Nyemenai Mudi Talala Nyaa Kumeso Kwa “Kyamalwa Kibūke”

“Ebiya kadi po mukamonapo ku Yelusalema vita, ibajokoloka konso konso, . . . ba mu Yudea bakanyemene ku ngulu.”​—LUKA 21:​20, 21.

BOBA bonso babundile kipindi kya ntanda ya Satana, bafwaninwe kunyema na kampeja-bukidi. Shi basaka kupandijibwa kitatyi kikonakanibwa ino ngikadilo ya bintu, bafwaninwe kulombola patōka’mba balamete kudi Yehova, amba kebakidipo kadi mu kipindi kya ntanda iludikwa na Satana.​—Yakoba 4:​4; 1 Yoano 2:17.

² Mu bupolofeto bwandi bukatampe butala pa mfulo ya ngikadilo ya bintu, Yesu wālombwele’mo mvubu ya kuno kunyema. Twisambilanga divule pa myanda idi mu Mateo 24:​4-14; inoko myanda ilondako nayo idi na mvubu. Pano tubakulombe uputule Bible obe ne utange vese wa 15 kufika ku wa 22.

³ Lelo buno bupolofeto bushintulula kika? Mu myaka katwa imbajinji, ‘kikobakane kyamunyanji kileta musala,’ lelo kyādi kika? Kwimana kwakyo pa ‘kifuko kikola’ kushintulula kika? Lelo uno mwanda udi na nshintulwilo’ka kotudi?

‘Mutangi Engidije Kusansanya’

⁴ Mu Mateo 24:15 Yesu wādi wisambila pa myanda yāsonekelwe mu mukanda wa Danyele. Mu shapita wa 9 wa uno mukanda mudi bupolofeto bwisambila pa kwiya kwa Meshiasa ne pa butyibi bukafikidila pa muzo wa Bayuda bāpelele Yesu. Kipindi kyamfulo kya vese wa 27 kinena’mba: “Penepo byamunyanji pakusambakana yewa usalakanya ukafika.” Bisela byakala, bya Buyuda byādi bingidija kino kipindi kya bupolofeto bwa Danyele mwanda wa kufunkila pa kusubijibwa kwa tempelo ya Yehova ya mu Yelusalema na Antiochus IV mu myaka ya tutwa tubidi K.K.K. Ino Yesu wēbadyumwine’mba: ‘Mutangi engidije kusansanya.’ Konakanibwa kwa tempelo na Antiochus IV, nansha byokyādi kyamunyanji, inoko kekwāfudilepo ku kusalwa kwa lonso​—kwa Yelusalema, kwa tempelo, nansha kwa muzo wa Bayuda mwine. I kimweke patōka’mba Yesu wādyumwine bomvwaniki bandi amba kufikidila kwa buno bupolofeto kwādi kekwālongekele, ino amba kwadi kwa kukalongeka mu mafuku akāya kumeso.

⁵ “Kikobakane kyamunyanji” kyobādi bafwaninwe kujingulula lelo kyādi kika? Tuyukile’mba nsekununi ya Mateo inenanga’mba: “Po mukamonapo kikobakane kya munyanji kya musala . . . ke kīmene kadi po kijidikilwe kijila.” Inoko, nsekununi ya muswelo umo idi mu Luka 21:20 itangwa’mba: “Po mukamonapo ku Yelusalema vita, ibajokoloka konso konso, po pakuyūka’mba, musala wakyo ubafwena.” Mu mwaka wa 66 K.K., bakristu bādi mu Yelusalema bāmwene myanda yātobele Yesu. Kwālondakene myanda mivule itala pa kubulwa kumvwañana kwa Bayuda na baludiki bene Loma, kino kyāfikije Yelusalema ku kwikala kifuko kyādi kikutyilwa’mo bitumba bya kutombokela bene Loma. Kyālupwile bukalabale bukatampe konso konso mu Yudea, mu Samadia, mu Ngadilea, mu Dekapodi ne mu Fenisia, tamba kungala kutula ku Shidea, tamba kunshi kutula mu Edipito. Mwanda wa kujokeja ndoe mu kino kipindi kya Umbikalo wa bene Loma, Cestius Gallus wātumine bukidi-bukidi bibumbo bya bashidika kutamba mu Shidea kwenda mu Yelusalema, kibundi kyādi kitela Bayuda bu “kibundi kikola.”​—Nehemia 11:1; Isaya 52:1.

