonko mukwabo, mhm.”—1 Pet. 3:8, 9.

Lelo Kebafwaninwepo Kunena’po?

11. Lelo bana-bakaji Bene Kidishitu bamo badi na dyese dikatampe dya kwingila mwingilo’ka?

¹¹ Lelo kukōkelelela bumutwe bwa balume kushintulula amba bana-bakaji kebafwaninwepo kunena mu busongi, kebadipo na kishima mu myanda ya kisaka ne mikwabo? Mhm, ke nankyopo. Bana-bakaji ne bana-balume i beselwe bininge na Yehova. Langulukila’tu bidi pa dyese dikatampe didi na bantu 144000 dya kwikala balopwe ne bapidishitu mūlu munshi mwa Kidishitu pa kuludika ntanda! Mu kino kibalwa mudi ne bana-bakaji. (Ngat. 3:26-29) I kimweka amba, Yehova i mupe bana-bakaji mwingilo mukatampe mu mpango yandi.

12, 13. Leta kimfwa kilombola’mba bana-bakaji bāfumikile myanda.

¹² Kimfwa, mu bitatyi byāsonekelwe Bible, bana-bakaji bādi bafumika myanda. Yoela 2:28, 29 wālaile amba: “Nkapungulula Mushipiditu wami pa ngitu yonsololo; penepo benu bāna bāna-balume ne bana-bakaji bene bakafumika. . . . Kabidi ne pa bapika nabo bana-balume ne bana-bakaji mu oa mafuku nkapungulula Mushipiditu wami.”

¹³ Mu bana ba bwanga ba Yesu 120 bābungakene mu kyumba kya peulu kya mu Yelusalema mu difuku dya Petenkosa 33 K.K. mwādi bana-bakaji ne bana-balume. Mushipiditu wa Leza wēbapungulwidilwe abo bonso. O mwanda Petelo wāpitulukile mu byālaile mupolofeto Yoela ne kwibitelela bana-balume ne bana-bakaji bene kumo. Petelo wānene amba: “Nanshi kino namino kyo kyokya kyānenenwe kudi mupolofeto Yoela’mba: Leza wanena’mba: Kikēkalanga mu oa mafuku a kumfulo nkapungulwilanga Mushipiditu wami umbantu bonso, ebiya bāna benu, bāna-balume, ne bāna-bakaji, bakafumika myanda, . . . kadi nkapungulwilanga Mushipiditu wami ku bapika bami nako, ne bāna-balume ne bāna-bakaji mu oa mafuku, bakafumika myanda.”—Bil. 2:16-18.

14. Lelo bana-bakaji bāingile bininge mwingilo’ka mu kusambakanya Bwine Kidishitu ku ngalwilo?

¹⁴ Mu myaka katwa kabajinji, bana-bakaji bāingile bininge mu kusambakanya Bwine Kidishitu. Bādi basapwila bakwabo myanda ya Bulopwe bwa Leza ne kukwatañanya būmi bwabo na uno mwingilo wa busapudi. (Luka 8:1-3) Kimfwa, mutumibwa Polo wātelele Febe bu “kāka wetu, aye i mwingidi wa kipwilo kidi monka mu Senkelea.” Kadi pa kutuma lwimu ku bengidi nandi, Polo wātelele bana-bakaji ba kikōkeji bavule, kubadila’mo ne “Taifena ne Taifosa kumo, bakwingila mīngilo mudi Mfumwetu.” Kadi wātelele “ne muswe Peshise, wakwingila byamalwa mīngilo mudi Mfumwetu.”—Loma 16:1, 12.

15. Lelo bana-bakaji bengilanga mwingilo’ka mu kusambakanya Bwine Kidishitu mu kino kyetu kitatyi?

¹⁵ Mu kino kyetu kitatyi, mu kibalwa kikatampe kya bantu midiyo isamba-ibidi ne kupita basapula myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza ntanda yonso mudi ne bana-bakaji ba myaka mishileshile. (Mat. 24:14) Bavule umbukata mwabo i bengidi ba kitatyi kyonso, bamishonele, ne ba mu bisaka bya Betele. Davida kaimba wa mitōto wāimbile amba: “Mfumwetu upana mwanda; bāna-bakaji bakusapula myanda i kibumbo kya ntanda ne ntanda.” (Mit. 68:11) I amo, bino binenwa i bya bine! Yehova umwene na mvubu mwingilo wingila bana-bakaji wa kusapula myanda miyampe ne kufikidija mpango yandi. Na bubine, kisakibwa kilombelwe bana-bakaji kya kukōkelelela kekishintululapo amba i kwibobija talala.

