Lelo Ukwete Bulongolodi Bwa Yehova Na Mutyika?
“E mwanenena Yehova namino, amba: Diulu kyo kipona kyami, ne panshi kyo kitūlo kya maulu ami.”—ISAYA 66:1.
LELO ukulupile amba Yehova udi na bulongolodi? Shi i amo, mwanda waka ukulupile nankyo? Padi usa kulondolola’mba: ‘Mwanda tudi na Njibo ya Bulopwe. Tudi na kipwilo kilongololwe senene kidi na kitango kya bakulumpe. Tudi na mutadi wa kipindi utongelwe mokifwaninwe, witupempulanga kitatyi ne kitatyi. Tutanwanga ku kubungakana ne ku bitango bilongololwe. Tudi na bilo ya musambo wa Sosiete Watch Tower mu yetu ntanda. Kyabine, bino byonso ne bikwabo’po bilombola’mba Yehova udi na bulongolodi bwingila.’
2 Bilomboji bya uno muswelo byo biyukilwanga’po bulongolodi. Ino shi bintu byonso byotukwete na mutyika i enka bya pano panshi byotumona, nankyo ketwajingulwile bulongolodi bwa Yehova bonso butuntulu. Yehova wālombwele Isaya amba panshi i kitūlo’tu kya maulu Andi, ino madiulu kyo kipona Kyandi. (Isaya 66:1) Lelo i ‘madiulu’ka’ amo ēsambile’po Yehova? Le i lwelēle lwetu’ni? I mukenga umweka mūlu pululu’ni? Nansha i būmi bwa ludingo lukwabo lwa peulu? Isaya wiatela bu ‘kīkalo kya bu-ujila ne ntumbo’ kya Yehova; mulembi wa mitōto nandi amba ano madyulu i “kokwa kwandi kwaikele.” Nanshi ‘madiulu’ atelelwe mu Isaya 66:1 i kīkalo kya kumushipiditu kekimonwe na meso, kidi’mo Yehova na kitenta kya peulu pa peulu, kutabuka byonso.—Isaya 63:15; Mitōto 33:13, 14.
3 Nanshi, shi tusaka binebine kujingulula ne kukwata na mutyika bulongolodi bwa Yehova bwa mūlu, tufwaninwe kwela meso ku ano madiulu. Ku bantu bavule, pano po pa mwanda pene. Le bulongolodi bwa Yehova nabo byokebumonwepo na meso, i muswelo’ka otukayuka shi budi’ko binebine? Bamobamo padi ke balāle myaka na kuno kwalakana, beipangula’mba, ‘Lelo tubwanya kwibikulupila namani?’ Ne kadi lwitabijo lukokeja kupwa namani kuno kwalakana? I na ino miswelo ibidi mikatampe, kwifunda pa kasuku na mushike Kinenwa kya Leza ne kutanwa kitatyi ne kitatyi ku kupwila kwa bwine Kidishitu ne kulondolola’ko. Ye potukamona mwinya wa bubinebine utōkeja kwalakana konso. Bengidi ba Leza bamobamo balakananga. Ivwana kyāfikīle mwingidi wa Edisha kitatyi kyātambilwe Isalela na mulopwe wa Shidea.—Enzankanya na Yoano 20:24-29; Yakoba 1:5-8.