⁶ Bibumbo bya bashidika bene Loma byādi na kibidiji kya kusela ñembela nansha byelekejo, bādi bebimwene bu bikola, ino Bayuda bādi bebimona bu kutōta bileza-leza. I kyamvubu kuyuka’mba kishima kya mu Kihebelu kyalamwinwe bu “kikobakane kyamunyanji” mu mukanda wa Danyele, kingidijibwanga nakampata mwanda wa kufunkila pa bileza-leza nansha pa kutōta bileza-leza.a (Kupituluka 29:17) Bayuda bāpimine kukankaja bibumbo bya bene Loma, inoko abyo byātwelele mu Yelusalema ku bukomo mu kweji 11 mu mwaka wa 66 K.K. bādi baselele byelekejo byabo bya bileza-leza, kupwa bāshilula kukola mu lubumbu lwa tempelo ku mutamba wa kungala. Kekwādipo ne lupata lwine​—“kikobakane kyamunyanji” kyādi kikokeja kuleta musala mukatampe padi Yelusalema kyādi ‘kekīmene pa kifuko kikola’! Ino lelo bantu bādi bakokeja kunyema namani?

Kyādi Kifwaninwe Kwalwilapo Kunyema!

⁷ Mu kitulumukila’tu kadi pakubulwa buluji nansha bumo kukwatañana na milangwe ya bantu, bashidika bene Loma bājoka, kitatyi kyāmwekele Yelusalema bu wādi ukokeja kukwatwa pakubulwa makambakano. Bayuda batomboki bālondele bibumbo bya bashidika bene Loma kufika enka ku Antepadise kete, kubwipi kwa kilometele 50 na Yelusalema. Kupwa betola. Pobāfikile mu Yelusalema, bebungila mu tempelo kebakute kitumba kya kukebatamba bulwi. Bātongele bankasampe bavule mwanda wa kukinga kibundi ne kwingila bu bashidika. Lelo bakristu bēkujije mu uno mwanda? Nansha shi bāpelele kwikilonga, ino lelo bādi bafwaninwe kushikata enka mu kino kifuko kya kyaka kufika ne pakajoka bashidika bene Loma?

⁸ Ponkapo, bakristu bādi mu Yelusalema ne mu Yudea yense bālonda kidyumu kyāletele Yesu Kristu mu bupolofeto bwandi, bātaluka mu kifuko kya kyaka. Bādi bafwaninwe kunyema na kampeja bukidi! Ebiya bāshilula kunyema mu ngulu, bākalupukila mu Pella, mu kibundi kya Perea. Boba bāingidije madingi a Yesu kebājokelepo kadi mwanda wa kukasela bintu byabo byāshele. (Enzankanya na Luka 14:33.) Bana-bakaji bādi na mēmi ne boba bādi bamusha bana bālupukile mu Yelusalema mu kine kitatyi’kya, bēlumwene bu lwendo lukomo bininge, lwa panshi. Bijila bya Sabado kebyēbakankejepo kunyema, nansha byobādi kubwipi na kitatyi kya mashika-makomokomo, ino mashika ādi keakomene nakampata. Boba bālondele kidyumu kya Yesu kya kunyema bukidi bukidi, bāpandile mwanda kebāijijepo kutamba mu Yelusalema ne mu Yudea. Būmi bwabo bwādi bwimanine pa kino kilongwa.​—Enzankanya na Yakoba 3:17.

