“Endai Mukalonge Bana ba Bwanga”

1-3. (a) Le kidimye walonga bika pamuvudila byangulwa bya kwangula kasuku? (b) I kikoleja’ka kyātene Yesu ku muketeko wa 33 Y.M., ne wāpwijije’kyo namani?

KIDIMYE wakolelwa. Makweji kapanda kunyuma watyipwile madimi andi ne kukuna nkunwa. Wabandile na katentekeji mwadi mutotela mitombo, ne kusangala poyadi yenda itama. Pano mwingilo wandi mukomo ubalupula bipa, ke kwangula. Ino kintu kyamukoleja i kino: byangulwa bibamuvudila bininge pa kwibyangula kasuku. Pa kupwija kino kikoleja, wakaloba ba mingilo ne kwibatuma mu madimi andi. Na bubine, kitatyi kya kwangula byangulwa byandi i kityetye.

² Tudi ku muketeko wa 33 Y.M., Yesu musanguke wātenwe na kikoleja kya uno muswelo. Wākushile nkunwa ya bubine mu mwingilo wandi wa pano panshi. Pano mwangulo i muvule mwanda byangulwa bibaele. Bana ba bwanga bavule bāitabile ku musapu wandi bādi bafwaninwe kukongakanibwa pamo. (Yoano 4:35-38) Lelo Yesu wāpwijije kino kikoleja namani? Paādi ku lūlu lwa mu Ngadilea kumeso kwa kukanda mūlu, wāpele bana ba bwanga mwingilo wa kukimba bantu bavule ba kwingila’mba: “Endai mukalonge bana ba bwanga mu bantu ba ku mizo yonso, mwibabatyijei . . . mwibafundijei kulama byonso byonemusoñenye.”—Mateo 28:19, 20.

³ Pa uno mwingilo po apo pene pemanine nshintulwilo ya kwikala mulondi wa binebine wa Kidishitu. Nanshi tubandaulei’ko bipangujo bisatu. I kika kine kyanenene Yesu kukimba bengidi bavule? Lelo wāfundije namani bandi bana ba bwanga mwa kwibasokwela? Ne uno mwingilo witutala namani?

4, 5. Mwanda waka Yesu kādipo wa kupwa mwingilo waāshilwile, ne i bāni bādi ba kwiuvuija kupwa kwa aye kujokela mūlu?

⁴ Pāshilwile Yesu mwingilo wandi mu 29 Y.M., wāyukile amba waanza mwingilo wakakapupo aye mwine. Byaāikele’ko mafuku matyetye pano panshi, kādipo wa kupwa mwaba onso ne kusapwila bantu bavule musapu wa Bulopwe. Bine busapudi bwandi bwāimanine enka mu Bayuda ne bantu batūtyikile’mo, “mikōko mijimine ya njibo ya Isalela.” (Mateo 15:24) Inoko ino “mikōko mijimine” yādi mipalakane pi na pi mu ntanda ya Isalela, ntanda ya makilometele tununu momu na momu. Ino kipindi kikwabo kya umbuo wa ntanda nakyo kyadi kifwaninwe kwimvwana myanda miyampe.—Mateo 13:38; 24:14.

⁵ Yesu wādi uyukile amba mwingilo muvule ukashala kwingilwa kupwa kwa kufwa kwandi. O mwanda wānenene batumibwa bandi ba kikōkeji 11 amba: “I binebine nemulombola’mba, yewa ense ulombola lwitabijo mudi ami, nandi ukaloñanga mingilo yononga’i; kadi ukalonga mingilo mikatampe kutabuka ne ino’i, mwanda ami keñenda kudi Tata.” (Yoano 14:12) Tamba’tu Mwana ujokela mūlu, balondi bandi—ke enkapo batumibwa ino i ne boba bekala bana ba bwanga—bavuijanga mwingilo wa kusapula ne kufundija. (Yoano 17:20) Nanshi Yesu wāyukile na kwityepeja amba mingilo yabo ikekala “mikatampe kupita” wandi. Mu buluji’ka? Mu buluji busatu.

6, 7. (a) Lelo mingilo yādi ya kwingila balondi ba Yesu i mitabuke yandi mu buluji’ka? (b) Tukalombola namani amba kikulupiji kya Yesu mu balondi bandi i kya bine?

