Longa Bintu na Tunangu mu Kitatyi kya Ndoe

 1. Le i kitatyi’ka kyotubwanya kukomenwa kwingidila Yehova?

MOLANGILA, le i kitatyi’ka kyokomenwanga kwingidila Yehova—i kitatyi kyodi mu makambakano’ni nansha i kitatyi kyodi mu ndoe? Kitatyi kyotudi mu makambakano, tupēlelwanga kukulupila mudi Yehova. Ino le tuloñanga namani shi tudi mu ndoe? Le tulabikwanga, twaleka’byo kwingidila Leza? Yehova wādyumwine bene Isalela pa uno mwanda.​—Kup. 6:10-12.

 2. Le Mulopwe Asa wāshile kimfwa’ka?

² Mulopwe Asa i kimfwa kiyampe kya muntu wālongele bintu na tunangu mwanda wākulupile mudi Yehova. Kāingidilepo Yehova enka mu bitatyi bibi, ino i ne mu bitatyi bya ndoe. Ku ngalwilo, “mutyima wa Asa wadi mwipāne ao onso kudi Yehova.” (1 Ba. 15:14, kunshi kwa dyani) Muswelo umo wālombwele Asa kwipāna kwandi, i kutalula mutōtelo wa bubela mu Yuda. Bible unena’mba, “Wafundwile bisōkelo byeni ne mitenta, wavingakanya bikomo bikola, watyumuna ne bipanda bikola.” (2 Bi. 14:3, 5) Wāfundwile’nka ne nkambo wandi Maka pa kifuko kyandi kya bu lolo mubajinji mu bulopwe. Mwanda waka? Mwanda wādi ukankamika bantu batōte bilezaleza.​—1 Ba. 15:11-13.

 3. Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

³ Asa kātalwilepo’nka mutōtelo wa bubela. Ino wākankamikile ne mutōtelo utōka, wājokeja bulopwe bwa Yuda kudi Yehova. Yehova nandi wāesela Asa ne bene Isalela, bāikala mu kitatyi kya ndoe.b Mu bula bwa myaka dikumi yādi ibikele Asa, “ntanda keyadipo ikambakanibwa.” (2 Bi. 14:1, 4, 6) Mu kino kishinte, tusa kwisambila pa muswelo wāingidije Asa kino kitatyi kya ndoe. Kadi tusa kwisambila ne pa kimfwa kya bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji, bāmwenine mu kitatyi kya ndoe pamo bwa Asa. Ku mfulo, tusa kulondolola kino kipangujo: Shi udi mu ntanda mobakupele bwanapabo bwa kutōta, le i muswelo’ka obwanya kwingidija kino kitatyi kya ndoe na tunangu?

 4. Mungya 2 Bilongwa bya Mafuku 14:2, 6, 7, le Asa wālongele namani mu kitatyi kya ndoe?

⁴ Tanga 2 Bilongwa bya Mafuku 14:2, 6, 7. Asa wāsapwidile bantu amba i Yehova wibapa “kukōkolokwa ku mitamba yonso.” Asa kāmwenepo kino kitatyi kya ndoe bu kitatyi kya kwisangaja. Ino wāshilwile kūbaka bibundi, mumbu, biteba, ne bibelo. Wāsapwila bantu ba Yuda amba: “Ntanda ikidi mu makasa etu.” Le Asa wādi ukimba kunena bika? Wādi ukimba kunena’mba, bantu bādi ba kwenda na bwanapabo mu ntanda yēbapele Leza ne kūbaka pampikwa kulwibwa na balwana. Wāsoñenye bantu bamwene mu kino kitatyi kya ndoe.