⁹ Mu mwaka wālondelepo, mu 67 K.K., bene Loma bāiya monka kutamba Bayuda divita. Dibajinji, bāela Ngadilea mu lukalo. Mwaka wālondelepo, Yudea wātutwa. Mu mwaka wa 70 K.K., bibumbo bya bashidika bene Loma byājokolokele Yelusalema yense. (Luka 19:43) Nzala yākoma bininge. Boba bāshele mu kibundi bēalamukila abo bene na bene. Muntu yense wātompele kunyema, wāipaibwe. Myanda yēbafikile kyādi “kyamalwa kibūke” pamo’nka na mwānenene Yesu.​—Mateo 24:21.

¹⁰ Lelo kino kyāfikidije byonso byānene Yesu? Mhm, myanda mikwabo mikatampe yādi ifwaninwe kufikidila. Pamo’nka na mwānenene Yesu, shi tutange Bisonekwa na kusansanya, ketukabulwepo kuta mutyima ku myanda ikāya kumeso. Kadi tukalanguluka na kusumininwa konso pa buluji bwayo mu būmi bwetu.

“Kyamunyanji” kya mu Kino Kitatyi

¹¹ Kutentekela ku myanda yotwādi tubamone mu Danyele 9:​27, kudi myanda mikwabo idi mu Danyele 11:31 ne 12:​11, isambila pa “kyamunyanji kileta musala.” Mu ano mavese onso kebesambilepo pa konakanibwa kwa Yelusalema. Nabubine, myanda idi mu Danyele 12:11 i mitelwe kupwa kwa mavese abidi kete esambila pa “kyaba kya kumfulo.” (Danyele 12:9) Pano tudi mu kino kitatyi tamba mu mwaka wa 1914. Omwanda nanshi tufwaninwe kudyumuka mwanda wa kujingulula “kyamunyanji kileta musala” kya mu kino kyetu kitatyi, ne kuyuka shi ketudi bapwe kutamba mu kifuko kya kyaka.

¹² Lelo “kyamunyanji kileta musala” kya mu kino kyetu kitatyi i kintu’ka? Bukamoni bufunkila pa Kitango kya Mizo, kyāshilwile kwingila tamba mu 1920, kitatyi kityetye kupwa kwa ntanda kutwela mu kitatyi kyayo kya kumfulo. Lelo kyāikele namani bu kintu “kyamunyanji kileta musala”?

¹³ Tuvulukei’mba kishima kya Kihebelu kingidijibwe mu Bible bu “kyamunyanji” dibajinji kifunkilanga pa bileza-leza ne pa bilongwa bitala pa kutōta bileza-leza. Lelo Kitango kya Mizo kyādi kitōtwa? I amo, bādi bekitōta! Kabumbo ka bakulumpe ba bipwilo bēkitudile pa ‘kifuko kikola,’ ne balondi babo bāshilula kwipāna kokidi. Bemaniji ba Kitango kya Bipwilo bya Kristu bya mu Amerika kyānene’mba Kitango kya Mizo kyo “kingidilwa kya kipolitike kimanine Bulopwe bwa Leza pano pantanda.” Kitango kya Mikendi kya mu Amerika kyātambwile mivungo ya mikanda yātambile ku bipwilo bishileshile byādi bibakankamika amba betabije kusamba kipwano na Kitango kya Mizo. Bemaniji ba ba Batiste, ba Congrégationaliste, ne ba Presbytérien ba mu Angeletele bādi bekitumbija amba kyo “kingidilwa kimo kete kikatulako [ndoe pano pantanda].”​—Tala Kusokwelwa 13:​14, 15.

