“A Mfumwetu, Witufundije mwa Kulombela”

“Mwana wandi wa bwanga umo wamunena’mba: ‘A Mfumwetu, witufundije mwa kulombela.’”—LUKA 11:1, MB.

 1. wanda waka mwanā bwanga umo wa Yesu wāmunene ebafundije mwa kulombela?

KYABA kimo mu mwaka wa 32 K.K., mwanā bwanga umo wāmwene Yesu ulombela. Kāivwenepo byādi binena Yesu kudi Shandi, mwanda wādi padi ulombela mundamunda. Inoko, aye Yesu upwa’tu, mwanā bwanga’wa wāmunena’mba: “A Mfumwetu, witufundije mwa kulombela.” (Luka 11:1, MB) Mwanda waka wāmunene namino? Mwanda milombelo yādi ibadilwa mu būmi ne mu butōtyi bwa Bayuda. Mu Bisonekwa bya Kihebelu mudi milombelo mivule, kimfwa mu mukanda wa Mitōto ne mu mikwabo. O mwanda mwanā bwanga kādipo ulomba bebafundije kintu kyeni kyakajingulwilepo nansha kyakalongele. Na bubine kādipo widilwe milombelo ya bisela ya bendeji ba bipwilo bya bwine Yuda. Ino pano paāmona Yesu ulombela, padi wajingulula kwishila kukatampe kwishidile milombelo ya kwipa busanto ya balabi na mulombelelo wa Yesu.—Mateo 6:5-8.

 2. (a) I bika bilombola amba Yesu kādipo usaka tupituluke lulombelo lwa kimfwa mu kishima ne kishima? (b) I kika kyotusakila kuyuka mwa kulombela?

² Kintu kya myeji 18 kunyuma, mu Busapudi bwandi bwa ku Lūlu, Yesu wālombwele bana bandi ba bwanga kimfwa kya kulondela’po milombelo yabo. (Mateo 6:9-13) Kepabulwe uno mwanā bwanga kādi’popo, o mwanda na kanye Yesu wāpitulukile mu myanda mikatampe ya mu lulombelo lwa kimfwa. Kintu kisangaja i kino: Yesu kāpitulukilepo mu kishima ne kishima, bwa aye ulombela disambila dya kunena myanda mikwatyile kala pa mutwe. (Luka 11:1-4) Nanshi netu, pamo bwa uno mwanā bwanga katelelwe dijina, tusaka kufunda mwa kulombela mwanda wa milombelo yetu itufwenye mpata kudi Yehova. Shi ke pano, tubandaulei lulombelo lonso lwa kimfwa, monka mo lusonekelwe na mutumibwa Mateo. Ludi na bintu bisamba-bibidi bya kulomba, bisatu bitala mpango ya Leza ne biná bitala bisakibwa byetu bya ku ngitu ne ku mushipiditu. Mu kino kishinte tusa kubandaula bintu bisatu bibajinji bya kulomba.

Tata wa Buswe

3, 4. Le kwita Yehova bu “Tata” wetu kushintulula namani?

³ Ku ñanjilo’tu, Yesu wālombwele amba milombelo yetu ifwaninwe kulombola kipwano kityite akyo’ko kya bulēme kyotupwene na Yehova. Wālombwele nakampata bandi ba bwanga bādi nandi kubwipi pa lolwa lūlu amba mufwaninwe kutela Yehova bu “Tata wetu wa mūlu.” (Mateo 6:9) Mungya mufundi umo, pānene Yesu, shi mu Kihebelu kinenwa na bonso, shi mu Kialamia, kishima kyaāingidije kyalamunwa bu “Tata” kityibila ku kyokya kinenanga mwana mutyetye na kisanso, ‘pamo na muneneno wa kanuke.’ Kwita Yehova bu Tata wetu i kulombola kipwano kya kyanga ne kya kumukulupila.

⁴ Kitatyi kyotunena amba “Tata wetu” twitabijanga amba tudi mu kisaka kikata kya bana-balume ne bana-bakaji bayukile amba Yehova ye upāna būmi. (Isaya 64:8; Bilongwa 17:24, 28) Bene Kidishitu babutulwe ku mushipiditu betabijibwanga bu “bāna ba Leza,” o mwanda bamwitanga amba “Tata! Tata!” (Loma 8:14, 15) Ino midiyo ya bantu nayo pano ke bapwani nabo ba dikōkeji. Nabo i bapāne būmi bwabo kudi Yehova ne kulombola kwipāna kwabo na kubatyijibwa mu mema. Ino “mikōko mikwabo” nayo ikokeja kufwena Yehova mu dijina dya Yesu ne kumwita amba “Tata wetu.” (Yoano 10:16; 14:6) Tubwanya kufwena kitatyi kyonso kudi Tata wetu wa mūlu mu milombelo mwanda wa kumutendela, kumufwija’ko pa biyampe byonso byaetulongela, ne kumutwika bitundu byetu, koku tukulupile amba witutele mutyima.—Fidipai 4:6, 7; 1 Petelo 5:6, 7.

