“Upana Bukomokomo Kudi wa Mpungiji”

 1. Lelo i makambakano’ka amoamo otwikonda nao, ne mwanda waka Yehova usangelanga bengidi bandi ba kikōkeji? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

BŪMI mu ino ngikadilo ke bupēlangapo. Kimfwa, batutu ne bakaka bavule bekondanga na misongo mikatampe. Bakwabo ke batame bininge, balelanga babutule babo banunu. Bangi nabo bekondanga na mwa kuvuijija bisakibwa bya byabo bisaka. Kadi tuyukile amba bavule momudi kebekondengapo’tu’nka na makambakano amo pa ano, ino i na mavule mene kya pamo! Kadi bino bilombanga kitatyi, bukomo, ne lupeto. Inoko mukulupile ne pa mfulo amba Yehova ukemukwasha. Muyukile amba bintu bikekala senene enka na mwalaile’kyo. Bine lwitabijo lwenu lusangajanga Yehova!

 2. Lelo Isaya 40:29 witukankamika namani, ino i kilubo’ka kikatampe kyotubwanya kulonga?

² Le kodi mulange kitatyi kimo amba makambakano owikonda nao i makomo bininge okubwanyapo kūminina? Shi i amo, yuka’mba kudipo bunka. Bengidi bamo ba Leza ba kikōkeji ba pa kala, nabo bēivwene uno muswelo. (1 Balopwe 19:4; Yoba 7:7) Ino le i bika byēbakweshe bōminine? Bādi bakulupile mu bukomo bwa Yehova. Bible unena’mba Leza upānanga “bukomokomo kudi wa mpungiji.” (Isaya 40:29) Ino i kya bulanda, mwanda bantu bamo ba Leza dyalelo balañanga’mba muswelo muyampe wa kupwija makambakano abo a mu būmi, i kuleka’byo bidi kwingidila Yehova mu bula bwa kitatyi kampanda. Bamonanga’mba kwingidila Yehova i kiselwa kilēma pa kyaba kya kwikumona bu dyese. O mwanda balekanga’byo kutanga Bible, kupwila, ne kusapula kwine. Kino kyo kibasakila Satana kulonga.

 3. (a) Le i muswelo’ka otubwanya kukomena Satana aleke kwituzozeja? (b) Le i bika byotusa kubandaula mu kino kishinte?

³ Dyabola ketusakilangapo twikale bakomo. Kadi uyukile amba twikalanga bakomo kitatyi kyotuvudilwe bya kulonga mu mwingilo wa Yehova. O mwanda nanshi kitatyi kyomona’mba ubakōka mu ngitu ne mu ñeni, kokasonsoloka Yehova. Mufwene bininge. Bible unena’mba: “Ukemuningija, ukemukomeja.” (1 Petelo 5:10; Yakoba 4:8) Mu kino kishinte, tusa kwisambila’mo pa muswelo witukomejanga Yehova na kubandaula Isaya 40:26-31. Kupwa tusa kwisambila pa myanda ibidi ibwanya kwitulengeja tukomenwe kwingila bininge mwingilo wa Yehova, kadi tusa kumona ne muswelo ubwanya kwitukwasha kwingidija misoñanya ya mu Bible tūminine.

 4. Lelo i bika byotwifunda mu Isaya 40:26?

⁴ Tanga Isaya 40:26. Kekudipo muntu ke mubwanye kubala ñenyenye yonso idi mūlu. Befundi ba sianse balanga’mba, mu kisansa’tu kyetu kya ñenyenye mudi ñenyenye kintu kya midiyala 400. Inoko Yehova winikile luñenyenye ne luñenyenye dijina. Le kino kitufundija bika padi Yehova? Shi Yehova uyukile luñenyenye ne luñenyenye lwa mpikwa būmi, le abe’wa ke pepi! Umwingidilanga na buswe, ke na kuningilwapo. (Ñimbo ya Mitōto 19:1, 3, 14) Tata wetu wa buswe uyukile kamwanda ne kamwanda kakutala. Bible unena’mba “enka ne nywene mine ya ku mutwe wenu i mibalwe yonso” nandi. (Mateo 10:30) Kadi Yehova witusakilanga tuyuke amba “uyūkile mafuku a boba babwanininye.” (Ñimbo ya Mitōto 37:18) Na bubine, Yehova uyukile makambakano obe onso, kadi ubwanya kukupa bukomo bosakilwa pa kusaka’mba ūminine’o.