¹⁴ Bulopwe bwa Meshiasa wa Leza bwābikikilwe momwa mūlu tamba mu 1914, ino mizo yāshilwile kulwa mwanda wa kutulako bubikadi bwabo abo bene. (Mitōto 2:​1-6) Pātudilweko Kitango kya Mizo, mizo yādi kala ke mipwe kulwa divita dibajinji dya ntanda yonso, ebiya bakulumpe ba Bipwilo bya Ki-kristu bāesele bibumbo bya bashidika bālombwele’mba bādi kala kebapwe kulamuka ku bijila bya Leza. Kebādipo betabije Kristu bu Mulopwe. Bātudile bulongolodi bwa bantu pa kifuko kya Bulopwe bwa Leza; bātudile Kitango kya Mizo pa ‘kifuko kikola,’ kifuko kyakubulwa kwikifwaninwa.

¹⁵ Mu 24 kweji 10, 1945, Kitango kya Bumo bwa Mizo kyāpingakena pa Kitango kya Mizo. Mwenda mafuku, bapāpa ba mu Loma bātumbije Kitango kya Bumo bwa Mizo amba lo “lukulupilo lumo kete lukaleta ndoe ne kumvwañana,” kadi amba kyo “kitango kikatulako ndoe ne boloke.” Eyo, Kitango kya Mizo, pamo ne mpingakani wakyo, kokunena’mba Kitango kya Bumo bwa Mizo bine byāikele bu bileza-leza, bu “kyamunyanji” ku meso a Leza ne ku meso a bantu bandi.

Tunyeme Kutamba Kwepi?

¹⁶ Kupwa kwa ‘kumvwanija’ ino nshintulwilo, ne kujingulula buno bulongolodi buyukene kujokoloka ntanda yonso ne muswelo obebutōta, bantu basenswe boloke bafwaninwe kunyemena ku kifuko kwakubulwa kyaka. Lelo bakanyema kutamba kwepi? Kutamba mu Yelusalema wa mu kino kyetu kitatyi, kyelekejo kya Yelusalema wakubulwa kikokeji ke Bipwilo bya Ki-kristu kadi, kutamba mu Babiloni Mukatakata, bulongolodi bwa mutōtelo wabubela kujokoloka ntanda yonso.​—Kusokwelwa 18:4.

¹⁷ Tuvulukei kadi amba, mu myaka katwa imbajinji, pātwelele bibumbo bya bene Loma mu kibundi kikola kya Bayuda biselele byelekejo byabo bya butōtyi bwa bankishi, kyādi pamwanda wa kusala Yelusalema ne mutōtelo wao. Mu kino kyetu kitatyi musala keukaponenapo enka pa kibundi kimo, nansha enka pa Bipwilo bya Ki-kristu kete, ino ukaponenanga pa bulongolodi bonso bwa mutōtelo wabubela kujokoloka ntanda yonso.​— Kusokwelwa 18:​5-8.

¹⁸ Mu Kusokwelwa 17:​16, bātobele butobo amba kinyema kya ntanda kityilumbuka kyakyelekejo, ko kunena’mba Kitango kya Bumo bwa Mizo, kikalamukilanga Babiloni Mukatakata wabwitwa ne kumonakanya na bukalabale bukatampe. Na kwingidija muneneno wakyelekejo banena’mba: “Oa masengo dikumi o wamwene’a, ne kinyema’kya, bano bo bakamushikwa wabwitwa ne kumusala ne kumuvula, kadi bakamudya mwita wandi, ne kumusokelela fututu mu mudilo.” Bine ukekalanga mwanda ulenga moyo kwiutala. Kikafulanga ku konakanibwa kwa mutōtelo wabubela mu miswelo yao yonso utandabukile konso konso pano pantanda. Kino bine kikalombolanga’mba kyamalwa kibūke kibashilula.

