Tongai Butongi bwa Tunangu mu Bunkasampe Bwenu

 1. Le i mikenga’ka ya kutendelwa idi na bankasampe bavule bene Kidishitu?

TUDI mu bitatyi bya kasekuseku. Kashā mu bula bwa mānga, pano midiyo ne midiyo ya bantu batambile mu mizo yonso ibatwela mu mutōtelo wa bine. (Kus. 7:9, 10) Bankasampe bavule bemwenanga bintu bisangaja kitatyi kyobakwasha bakwabo bevwanije bubinebine bwa mu Bible bupandija būmi. (Kus. 22:17) Bankasampe bamo bendejanga bifundwa bya Bible, na kukwasha bantu bekale na ngikadilo miyampe mu būmi. Bakwabo nabo basapulanga myanda miyampe na bupyasakane mu myaba ya ndimi myeni. (Ñim. 110:3; Isa. 52:7) Le i muswelo’ka okaloelelwa mu mwingilo wingila bantu ba Yehova?

 2. Le kimfwa kya Temote kilombola namani amba Yehova udi na mutyima wa kupa bankasampe biselwa? (Tala kifwatulo kidi ku ngalwilo.)

² Byodi nkasampe, ubwanya kutonga butongi bukakupa mikenga isangaja mu mwingilo wa Leza. Kimfwa, Temote mwine Lesetala, wātongele butongi bwa tunangu bwāmutwele ku kupebwa mwingilo wa bu mishonele kitatyi kyaādi padi na myaka isenselela ku 20 nansha makumi abidi ne musubu. (Bil. 16:1-3) Bimweka’mba myeji’tu mityetye pa kupita’po, pa kupwa kwa bulwi bwa malwa kulengeja mutumibwa Polo ashiye kipwilo kipya kyaāshimikile mu Tesalonika, Polo wāpele nkasampe Temote mwingilo wa kujokela ku Tesalonika mwanda wa kukankamika banabetu. (Bil. 17:5-15; 1 Tes. 3:1, 2, 6) Lelo ubwanya kufwatakanya muswelo wēivwene Temote pa kupebwa uno mwingilo?

 3. Le i butongi’ka bwa mvubu mpata bokokeja kutonga mu būmi, ne ubwanya kwibutonga kitatyi’ka?

³ Kitatyi kya bunkasampe i kitatyi kya kutonga butongi bwa mvubu. Inoko, butongi bumo bwa mvubu mpata bupityile butongi bonso i butyibi bobe bwa kwingidila Yehova. Le i kitatyi’ka kiyampe kutonga buno butongi? Yehova unena amba: “Vuluka Umpangi obe mu mafuku obe pokidi nkasampe.” (Mus. 12:1) Muswelo umo kete mwitabijibwe wa ‘kuvuluka’ Yehova i kumwingidila ne pa mfulo. (Kup. 10:12) Butyibi bobe bwa kwingidila Leza ne mutyima obe onso i butongi bwa mvubu mpata bokwatongele kashā. Bukalumbulula būmi bobe bonso bwa kumeso.​—Ñim. 71:5.

 4. Kutentekela pa kutonga kwingidila Yehova, le i butongi’ka bukwabo bukatampe bwa mu būmi bukekala na lupusa pa muswelo oingidila Leza?

⁴ Na bubine, butongi bobe bwa kwingidila Yehova ke butongipo bumo kete budi na lupusa pa būmi bobe bwa kumeso. Kimfwa, ubwanya kwiipangula shi ukasonga nansha kusongwa, mwine okesonga nandi, ne muswelo okanekenya būmi. Buno nabo i butyibi bwa mvubu, ino i biyampe utonge dibajinji kwingidila Yehova ne pa mfulo. (Kup. 30:19, 20) Mwanda waka? Mwanda buno butongi i bukwatañane. Butyibi bokwata pa mwanda utala busongi ne kaji bukekala na lupusa pa muswelo oingidila Leza. (Dingakanya na Luka 14:16-20.) Inoko, mutyima obe wa kwingidila Leza ukekala na lupusa pa butongi bobe mu myanda itala busongi ne kaji. Nanshi tonga myanda idi dibajinji na mvubu.​—Fid. 1:10.

