“Twisanswei na Bilongwa ne Bubine”

 1. Le buswe bwa mvubu mikatampe i bwa muswelo’ka, ne ubwanya kwibushintulula namani? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

YEHOVA ye Nsulo ya buswe. (1 Yoano 4:7) Buswe bwa mvubu mikatampe bwimaninanga pa misoñanya myoloke. Mu Bible, buno buswe bufunkilanga pa kishima kya Kingidiki, a·gaʹpe. Mu buno buswe mubadilwa kisanso ne kusangela bakwabo, inoko, bulombanga bintu bivule ke’nkapo’tu mwiivwanino kete. Bulombolwanga na bilongwa byampikwa kwisakila mwanda wa kamweno ka bantu bakwabo. Buno bo buswe bwitutononanga tulongele bantu bakwabo bintu biyampe. Buswe bwa uno muswelo, bwituletelanga nsangaji ne kulengeja būmi bwetu bwikale na kitungo.

2, 3. I mu miswelo’ka mulombwele Yehova buswe bwandi ku bantu?

² Yehova wālombwele buswe bwaswele bantu enka ne kumeso kwa ba Adama ne Eva kupangibwa. Wāpangile ntanda ne byonso bidi’po mwanda wa kukwatakanya būmi bwetu. Kutentekela pa bino, wēilongele ke kīkalo kyetu, amba twikale’po bōmi. Yehova kēlongēlepo bino bintu aye mwine. Ino i batwe baālongēle’byo. Aye pa kupwa kupanga ntanda, ebiya wāpanga bantu ne kwibapa kyepelo kya kwikala’ko nyeke mu paladisa pano pa ntanda.

³ Mwenda myaka, Yehova wālombwele buswe bukatampe bwaswele bantu mu muswelo wa pa bula. Nansha byātombokele ba Adama ne Eva, ino Yehova wādi uyukile amba bamo mu babo bana bakamusanswa, o mwanda wākwete’ko mpangiko ya kupāna kitapwa kya kinkūlwa kya wandi Mwana pa kwibakūla. (Ngalwilo 3:15; 1 Yoano 4:10) Yehova pa kukwata mpango ya kupāna kinkūlwa, wādi pamo’nka na aye ke mupāne’kyo kala. Myaka 4 000 pa kupita’po, ebiya Yehova wapāna wandi Mwana wa bunka ku bantu. (Yoano 3:16) Bine tufwijanga’ko Yehova bininge pa buswe bwandi!

 4. Lelo tubayuka namani amba bantu bampikwa kubwaninina babwanya kulombola buswe bwampikwa kwisakila?

⁴ Lelo tubwanya kulombola buswe bwampikwa kwisakila nansha byotudi bampikwa kubwaninina? En-en, tubwanya. Yehova wētupangile mu kimfwa kyandi, ko kunena’mba, na bukomo bwa kumwiula. Ke bipēlangapo nyeke kulombola buswe bwampikwa kwisakila, inoko tubwanya kwibulombola. Abele wālombwele buswe bwaswele Leza na kulambula pampikwa kwisakila kyokya kitabukile kunengela. (Ngalwilo 4:3, 4) Noa nandi wālombwele buswe bwampikwa kwisakila na kusapula musapu wa Leza mu bula bwa myaka mivule nansha bantu byokebādipo bamuteja. (2 Petelo 2:5) Ne Abalahama nandi wālombwele amba usenswe Leza bininge kutabuka kintu kyo-kyonso na kwitabija kulambula Izake bu kitapwa, wandi mwana wasenswe. (Yakoba 2:21) Pamo bwa bano bana-balume ba kikōkeji, netu tufwaninwe kulombola buswe nansha ke pobimweka bu bikomo.

 5. I mu miswelo’ka motubwanya kulombola buswe bwa bine?

⁵ Bible witusoñanya’mba ketufwaninwepo kwisanswa “na binenwa ne ludimi bitupu, ino twisanswei na bilongwa ne bubine.” (1 Yoano 3:18) Le kino kishintulula’mba ketubwanyapo kwilombola buswe mu binenwa? Ke amopo. (1 Tesalonika 4:18) Ino kino kilombola’mba kusapwila’tu muntu bitupu amba “nkusenswe” ke kubwenepo. Tufwaninwe ne kulonga’po kintu. Kimfwa, shi batutu ne bakaka kebadipo na bidibwa ne bivwalwa bibwane, basakilwa bivule kupita’ko’tu binenwa byonkabyonka. (Yakoba 2:15, 16) Mu muswelo umo onka, byotuswele Yehova ne bantu bakwabo, ketulombelangapo’tu bitupu amba kwikale bantu bavule ba kusapula nabo, ino kadi twingilanga bininge mu mwingilo wa busapudi.​—Mateo 9:38.