⁶ Bubajinji, balondi ba Yesu bādi ba kusapula mu myaba mivule. Dyalelo bukamoni bwabo i bufike ne ku mfulo ya pano panshi, kupita ne pa mikalo ya ntanda yāsapwile’mo Yesu. Bwa bubidi, bādi ba kusapwila bantu bavule. Kabumbo katyetye ka bana ba bwanga ba Yesu ka wāshile kābaile ke bantu tununu ne tununu. (Bilongwa 2:41; 4:4) Panenwa pano ke bantu midiyo ne midiyo, kadi mwaka ne mwaka kubatyijibwanga bantu tununu tutwa na tutwa. Bwa busatu, bādi ba kusapula mu kitatyi kilampe—enka ne didi kūlu dino, ke padi kintu kya myaka 2 000 tamba Yesu wingila uno mwingilo mu myaka isatu ne kipindi.

⁷ Pānene Yesu amba bakengila “mingilo mikatampe kupita ino,” wādi ukulupile balondi bandi. Wēbapēle mwingilo wa mvubu mikatampe kwadi, wa kusapula ne kufundija “myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza.” (Luka 4:43) Wādi ukulupile amba bakavuija uno mwingilo na kikōkeji. Lelo kino kitulomba kulonga bika dyalelo? Shi twipāne na bupyasakane ne na mutyima umo mu mwingilo, nankyo tubalombola’mba kikulupiji kya Yesu mu balondi bandi i kya bine. Lelo dino ke dyese’po?—Luka 13:24.

8, 9. Lelo i kimfwa’ka kyētushidile Yesu mu mwingilo, ne tukalonda’kyo namani mu mwingilo wetu?

⁸ Yesu wāpele bandi bana ba bwanga bufundiji bulumbuluke bwa mwa kwingidila mwingilo. Dibajinji bidi, wēbashidile kimfwa kibwaninine. (Luka 6:40) Mu shapita ushele kunyuma, twesambile pa mwaādi umwena mwingilo. Langa’po bidi, bana ba bwanga bāendele na Yesu mu ñendo yandi ya busapudi. Bāmumwene mwaādi usapwila konso kobādi batana bantu—ku nkula ne ku ngulu, mu bibundi ne mu mansoko, ne ku abo mobo. (Mateo 5:1, 2; Luka 5:1-3; 8:1; 19:5, 6) Bāmwene amba i mwingidi mukankamane, ubūka lubanga bwē, uleka’byo’nka ke kyolwa dyuba ke dikatyile. Na bubine Yesu kādipo umona mwingilo bu mitembwe! (Luka 21:37, 38; Yoano 5:17) Bana ba bwanga kēbatatenepo buswe bwa mushike bwaādi uswele bantu. Padi bāmwene kilungi kya mpala yandi mokyādi kilombwela lusa lutamba ku mutyima. (Mako 6:34) Molangila, kimfwa kya Yesu kyādi na lupusa’ka pa bandi bana ba bwanga? Le kyādi kya kwikala na lupusa’ka podi?

⁹ Batwe balondi ba Kidishitu, twiulanga kimfwa kyandi mu mwingilo. O mwanda, ketushiyangapo dibwe difulamike po ‘tupāna bukamoni’ (Bilongwa 10:42) Tufikilanga bantu ku mobo abo pamo na mwādi mulongela Yesu. (Bilongwa 5:42) Shi i kyendele’mo, tusendululanga mpangiko yetu mwa kwibapempwila kitatyi kyobadi ku mobo. Kadi tukimbanga bantu ne kwibasapwila na bulēme mu bitango bya bantu—mu bipito, mu biwanza, mu mangazini, ne ku twaji. “Twingilanga bininge ne kwielela’ko” mu busapudi, mwanda tusumininwe mu mwingilo wetu. (1 Temote 4:10) Buswe bwa mushike ne bwa kyanga botuswele bakwetu bwitutononanga tukimbe mikenga ya kusapwila bantu kitatyi kyonso konso kobatanwa.—1 Bene Tesalonika 2:8.

10-12. I misoñanya’ka ya mvubu yāsoñenye Yesu bandi bana ba bwanga kumeso kwa kwibatuma mu mwingilo wa busapudi?