 5. Mwanda waka Asa wākomeje kibumbo kyandi kya basola?

⁵ Kadi Asa wāingidije kitatyi kya ndoe mwanda wa kukomeja kibumbo kyandi kya basola. (2 Bi. 14:8) Le kino kishintulula’mba kādipo ukulupile mudi Yehova? Aa. Ino Asa wādi uyukile amba, byaādi mulopwe, aye udi na kiselwa kya kuteakanya bantu ku bikoleja byādi bibwanya kwibatana mu mafuku a kumeso. Asa wādi uyukile amba kitatyi kya ndoe kyādi’mo Yuda kekyādipo padi kya kwendaenda, ne kadi ye mobyāikadile.

 6. Le bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji bāingidije namani kitatyi kya ndoe?

⁶ Nansha bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji byobādi bapangwapangwa kitatyi kyonso, nabo bāikele ne mu bitatyi bya ndoe. Le bana ba bwanga bāingidije namani bino bitatyi? Bano bana-balume ne bana-bakaji ba kikōkeji, bāsapwile myanda miyampe kwampikwa kuleka’byo. Nsekununi idi mu Bilongwa inena’mba, bādi banangila “mu kutyina Yehova.” Bāendelele kusapula myanda miyampe, ebiya ‘bevudija’nka kwivudija.’ Bibamweka patōka’mba, Yehova wēbesele pa bupyasakane bwabo bwa kusapula mu bitatyi bya ndoe.​—Bil. 9:26-31.

7-8. Le Polo ne bakwabo bālongele bika pobāmwene mukenga? Shintulula.

⁷ Bana ba bwanga ba mu myaka katwa kabajinji bādi bakwatakanya mukenga o-onso wa kusapula myanda miyampe. Kimfwa, pāyukile mutumibwa Polo amba kibelo kikatampe i kimushitwilwe mu Efisesa, wāmwene mukenga wa kusapula ne kulonga bana ba bwanga mu kino kibundi.​—1 Ko. 16:8, 9.

⁸ Polo ne bene Kidishitu bakwabo bāikele na mukenga mukwabo pāpwile mwanda wa disao mu mwaka wa 49 Yesu Ke Mwiye. (Bil. 15:23-29) Pa kupwa kulombola bipwilo butyibi bwākwetwe, bana ba bwanga bālonga bukomo bwa kusapula “myanda miyampe ya mwanda wa Yehova.” (Bil. 15:30-35) Le kwālupuka bika? Bible unena’mba, “bipwilo byadi bininga mu lwitabijo ne kwivudija difuku ne difuku.”​—Bil. 16:4, 5.

 9. Le bidi namani dyalelo mu matanda mavule, ne i kipangujo’ka kyotubwanya kwiipangula?

⁹ Mu matanda mavule dyalelo, tubwanya kusapula pampikwa kukambakanibwa. Lelo udi mu ntanda motōta na bwanapabo? Shi i amo, wiipangule amba, ‘le ñingidijanga namani buno bwanapabo?’ Mu ano mafuku a mfulo, bulongolodi bwa Yehova butangidile kampanye kakatampe ka kusapula ne kufundija kekalongelwe kashā pano pa ntanda. (Mako 13:10) Kudi bintu bivule bibwanya kulonga bantu ba Yehova.

10. Le kisonekwa kya 2 Temote 4:2 kitukankamika tulonge bika?

¹⁰ Le i muswelo’ka obwanya kumwena mu kitatyi kya ndoe? (Tanga 2 Temote 4:2.) Ubulwepo kubandaula ngikadilo yodi’mo ne kumona shi abe nansha muntu wa mu kyobe kisaka ubwanya kwingila bininge mwingilo wa busapudi, padi na kwingila bu pania? Kino ke kitatyipo kya kungwija bupeta ne bituntwa—bintu byoketukapandepo nabyo pa kyamalwa kikatampe.​—Nki. 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Yo. 2:15-17.

11. Le bantu bamo baloñanga bika mwanda wa kusapwila bantu bavule myanda miyampe?

¹¹ Basapudi bavule befundanga ludimi lweni amba babwanye kusapula ne kufundija mu luno ludimi. Bulongolodi bwa Yehova bwibakwatakanyanga na kulupula myanda īsambila pa Bible mu dimi mivule. Kimfwa, mu 2010, mabuku etu adi mu kintu kya ndimi 500. Ino dyalelo, adi mu ndimi 1 000 ne kupita!