Muntu Wāmwene Bibumbo bya Mūlu
4 Mulopwe wa Shidea wātumine kibumbo kikatampe kya bashidika bufuku ku Dotani kukakwata Edisha. Mwingidi wa Edisha pa kukēlela lubanga na bwē, wātamba panja, padi mwanda wa kupitwa’po kalupēpo ka pa musaka wa mobo abo a mu Kankatyi ka Kutunduka, ino yō, dityima dyāmuposoka na byaāmwene! Kibumbo kituntulu kya bene Shidea na tubalwe ne makalo kijokoloka kibundi, kitengele kukwata mupolofeto wa Leza. Mwingidi wāabija Edisha amba: “E! mfumwami, lelo tukalonga namani, a?” Edisha wāmulondolola na mutyima mutūke ne kikulupiji amba: “Kokakwatwa moyo, mwanda boba badi netu batabukile bungi boba bo badi nabo.” Dimodimo uno mwingidi wēipangwile’mba, ‘Lelo badi pi? Kwibamona nkibamone!’ Pakwabo tukolelwanga ne batwe—kumona na meso a kwivwanija, nansha a kujingulula mwikadile bibumbo bya mūlu.—2 Balopwe 6:8-16; Efisesa 1:18.
5 Edisha wālombēle meso a mwingidi wandi apūtuke. Kwālongeka kika? Ponka na ponka “Yehova waputula meso a nsongwalume’wa; nandi wamona, ino talapo bidi, lūlu lwadi luyule tubalwe ne makalo a mudilo kujokoloka Edisha.” (2 Balopwe 6:17) Bine, wāmona bibumbo bya mūlu bya bamwikeulu bitengele kukinga mwingidi wa Leza. Papo wāivwana kyādi kīkulupīje Edisha.
6 Lelo tukomenwanga kujingulula kyaba kimo na mwākomeninwe mwingidi wa Edisha? Le tukadikijanga milangwe’nka pa makambakano a kungitu otwikoka nao, nansha pa mwingilo wa bwine Kidishitu mu matanda amoamo? Shi i amo, lelo tukokeja kutengela netu kumunikilwa na kimonwa? Mhm, ke-pantu tudi na kintu kekyādi na mwingidi wa Edisha—dibuku dituntulu didi’mo bimonwa bivule, ke Bible kadi, witupa bujinguludi bwa pa nkote bwa bulongolodi bwa mūlu. Kino Kinenwa kya bukomo bwa mushipiditu kitupanga ne misoñanya ya kolola mulangilo ne mwikadilo wetu. Inoko tufwaninwe kulonga bukomo bwa kukimba kusansanya ne kutamija kusepelela kwetu kotusepelela mpango ya Yehova. Na kwifunda pa kasuku, na milombelo ne kulanguluka ponka.—Loma 12:12; Fidipai 4:6; 2 Temote 3:15-17.
Kwifunda Kujingulula
7 Kwifunda pa kasuku kekusangelwangapo na bantu bavule, nakampata boba bādi kala bapenyenga kufunda masomo, ne bamobamo bābudilwe’o pa mwanda wa bikoleja kampanda. Inoko, kujingulula ne kusepelela bulongolodi bwa Yehova na meso etu a kwivwanija i kutamija kyaka kyetu kya kwifunda. Lelo ukokeja kusangela bidibwa bya musonso byampikwa kutēkibwa? Mpishi yense nansha mutēki, usa kukulombola’mba bidibwa binunka lunsense bilombanga mingilo mivule ya kwibiteakanya. Ino pa kwibidya i minite mityetye, pakwabo keifikapo ne ku makumi asatu kwine. Ino byabuyabuya bimwenwanga mu kwifunda pa kasuku bikwashanga muntu mu būmi bwandi bonso. Kwifunda pa kasuku kutobalanga pa kumona kwendelela kotwendelela kumeso. Mutumibwa Polo wādi na bubinga paānene amba tufwaninwe kwita nyeke mutyima batwe bene ne ku bufundiji bwetu, ne kwendelela na kwiibidija kutanga pa kitango kya bantu. Bine kilomba kwielela’ko kitatyi kyonso, mwanda byabuyabuya bidi’mo i byakulādila nyeke.—1 Temote 4:13-16.