 5. Le i bika bitukulupija’mba Yehova ubwanya kwitukomeja?

⁵ Tanga Isaya 40:28. Yehova ye Nsulo ya bukomo. Tala bidi kimfwa kya bukomo buvule bwapele dyuba. David Bodanis, mulembi umo wa sianse wanenene amba dyuba dilupulanga ku sekonde ne sekonde bukomo budi pamo bwa kuladika kwa mabombe atomike midiyala ne midiyala. Mukimbi mukwabo nandi wapikwile bukomo bulupulanga dyuba ku sekonde’tu imo amba bubwanya kukwasha bantu ba pano pa ntanda ponso mu bula bwa myaka 200 000! Na bubine, Yehova, mwine upele dyuba bukomo, ubwanya netu kwitupa bukomo botusakilwa pa kusaka’mba tūminine makambakano etu.

 6. Le lupungu lwa Yesu i luyampe mu buluji’ka, ne kino kitukwasha namani?

⁶ Tanga Isaya 40:29. Kwingidila Yehova kwituletelanga nsangaji. Yesu wāsapwidile bandi bana ba bwanga’mba: “Selai lupungu lwami.” Kadi wābwejeje’ko amba: “Mukamona kutūja kwa myuya yenu. Mwanda lupungu lwami i luyampe, ne kiselwa kyami nakyo i kipēla.” (Mateo 11:28-30) I kya bine! Kitatyi kimo tubwanya kumona’mba kwenda ku kupwila nansha kukasapula kupungijana. Ino le twiivwananga namani shi tubajokela kwinjibo? Tujokanga batūkijibwe mutyima kadi bateakanibwe senene mwa kulwila na makambakano etu. Na bubine, lupungu lwa Yesu i luyampe.

 7. Leta kimfwa kya mwanda umo mumweke kibingija binenwa bidi mu Mateo 11:28-30.

⁷ Tala bidi mwanda wemwenine kaka umo. Ubelanga misongo ya kwivwana bukōke kyaba kyonso, njia, ne mutwe kubazuka. O mwanda kyaba kimo bimukomenanga kukatanwa ku kupwila. Inoko, difuku dimo paalongele bukomo bwa kukatanwa’ko, walembele amba: “Mwisambo wadi wimanine pa kutyumukwa mutyima. Kadi muneni weunenene mu muswelo usenga, nafula’nka ne ku kusumija impolo. Byaumvulwije amba nsakilwa bine kutanwa ku kupwila.” Bine uno kaka waivwene nsangaji mivule pa kutanwa ku kupwila!

8, 9. Lelo mutumibwa Polo wādi usaka kunena bika paālembele amba: “Pondi muzoze, e pondi na bukomo”?

⁸ Tanga Isaya 40:30. Nansha shi twikale na bwino buvule namani, inoko ketubwanyapo kulonga bintu byonso na bukomo bwa batwe bene. Uno i mwanda otufwaninwe batwe bonso kuboila’ko ñeni. Mutumibwa Polo wābwenye kulonga bintu bivule, inoko kādipo ubwanya kulonga kintu kyo-kyonso kyaādi usaka kulonga. Aye pa kusapwila Yehova mwaādi wiivwanina, Yehova wāmulombwele amba: “Bukomo bwami bufikijibwanga pa bubwaninine mu buzoze.” Polo wāivwanije byāmusapwidile Yehova. O mwanda mwine wānenene amba: “Pondi muzoze, e pondi na bukomo.” (2 Kodinda 12:7-10) Le wādi usaka kunena bika?