Buswe Botuswele Dijina dya Yehova

 5. Le i bishima’ka bibajinji bya mu lulombelo lwa kimfwa, ne mwanda waka i bifwaninwe?

⁵ Bishima bibajinji bya kulomba bilombwedidila’tu bintu bibajinji bifwaninwe kubadikija. Amba: “Dijina dyobe dijile kijila.” (Mateo 6:9) I amo, kuyukanya buujila bwa dijina dya Yehova kyo kintu kibajinji kya mvubu mwanda tumuswele, kadi tushikilwe kumona mutonko onso utukwa dijina dyandi. Butomboki bwa Satana ne kongola kwaāongwele ba mulume ne mukaji babajinji babulwa kukōkela Yehova Leza byāvubile dijina Dyandi myanda ya bubela ne kutatana bubikadi bwandi bwa diulu ne ntanda. (Ngalwilo 3:1-6) Ne kadi, mu bula bwa tutwa twa myaka, dijina dya Yehova i dishingwe tuto na bilongwa bya bumvu ne bufundiji bwa boba betela amba bo bamwimanine.

 6. I bintu’ka byotukaleka kulonga shi tulomba amba dijina dya Yehova dijile kijila?

⁶ Milombelo yetu yotulomba kuyukibwa kwa buujila bwa dijina dya Yehova ilombola ku mutamba kotudi mu mwanda wa bubikadi bwa diulu ne ntanda yonso—amba tudi ku mutamba wa Yehova udi na mbila ya kuludika diulu ne ntanda. Yehova usaka mu diulu ne ntanda mwikale bipangwa bya ñeni bikōkele na mutyima tō ne na nsangaji ku bubikadi bwandi boloke mwanda wa buswe bobamuswele aye ne byonso biselele dijina dyandi. (1 Bilongwa 29:10-13; Mitōto 8:1; 148:13) Buswe botuswele dijina dya Yehova buketukwasha twijibe kulonga kintu kyo-kyonso kitukija dijina dyandi dikola. (Ezekyele 36:20, 21; Loma 2:21-24) Ndoe ya diulu ne ntanda ne ya bekadi bonso imanine pa kuyukana kwa buujila bwa dijina dya Yehova ne pa kukōkela na buswe ku bubikadi bwandi, o mwanda kulomba amba “dijina dyobe dijile kijila” i kulombola patōka amba tukulupile amba mpango ya Yehova ikafikidila pa mwanda wa ntumbo yandi.—Ezekyele 38:23.

Bulopwe Botulomba

7, 8. (a) Le Bulopwe bwāfundije Yesu kulomba i bulopwe’ka? (b) I ñeni’ka yotuboila ku buno Bulopwe mu mukanda wa Danyele ne wa Kusokwelwa?

⁷ Bishima bilonda’po mu lulombelo lwa kimfwa i bino: “Bulopwe bobe bufike.” (Mateo 6:10a) Kuno kulomba i kukwatañane mpata na kubadikile. Kingidilwa kya Yehova kikayukanya buujila bwa dijina dyandi dikola i Bulopwe bwa Meshiasa, umbikalo wandi wa mūlu, upelwe wandi Mwana Yesu Kidishitu kubikala bu Mulopwe. (Mitōto 2:1-9) Bupolofeto bwa Danyele budingakanya Bulopwe bwa Meshiasa bu “dibwe” dilamuka ku “lūlu.” (Danyele 2:34, 35, 44, 45) Lūlu luno i bubikadi bwa Yehova bwa diulu ne ntanda, penepa dibwe dya Bulopwe i kilomboji kipya kya bufumu bwa Yehova bwabikele diulu ne ntanda. Mu bupolofeto, dino dibwe dyaalamukile “ke lūlu lukatampe, lwaala ntanda yonso,” ko kunena’mba Bulopwe bwa Meshiasa bukemanina bubikadi bwa Leza na kuludika ntanda yonsololo.