¹⁹ Tuyukile’mba kasha Kitango kya Bumo bwa Mizo kishilula mwingilo wakyo mu mwaka wa 1945, bantu banena’mba Leza i kutupu’ye ne bantu bapela mutōtelo, pano i bapebwe’mo bitenta bikatampe. Mu bitatyi bishileshile kujokoloka ntanda yonso, bano bantu bādi basaka kwalamuna myanda, bo bādi bengidijibwa mwanda wa kupeleja mingilo ya mitōtelo nansha kwiikankaja. Inoko, umbula bwa myaka mityetye yāpityile kunyuma’i, mu bifuko bivule, imbikalo yālekele mitōtelo ivuije mingilo yayo. Bantu bamo-bamo bakokeja kumona’mba mutōtelo keukidipo kadi na kyaka.

²⁰ Inoko, mitōtelo ya Babiloni Mukatakata ikyendelela na kwingidija lupusa luleta kavutakanya mu ino ntanda. Pavule, mitwe ya myanda ilupulwa mu majulunale isambilanga pa bibumbo bya bantu balwa mavita nansha bya bañonaona na kutela mutōtelo obalameteko. Bampulushi ne basola bekalanga batwela mu matempelo ku bukomo mwanda wa kupeleja bulwi pabukata bwa bibumbo bya bantu ba mitōtelo. Bitango bya bantu ba mu mitōtelo bitononanga bantu batombokele bakulumpe ba kipolitike. Mushikwa wishikilwe mitōtelo ayo mine na mine i mutyumune Kitango kya Bumo bwa Mizo mu bidyoma mu bukomo bokilonga mwanda wa kutulako kipwano kilumbuluke pabukata bwa mizo. Na kulondalonda kitungo kya kusaka kutulako ndoe ne mutyima-nteke, bantu bamo-bamo ba mu Kitango kya Bumo bwa Muzo basakanga kufudija lupusa lonso lwa mutōtelo wibajikila mashinda.

²¹ Kadi kudi mwanda mukwabo wamvubu otufwaninwe kubandaula. Nansha bikengidijibwa masengo dikumi a Kitango kya Bumo bwa Mizo mwanda wa konakanya Babiloni Mukatakata, ino buno bonakani bukalombolanga kiswamutyima kya Leza. Kufikidila kwa butyibi kukalongekanga mu kitatyi kitungilwe na Leza. (Kusokwelwa 17:17) I kika kyotufwaninwe kulonga mu kwelaija kine kitatyi’kya? Bible witulondolola’mba​—‘Lupukaimo’​—lupukai mu Babiloni Mukatakata.​—Kusokwelwa 18:4.

²² Kunyemena mudi talala nyaa ke kishintululapo amba tufwaninwe kutaluka mu ntanda kampanda, pamo na mwālongele bakristu Bayuda bātambile mu Yelusalema, mhm. I kunyema mu Bipwilo bya Ki-kristu, eyo, tufwaninwe kulupuka mu bipindi byonso bya Babiloni Mukatakata. Ko kunena’mba kwisansanya batwe bene na malongolodi onso a mitōtelo yabubela, na bisela byayo ne na mushipiditu oilupula. I lubilo lwa kunyemena mu kifuko kyakubulwa’mo kyaka, mu bulongolodi bwa Yehova bwa kiteokratike.​—Efisesa 5:​7-11.

²³ Musunsa umbajinji wājingulwile bengidi ba Yehova bashingwe-māni kintu kyamunyanji kya mu kino kyetu kitatyi, ko kunena’mba Kitango kya Mizo, kupwa kwa Divita Dibajinji dya Ntanda-yonso, lelo ba Tumoni bālondolwele muswelo’ka? Bādi kala ke batyibe kipwano kyabo na balondi ba Bipwilo bya Ki-kristu. Ino bājingulwile’mba bākidi balonda bibidiji ne bilongwa bimo-bimo bya mu Bipwilo bya Ki-kristu, kimfwa kwingidija musalabu, kuvuluka Noele ne kuvuluka mafuku makwabo makatampe a bujentaila. Kitatyi kyobēfundile bubinebine bwa ino myanda, bālondolwele pakubulwa ne kwija kwine. Bātēle mutyima ku madingi adi mu Isaya 52:11 anena’mba: “Talukai, talukai, tambai papo, kemukitengai kintu kya disubi, nansha kimo kine; tambaimo umbukata mwakyo; mwikale batōka to-o, banwe musele[le] bipungwa bya Yehova.”