⁹ Polo wāivwanije amba kabwanyapo kulonga bintu byonso na bukomo bwa aye mwine. Wādi usakilwa kukwashibwa na muntu wa bukomo kutabuka. Mushipiditu ujila wa Leza wādi ubwanya kupa Polo bukomo padi muzoze. Kadi mushipiditu wa Leza wādi ubwanya kulonga’nka ne bintu bivule. Wādi ubwanya kupa Polo bukomo alonge bintu byākadipo ubwanya kulonga na bukomo bwa aye mwine. Ye mobibwanya kwikadila ne kotudi. Bine kitatyi kitupa Yehova mushipiditu wandi ujila, twikalanga bakomo!

10. Lelo Yehova wākweshe namani Davida ōminine makambakano andi?

¹⁰ Davida mulembi wa mitōto wēmwenine divule muswelo wāmukomeje mushipiditu ujila wa Leza. Wāimbile amba: “Mwanda padi abe e ponka po nkatyibulwila pa divita, kadi ponka pa Leza wami e po ntumbukila nsakwa.” (Ñimbo ya Mitōto 18:29) Enka moketubwaninyapo kutumbuka lubumbu lulampe, kyaba kimo makambakano etu nao ekalanga makomo oketubwanyapo kupwija na bukomo bwa batwe bene. O mwanda tusakilwa bukwashi bwa Yehova.

11. Lelo mushipiditu ujila witukwashanga namani tūminine makambakano etu?

¹¹ Tanga Isaya 40:31. Pa kulelemba kyaba kilampe mu luvula, mukebo kewingidijangapo’nka bukomo bwao kete. Bukomo butamba ku luvula lwa kyanga buzunzwilanga mukebo mūlu bininge. Kino kikwashanga mukebo ulelembe kyaba kilampe ne kulea bukomo. Shi ubalēmenenwa na makambakano, nabya langulukila pa mukebo. Lomba Yehova akupe bukomo buvule kupityila ku “mukwashi, mushipiditu ujila.” (Yoano 14:26) Tubwanya kulomba Yehova etupe mushipiditu wandi ujila kitatyi kyo-kyonso, bufuku ne dyuba. Nakampata tufwaninwe kulomba Yehova etukwashe kitatyi kyotubulwa kumvwañana na tutu nansha kaka mu kipwilo. Ino mwanda waka kuno kubulwa kumvwañana kulongekanga?

12, 13. (a) Mwanda waka kyaba kimo kwikalanga kubulwa kumvwañana pa bukata bwa bene Kidishitu? (b) Le būmi bwa Yosefa bwitufundija bika padi Yehova?

¹² Kubulwa kumvwañana kulongekanga mwanda batwe bonso twi bampikwa kubwaninina. Kyaba kimo, binenwa nansha bilongwa bya bantu bakwabo bibwanya kwitulobeja, padi netu tubwanya kulobeja bakwabo na binenwa nansha na bilongwa byetu. Dino dibwanya kwikala bu ditompo dikomo. Inoko uno i mukenga wa kulamata Yehova. Namani? Na kwifunda kwingidila mu bumo na batutu ne bakaka. Yehova wibasenswe nansha byobadi bampikwa kubwaninina, o mwanda netu tufwaninwe kwibasanswa.

¹³ Yehova kakankajangapo matompo aleke kufikila bengidi bandi. Tubayuka kino kupityila ku būmi bwa Yosefa. Yosefa paākidi nkasampe, bamwanabo bāmukwatyilwe mukao. Bāmupoteja bu mupika, ne kuselelwa mu Edipito. (Ngalwilo 37:28) Yehova wādi umwene byonso byādi bilongeka kadi byāmusense mpata pa kumona mulunda nandi Yosefa, mwingidi wandi wa kikōkeji ususulwa. Nansha nankyo, Yehova kākankejepo bino bintu bileke kumufikila. Mwenda mafuku, pābepelwe Yosefa amba wadi ukimba kulāla ku bukomo na mukaja Potifela ne kwelwa mu kifungo, ne pano pene Yehova kebikankejepo. Ino lelo Leza wāelele Yosefa? Nansha dimo. Bible unena’mba “Yehova wadi nandi; ne kyokya kyalongele Yosefa, Yehova wekilonga ke kyadyese.”​—Ngalwilo 39:21-23.

