Dishinda Dimo Kete Ditwala Ku Būmi Bwanyeke
“Ami enka ne dishinda, ne b[ubinebi]ne, ne būmi.”—YOANO 14:6.
YESU, mu Busapudi bwandi bwa ku Lūlu bushele busekununwa, “wādingakenye dishinda” ditwala ku būmi na dishinda didi na kibelo kitwelelwa’po. Ivwana mwākomene Yesu mulangwe wa amba dino dishinda ditwala ku būmi kedipēlapo, wānene amba: “Twelelai pa kakibelo katyetye, ke-kintu kyokya kibelo i kikatampe kyenda kukoneka, ne dishinda nadyo monka, kadi bakatwela monka i bangi bangi. Ino kabelo ka kutwala ku būmi [bwanyeke] a! a! a! butyeko! ne dishinda monka: ne bakwikamona i batyetye.”—Mateo 7:13, 14.
2 Le ubaboya mwanda mwine wimanine’po kino kyelekejo? Mwene kino kilombola’mba kudi musebo nansha dishinda dimo kete ditwala ku būmi, ne amba kitulomba kulonga bukomo, ne kutadija, kutyina’mba twakasasuka mu dine dishinda ditwala ku būmi’di? Lelo dishinda dimo kete ditwala ku būmi bwanyeke i dishinda’ka?
Mwingilo wa Yesu Kidishitu
3 Eyo, Yesu udi na mwingilo mukatampe waingila pa dino dishinda, pamo na mwānenene mutumibwa wandi Petelo amba: “Mutupu mukwabo, nansha umo, wakupandil[a’]ko, ke-muntu muno munshi monso mutupu dijina dikwabo [poso dya Yesu kete] dipebwe ku bantu mo tuswa kupandilamo.” (Bilongwa 4:12) Mo monka mwānenene ne mutumibwa Polo, amba: “Kyabuntu kya Leza i būmi bwa nyeke [kupityila padi] Kidishitu Yesu Mfumwetu.” (Loma 6:23) Yesu aye mwine wāsokwele’kyo amba kudi dishinda dimo kete ditwala ku būmi bwanyeke, dipityila mudi aye, mwanda wānene amba: “Ami enka ne dishinda, ne b[ubinebi]ne, ne būmi.”—Yoano 14:6.
4 Nanshi tunenwe kwitabija mwingilo wingila Yesu mu mpango ya kufikidija būmi bwanyeke. Shi ke pano, tubandaulei na katentekeji mwingilo wandi. Lelo uyukile kitatyi kyāyukenye Yehova Leza, tamba pālongele Adama bubi, amba bantu bafwaninwe kukasepelela mu būmi bwanyeke? Kyādi’tu kinondanonda na pālubile Adama. Tubandaulei mwālailwe kala mpango itala padi Yesu Kidishitu, Mukūdi wa bantu bonso.
Lukunwa Lwālailwe
5 Yehova Leza wāyukenye Mukūdi wālailwe na muneneno wa kyelekejo. Wāmuyukenye paādi ufinga “nyoka” wēsambile na Eva, wāmongola atombokele Leza na kudya kipa kijidikwe. (Ngalwilo 3:1-5) Na bubine uno nyoka kādipo nyoka bitupu. Wādi mushipiditu, kipangwa kya bukomo kitelelwe mu Bible bu “nyoka wa kala na kalā, wakutelwa dya bu-dyabola ne dya bu-Satana.” (Kusokwelwa 12:9) Satana wāingidije uno nyoka bu kikolo kyandi kya kunenena’ko pa kongola Eva. Ebiya Leza wāfinga Satana amba: “Nkatūla mushikwa pa bukata bwa abe ne mwana-mukaji ne pa bukata bwa lukunwa lobe ne lukunwa lwandi. [Aye lukunwa lwa mwana-mukaji] ukakusonsakanya mu mutwe, nobe ukamusonsakanya mu kapondo.”—Ngalwilo 3:15, NW.
6 Lelo uno “mwana-mukaji” udi mu lwana nansha obashikilwe kudi Satana i ani le? Monka mulombwedilwe “nyoka wa kala na kalā” mu Kusokwelwa shapita 12 ye monka mulombwedilwe ne uno mwana-mukaji obashikilwe kudi Satana. I mutelwe mu vese 1 amba “uvwele dyuba, kweji nandi kunshi kwa maulu andi, ne ku mutwe wandi nako kilukwa kya ñenyenye dikumi ne ībidi.” Uno mwana-mukaji welekejanga bulongolodi bwa Leza bwa momwa mūlu bwa bamwikeulu bakikōkeji, ino “mwana, mwana-mulume” obabutwile kudi uno mwana-mukaji welekejanga Bulopwe bwa Leza bubikelwe na Yesu Kidishitu bu Mulopwe.—Kusokwelwa 12:1-5.