5, 6. Leta kimfwa kilombola muswelo ubwanya butongi buyampe kutwala ku kwimwena bintu biyampe mwenda mafuku. (Tala ne kishinte kinena’mba, “Butongi Bonatongele pa Bwanuke” kidi mu ino nimelo.)

⁵ Shi utonge kwingidila Leza, ukabandaula byobya byakusakila ulonge, kadi ukakwata butyibi bwa mwa kumwingidila. Tutu umo mwine Jampani usoneka amba: “Ponadi na myaka 14, nadi nsapula na mukulumpe umo pa kipwilo wamwene amba nadi nsenswe mwingilo wa busapudi. Waunena na kanye amba: ‘Yuichiro enda ku njibo. Ushikate pa kibasa kyobe ne kulangulukila pa bikulongēle Yehova.’ Nami nalongela monka. Ebiya, naendelela na kulanguluka ne kulombela mafuku amo. Bityebitye nashinta mumweno wami. Ne kwija mpika, namona’mba ñingidilanga Yehova na nsangaji. Nasangala pa kutanga myanda isambila pa bamishonele, ebiya nashilula kulangulukila pa kwingidila Leza ne pa mfulo.

⁶ Yuichiro ubweja’ko amba, “nakwete butyibi bwa kutonga butongi bukankwasha difuku dimo ñingidile Yehova ku ntanda ya bweni. Kimfwa, nakwete butyibi bwa kufunda Angele. Ami pa kupwa masomo, natonga kaji ka kitatyi kityetye ka kufundija Angele mwa kwingidila bu pania. Ami pa kubwanya myaka 20, nashilula kwifunda Kimongoli ne kwikala na dyese dya kubungakana na basapudi ba kisumpi kya Kimongoli. Myaka ibidi pa kupita’po, mu 2007 naenda ku Mongolie. Ponatambile na bapania bamo mu busapudi ne kumona’mba bantu bavule badi bakimba bubinebine, nasakile kuvilukila’ko ne kukebakwasha. Najokela mu Jampani mwanda wa kwiteakanya. Naingile bu pania ku Mongolie tamba Kweji wa buná 2008. Būmi kuno i bukomo. Ino bantu bevwananga myanda miyampe, kadi mbwanya kwibakwasha bafwene kudi Yehova. Mona’mba ne mutonge butongi buyampe mu būmi.”

 7. Le i butongi’ka botufwaninwe kutonga batwe bene, ne Mosesa i mwitushile kimfwa’ka?

⁷ Muntu ne muntu ufwaninwe kutonga bwandi butongi pa muswelo wakeendeja mu būmi bu Kamoni wa Yehova. (Yos. 24:15) Ketubwanyapo kukulombola shi ukokeja kusonga nansha kusongwa, mwine wa kwisonga nandi, nansha ke kaji kobwanya kukimba. Le ukatonga kaji kakakulomba kufunda bityetye? Bamo mu banwe bankasampe bene Kidishitu badi mu bibundi bilanda; bakwabo nabo badi mu bibundi bikatampe bya bupeta. Kujokoloka ntanda yonso, mwibeshile bininge mu ngikadilo, bwino, manwa, bintu byomusangela, ne mu lwitabijo. Padi mwi beshile bininge na mwādi mwishidile bankasampe Bahebelu mu Edipito wa kala na nkasampe Mosesa. Wādi na mikenga yonso mu kipango kya bulopwe, ino Bahebelu bakwabo bādi bapika. (Div. 1:13, 14; Bil. 7:21, 22) Bādi mu bitatyi bya kasekuseku pamo bwa abe. (Div. 19:4-6) Muntu ne muntu wādi unenwe kutonga byaādi wa kulonga mu bwandi būmi. Mosesa wātongele butongi bulumbuluke.​—Tanga Bahebelu 11:24-27.