¹⁰ Muswelo mukwabo wāfundije Yesu bandi bana ba bwanga i na kwibapa bufundiji buvule. Kumeso kwa kutuma batumibwa 12, kupwa ke bana ba bwanga 70 mu mwingilo wa busapudi, Yesu wāendeje mīsambo ya mwa kwingidila. (Mateo 10:1-15; Luka 10:1-12) Buno bufundiji bwālupwile bipa bilumbuluke, mwanda tutanga mu Luka 10:17 amba: “Penepo boba 70 bajoka na nsangaji.” Shi ke pano tutalei misoñanya ibidi ya kamweno yaāfundije, na kulama mu ñeni amba binenwa byandi byādi bitelekwa mungya bishiyekulu bya Bayuda ba mu myaka yāsonekelwe Bible.

¹¹ Yesu wāfundije bandi bana ba bwanga kukulupila mudi Yehova. Wēbanenene amba: “Kemwakaselai olo nansha ndalama nansha mukuba mu mikaba yenu ibikwanga’mo lupeto, nansha mufuko wa mpao ya mu lwendo, nansha bivwalwa bibidi, nansha bikwabilo nansha mukombo mwine, mwanda mwingidi ufwaninwe kupebwa byakudya byandi.” (Mateo 10:9, 10) Bañenda bādi bebidile kusela ñonga ya lupeto, ne mukōlo wa bidibwa, ne bikwabilo bya ntentekelo.a Yesu pa kusoñanya bandi bana ba bwanga baleke kukambakena bino bintu, na bubine wānene’tu amba: “Kulupilai mudi Yehova ne mutyima onso, mwanda ukemukwatakanya.” Yehova wādi wa kwibapa’byo na kukunka mityima ya boba betabija myanda miyampe bebatambule na kizaji, mwendele kishiyekulu kya mu Isalela.—Luka 22:35.

¹² Kadi Yesu wāfundije bandi bana ba bwanga kwepuka bilabi. Wāsoñenye amba: “Kemwakimunai muntu mwishinda.” (Luka 10:4) Lelo Yesu wādi wibanena bekale bantu kebemunañanapo ne betolola? Aa, ke nankyopo. Mu kitatyi kyāsonekelwe Bible, divule lwimu kelwādipo lwimanina enka pa wakomapo. Bādi bebidile kwiimuna na bisela palapala ne mīsambo milamila. Mubandaudi umo wa Bible unena amba: “Lwimu lwa ba kutunduka keludipo pamo bwa lwetu, lwa kubandika mutwe nansha kwiimuna mu makasa, ino alo lwādi lwa kwipamba bīpa ne kubandamininina panshi, ne kwishingila bikunga. Bino byonso byādi bidya kitatyi.” Yesu pa kulombola bana bandi ba bwanga kuleka kwiimuna lwimu lwa kishiyekulu wādi usaka’tu kunena’mba: “Kemwakajimijai kitatyi, mwanda musapu wenu i wa kampeja-bukidi.”b

13. Tukokeja kulombola namani amba tulamine misoñanya ya Yesu yaāpele bandi bana ba bwanga ba mu myaka katwa kabajinji?

¹³ Netu tulamine misoñanya ya Yesu yaāpele bana ba bwanga ba mu myaka katwa kabajinji. Potuvuija mwingilo wetu, tukulupile mudi Yehova na mutyima onso.(Nkindi 3:5, 6) Tuyukile amba ketukabulwepo bitusakilwa mu būmi shi ‘tukimbe bidi nyeke Bulopwe.’ (Mateo 6:33) Basapudi ba Bulopwe ba kitatyi kyonso ba ntanda yonso bakokeja kubingija’mba kuboko kwa Yehova ke kwipipo. (Ñimbo ya Mitōto 37:25) Kadi tuyukile amba tusakilwa kwepuka bilabi. Shi ketutadijepo, ino ngikadilo ya bintu ikokeja kwitulabika. (Luka 21:34-36) Inoko, kino ke kitatyipo kya kulabikwa. Būmi bwa bantu budi mu kyaka, musapu wetu i wa kampeja-bukidi. (Bene Loma 10:13-15) Kwikala na mutyima wa kampeja-bukidi kuketukwasha tuleke kupuakanibwa na bilabi bya ino ntanda bidya kitatyi ne kupwa bukomo bwa kwipānina mu mwingilo. Vuluka’mba, kitatyi kishele’ko i kityetye ne mwangulo i mukatampe.—Mateo 9:37, 38.