12. Le bantu bamwenanga’mo namani pobevwana musapu wa Bulopwe mu lwabo ludimi? Leta kimfwa.

¹² Le bantu beivwananga namani kitatyi kyobevwana bubine bwa mu Kinenwa kya Leza mu lwabo ludimi? Tulangulukilei pa kimfwa kya kaka umo watenwe ku kitango kya ntanda mu Memfise, Tennessee, mu États-Unis. Kino kitango kyalongelwe mu Kinyarwanda, ludimi lwisambwa mu Rwanda, Congo (Kinshasa), ne Uganda. Kitango pa kupwa, uno kaka wisamba Kinyarwanda wanena’mba: “Uno i musunsa wami mubajinji kwivwanija ku kitango tamba mvilukila mu États-Unis pano ke padi myaka 17.” Bine, uno kaka watengelwe bininge pawaivwene ino mpangiko mu lwandi ludimi lwa kibutwila. Shi bibwanika, le ukokeja kwifunda ludimi lweni mwanda wa kukwasha bantu ba mu wenu mwaba? Le bibwanya kukusangaja pa mwanda wa bantu badi mu mwaba wa kyenu kipwilo besamba ludimi lweni? Bukomo bolonga bukakupadilwa mpalo?

13. Le banabetu ba mu Rusi baingidije namani kitatyi kya ndoe?

¹³ Ke banabetupo bonso badi na bwanapabo bwa kusapula. Kyaba kimo, maludiki abwanya kwitukankaja twakomenwa kusapula na bwanapabo. Kimfwa, twisambilei bidi pa banabetu ba mu Rusi. Pa kupwa kupangwapangwa mu myaka mivule, bebapele bwanapabo bwa kutōta mu Kweji 3, 1991. Mu kine kitatyi’kya, mu Rusi mwadi basapudi ba Bulopwe kintu kya 16 000. Myaka dikumi pa kupita’po, mwaikala basapudi 160 000 ne kupita. Bine, banabetu balongele bintu na tunangu pobadi na mukenga wa kusapula na bwanapabo. Kino kitatyi kya ndoe kekyaijijepo. Inoko kushinta kwa ngikadilo yobadi’mo, kekwatyepejepo bupyasakane bwabo bwa kwendeleja mutōtelo utōka kumeso. Bendelelanga kulonga bukomo bwa kwingidila Yehova.

14-15. Le Yehova wāingidije namani bukomo bwandi mwanda wa kukwasha Asa?

¹⁴ Mu mafuku a Asa, kitatyi kya ndoe kyāpwile. Kibumbo kikatampe kya basola—basola bakomo kanunu—bātambile ku Efiopya. Zela komanda wabo, wādi ukulupile amba aye ne basola bandi bakanekenya Yuda. Inoko Mulopwe Asa kādipo ukulupile mu bungi bwa basola, aye wādi ukulupile mudi Yehova Leza wandi. Asa wālombēle amba: “Witukwashe, a Yehova Leza wetu, mwanda tukwikulupīle, kadi tubaiya mu dijina dyobe kulwa na kino kibumbo.”​—2 Bi. 14:11.

¹⁵ Nansha basola bene Efiopya byobādi bavule kupita, ino Asa wādi uyukile amba Yehova udi na bukomo bwa kulwila bantu bandi. Kadi Yehova kāmutyumwinepo mutyima; basola bene Efiopya bānekenibwe bya bumvu.​—2 Bi. 14:8-13.