 8. Le i bukwashi’ka bukwashibwanga bankasampe bakimbanga kutonga butongi mu būmi?

⁸ Yehova ukukwashanga utonge butongi bwa tunangu mu bunkasampe bobe. Ukupanga madingi adi pamo bwa misoñanya okokeja kwingidija mu ngikadilo yodi’mo bunka bobe. (Ñim. 32:8) Kadi, bambutwile bobe betabije ne bakulumpe pa kipwilo babwanya kukukwasha ulanguluke pa muswelo wa kwingidija ino misoñanya. (Nki. 1:8, 9) Shi ke pano, tubandaulei’ko bidi misoñanya ya kyalwilo isatu ya mu Bible ibwanya kukukwasha utonge butongi bwa tunangu bukekala na lupusa luyampe mu būmi bobe bwa kumeso.

 9. (a) Le Yehova witulēmekele namani pa kwitupa bwanapabo bwa kutonga? (b) Le ‘kukimba bidi nyeke Bulopwe’ kuletanga mikenga’ka?

⁹ Kimbai bidi nyeke Bulopwe ne boloke bwandi (Tanga Mateo 6:19-21, 24-26, 31-34.) Yehova i mwitulēmeke pa kwitupa bwanapabo bwa kutonga. Kalombwelepo ludingo lufwaninwe bankasampe kwipānina mu kusapula Bulopwe. Inoko Yesu wētupele musoñanya witukwasha tukimbe bidi nyeke Bulopwe. Muswelo oingidija byaānene, ukakupa mikenga ya kulombola buswe boswele Leza, mutyima otēle balondakani nobe ne kusangela kosangedile lukulupilo lwa būmi bwa nyeke. Kitatyi kyolangulukila pa busongi ne pa kaji, bandaula shi butongi bobe bukakulengeja uzumbije mutyima pa bisakibwa byobe bya mu busongi, nansha kulombola bupyasakane bopyasakenine Bulopwe bwa Leza ne boloke bwandi.

10. Le i bika byālengeje Yesu ekale na nsangaji, ne i butongi’ka bukakuletela nsangaji?

¹⁰ Tana nsangaji mu kwingidila bakwenu. (Tanga Bilongwa 20:20, 21, 24, 35.) Yesu wētufundije na kanye uno musoñanya wa kyalwilo wa mu būmi. Wādi muntu wa nsangaji mwanda wālongele kiswa-mutyima kya Shandi pa kyaba kya kulonga kiswa-mutyima kyandi. Yesu wāsangele pa kumona bantu ba kikōkeji betabija myanda miyampe. (Luka 10:21; Yoa. 4:34) Padi kodi kala mwimwene nsangaji itambanga mu kwingidila bakwabo. Shi butongi bobe bukatampe mu būmi bwimanine pa misoñanya yāfundije Yesu, ukeletela bine nsangaji ne kusangaja Yehova.​—Nki. 27:11.

11. Mwanda waka Baluki wājimije nsangaji yandi, ne i madingi’ka amupēle Yehova?

¹¹ Nsangaji yetu mikatampe itambanga ku kwingidila Yehova. (Nki. 16:20) Mobimwekela, Baluki mulembi wa Yelemia wāidilwe kino. Kyaba kimo, kāsangedilepo mwingilo wa Yehova. Yehova wāmusapwidile amba: “Lelo ukimbe bintu bikatakata bya abe mwine’ni, a? Kokikimba’byopo; mwanda talapo bidi, nkaleta kyamalwa pa ngitu yonso; . . . ino būmi bobe nkapana’bo kodi ke kyakukwata mu bifuko byonsololo moenda’mwa.” (Yel. 45:3, 5) Le ulanga’po namani? Le i bika byādi bya kuletela Baluki nsangaji​—i kukimba bintu bikatakata’ni nansha kupanda ku bonakani bwa Yelusalema bu mwingidi wa Leza wa kikōkeji?​—Yak. 1:12.