6, 7. (a) Le buswe “bwampikwa buzazangi” bwikalanga namani? (b) I bimfwa’ka bimobimo bya buswe bwa buzazangi?

⁶ Mutumibwa Yoano wānenene amba tufwaninwe kwisanswa “na bilongwa ne bubine.” Nanshi buswe bwetu bufwaninwe kwikala “bwampikwa buzazangi.” (Loma 12:9; 2 Kodinda 6:6) Kitatyi kimo muntu ubwanya kwimwekeja’mba udi na buswe. Ino le i buswe bwa bine kadi bwampikwa buzazangi? Le udi na kukanina’ka kwa mutyima? Kebufwaninwepo kwikala buswe bwa buzazangi. Mwanda buswe bwa buzazangi kebudipo na mvubu.

⁷ Tubandaulei’ko bimfwa bimo bya buswe bwa buzazangi. Satana pāesambile na Eva mu budimi bwa Edena, binenwa byandi byādi bimweka bu umusakilanga biyampe. Inoko bilongwa byandi byālombwele amba kamusakilangapo biyampe. (Ngalwilo 3:4, 5) Davida paādi bu mulopwe, nandi wādi na mulunda nandi umo witwa bu Ahitofele. Inoko Ahitofele wābombokele kudi Davida pa mwanda wa kamweno kandi. Bilongwa byandi byālombwele amba kādipo mulunda muyampe. (2 Samwele 15:31) Dyalelo, batupondo ne bantu bakwabo baleta nkalañani mu kipwilo bengidijanga “binenwa bya lushiñanya ne mīsambo ya kufukulañana.” (Loma 16:17, 18) Babwanya kwimwekeja’mba batele bakwabo mutyima, ino na bubine, i bantu besakila.

 8. Le i kipangujo’ka kyotufwaninwe kwiipangula?

⁸ Buswe bwa buzazangi buletanga bumvu mwanda bongolwanga nabo bantu. Shako tubwanya kudimba bantu, inoko ketubwanyapo kudimba Yehova. Yesu wānenene amba boba balonga bilongwa bya buzazangi bakapebwa mfuto “na bulobo bya malwa.” (Mateo 24:51) Byotudi bengidi ba Yehova, ketufwaninwepo nansha dimo kwikala banzazangi. Nanshi tufwaninwe kwiipangula’mba, ‘Le buswe bwami i bwa bine’ni nansha ngidi na kwisakila ne budimbidimbi?’ Tubandaulei’ko miswelo kitema yotubwanya kulombola’mo buswe “bwampikwa buzazangi.”

 9. Lelo buswe bwa bine bwitutononanga tulonge bika?

⁹ Sangela kwingidila bakwabo nansha shi i kutupu ujingulwile byolonga. Tufwaninwe kwikala na mutyima wa kusanswa bakwabo ne kwibalongela bintu biyampe pampikwa muntu mukwabo kuyuka. (Tanga Mateo 6:1-4.) Ananaisa ne Safaila bādi na mumweno mubi. Pobāletele kyabuntu kyabo, bādi basaka bakwabo bebamone. Bābepa pa buvule bwa byobādi ba kuleta, ne kupebwa mfuto pa buno buzazangi. (Bilongwa 5:1-10) Ino shi tusenswe banabetu bya binebine, nabya tukasangela kwibalongela bintu biyampe pampikwa kusaka muntu nansha umo ayuke byotwibalongēle. Tubwanya kuboila ñeni ku batutu bakwasha’ko Kitango Kyendeji mwanda wa kuteakanya bidibwa bya ku mushipiditu. Kebasakengapo kwimwekeja, nansha kupa bantu mulangwe wa kuyuka bintu byobengile’ko.