14. Le tumwenanga namani mu kuleka bulobo?

¹⁴ Kimfwa kikwabo i kya Davida. Bantu bavule kebasuswilwe bibi pamo bwa Davida. Nansha nankyo, uno mulunda na Leza kātādilwepo nansha dimo na bulobo. Wālembele amba: “Leka bulobo, wele bukalabale; kokijingwa mutyima, kujingwa mutyima kuleta kulonga bibibibi.” (Ñimbo ya Mitōto 37:8) Bubinga bukatampe botufwaninwe ‘kulekela’ bulobo nansha kukalabala, i mwanda tusakanga kwiula Yehova. Ketuloñangapo “monka mwendele mambo etu, mhm” ino witulekelanga. (Ñimbo ya Mitōto 103:10) Kadi kudi byabuyabuya bikwabo byotumwena mu kuleka bulobo. Kimfwa, bulobo bulengejanga mashi anze kunangakana lubilolubilo ne kwesakana. Bubwanya konakanya dityima ne nsambabululu, ne kukolomona luba lwa kifu. Kadi kitatyi kyotulobele, ñeni itupalakananga. Tubwanya kunena ne kulonga bintu bisanshija bantu bakwabo, ne kino kibwanya kwituletela njia mu kitatyi kilampe. Bine kuba talala i kuyampe. Bible unena’mba: “Mutyima mutuntulu i būmi bwa ngitu.” (Nkindi 14:30) Penepa i bika byotubwanya kulonga shi bantu bakwabo abetusanshija, ne i muswelo’ka otubwanya kulonga ndoe na mwanetu? I kwingidija madingi a tunangu a mu Bible.

15, 16. I bika byotufwaninwe kulonga shi muntu wetusanshija?

¹⁵ Tanga Efisesa 4:26. Ketutulumukangapo shi tususulwa na bantu kebengidilapo Yehova. Inoko shi tutu nansha kaka mwine Kidishitu nansha wa mu kisaka wanena nansha kulonga bintu bitusansa, tubwanya kufītwa bininge. Le tukalonga namani shi twibivuluka kyaba kyonso? Le tukatādilwa na bulobo, padi enka ne mu bula bwa myaka mivule? Nansha le tukalonda madingi a tunangu a mu Bible mwanda wa kupwija myanda bukidibukidi? Shi tulonge kitatyi kilampe pampikwa kwisamba na mwanetu, nabya biketukomena kulonga nandi ndoe.

¹⁶ Le ukalonga namani shi mwanetu wakusanshija, ne shi ukyendelela na kwiteneka pa mwanda’wa? Le i bika byobwanya kulonga pa kulonga nandi ndoe? Dibajinji, lomba Yehova. Muzenze akukwashe mukesambe biyampe na mwanenu. Vuluka’mba mwanenu’wa nandi i mulunda na Yehova. (Ñimbo ya Mitōto 25:14) Leza umusenswe. Yehova wikalanga biyampe na balunda nandi, kadi witusakila netu twikale nabo biyampe. (Nkindi 15:23; Mateo 7:12; Kolose 4:6) Dya bubidi, langulukila na katentekeji pa byokanena kudi mwanenu. Kokilanga’mba wadi usaka’tu kukusanshija. Padi kyadi kilubo, nansha padi kwaivwanijepo myanda senene. Kokikala’nka na mutyima wa kwibingija. Ubwanya kushilula mīsambo na kunena kimfwa’mba, “Nadi mutenekwe bininge, ino powauneneje kesha’di, namwene amba . . .” Shi bibakoma kulonga ndoe na mwanenu, kokakōka. Lombela pangala pa mwanenu. Lomba Yehova amwesele, kadi mulombe akukwashe nobe ute mutyima ku ngikadila miyampe ya mwanenu’wa. Kulupila’mba Yehova ukasangala pa bukomo bolonga bwa kulonga ndoe na mwanenu, kadi mulunda na Leza.