14. I bika bilombola’mba mwingilo utelelwe mu Mateo 28:18-20 utala balondi bonso ba Kidishitu? (Tala kunshi kwa dyani.)

¹⁴ Pānene Yesu musanguke balondi bandi amba “endai mukalonge bana ba bwanga,” wēbapēle mwingilo mukatampe. Wādi ulanga bivule mu ñeni ke enkapo bana ba bwanga baādi nabo ku lūlu mu Ngadilea.c Uno mwingilo waāletele wādi ulomba kusapwila “bantu ba ku mizo yonso,” kadi ukyendelela kufika ne “ku mvuyo ya ngikadilo ya bintu.” I kimweke patōka’mba, uno mwingilo utala balondi bonso ba Kidishitu, kubadila’mo ne batwe dyalelo. Shi ke pano, tubandaulei na katentekeji binenwa bya Yesu bisonekelwe mu Mateo 28:18-20.

15. Mwanda waka i kipite buya kukōkela musoñanya wa Yesu wa kulonga bana ba bwanga?

¹⁵ Yesu kumeso kwa kupāna uno mwingilo, wānene amba: “Lupusa lonso napebwa’lo mūlu ne pano panshi pene.” (Vese 18) Lelo bine Yesu wādi na lupusa lukatampe namino? Bine, udi nalo! I mwikeulu mukatampe wendeja bamwikeulu tununu ne tununu. (1 Bene Tesalonika 4:16; Kusokwelwa 12:7) Byadi “mutwe wa kipwilo,” udi na lupusa pa balondi bandi. (Bene Efisesa 5:23) Tamba mu 1914, i Mulopwe Meshiasa ubikele momwa mūlu. (Kusokwelwa 11:15) Lupusa lwandi i lufike enka ne mu kibundu, mwanda udi na bukomo bwa kusangula ne bafwe. (Yoano 5:26-28) Nanshi Yesu pa kunena bidi amba udi na lupusa lukatampe, wādi usaka kunena amba binenwa bilonda’ko’bi ke mulangwepo ino i musoñanya waaleta. I kipite buya tukōkele, mwanda lupusa keboile’lopo, i Leza umupele’lo.—1 Bene Kodinda 15:27.

16. Yesu pa kunena amba “endai,” le wādi usaka tulonge bika, ne tulondanga namani uno musoñanya?

¹⁶ Yesu wētupele mwingilo na kunena’tu kishima kimo amba: “Endai.” (Vese 19) Nanshi i batwe bakwalwila’ko kwenda tukasapwile bantu musapu wa Bulopwe. Kudi manwa palapala otubwanya kwingidija pa kuvuija uno mwingilo. Manwa etaba biyampe i a kwenda ku njibo ne njibo kukesamba na bantu. (Bilongwa 20:20) Kadi tukimbanga mikenga ya kusapula bya kiponka na ponka; na kipyupyu kya kushilula kusapula myanda miyampe kyaba kyonso mu būmi bwetu bwa bukile-bukya. Manwa etu i mavule mene, alondela mungya bifuko ne ngikadilo. Inoko, kya bine i’nka kino amba: ‘Twendanga’ kukakimba bantu ba mityima isaka.—Mateo 10:11.

17. I muswelo’ka ‘otuloñanga bana ba bwanga’?

¹⁷ Kupwa Yesu washintulula kitungo kine kya mwingilo, amba “mukalonge bana ba bwanga mu bantu ba ku mizo yonso.” (Vese 19) I muswelo’ka ‘otuloñanga bana ba bwanga’? Dibajinji, mwanā bwanga i muntu ufunda, ko kunena’mba muntu ufundijibwa. Inoko, kulonga bana ba bwanga ke’nkapo kupakika bantu buyuki. Potwifunda Bible na bantu badi na mityima isaka, kitungo kyetu i kwibakwasha bekale balondi ba Kidishitu. Ponso pobikokejika, tukokelanga milangwe pa kimfwa kya Yesu amba befundi ba Bible bamuyuke bu ye wabo Mufundiji ne Kimfwa kyabo, bekale mwaādi wikadile, ne kulonga byaādi ulonga.—Yoano 13:15.