8 Muntu watunangu wa kala wānene’mba: “Wami mwana shi utambula binenwa byami, kadi ne kubika bijila byami kodi; nankyo uté kutwi kobe ku ñeni, ne kwiela mutyima obe ku kwivwanija; eyo, shi wita ku kusansanya, kabidi ne kutulula diwi dyobe ku kuyukidija; shi umukimba bwa ndalama, kadi ne kumukimbidila pamo’nka bwa bilēme bifibwe; penepa nankyo ukevwanija kwakamwa Yehova, ne kutana kuyukidija Leza.”—Nkindi 2:1-5.
9 Pano ubayuka kulēle kiselwa? ‘Shi abe’ o muneneno upitulukilwe’mo divule. Kadi kwata kino kishima, ‘Shi wendelele na kukimba bwa abe ukimba bilēme bifibwe.’ Langa bakodi bakola ndalama ne nsahabu tutwa twa myaka tupwa tupunguluka, mu Bolivia, mu Mexiko, mu Afrika wa Kunshi, ne mu matanda makwabo. Bengila mingilo ya kaongo, bakola na mampiki ne mamposholo, balala myala mobakimba mabwe a bulēme. Bayukile mvubu ya nsahabu (olo), kīna kimo mobakola mabwe malēme mu Kalifornia, Amerika, pano kidi na mitá ya makilometele 591, ne nkulwe ya kilometele 1,5 mu bwimwa—mwanda’tu wa kukasokola padi nsahabu. Lelo ukokeja kudya nsahabu? Nansha kutoma’yo? Le ikokeja kukupandija mu ntanda mutuputupu shi kofu nzala ne kyumwa? Mhm, mvubu yayo i ya umpolejo bitupu, milēme ku boba bepeneneka nayo, ishinta bukile bukya mungya kwipota kwipotwa’yo mu bīkwe bya ntanda. Ino bantu bamo bakifwanga ne dyalelo pa mwanda wayo. Lelo batwe i bukomo bwa muswelo’ka botufwaninwe kulonga tusokole nsahabu ya kumushipiditu, “kuyukidija Leza”? Langa’po bidi, buyuki bwabinebine bwa kuyuka Mfumu Mulopwe wa diulu ne ntanda, bulongolodi bwandi, ne mpango yandi! Bine tufwaninwe kukola na mampiki ne mamposholo a kumushipiditu. Ano namino i mabuku emanine pa Bible otukolanga nao mu Kinenwa kya Yehova etwivwanija nshintulwilo yakyo.—Yoba 28:12-19.
Kukola Myanda pa Nkote
10 Tubandaulei bidi mikolelo imoimo ya kumushipiditu ibwanya kwitupa buyuki bwabinebine bwa bulongolodi bwa Yehova bwa mūlu. Pa kusaka kuyuka myanda pa nkote, tujokelei ku kimonwa kya Danyele kyaāmwene Kafulamoba ushikete mu lupona lwandi. Danyele usonekele’mba: “Nabandila enka ne byatūdilwe bipona, ne umo mwine Kafulamoba washikata; bivwalwa byandi byādi bitōka to-o bwa mpemba, ne nywene ya ku mutwe wandi’nka bwa moya a mukōko atōka to-o; kipona kyandi kyādi mimbi ya mudilo, ne matonto akyo i mudilo onka utēma. Munonga wa mudilo ulupuka, utamba kumeso andi; tununu ne tununu tumwingidila, kabidi misungu dikumi dya tununu ya tununu dikumi baimana kumeso andi; ebiya kidye kyabungwa ne mikanda yapūtulwamo.” (Danyele 7:9, 10) Bano tununu ne tununu bengidila Yehova i bāni? Bisonekwa bya kunyemena’ko bya Bwalamuni bwa Ntanda Impya, bidi pamo bwa “mampiki” ne “mamposholo,” bitutuma ku bisonekwa bikwabo, kifwa ku Mitōto 68:17 ne ku Bahebelu 1:14. Bine, bano bamwingidila i bamwikeulu ba mūlu!