17. Lelo Yehova witukwashanga namani tulumbulule kipwano kyetu nandi shi tubalonga bubi, ne mwanda waka tufwaninwe kwitabija buno bukwashi?

¹⁷ Bantu bamo betyepelwanga pa kwingidila Yehova pa mwanda wa bubi bukatampe bobalongele. Kwitopeka kubwanya kwibabudija ndoe, nsangaji, ne bukomo. Mulopwe Davida wālwile na milangwe ya kwitopeka ne kunena’mba: “Po natalala, bikupa byami ke byenda binunupa mwanda wa kubinza kwami dyuba dyonso ne bukata. Ke-dintu dyuba ne bufuku kuboko kobe kwandemenene.” Na bya dyese, Davida wāikele na bukankamane bwa kulonga byobya bilombanga Yehova ku bengidi bandi kulonga. Wālembele amba: “Naitabije kudi abe mwanda wami” ne amba, “abe wandekele bubi bwa bupya-mambo bwami.” (Ñimbo ya Mitōto 32:3-5) Shi walongele bubi bukatampe, Yehova udi na mutyima wa lubilo wa kukulekela. Usakanga kukukwasha ulumbulule kipwano kyobe nandi. Inoko ufwaninwe kwitabija bukwashi bwa bakulumpe. (Nkindi 24:16; Yakoba 5:13-15) O mwanda kokalejaleja! Shi bitupu ukokeja kubulwa būmi bwa nyeke. Ino langa’po bidi shi ukyendelela na kwitopeka mu bula bwa kitatyi kilampe abo bubi papo ke bukulekelwe. Le i bika byofwaninwe kulonga?

18. Lelo kimfwa kya Polo kibwanya kukwasha namani boba betyepelwa’mba ke bafwaninwepo kwingidila Yehova?

¹⁸ Kitatyi kimo mutumibwa Polo wātyumukilwe mutyima pa mwanda wa bubi bwaālongele pa kala. Wānenene amba: “Ami ne mutyetyetyetye mu batumibwa, kadi nkifwaninwepo nansha kwitwa bu mutumibwa, mwanda nadi mpangapanga kipwilo kya Leza.” Nansha nankyo, Polo wābwejeje’ko amba: “Ino pa kanye kakatampe ka Leza kendi mongikadile’mu.” (1 Kodinda 15:9, 10) Yehova wādi uyukile amba Polo i wampikwa kubwaninina. Inoko wāitabije Polo mwaādi wikadile, ne kumuyukija kino. Shi wi mwialakanye bya binebine pa bubi bowalongele, wi mwisāse’bo kudi Yehova, ne kusapwila’mo bakulumpe, nabya Yehova ukakulekela. Kulupila’mba Yehova i mukulekele, kadi itabija lulekelo lwandi!​—Isaya 55:6, 7.

19. Le kisonekwa kya mwaka wa 2018 i kisonekwa’ka, ne mwanda waka i kifwaninwe?

¹⁹ Pano potwenda tufwena ku mvuyo ya ino ngikadilo, tuyukei amba tubwanya kutanwa na makambakano mavule. Inoko tufwaninwe kuvuluka’mba Yehova, mwine “upana bukomokomo kudi wa mpungiji, ne kudi yewa wampikwa bunkanka ulundako bukomo,” ubwanya netu kwitupa byonso byotusakilwa amba twendelele kumwingidila na kikōkeji. (Isaya 40:29; Ñimbo ya Mitōto 55:22; 68:19) Mu bula bwa mwaka wa 2018, tukavuluka buno bubine bwa mvubu kitatyi kyonso kyotutanwa ku kupwila mu Njibo ya Bulopwe ne kumona kisonekwa kyetu kya mwaka kinena’mba: “Boba bakungila Yehova bakansangula bukomo bwabo.”​—Isaya 40:31.