18. Mwanda waka lubatyijo i ditabula dya mvubu mpata mu būmi bwa mwanā bwanga?

¹⁸ Kipindi kya mvubu kya mu uno mwingilo i kilombolwe mu bino bishima’mba: “Mwibabatyijei mu dijina dya Tata ne dya Mwana ne dya mushipiditu ujila.” (Vese 19) Lubatyijo i ditabula dya mvubu mu būmi bwa bana ba bwanga, mwanda kyo kilomboji kifike’po kya kwipāna kwabo kudi Leza na mutyima umo. Nanshi i lwa kamweno pa kupanda. (1 Petelo 3:21) Eyo, shi endelele na kulonga bukomo bwa kwingidila Yehova, uno mwana wa bwanga mubatyijibwe ukemwena madyese keadi mpwilo mu ntanda impya iya’ko. Lelo kodi mukwashe muntu ekale mwana wa bwanga mubatyijibwe wa Kidishitu? Mu mwingilo wa bwine Kidishitu kemudipo nsangaji ipityile ino’i.—3 Yoano 4.

19. I bika byotufundijanga bapya, ne mwanda waka twendelelanga na kwibafundija kupwa kwa abo kubatyijibwa?

¹⁹ Yesu ushintulula kipindi kikwabo kya mwingilo amba: “Mwibafundijei kulama byonso byonemusoñenye.” (Vese 20) Tufundijanga bapya kukokela byonso byālaile Yesu, kubadila’mo ne lubila lwa kuswa Leza, kuswa mukwetu, ne kulonga bana ba bwanga.(Mateo 22:37-39) Twibafundijanga bityebitye mwa kushintulwila bubine bwa mu Bible, ne kulwila lwitabijo lwabo lwenda lutama. Shi ababwanya bisakibwa bya kwenda mu mwingilo wa busapudi, nabya tukengila nabo pamo, kwibafundija na binenwa ne na kimfwa mwa kwingidila uno mwingilo senene. Lubatyijo ke mfulopo ya kufundija mwanā bwanga mupya. Bapya basakilwanga bufundiji bwa ntentekelo bwa kwibakwasha banekenye bikoleja bidi mu kulonda Kidishitu.—Luka 9:23, 24.

20, 21. (a) Mwanda waka ketudipo ne kyotutyinina pa kuvuija mwingilo wētupele Yesu? (b) Mwanda waka kino ke kitatyipo kya kusheta maulu, ne tusumininwe kulonga bika?

²⁰ Binenwa bya mfulo bya mwingilo wāpene Yesu i bikulupija, binena’mba: “Kadi talai! Ami ngidi nenu mafuku onso kufika ne ku mvuyo ya ngikadilo ya bintu.” (Mateo 28:20) Yesu wājingulwile amba uno mwingilo i wa mvubu. Kadi wāyukile amba kuvuija’o, kukakolomona kyaba kimo bulwi bwa balwana. (Luka 21:12) Inoko ketudipo na bubinga bwa kutyinina. Mwendeji wetu ketunenepo amba tukavuija uno mwingilo bunka pampikwa wa kwitukwasha. Mwene tukankamananga potuvuluka’mba Yewa upēlwe “lupusa lonsololo . . . mūlu ne pano panshi pene” udi netu potuvuija uno mwingilo?

²¹ Yesu wākulupije bandi bana ba bwanga’mba ukekala nabo mu mwingilo myaka na myaka kufika ne “ku mvuyo ya ngikadilo ya bintu.” Nanshi enka ne bifika mfulo, twendelelei kuvuija mwingilo witupele Yesu. Kino ke kitatyipo kya kusheta maulu. Mwangulo mukatampe wa ku mushipiditu ukyendelela! Boba betaba ku musapu babuñwanga bavule bene. Byotudi balondi ba Kidishitu, tusumininwei kuvuija mwingilo mukatampe otupelwe. Kadi tusunininwei kupāna kitatyi kyetu, bukomo, ne byotudi nabyo mwanda wa kuvuija musoñanya wa Kidishitu unena’mba: “Endai mukalonge bana ba bwanga.”