⁸ Kidishitu ukelunga mu uno umbikalo wa Bulopwe na bantu bakwabo 144 000, ‘bakūdilwe mu bantu’ amba babikale nandi pamo bu balopwe ne babitobo. (Kusokwelwa 5:9, 10; 14:1-4; 20:6) Danyele wēbatelele bu “bapandulwemo ba Mwine Mukatakata Mwine,” bakapebwa pamo na Kidishitu wabo Mutwe, “bulopwe ne bufumu ne [b]ukatampe bwa malopwe, munshi mwa mūlu monsomonso . . . [Bwabo] bulopwe i bulopwe bwa kulādilamo nyeke ne nyeke, ne mafumu onsololo [akebengidila ne kwibakōkela].” (Danyele 7:13, 14, 18, 27) Uno o umbikalo wa mūlu wāfundije Kidishitu bandi balondi kulombela.

Mwanda Waka Tukilomba

Bulopwe Bufike?

 9. Mwanda waka i kitwendele’mo kulomba Bulopwe bwa Leza bufike?

⁹ Mu lulombelo lwandi lwa kimfwa, Kidishitu wētufundije kulombela amba Bulopwe bwa Leza bufike. Kufikidila kwa bupolofeto bwa mu Bible kulombola amba buno Bulopwe bwa Meshiasa bwāshimikilwe momwa mūlu mu 1914.a Le penepo i kyendele’mo kadi tulombele amba Bulopwe’bwa “bufike”? I kyendele’mo. Mwanda mungya bupolofeto bwa Danyele, Bulopwe bwa Meshiasa, bwelekejibwe na dibwe, bukīya bidi kutema imbikalo ya politike ya bantu, yelekejibwe na nkishi mukatampe. Dibwe pano kedyakupile nkishi’wa ne kumukulankanya nkulankula. Bupolofeto bwa Danyele bunena’mba: “Nansha bulopwe bwine bwabo kupityila ku bantu bangi, ehe; ino bukatyumuna bipindibipindi ne kukubija malopwe ano’a onsololo, kadi bukemananga nyeke.”—Danyele 2:44.

10. I kika kinenenwa amba tudi na mēlu a kusaka Bulopwe bwa Leza bufike?

¹⁰ Tudi na mēlu a kumona Bulopwe bwa Leza bwiya kulwa na ngikadilo imbi ya bintu ya Satana mwanda kino kyo kikayukanya buujila bwa dijina dikola dya Yehova ne kufundula balwana bonso na bubikadi bwandi. O mwanda tulombela na kininga’mba: “Bulopwe bobe bufike,” tunena mwānenene mutumibwa Yoano amba: “Amena; iya Mfumwetu Yesu.” (Kusokwelwa 22:20) Bine, Yesu āye’po ayukanye buujila bwa dijina dya Yehova ne kubingija bubikadi Bwandi, mwa kufikijija binenwa bya mulembi wa mitōto binena’mba: “Bayūke’mba, abe enka, wa dijina dya bu-Yehova, wi Mwinemukatakatamwine panopantanda ponsololo.”—Mitōto 83:18.

“Kiswamutyima Kyobe Kilongeke”

11, 12. (a) Le i bika byotulombanga ponso potulombelanga amba kiswa-mutyima kya Leza “kilongeke pano panshi enka mo kikadile mulu”? (b) Kulombela kotulombelanga amba kiswa-mutyima kya Yehova kilongeke kudi na buluji’ka bukwabo?

¹¹ Yesu wāfundije kadi bana ba bwanga kulombela’mba: “Kiswamutyima kyobe kilongeke pano panshi enka mo kikadile mulu.” (Mateo 6:10, MB) Umbuo wa diulu ne ntanda udi’ko pa kiswa-mutyima kya Yehova. O mwanda bipangwa bya bukomo bya mūlu byelanga lubila’mba: “Yō! abe ufwaninwe, Yehova wetu, Leza wetu, kupebwa ntumbo, ne buleme ne bukomo; mwanda wapangile bintu byonsololo, kadi i pa mwanda wa kiswa-mutyima kyobe [obikadile’ko], ne kupangibwa’byo.” (Kusokwelwa 4:11) Yehova udi na mpango pa bintu “bidi mūlu, ne panopanshi” pene. (Efisesa 1:8-10) Ponso potulomba amba kiswa-mutyima kya Leza kilongeke, tulombanga Yehova afikidije mpango yandi. Ne kadi, i kulombola kotulombola amba twabilanga kumona kiswa-mutyima kya Leza kilongeka mu umbuo wa diulu ne ntanda monso.