Bana-bakaji Babidi Bānene’po

16, 17. Lelo kimfwa kya Sala kilombola namani amba mwana-mukaji kapelejibwepo kunena’po mu busongi?

¹⁶ Shi Yehova i mupe bana-bakaji madyese mavule, lelo bana-balume babulwe’po kumona bakaji babo kumeso kwa kukwata butyibi bukatampe? Kikekala kiyampe kulonga namino. Bisonekwa bitela bitatyi palapala byānenene’mo bana-bakaji nansha kulonga bintu pampikwa kupebwa milangwe na balume babo. Tubandaulei’tu bidi bimfwa bibidi.

¹⁷ Sala, mukaja mukulutuba Abalahama, wāsapwidile mulumyandi apange mukaji wa bubidi ne wandi mwana mwanda wa kwabo kubulwa bulēme. “Kine kino’ki kyadi kibi byamwiko mu meso a Abalahama”—ino ke mu mesopo a Leza. Yehova wāsapwidile Abalahama amba: “Kino namino kekibipapo mu meso obe, mwanda wa mwana ne umpika obe, mhm, mwamo monso mwakunenena Sala, enka kwivwana diwi dyandi.” (Ngal. 21:8-12) Abalahama wākōkele Yehova, wāteja Sala, ne kulonga byaādi usaka.

18. Lelo Abikele wākwete mulangwe’ka?

¹⁸ Tala kadi kimfwa kya Abikele, mukaja Nabalu. Davida pa kunyema Mulopwe Solo wa mukao, wākashikete kitatyi kilampe kubwipi na luombe lwa Nabalu. Davida ne bantu bandi pa kyaba kya kuyata bupeta buvule bwa uno muntu, abo bāmulamine’bo. Inoko, Nabalu “wādi ne mutyima mūmu ne bilongwa byandi bibi,” kadi “webafunina” bantu ba Davida. Nabalu wādi “muntu kakokejapo kwisamba,” kadi ne “bulembakane bo bwandi.” Kitatyi kyāmulombele na bulēme bantu ba Davida bidibwa, Nabalu wāpela. Le Abikele pa kwimvwana mobyapityile, wālongele’po namani? Aye ne kulombola Nabalu mpika “wapelakanya wayata mikate tutwa tubidi, ne mityibi ya vinyu ibidi, ne mikōko itano mitēke kala, ne midingo itano ya ñano mikange, ne mikama ya mikuyu myumu tutwa tubidi,” wāpa’byo Davida ne bantu bandi. Le byālongele Abikele byādi byoloke? Bible unena’mba: “Yehova wakupila Nabalu, ne kufwa wafwa.” Kupwa Davida wāsonga Abikele.—1 Sam. 25:3, 14-19, 23-25, 38-42.

‘Mwana-mukaji Utendelwa’

19, 20. I bika bilengeja mwana-mukaji ekale wa kutendelwa?

¹⁹ Bisonekwa bifwijanga’ko mukaji ulonga bintu bitabijibwe na Yehova. Mukanda wa mu Bible wa Nkindi utendela “mwana-mukaji mulumbuluke,” amba: “Mwanda lupoto lwandi i lupite nakampata mabwe a lubi. Mutyima wa wandi mulume ukulupila mwadi, kadi kakabulwepo kadīlo nansha patyetye pene. Umuloñanga biyampe ke bibipo, mhm, mafuku onsololo a būmi bwandi.” Kadi, “wasama kyakanwa kyandi ne ñeni; kadi kijila kya lusa kidi pa ludimi lwandi. Utadija biyampe mwendele njibo yandi, ne kudya bidībwa bya mulēle mpika. Bāna bandi bataluka bamutēla’mba i wadyese; Mulumyandi nandi [umutendela].”—Nk. 31:10-12, 26-28.