12. Le i butongi’ka bwafikije Ramiro ku kwikala na būmi bwa nsangaji?

¹² Ramiro i Tutu umo watene nsangaji mu kwingidila bakwabo. Unena amba: “Ne mutambe mu kisaka kilanda kidi mu kibundi kya kunja mu Ngulu mipuñame idi kunshi kwa Amerika. Namwene mukenga mukatampe kitatyi kyaunene tutu kumfutyila masomo a Inivelesite. Ino nadi nekitamba mu kubatyijibwa bu Kamoni wa Yehova, kadi pania umo nandi waunena kukasapula nandi mu kakibundi katyetye. Naenda’ko, nefunda mwa kutendela nywene, nafungula ne kobo ka kutendela’mo mwanda wa kwikwatakanya. Batwe pa kunena bantu twifunde nabo Bisonekwa, bavule baitabija na nsangaji. Mwenda mafuku, naenda mu kipwilo kipya kya ludimi lwa bene kibundi kyadi kikishimikwashimikwa. Pano kendi mwingile mwingilo wa kitatyi kyonso myaka dikumi. Kekudipo mwingilo mukwabo ubwanya kumpa nsangaji na yonemwenine mu kukwasha bantu befunde myanda miyampe mu ludimi lwabo lwa kibutwila.”

13. Le i kika kinenwa’mba kitatyi kya bunkasampe i kitatyi kiyampe kwingidila Yehova ne pa mfulo?

¹³ Sangela kwingidila Yehova mu bunkasampe bobe. (Tanga Musapudi 12:1.) Kufwaninwepo kulanga’mba unenwe kwikala na kaji kayampe pa kwingidila Yehova mwenda mafuku. Kitatyi kya bunkasampe i kitatyi kiyampe kushilula kwingidila Yehova ne pa mfulo. Bankasampe bavule badi na biselwa bityetye mu kisaka, kadi badi na bukomo bwa ngitu ne bukomo bwa kunekenya mingilo mikomo. Le ukalongela Yehova bika mu bunkasampe bobe? Padi kitungo kyobe i kya kwikala bu pania. Usakanga padi kukengidila mu mwaba wa ludimi lweni. Nansha padi wi mumone mikenga ya kwingila ne pa mfulo mu kipwilo kyodi’mo pano. Nansha shi udi na kitungo’ka mu mwingilo wa Leza, ukasakilwa muswelo wa kunekenya būmi. Le i masomo’ka okasakilwa kufunda? Le i bika byokatonga?

14. Le i bika bifwaninwe kudyumuka muntu kitatyi kyaeteakanya ku būmi bwa kumeso?

¹⁴ Misoñanya isatu ya mu Bible yotwesambila’po ibwanya kukukwasha ubandaule kaji kokimba. Na bubine, badingidi benu ba ku masomo bayukile bintu kampanda pa mwanda utala twaji tumweka mu kyenu kibundi. Nansha padi sosiete ya ntanda ibwanya kukulombola kaji kobalombele mu kyenu kibundi nansha kuntu kokokeja kukulupila kukengila. Kuyuka myanda itamba ku nsulo ya twaji twa ntanda kubwanya kukukwasha​—ino dyumuka. Bantu kebasenswepo Yehova babwanya kutompa kukuna buswe bwa kuswa ntanda mu mutyima obe. (1 Yo. 2:15-17) Shi ubambile meso ku byobya bikubeleñenya ntanda, mutyima obe ubwanya kongolwa bukidibukidi.​—Tanga Nkindi 14:15; Yel. 17:9.

15, 16. Le i bāni babwanya kukuludika mu myanda itala kaji?