10. Le tukalombola namani amba tulēmekele bantu bakwabo?

¹⁰ Lēmeka bantu bakwabo. (Tanga Loma 12:10.) Yesu wālombwele bulēme ku batumibwa bandi na kwiboija ku maulu. (Yoano 13:3-5, 12-15) Tufwaninwe kulonga bukomo pa kwikala betyepeje pamo bwa Yesu ne kwingidila bakwabo. Batumibwa kebāivwanijepo byobya byālongele Yesu kufika ne pobatambwile mushipiditu ujila. (Yoano 13:7) Tulombolanga bulēme ku bakwabo na kuleka kulanga’mba twi bebapite pa mwanda wa masomo otufundile, bupeta, nansha mwingilo kampanda wa pa bula otwingila. (Loma 12:3) Ketwikalangapo na mukao patendelwa bantu bakwabo, ino tusangelanga nabo pamo nansha shi tumona’mba netu tufwaninwe kutendelwa pamo bwa abo.

11. Mwanda waka tufwaninwe kufwija’ko bakwabo bya binebine?

¹¹ Fwija’ko bya binebine. Kimba mikenga ya kufwija’ko bakwabo. Batwe bonso tuyukile amba kufwija’ko i ‘kuyampe mwanda wa kwiūbaka’ batwe bene na bene. (Efisesa 4:29) Inoko tufwaninwe kuyuka’mba byotunena i bya binebine kadi ketwibinenenepo mwanda wa kudidika bakwabo. Ketufwaninwepo kunena bintu byampikwa buluji nansha kutyina kupāna madingi mendele’mo. (Nkindi 29:5) Tubwanya kwikala banzazangi shi tufwija’ko bantu ino abo pa kutaluka’po twaanza kwibafutulula. Mutumibwa Polo wādi na buswe bwa bine. Paālembēle bene Kidishitu ba mu Kodinda, wēbafwijije’ko pa biyampe byobādi balonga. (1 Kodinda 11:2) Inoko pobādi basakilwa madingi, wādi wibashintulwila na kanye kine kyaebadingidila kadi pampikwa kafinda.​—1 Kodinda 11:20-22.

12. Le tukamwekeja namani buswe bwa bine potulombola kizaji?

¹² Ikala na kizaji. Yehova witusoñanya twikale na buntu ku batutu ne bakaka. (Tanga 1 Yoano 3:17.) Inoko tufwaninwe kwikala na kukanina kuyampe kwa mutyima potulombola kizaji. Tubwanya kwiipangula’mba: ‘Lelo ngitanga ku yami njibo enka balunda nami ba pa mutyima ne boba bomona bu ye badi na mvubu mu kipwilo? Lelo ngitanga’nka bantu bomona’mba nabo bakangalwija mu muswelo kampanda? Nansha le nombolanga buntu ku batutu ne bakaka bonkiyukilepo senene ne boba kebakanongelapo kintu kabidye?’ (Luka 14:12-14) Tala’po bidi ino myanda: Le ukalonga namani shi mwanetu usakilwa bukwashi pa mwanda wa butyibi bubi bwaakwete? Nansha kadi le ukalonga namani shi muntu owaityile ku yobe njibo kakufwijije’kopo? Yehova witusapwila’mba: “Ikalai na kizaji banwe bene na bene pampikwa kwiuningauninga.” (1 Petelo 4:9) Bine tukekala na nsangaji shi tupāna na kukanina kuyampe kwa mutyima.​—Bilongwa 20:35.

13. (a) I kitatyi’ka kyotusakilwa bininge kitūkijetyima? (b) I bika byotubwanya kulonga pa kukwasha boba bazoze?

¹³ Kwasha boba bazoze. Musoñanya wa mu Bible wa amba “kwashai bazoze, tūkijijai bonso mutyima” witukwashanga tuyuke shi buswe bwetu i bwa bine. (1 Tesalonika 5:14) Banabetu bavule badi bazoze bakomeje lwitabijo lwabo mwenda mafuku. Inoko bakwabo bakisakilwa kukwashibwa na buswe ne kwibatūkijija mutyima. Le tubwanya kwibakwasha namani? Tubwanya kwingidija Bible pa kwibakankamika, kusapula nabo pamo ne kwibateja. Kadi ketufwaninwepo kumona batutu ne bakaka’mba abo’tu i “bakomo” nansha’mba i “bazoze.” Ino, tufwaninwe kuyuka’mba kudi mu myanda motudi bakomo ne motudi bazoze. Nansha ke mutumibwa Polo nandi wāitabije amba udi na buzoze. (2 Kodinda 12:9, 10) Batwe bonso tusakilwa bukwashi ne kwikankamika batwe bene na bene.