11 Danyele mu nsekununi yandi kanenepo amba wāmwene bamwikeulu bonso bakikōkeji badi munshi mwa bwendeji bwa Leza. Badi midiyo ne midiyo keibadika. Ino pano twivwanei byānene Edisha, amba: “Boba badi netu batabukile bungi boba bo badi nabo.” Kibumbo kya bulwi kya mulopwe wa Shidea, nansha byokyādi kyelelwe mu kyadi na bademona, bamwikeulu bambulwa kikōkeji, ino kyādi kitabukilwe kulampe kwine na bibumbo bya Yehova bya momwa mūlu!—Mitōto 34:7; 91:11.
12 Padi ukimba kuyukila’ko bivule pa bano bamwikeulu, kifwa, kyabo kipindi mu mwingilo wingidilwa Yehova. Kishima kya Kingidiki kyalamwinwe bu mwikeulu kishintulula’mba “mukendi,” nanshi bamwikeulu i mikendi. Ino ke ya musapupo onkaonka. Pa kusaka kwiiyuka, ufwaninwe kukola. Shi udi na dibuku Auxiliaire, wifunde pa kishima “Ange” (Mwikeulu), nansha kukimba mu bishinte bya Kiteba kya Mulami byēsambile pa bamwikeulu. Usa kutulumuka, mwanda ukatana myanda mivule itala bano bengidi ba mūlu ba Leza, ne kuyuka bukwashi bwabo. (Kusokwelwa 14:6, 7) Ino mu bulongolodi bwa Leza bwa mūlu, mudi ne bipangwa bikwabo bya kumushipiditu bingilanga mingilo mikwabo ya pa bula.
Kyokya Kyāmwene Isaya
13 Pano tukolei bidi mu kimonwa kya Isaya namo. Shi utange Isaya shapita 6, vese 1 ku 7, usa kubezemuka. Isaya unena’mba ‘wāmwene Yehova ushikete pa kipona,’ “pangala pandi baselafimi baimana.” Bādi bela lubila lwa ntumbo ya Yehova, ne kwanya bu-ujila bwandi. Bine, kutanga ino mānga kukakukunka ku mutyima. Lelo Isaya wālongele’po kika? “Kwivwana ko nadi na’mba: Yo-o! malwa ami! Nafu; ke-ne-muntu ami ne muntu wa milomo ya disubi, kabidi ngikalanga ami umbukata mwa bantu ba milomo ya disubi; mwanda meso ami abamone Mulopwe, Yehova wa bibumbo.” Kino kimonwa kyāmukunkile’po ku mutyima kashāa! Le kikukunkanga ne abe?
14 Le Isaya wābwenye namani kwasa meso ku yoya ntumbo? Ushintulula’mba selafimi umo wāile kumupandija, wāmunena’mba: “Bukondame bobe i butekunwe, ne bubi bobe bwine i butōkejibwe.” (Isaya 6:7) Isaya wākulupila’mba Leza i wa lusa, wāta mutyima ku binenwa bya Yehova. Le pano kusenswepo kuyuka bintu bivule pa bino bipangwa bya kumushipiditu bya pa ludingo lwa peulu? Pa kwibiyuka, ufwaninwe kulonga bika? Kola, usokwele’ko myanda mikwabo mivule. Muswelo umo obwanya kukola nao i dibuku Publications de la Société Watch Tower — Index, wenda ulonda mu mabuku meshileshile modikutuma mutōkejibwe myanda.
Ezekyele Wāmwene Bika?