²⁴ Nakampata tamba mu 1935 kufika ne dyalelo, kibumbo kikatampe kya bantu bakwabo kyendanga kilundila’ko, i bantu badi na lukulupilo lwa kukekala na būmi bwanyeke mu paladisa pano pantanda. Nabo ‘bajingulwile kyamunyanji kīmene pa kifuko kikola,’ kadi i bemvwanije nshintulwilo yakyo. Kupwa kwa kutyiba mbila ya kunyema, majina abo ātalwilwe mu mabuku a malongolodi adi mu kipindi kya Babiloni Mukatakata.​—2 Kodinda 6:​14-17.

²⁵ Inoko, kulupuka mu Babiloni Mukatakata kishintulula bivule kupitako kutamba mu mutōtelo wabubela. Kilombanga bivule kupitako enka kutanwa ku kupwila kitatyi kimo-kimo mu Njibo ya Bulopwe nansha kutambila mu busapudi bwa myanda miyampe musunsa umo nansha ibidi pa kweji. Muntu kampanda ukokeja kutamba mu Babiloni Mukatakata na ngitu yandi, ino lelo uvundamineko nyuma na bubinebine? Lelo imwisansanye na ino ntanda mudi Babiloni Mukatakata bu kipindi kyayo kikatampe? Le ukilamete ne pano ku bintu bilombola mushipiditu wayo​—mushipiditu ufutulula misoñanya myoloke ya Leza? Lelo upēlulanga myanda itala pa busekese ne pa kikokeji mu busongi? Le utumbijanga nakampata kamweno ka bintu bya kungitu kupitako kamweno kalupuka ku bintu bya kumushipiditu? Kafwaninwepo kwikala pamo bwa kipupulu kyenda kilonda luvula lwa ino ngikadilo ya bintu.​—Mateo 6:24; 1 Petelo 4:​3, 4.

Kokilekai Kintu Nansha Kimo Kikukankaje Kunyema!

²⁶ Mu lubilo lwetu lwa kunyemena mudi talala nyaa, ketufwaninwepo kutala bintu byotushile kunyuma. (Luka 9:62) Tufwaninwe kubambila ñeni yetu ne mutyima wetu ku Bulopwe bwa Leza ne boloke bwandi na kusumininwa kukatampe. Lelo twibasumininwe mwanda wa kulombola lwitabijo lwetu na kubadikila kukimba bino bintu na kikulupiji kyonso na kuyuka’mba Yehova ukeselanga uno mwiendelejo wa kikokeji? (Mateo 6:​31-33) Lukulupilo lwetu lwimanine pa Bisonekwa lufwaninwe kwitutonona twikilonge aku twelaija na bupyasakane mukalamukila myanda mu ino ntanda.

²⁷ Kufikidila kwa butyibi bwa Leza kukashilulanga na konakanibwa kwa Babiloni Mukatakata. Uno umbikalo wabwitwa wa mutōtelo wabubela ukasundulwanga lonso. Kine kitatyi’kya kekidi pabwipi! Lelo tukekalanga na mwimanino’ka kumeso a Leza kitatyi kikashilula kino kitatyi kyamvubu? Kyamalwa kibūke pokikafika pa kantyinyentyinye, pakonakanibwa bipindi bisheleko bya ntanda ya Satana, lelo tukatanwanga ku mutamba’ka? Shi tutyibe mbila tamba’nka pano, tukakulupila kupandijibwa. Yehova witusapwila amba: “Yewa ungivwana ukekalanga ne mutyima-ntenke.” (Nkindi 1:33) Shi twendelele na kwingidila Yehova na kikokeji ne na nsangaji mu kino kitatyi kyamfulo ya ino ngikadilo, tukabwanya bisakibwa mwanda wa kwingidila Yehova nyeke ne nyeke.