7 Le luno “lukunwa,” lwitwa ne bu lutundu, lwa mwana-mukaji lutelelwe mu Ngalwilo 3:15, lukasonsakanya Satana “mu mutwe” ne kumutukijijija fututu nalo i ani le? I Yesu, wātuminwe na Leza kutamba mūlu wāiya kubutulwa bu muntu na mwana-mukaji mujike mu kingelengele. (Mateo 1:18-23; Yoano 6:38) Shapita 12 wa Kusokwelwa usokola’mba luno Lukunwa, Yesu Kidishitu, byolusangwilwe bu Mulopwe wa momwa mūlu, lukatangidila bulwi bwa kunekenya Satana ne kufikidija “bulopwe bwa Leza wetu, ne lupusa lwa Kidishitu wandi,” pamo na munenena Kusokwelwa 12:10.
8 Buno Bulopwe budi mu makasa a Yesu Kidishitu i kintu kipya kyāletele Leza mwendele mpango yandi imbajinjibajinji yaādi usakila bantu bekale na būmi bwanyeke pano pantanda. Kupwa’tu kwa butomboki bwa Satana, Yehova wākwete mpango ya kutūla’ko umbikalo wa buno Bulopwe bupya ukajimankanya bintu byonso bibi bilupukile ku bubi. Yesu paādi ukidi pano pantanda, wāsokwele amba kakabikalapo mu uno umbikalo bunka bwandi. (Luka 22:28-30) Kwādi kwa kutongwa bantu bakwabo ba mu muzo wa muntu ba kukabikala nandi mūlu, ba kubunda kipindi kya bubidi kya lukunwa lwa mwana-mukaji. (Ngalatea 3:16, 29) Mu Bible, kibalwa kya boba bakabikala na Yesu—bonso baselwe pano pantanda mu bantu babipya-mambo—i kya bantu 144 000.—Kusokwelwa 14:1-3.
9 Inoko kumeso kwa buno Bulopwe kushilula kuludika, kyādi kilomba bidi Yesu Kidishitu, kipindi kibajinji kya lukunwa, amweke pano pantanda. Mwanda waka? Mwanda ye utongelwe na Yehova Leza amba “ōne [nansha ajimankanye] mīngilo ya dyabola.” (1 Yoano 3:8) Mu mingilo ya Satana mudi ne kongola kwaāongwele Adama wālonga bubi bwāfikije lutundu lonso lwa Adama ku kutyibilwa nsambu ya bubi ne lufu. (Loma 5:12) Yesu wājimankenye uno mwingilo wa Dyabola pa kupāna būmi Bwandi bu kinkūlwa. Enka namino, wāshimika kitako kya kunyongolola muzo wa muntu ku bubi ne ku lufu, wāshitula ne dishinda ditwala ku būmi bwanyeke.—Mateo 20:28; Loma 3:24; Efisesa 1:7.
Kyokya Kilongele Kinkūlwa
10 Yesu wābutwilwe muntu mubwaninine, wambulwa kadikeme ka ku bubi bwa Adama, mwanda būmi bwandi bwātalwilwe mūlu bwātundulwilwa mu ndá ya mwana-mukaji. Wādi ubwanya kwikala’ko nyeke pano pantanda. Adama nandi monka na monka, wāpangilwe muntu mubwaninine, mupebwe kyepelo kya kwikala na būmi bwanyeke pano pantanda. Mutumibwa Polo wāvulukile kudingakana kudi pa bukata bwa bano bantu babidi paāsonekele amba: “Muntu umbajinji Adama wapangilwe muya mūmi; ino Adama wēfulako [Yesu Kidishitu] i mushipiditu wa kupana būmi. Muntu umbajinji i wa nshi ke wa panopantanda [kadi], ino muntu wa bubidi aye i Mfumwetu wa mūlu.”—1 Kodinda 15:45, 47.
11 Kudingakana kwa bano babidi—bantu babidi kete babwaninine bānyantyile lwayo pano pantanda—i kumweke patōka mu bino binena Bible amba Yesu “wēpanine aye mwine ke kikūlwa [kyenzankane] kya bonsololo.” (1 Temote 2:6) Lelo Yesu wādi wenzankene na ani? Wādi wenzankene na Adama paādi ukidi muntu mubwaninine! Adama umbajinji pa kuluba, wāfikije muzo wa muntu onso mutuntulu ku kutyibilwa nsambu ya lufu. Ino kitapwa kya “Adama wēfulako” i kilete kyeya kya kwitunyongolola ku bubi ne ku lufu, amba twikale bomi nyeke ne nyeke. Bine, kitapwa kya Yesu i kilēme mpata mpata! Mutumibwa Petelo ulombola’mba: “Kemukudilwepo na lupeto lupwa buleme pamo bwa ndalama nansha nsahabu, enhe.” (MB) Ino Petelo yenka ushotolola’mba: “I na mashi ā buleme, pamo bwa ā kāna-kamukōko kampikwa bulema, nansha kiko, ke ā Kidishitu kadi.”—1 Petelo 1:18, 19.