16. Le tubayuka namani amba kitatyi kya ndoe kikapwa?

¹⁶ Nansha byoketuyukilepo myanda yonso itutengēle kumeso’ku, ino tuyukile amba kitatyi kyonso kya ndoe kidi’mo bantu ba Leza kikekala kya lupito. Tuvulukei amba Yesu wālaile amba mu mafuku a mfulo, bandi bana ba bwanga bakashikibwa “na mizo yonso.” (Mat. 24:9) Muswelo umo onka, mutumibwa Polo nandi wānenene amba, “boba bonso basaka kwikala na būmi bwa bwine Leza mu bumo na Kidishitu Yesu nabo bakapangwapangwa.” (2 Tm. 3:12) Satana “udi na bulobo bukatampe,” kadi i bikomo bininge kwepuka bintu bilupuka bu bulobo bwandi.​—Kus. 12:12.

17. Le lwitabijo lwetu lubwanya kutompibwa muswelo’ka?

¹⁷ Kumeso’ku, bululame bwa batwe bonso busa kutompibwa. Panopano ponka ino ntanda isa kufikilwa na “kyamalwa kikatampe kekyaikele’ko kashā tamba ku ngalwilo ya ino ntanda kufika ne pano.” (Mat. 24:21) Mu kine kitatyi’kya, bantu ba mu kisaka bakokeja kuketulwa, kadi mwingilo wetu ubwanya kukakankajibwa. (Mat. 10:35, 36) Pamo bwa Asa, le tukakulupila’mba Yehova uketukwasha ne kwitukinga?

18. Mungya Bahebelu 10:38, 39, le i bika biketukwasha twiteakanye ku mfulo ya ndoe?

¹⁸ Yehova wituteakanyanga ku mushipiditu pa byobya bitutengēle kumeso. Uludikanga “umpika mukōkele ne mudyumuke,” alete byakudya biyampe bya ku mushipiditu “pa kitatyi kifwaninwe,” mwanda wa kwitukwasha twikale bemanije mu butōtyi. (Mat. 24:45) Inoko tufwaninwe kulonga bukomo ne kwikala na lwitabijo lukomo mudi Yehova.​—Tanga Bahebelu 10:38, 39.

19-20. Kukwatañana na 1 Bilongwa bya Mafuku 28:9, le i bipangujo’ka byotufwaninwe kwiipangula, ne mwanda waka tufwaninwe kwiipangula’byo?

¹⁹ Pamo bwa Mulopwe Asa, tufwaninwe ‘kukimba Yehova.’ (2 Bi. 14:4; 15:1, 2) Tushilulanga kukimba Yehova kitatyi kyotumuyuka kupwa twabatyijibwa. Tukwatakanyanga mukenga o-onso wa kusanswa Yehova bininge. Pa kwibandaula tuyuke motumusanshilwe, tubwanya kwiipangula’mba, ‘Le ntanwanga ku kupwila kitatyi ne kitatyi?’ Kitatyi kyotutanwa ku kupwila kuteakanibwe na bulongolodi bwa Yehova, tukankamikwanga ku mushipiditu pamo na banabetu. (Mat. 11:28) Kadi tubwanya kwiipangula’mba, ‘Le ngidi na bibidiji biyampe bya kwifunda kitatyi ne kitatyi?’ Shi udi mu kyobe kisaka, le witūdilanga’ko kitatyi yenga ne yenga kya kulonga butōtyi bwa kisaka? Shi udi bunka, le ukitūdilanga’ko kitatyi pamo bwa abe udi mu kisaka? Ne amba, le wingilanga bininge mwingilo wa kusapula ne kulonga bana ba bwanga?

²⁰ Mwanda waka tufwaninwe kwiipangula bino bipangujo? Bible witusapwila’mba, Yehova ubandaulanga milangwe yetu ne byobya bidi mu mityima yetu, o mwanda tufwaninwe netu kwibandaula. (Tanga 1 Bilongwa bya Mafuku 28:9.) Shi tubamone amba tufwaninwe kushinta bitungo byetu, ngikadila, nansha milangwe, tufwaninwe kulomba Yehova etukwashe tushinte. Kino kyo kitatyi kyotufwaninwe kwiteakanya ku matompo etutengēle kumeso. Ketwakalekai muntu nansha umo etulengeje tuleke kwingidija na tunangu kitatyi kya ndoe!