15 Tuvundamukilei ku bipangwa bya muswelo mukwabo, nabyo byonka bya kumushipiditu. Ezekyele wāeselwe madyese pa kumona kimonwa kya ku bukomo bwa mushipiditu paādi muselwe bu musungi mu Babiloni. Pūtula Bible mu Ezekyele shapita 1, mu mavese asatu mabajinji. Lelo mānga i mishilule namani? Le i mishilule amba, ‘Kwadi’tu, mu ntanda imo ya kulampe . . .’? Mhm, ino ke mfumopo ya mifwatakanyo ya pa bwana bukulu. Vese 1 unena’mba: “Ino pano namino kyafika mu mwaka wa bu-makumi asatu, mu kweji wa buná, mu difuku dya butano dya kweji’wa, ami byo nadi mu bukata bwa bamisungi pa munonga wa Kebale, ino madiulu ashituka, kadi namona bimonwa bya Leza.” Le ubajingulula kika mu uno vese? I mulete mafuku a kweji mabwane ne kifuko kyabine. Ino myanda yonso i ya mu mwaka wa butano wa kuselwa bu musungi kwa Mulopwe Yehoyakini, mu mwaka wa 613 K.K.K.
16 Kuboko kwa Yehova kwāile padi Ezekyele, wāshilula kumona kimonwa kileta nzuba, wāmona Yehova pa lupona mu dikalo dikatampe dya mūlu dyādi na matonto a meso majokoloke nzenze yonso. Mwanda otusa kwimanina’po pano i uno wa bipangwa biná byādi bimene ku ditonto ne ditonto. “Ino kwine kuno’ku ko kumweka kwabo; badi mu kīfwa kya bu-muntu. Kabidi bonso baná bādi ne mapala aná aná, au ne mapapa andi aná, au nandi ne mapapa andi aná. . . . Ino mwendele kīfwa kya mapala abo, bādi ne mapala a muntu; kabidi abo bonso buná bādi ne mapala bwa ntambo ku mutamba wa kulundyo; kabidi abo bonso buná bādi ne mapala bwa ñombe ku mutamba wa kulunkuso; abo bonso buná bādi ne mapala bwa mukebo.”—Ezekyele 1:5, 6, 10.
17 Lelo bino bipangwa biná byūmi i bāni? Ezekyele mwine witulombola’mba i bakelubi. (Ezekyele 10:1-3, 14) Mwanda waka bādi na mapala aná aná? Mwanda wa kwelekeja ngikadila iná yakutendelwa ya Yehova Mfumu Mulopwe. Mpala ya mukebo yelekejanga tunangu twa kumona bintu bipita kulampe. (Yoba 39:27-29) Mpala ya ñombe yelekejanga bika? Ñombe udi na bukomo buzakaja mu nshingo yandi ne mu bipuji byandi, shi kalu namino, uselula kabalwe ne utentamine’po mwine, webela mūlu. Kyabine, ñombe i kyelekejo kya bukomo bwa Yehova kebudi mpwilo. Ntambo i kyelekejo kya boloke bwa ngolokelele. Ku mfulo, mpala ya muntu i kifwa kīsokwele kya buswe bwa Leza, mwanda muntu kyo kipangwa kimo kete pano pantanda kilombolanga patōka ino ngikadila.—Mateo 22:37, 39; 1 Yoano 4:8.
18 Kudi kadi bimonwa bikwabo bikokeja kwitwivwanija kino kyelekejo. Kifwa byobya byāmwene Yoano bisekunwinwe mu Bible mu mukanda wa Kusokwelwa. Nandi wāmwene Yehova mu lupona lwa ntumbo pamo ne bakelubi, monka mwāmumwenene Ezekyele. Le bakelubi baloñanga bika? Belanga lubila lwelelwe na baselafimi mu Isaya shapita 6, amba: “Ukola, Ukola, Ukola, Yehova Leza, Mwinebukomobonso wādiko, ne ukidipo pano, ne ukāyako.” (Kusokwelwa 4:6-8) Yoano i mumone kadi kana ka mukōko ku lupona. Nako kelekejanga ani? Kelekejanga Yesu Kidishitu, Mwanā Mukōko wa Leza.—Kusokwelwa 5:13, 14.