[Kunshi kwa dyani]

[Bipangujo]

1. Mwanda waka boba bakidi ku mutamba wa ino ntanda bafwaninwe kunyema na kampeja-bukidi?

2, 3. I bipangujo’ka bikwatañene na nsekununi ya Yesu idi mu Mateo 24:​15-22 byotusaka kubandaula?

4. (a) Danyele 9:27 wānene’mba kupwa kwa Bayuda kupela Meshiasa i kika kikalongeka? (b) Pādi wisambila pa uno mwanda, mwanda waka Yesu wānene’mba: ‘Mutangi engidije kusansanya’?

5. (a) Kwenzankanya nsekununi ya mu ma Evanjile kwitukwasha muswelo’ka tujingulule kintu “kyamunyanji” kyādiko mu myaka katwa imbajinji? (b) Mwanda waka Cestius Gallus wātumine bukidi bukidi bibumbo bya bene Loma ku Yelusalema mu mwaka wa 66 K.K.?

6. I muswelo’ka wāimene kyamunyanji kileta musala pa ‘kifuko kikola’?

7. I myanda’ka yālongele bashidika bene Loma mukitulumukila?

8. I kilongwa’ka kyālongele bakristu na kampeja-bukidi mwanda wa kukokela ku binenwa bya Yesu bya bupolofeto?

9. Bibumbo bya bene Loma byājokele kitatyi’ka ne kwālupukile kika?

10. Shi tutange na kusansanya, i kika kikwabo kyotukajingulula?

11. I bisonekwa’ka bikwabo bibidi bya Danyele bisambila pa kintu “kyamunyanji,” ne bifunkila pa kitatyi’ka?

12, 13. Mwanda waka i kyendelemo kutela Kitango kya Mizo bu kintu “kyamunyanji” kya mu kino kyetu kitatyi?

14, 15. I muswelo’ka wāfikile Kitango bya Mizo kupwa Kitango kya Bumo bwa Mizo ku kwimana pa ‘kifuko kikola’?

16. Dyalelo, bantu basenswe boloke bafwaninwe kunyema mwanda wa kulupuka kwepi?

17, 18. Kintu “kyamunyanji” kya mu kino kyetu kitatyi kikaletanga musala’ka?

19. I bantu’ka bēlungile ku Kitango kya Mizo tamba kushimikwa kwakyo, ne mwanda waka kino kidi na mvubu mikatampe?

20. Mitōtelo ya mu ino ntanda i mitumbe pamwanda wa bilongwa’ka?

21. (a) I ani ukalombola kitatyi kikonakanibwa Babiloni Mukatakata? (b) I kika kyotufwaninwe kulonga na kampeja-bukidi kumeso kwa kino?

22, 23. Kuno kunyema kwitulomba kika?

24. Nakampata tamba mu mwaka wa 1935, i bāni belungile ku luno lubilo?

25. Kutyiba kipwano kyonso na mutōtelo wabubela kulomba muntu alonge bintu’ka?

26. I kika kiketukwasha tuleke enka kushilula lubilo bitupu ino kadi tutambule ne bushindañani mu luno lubilo lwetu?

27. Mwanda waka kidi na mvubu kulanguluka ku bino bipangujo na kusumininwa?

[Kapango pa paje 27]

Balondi ba Yesu bādi bafwaninwe kunyema pakubulwa kwija mwanda wa kumona lupandilo

Lelo Ukivulukile’byo?

◻ Kintu “kyamunyanji” kya mu kino kyetu kitatyi i kika?

◻ I muswelo’ka ‘wimēne kyamunyanji pa kifuko kikola’?

◻ Kunyemena mudi talala nyaa lelo kulombolanga kika?

◻ Mwanda waka tufwaninwe kwikilonga na kampeja-bukidi?