14. I bika byotufwaninwe kulonga pa kulama ndoe na banabetu?

¹⁴ Longa ndoe. Kwikala mu ndoe na banabetu i kulēme mpata. Nansha shi tumona’mba twibevwanwe bibi nansha kulongelwa bintu na bukondame, tufwaninwe kulonga byonso byotubwanya mwanda wa kulonga ndoe. (Tanga Loma 12:17, 18.) Shi tubasanshija mukwetu, tufwaninwe kumulomba lusa. Inoko pampikwa buzazangi. Kimfwa, pa kyaba kya kunena’mba, “Mfwile’ko lusa, nkyadipo nanga’mba bisa kukusansa,” i biyampe twitabije kilubo kyetu na kunena’mba, “Mfwile’ko lusa pa kukusanshija.” Kadi ndoe idi na mvubu mpata mu busongi. O mwanda ke biyampepo ba mulume ne mukaji kwimwekeja kumeso a bantu amba besenswe, ino shi ke pa bubidi bwabo kebapele kwineneja, kebeshinika bishima nansha kwikupila.

15. Le tukalombola namani amba twi balekele bya binebine?

¹⁵ Lekela na mutyima umo. Shi muntu wetulubila, tumulekelanga ne kuleka kulama kiji ku mutyima. Tufwaninwe kulonga uno muswelo nansha shi aye mwine kajingulwilepo amba wetusanshijanga. Tulekelanga na mutyima umo na ‘kwitūkijija mutyima na buswe batwe bene na bene, twielela’ko bya binebine kulama bumo bwa mushipiditu mu kijimba kya ndoe kitulungila pamo.’ (Efisesa 4:2, 3) Kulekela bya binebine i kuleka kulangulukila pa bibi bitulongelwe. Buswe “kebubalangapo bibi bilongelwe.” (1 Kodinda 13:4, 5) Na bubine, shi tulame kiji, tukona kipwano kyetu na tutu nansha kaka ne kipwano kyetu na Yehova kine. (Mateo 6:14, 15) Tulombolanga’mba twi balekele bya binebine shi tulombela pangala pa muntu witulubile’wa.​—Luka 6:27, 28.

16. I muswelo’ka otufwaninwe kwimona shi tubapebwa mwingilo wa pa bula potwingidila Yehova?

¹⁶ Kimba tumweno twa bantu bakwabo. Shi tubapebwa mwingilo wa pa bula potwingidila Yehova, tubwanya kulombola’mba buswe bwetu i bwa bine na kuleka ‘kukimba tumweno twa batwe bene, ino na kukimba nyeke tumweno twa bakwabo.’ (1 Kodinda 10:24) Kimfwa, ku bitango byetu, boba badi na mingilo bo babadikilanga kufika pa kifuko kya kitango kumeso kwa bantu bakwabo kufika, kadi babwanya kwikala na mutyima wa kwitongela byaba biyampe ne bya bisaka byabo. Inoko, bavule batoñanga bishikatwa byampikwa mvubu bidi pa kifuko pobengidila. Pobalonga namino, balombolanga buswe bwampikwa kwisakila. Le nobe ubulwe’po kwiula kimfwa kyabo kiyampe?

17. Shi mwine Kidishitu walonga bubi bukatampe, le buswe bwa bine bukamutonona alonge bika?

¹⁷ Wisāse ne kuleka kufya bubi. Kudi bene Kidishitu bamo balongele bubi bukatampe kebakimbe kwibufya. Padi baivwene bumvu nansha kutyina kutyumuna bakwabo mutyima. (Nkindi 28:13) Inoko kufya bubi i kubulwa buswe, mwanda kusanshijanga nonga bibi’wa enka ne bantu bakwabo bene. Namani? Yehova kakeselapo kipwilo na mushipiditu wandi ujila, kadi ndoe ya kipwilo ikapalakana. (Efisesa 4:30) Nanshi shi mwine Kidishitu walonga bubi bukatampe, buswe bwa bine bukamutonona asapwile’mo bakulumpe, nabo bakamupa bukwashi bwasakilwa.​—Yakoba 5:14, 15.

18. Le buswe bwa bine budi na kamweno’ka?

¹⁸ Buswe i ngikadila mikatampe kupita yonso. (1 Kodinda 13:13) Bukwashanga bantu bayuke balondi ba bine ba Yesu ne bene beelela’ko kwiula Yehova, Nsulo ya buswe. (Efisesa 5:1, 2) Polo wānenene amba shi kadipo na buswe nabya i wa bitupu. (1 Kodinda 13:2) Shi ke pano, batwe bonso twendelelei na kwisanswa ke’nkapo “na binenwa” bitupu ino i ne “na bilongwa ne bubine.”