¹⁵ Usakilwa madingi mayampe pa kuyuka twaji tuyampe. (Nki. 1:5) Le i ani ubwanya kukukwasha ubandaule twaji kukwatañana na misoñanya ya mu Bible? Teja bantu basenswe Yehova, bakusenswe, bakuyukile ne kuyuka biyampe ngikadilo yodi’mo. Bakakukwasha ubandaule milangwe yobe ne kukanina kobe kwa mutyima. Padi byobya byobanena bikakukwasha ulangulukile monka pa bitungo byobe. Bine, udi na dyese shi bambutwile bobe basenswe Yehova! Kadi, bakulumpe ba pa kyenu kipwilo i bana-balume babwenye bisakibwa bya ku mushipiditu bakokeja kukuludika. Ne kadi, wisambe na bapania ne batadi bendakana. Mwanda waka batongele butongi bwa kwingila mwingilo wa kitatyi kyonso? Le i muswelo’ka obashilwile kwingila bu pania, ne bavuijanga bisakibwa byabo namani? Le i bipa’ka bisangaja byobemwenine mu mwingilo wabo?​—Nki. 15:22.

¹⁶ Boba bakuyukile biyampe bakokeja kukupa madingi na tunangu. Kimfwa, langa’po bidi shi usaka kuleka masomo malamala ne kushilula mwingilo wa bu pania mwanda’po’tu kusenswepo mwingilo mukomo ulombwa pa kufunda masomo. Muntu ukusenswe ubwanya kuyuka kukanina kobe kwa mutyima ne kukukwasha uyuke muswelo obwanya kufunda pampikwa kuleka’o, ngikadilo mine miyampe yofwaninwe kwikala nayo shi usaka kwingidila Yehova ne pa mfulo.​—Ñim. 141:5; Nki. 6:6-10.

17. Le i butyibi’ka botufwaninwe kwepuka?

¹⁷ Muntu yense wingidila Yehova ukatanwa na byaka bya ku mushipiditu​—lupusa lubwanya kumupalula kudi Yehova. (1 Kod. 15:33; Kol. 2:8) Inoko, twaji tumo tubwanya kuleta byaka bivule bya ku mushipiditu kupita twaji tukwabo. Lelo kudi bantu bamo ba mu wenu mwaba ‘balobele mu lwitabijo lwabo’ pa kupwa kutonga kaji kampanda? (1 Tm. 1:19) Na bubine, kikekala kya tunangu kwepuka butongi bukatūla kipwano kyobe na Leza mu kyaka.​—Nki. 22:3.

18, 19. Shi muntu umona bu kabwanyapo kwingidila Yehova, le ufwaninwe kulonga bika?

¹⁸ Shi wi mutamije mutyima wa kwingidila Yehova, sangela mikenga yodi nayo ya kwingidila Leza mu bunkasampe. Tonga butongi bukakukwasha usangele kwingidila Yehova mu bino bitatyi bya nsangaji.​—Ñim. 148:12, 13.

¹⁹ Pakwabo kadi, le i bika byokalonga shi umwene bu kubwanyapo kwingidila Yehova? Kokaleka kulonga bukomo bwa kukomeja lwitabijo lobe. Mutumibwa Polo pa kupwa kwisambila pa bukomo bwaālongele mwanda wa kulondalonda būmi bwa kweselwa na Leza, wāsonekele amba: “Shi milangwe yenu ilēmenene kukwabo mu mwanda kampanda, nabya Leza ukemusokwela mulangilo onanena’u. Inoko, nansha shi tubaendelela namani, twendei nyeke kumeso mu ndudi mu uno muswelo umo onka.” (Fid. 3:15, 16) Endelela na kulangulukila pa buswe bwa Leza ne madingi andi a tunangu. Yehova muyampe kutabuka bantu bonso, ubwanya kukukwasha utonge butongi bwa tunangu mu bunkasampe bobe.