²⁰ I bika bilengeja mwana-mukaji ekale wa kutendelwa? Nkidi 31:30 unena’mba: “Buntu budimbañana, ne būya i bwa bitupu, ino mwana-mukaji wakamwa Yehova aye ye ukatendelwa.” Kutentekela pa kwakamwa Yehova mwana-mukaji usakilwa kukōkelelela ne mutyima tō ku mpango ya Leza ya bumutwe. “Mutwe wa mwana-mukaji, i mulume,” monka mwikadile “mutwe wa mwana-mulume i Kidishitu,” ne “mutwe wa Kidishitu nao, i Leza.”—1 Kod. 11:3.

Fwija’ko pa Kyabuntu kya Leza

21, 22. (a) Lelo Bene Kidishitu besongele badi na bubinga’ka bwa kufwijija’ko pa kyabuntu kya Leza kya busongi? (b) Mwanda waka tufwaninwe kulēmeka mpango ya Yehova itala pa lupusa ne bumutwe? (Tala kapango kadi kūlu.)

²¹ Bene Kidishitu besongele badi na bubinga buvule bwa kufwijija’ko Leza! Bakokeja kwenda bekwete ku makasa bu ba mulume ne mukaji ba nsangaji. Bakafwija’ko Leza pa dyese dya kyabuntu kya busongi mwanda kibapēle mukenga wa kwikala pamo ne kunanga na Yehova mu būmi bwabo. (Luta 1:9; Mika 6:8) Aye—Mushiludi wa busongi—uyukile biyampe bisakibwa pa kusaka busongi bwikale bwa nsangaji. Longai nyeke musakila Yehova, nabya “tusepo twa Yehova [tukekala] bukomo bwenu,” ne mu ino ntanda ya tuvutakanya.—Neh. 8:10.

²² Mulume Mwine Kidishitu usenswe mukajandi mwaesanshilwe wielelanga’ko kulombola lusa, ne kabango mu bumutwe bwandi. Mukajandi wakaminwe Leza ukekala muswe wa binebine, mwanda ukamukwatakanya ne kumulēmeka. Kintu kya mvubu kutabuka, busongi bwabo buyampe bukapēja Yehova, Leza wetu bulēme.

Lelo Ukivulukile?

• Lelo mpango ya Yehova ya bumutwe ne kukōkelelela i mpango’ka?

• Mwanda waka bantu besongele bafwaninwe kwilēmeka?

• Le mukaji mwitabije ufwaninwe kumona namani mulume wambulwa kwitabija?

• Mwanda waka balume bafwaninwe kumona bakaji babo kumeso kwa kukwata butyibi bukatampe?

[Kapango pa paje 22]

Mwanda Waka Tufwaninwe Kulēmeka Lupusa?

Yehova i mutūle’ko mpangiko ya lupusa ne ya bumutwe umbukata mwa bipangwa bya ñeni. Ino mpangiko itūdilwe’ko mwanda wa bipangwa bya ku mushipiditu ne bantu bekale biyampe. Ibapanga mukenga wa kwingidija bwanapabo bwabo ne kulēmeka Leza na kumwingidila pamo umbumo.—Mit. 133:1.

Kipwilo kya Bene Kidishitu bashingwe māni kitabije lupusa ne bumutwe bwa Yesu Kidishitu. (Ef. 1:22, 23) Pa kuyuka lupusa lwa Yehova, “Mwana mwine nandi ukamukōkela, enka aye wakunekenya bintu byonso kudi aye, mwanda wa kunena’mba, Leza ēkale wa byonso ne umbyonsololo.” (1 Kod. 15:27, 28) I kyendele’mo nanshi bantu bepēne kudi Leza balonde ino mpangiko mu kipwilo ne mu kisaka! (1 Kod. 11:3; Bah. 13:17) Shi tulonge namino, tukekala bingidilwa bitabijibwe ne byeselwe na Yehova.—Is. 48:17.

[Kifwatulo pa paje 19]

Milombelo ikokeja kukwasha mukaji Mwine Kidishitu alombole ngikadilo ya Leza