¹² Kadi kulombela ino milombelo kulombola amba tukimbanga kukwatañanya būmi bwetu na kiswa-mutyima kya Yehova. Yesu wānene amba: “Bidibwa byami i byonka bino’mba: Ngube kiswa-mutyima kya yewa wakuntuma, ne kumupwila mīngilo yandi.” (Yoano 4:34) Batwe bene Kidishitu bepāne tuloelelwanga kulonga kiswa-mutyima kya Leza, pamo bwa Yesu. Buswe botuswele Yehova ne wandi Mwana bwitukunkanga tuleke kwikala na būmi “mu ngitu ya bilokoloko bya bantu, poso konka ku kiswa-mutyima kya Leza.” (1 Petelo 4:1, 2; 2 Kodinda 5:14, 15) Tuloñanga bukomo bwa kwepa bintu byotuyukile amba i bishile na kiswa-mutyima kya Yehova. (1 Tesalonika 4:3-5) Ekale twitūdile’ko kitatyi kya kwifunda ne kutanga Bible, nabya tubayuka “monka mwikadile kiswa-mutyima wa Mfumwetu,” kino kiswa-mutyima i ne kusapula “Myanda Miyampe ino’i ya Bulopwe.”—Efisesa 5:15-17; Mateo 24:14, MB.

Kiswa-Mutyima kya Yehova Mūlu

13. Le kiswa-mutyima kya Leza kyādi kilongwa namani myaka mivule kumeso kwa Satana kutomboka?

¹³ Kiswa-mutyima kya Yehova kyādi kilongeka mūlu kumeso kwa mwana umo wa ku mushipiditu kutomboka ne kwikala ke Satana. Mukanda wa Nkindi utela Mwana umbedi wa Leza bu tunangu twisokwele bu muntu. Ulombola amba mu bula bwa myaka keibadika, Mwana wa bunka wa Leza wādi ‘usepelela nyeke ku meso andi,’ ne kusangela kulonga kiswa-mutyima kya Shandi. Mwenda mafuku, wāikala ke “sendwe mwine mukata” wa Yehova pa kupanga bintu bya “momwa mūlu, ne panopantanda pene, byonsololo, ne byakumweka, ne byampikwa kumweka.” (Nkindi 8:22-31; Kolose 1:15-17) Yehova wāmwingidije bu Mwanda wandi, ko kunena’mba Musedi wa myanda.—Yoano 1:1-3.

14. I ñeni’ka yotuboila ku Mitōto 103 pa mulongela bamwikeulu kiswa-mutyima kya Yehova momwa mūlu?

¹⁴ Mulembi wa mitōto wālombwele amba bubikadi bwa Yehova budi peulu pa byonso ne amba bibumbo bya bamwikeulu bivwananga bufundiji bwandi ne mbila yandi. Tutanga’mba: “Yehova wakankamika lupona lwandi mu madiulu; kadi bulopwe bwandi i bubikale konso. Tōtai Yehova banwe bamwikeulu bandi; banwe ba bukomo bukatakata, bafikijanga mwanda wandi, kwivwana diwi dya mwanda wandi. Tōtai Yehova byanwe bibumbo byandi byonso; banwe bengidi bandi balongelanga muswidile mutyima wandi. Tōtai Yehova myanwe mīngilo yandi yonso, monso monso mu bulopwe [nansha bubikadi] bwandi.”—Mitōto 103:19-22.

15. Le kupebwa lupusa lwa Bulopwe kupelwe Yesu kukwatañene namani na kulongeka kwa kiswa-mutyima kya Leza mūlu?

¹⁵ Satana pa kupwa kutomboka, wādi ukyenda mu kikalo kya momwa mūlu, monka mwikilombwela mukanda wa Yoba. (Yoba 1:6-12; 2:1-7) Inoko mukanda wa Kusokwelwa wālaile amba kudi kitatyi kikapangwa Satana ne bademona bandi momwa mūlu. Mobimwekela kino kitatyi kyābwene kinondanonda na Yesu Kidishitu kupebwa lupusa lwa Bulopwe mu 1914. Tamba penepa, kekukidipo kadi kyaba kya boba bantomboki momwa mūlu. I belwe kufulakufula kwa ntanda. (Kusokwelwa 12:7-12) I kutupu kadi lupotopoto lwivwanwa mūlu dikwabo, poso’nka mawi a kiundaunda akashila nkashi ‘Kana ka Mukōko,’ Kidishitu Yesu, ne kutendela Yehova na kikōkeji. (Kusokwelwa 4:9-11) Bine, kiswa-mutyima kya Yehova kiloñwanga momwa mūlu.

Kiswa-Mutyima kya Yehova Panshi

16. Le lulombelo lwa kimfwa lupatanya namani bufundiji bwa Bipwilo bya Kine Kidishitu butala pa lukulupilo ludi na bantu?