19 Tubajingulula bika mu bino bimonwa? Tubajingulula’mo amba bulongolodi bwa mūlu budi na lupona lwa Yehova Leza pa mutwe wabo, pamo ne Yesu Kidishitu, Mwanā Mukōko, utelwa bu Kinenwa, nansha bu Logos. Kupwa tubamone bibumbo bya mūlu bya bamwikeulu, baselafimi ne bakelubi. Abo bonso badi mu bulongolodi bukatampe, bekutyile umbumo, bengidila kufikidija mpango ya Yehova. Kifwa ya kusapula myanda miyampe ntanda yonso mu kino kitatyi kya ku mfulo.—Mako 13:10; Yoano 1:1-3; Kusokwelwa 14:6, 7.
20 Ku mfulo, tudi na Batumoni ba Yehova pano pantanda bapwila mu Mobo abo a Bulopwe mobafunda mwa kulongela kiswamutyima kya Mfumu Mulopwe. Bine, pano tubayuka’mba boba botudi nabo i bavule kupita boba badi na Satana, balwana na bubinebine. Kipangujo kyashala i kino, Le bulongolodi bwa mūlu bukwatañene namani na busapudi bwa myanda miyampe ya Bulopwe? Kishinte kilonda’ko kikabandaula uno mwanda ne myanda mikwabo.
[Bipangujo]
1, 2. (a) I bilomboji’ka bimweka na meso biyukanya bulongolodi bwa Yehova byokokeja kutela? (b) Yehova ushikete kwepi?
3. I muswelo’ka otukokeja kupwa kwalakana?
4, 5. (a) I kikambija’ka kyādi na mwingidi wa Edisha? (b) Yehova wālondolwele namani ku milombelo ya Edisha?
6. I muswelo’ka otukokeja kutambula bujinguludi bwa pa nkote bwa bulongolodi bwa Yehova bwa mūlu?
7. (a) Lelo i kika kikambijanga bavule pa mwanda utala kifundwa kya Bible kya pa kasuku? (b) Mwanda waka kifundwa kya pa kasuku kifwaninwe kulongelwa bukomo?
8. Nkindi witusoñanya twikale na mwikadilo’ka?
9. (a) Mvubu ya nsahabu idi muswelo’ka shi twiidingakanye na “kuyukidija Leza”? (b) Kwitusakila bingidilwa’ka bya kusokola nabyo buyuki bwabinebine?
10. Danyele wāmwene kika mu kimonwa?
11. Kimonwa kya Danyele kitukwasha namani twivwanije byānene Edisha?
12. I muswelo’ka okokeja kuyuka bivule bitala pa bamwikeulu?
13, 14. I bika byāmwene Isaya mu kimonwa, ne byāmukunkile ku mutyima muswelo’ka?
15. I kika kilombola’mba kimonwa kya Ezekyele kifwaninwe kukulupilwa?
16. Ezekyele wāmwene bika?
17. Mapala aná a bakelubi elekejanga bika?
18. Mutumibwa Yoano i mubweje namani ku kujingulula kwetu kwa bulongolodi bwa mūlu?
19. Mu kino kifundwa, i bika byowajingulula bitala pa bulongolodi bwa Yehova?
20. I kipangujo’ka kikalondololwa mu kishinte kilonda’ko?
[Kifwatulo pa paje 5]
Byabuyabuya bya mu kifundwa kya pa kasuku bipityile kulampe kwine bya mu bidibwa bya musonso
Bipangujo bya Kupituluka’mo
◻ Pa kusaka kukwata bulongolodi bwa Yehova na mutyika, i bika byotufwaninwe kujingulula?
◻ Mwingidi wa Edisha wēmwenine bika, ne mupolofeto wāmukankamikile namani?
◻ I muswelo’ka otufwaninwe kumona kifundwa kya pa kasuku?
◻ Ba Danyele, Isaya, ne Ezekyele i balete tumyanda’ka pala pala tulombola mwikadile bulongolodi bwa mūlu?
[Kifwatulo pa paje 7]
Kimonwa kya bibumbo bya mūlu ādi malondololo a Yehova ku milombelo ya Edisha