¹⁶ Bipwilo bya Kine Kidishitu i bipele mpango ya Leza ifikidile pano panshi, binena amba bayampe bonso bendanga mūlu. Ino Yesu wāfundije kulombela’mba: “Bulopwe bobe bufike. Kiswamutyima kyobe kilongeke pano panshi enka mo kikadile mulu.” (Mateo 6:10, MB) Lelo tukokeja na bubine kunena pambulwa kwitupa amba kiswa-mutyima kya Yehova kilongekanga dyalelo pa ntanda ponso payudile butapani, bukondame, misongo, ne lufu nenki? Nansha dimo! Nanshi tufwaninwe kulombela na kininga kiswa-mutyima kya Leza kilongeke pano panshi, mwendele mulao usonekelwe na mutumibwa Petelo amba: “Tutengele madiulu mapya [umbikalo wa Bulopwe bwa Meshiasa, Kidishitu], ne ntanda īngi mipya [ya kitango kyoloke kya bantu] mo mwikalanga boloke.”—2 Petelo 3:13.

17. Le mpango ya Yehova pa ino ntanda i mpango’ka?

¹⁷ Yehova Leza wādi na mpango pa kupanga ntanda. Wāpele mupolofeto Isaya bukomo bwa mushipiditu wāsoneka’mba: “E mwanenena Yehova wapangile madiulu; aye i Leza, wabumbile panopanshi ne kulongapo; wakomejeja’po kapangīle’popo kwikala bitupubitupu, ehe, wabumbile’po amba pekalwe: Ami ne Yehova, ino kekudipo ungi, ehe.” (Isaya 45:18) Leza wātūdile ba mulume ne mukaji babajinji mu budimi bwa paladisa, wēbasoñanya’mba: “Butulai; mwivudijei, muyujei panopanshi ne kwipanekenya.” (Ngalwilo 1:27, 28; 2:15) I kimweke patōka amba mpango ya Yehova Umpangi i ntanda ikalwe na bantu babwaninine kadi boloke, bakōkele na nsangaji ku bubikadi bwandi ne kwikala nyeke bōmi mu Paladisa yālaile Kidishitu.—Mitōto 37:11, 29; Luka 23:43.

18, 19. (a) I bika bifwaninwe kulongwa kumeso kwa kiswa-mutyima kya Leza kulongwa pano pa ntanda? (b) I myanda’ka mikwabo ya mu lulombelo lwa kimfwa lwa Yesu yotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?

¹⁸ Kiswa-mutyima kya Yehova pa ino ntanda kekibwanyapo kulongwa ne pa mfulo shi ntanda ikiyudile bana-balume ne bana-bakaji bapela bubikadi bwandi. Leza ukengidija bibumbo bya ku mushipiditu byendejibwa na Kidishitu mwanda “wakwibonakanya boba bonakanya panopanshi.” Ngikadilo imbi ya bintu ya Satana yonso mituntulu ikatukila lonso fututu, pamo ne mutōtelo wa bubela wayo, politike myoneke, busunga bwa lwiso ne budimbidimbi, ne bushidika bwa kyonakanya. (Kusokwelwa 11:18; 18:21; 19:1, 2, 11-18) Bubikadi bwa Yehova bukabingijibwa ne dijina dyandi dikekala dijila. Byonso bino byo byotulombanga potunenanga’mba: “Abe Tata wetu wa mūlu, dijina dyobe dijile kijila. Bulopwe bobe bufike. Muswidile mutyima obe mūlu ne panopantanda pene i monka.”—Mateo 6:9, 10.

¹⁹ Yesu wālombwele kadi mu lulombelo lwandi lwa kimfwa amba tukokeja ne kulomba myanda itutala. Ino yo myanda ya bufundiji bwa lulombelo lwandi ikabandaulwa mu kishinte kilonda’ko.

[Kunshi kwa dyani]

Tupitulukei’mo

• Mwanda waka i kyendele’mo twite Yehova amba “Tata wetu”?

• I kika kinenenwa amba i kya mvubu tulombe dijina dya Yehova dijile kijila?

• Mwanda waka tulomba Bulopwe bwa Leza bufike?

• I bika byotusakanga kunena potulombanga kiswa-mutyima kya Leza kilongeke pano panshi monka mokilongekela mūlu?

[Kifwatulo pa paje 19]

Milombelo ya Yesu yādi mishile kulampe kwine na milombelo ya busanto ya Bafadiseo

[Kifwatulo pa paje 20]

Bene Kidishitu balombanga Bulopwe bwa Leza bufike, dijina dyandi dijile kijila, ne kiswa-mutyima kyandi kilongeke