12 Bible i mushintulule na muneñenya muswelo ukajimankanibwa nsambu ya lufu yātyibīlwe muzo wa muntu, amba: “Enka mwalengeje kilongwa kibi kya muntu umo, Adama, kuponejibwa kwa bantu bonso, mo monka ne kilongwa kyoloke kya muntu umo, Yesu Kidishitu [kya kulama bululame mu būmi bwandi bonso kufikija ne ku lufu], nakyo kibaletela bantu bonso kubinga kwa ku bumi. Kubulwa kukokela kwa muntu umo [Adama] kwalengeje bantu bavule ke babipyamambo, mo monka kadi ne kikokeji kya muntu umo [Yesu] nakyo kibabingija bavule kwa Leza.”—Loma 5:18, 19, MB.
Kutengela kwa Ntumbo
13 Bine, ino mpango ya Leza ifwaninwe kwitusangaja mpata! Mwene wi musepelele pa kuyuka’mba i betutumine Mukūdi? Ivwana, balembi ba julunale umo wa mu kibundi kampanda kikatampe kya mu Amerika badi benda bepangula bantu amba, “Lelo dino dyese dya kukekala na būmi bwanyeke dikusangajanga ne abe?” bine i kyakutulumuka, bantu 67,4 pa katwa balondolwele amba, “Aa, kedinsangajangapo.” Mwanda waka banene amba kebasakilepo kukekala na būmi bwanyeke? Mwanda būmi bwa dyalelo bubayula bimyanda bivulevule. Muntu umo wānene amba: “Nkidipo na mulangwe wa kusaka kulāla nansha ke myaka 200 mine.”
14 Ino Bible kanenangapo amba bantu bakekala nyeke mu ntanda mobasusuka na mba, na bununu, nansha na binzengele bikwabo, mhm. Mwanda Yesu Mulopwe wa Bulopwe bwa Leza, ukajimankanya bimakambakano byonso bya uno muswelo bikolomwenwe na Satana. Mungya munenena Bible, Bulopwe bwa Leza “bukatyumuna bipindibipindi ne kukubija” imbikalo yonso ya ino ntanda imwesha bantu malwa. (Danyele 2:44) Papo po pakalongwa “kiswamutyima” kya Leza “pano panshi pamo na mokilongelwa mūlu,” mwanda wa kulondolola ku milombelo ya Yesu yaāfundije balondi bandi. (Mateo 6:9, 10, Today’s English Version) Ebiya pakapwa kusubulwa ntanda bibi byayo byonso, byabuyabuya bya kinkūlwa kya Yesu bikafikidila ne pa mfulo mu ntanda impya ya Leza. Eyo, boba bonso bakafikila’po bakajokelejibwa bukomo bwa ngitu bubwaninine!
15 Ku bantu bakekala mu ntanda impya ya Leza, kino kisonekwa kya mu Bible kikengidijibwa pobadi, kinena’mba: “Umbidi wandi ukafufuma kutabuka wa bwanuke; witolela ku mafuku a busongwalume bwandi.” (Yoba 33:25) Ivwana mulao mukwabo nao ukafikidila: “Meso a bampofu akapūtulwa, ne matwi a babitwi akajikulwa. Ponkapo usunkuta ukatumbuka’nka bwa kasha kalume, ne ludimi lwa kamama luke[langa nsadi].”—Isaya 35:5, 6.
16 Langa’po bidi! Nansha shi twi batame namani, ba myaka 80, 800, ne kupita, imbidi yetu ikekala nyeke ifufuma shē! Bikekala’nka na mwibilaile Bible amba: “Mwikadi kakanenapo’mba: Nabela.” Mu yoya myaka, uno mulao nao ukafikidila: “Leza ukapampula impolo yonso mu meso abo; ne lufu nalo kelukēkalakopo dikwabo kadi, mhm, nansha kuyoyokota miyoa, nansha kudila kwine, nansha misongo mīne mpika. Bintu bibajinji bibatukidila.”—Isaya 33:24; Kusokwelwa 21:3, 4.
17 Mu ntanda impya, ye motukabwanya kwingidija bongolo bwetu bwa kwanwa mungya mwēbupangīle Umpangi wetu na bukomo bwa kufunda nyeke pampikwa mfulo. I kyabine, langa’po bidi bintu bya kutendelwa byotukalonga! Tala bidi bantu bambulwa kubwaninina mobatambijija ku milwi ne milwi ya byabupeta bya panshi bintu byonso bitujokolokele—matelesele, mamikro, masaa, mafoni, makompyuta, maamviyo, ne bikwabo byoyukile kala. Pa bino byonso i patupu nansha kimo kipungilwe na bintu byobakaselele mu umbuo ungi. Nanshi potukekala na būmi bwampikilwa mfulo, po pene manwa a busendwe bwa kulupula bituntwa akendelela pakubulwa mpwilo mu Paladisa pano pantanda!—Isaya 65:21-25.
18 Būmi kebukekalapo bupungija. Kifwa, tutengelanga nyeke kudya bidibwa nansha byoketudi badye tununu ne tununu twa byakudya. Nanshi potukekala babwaninine po pene, tukasepelela mpata bintu bya butobaji bokushīla mwana bikalupuka mu Paladisa pano pantanda. (Isaya 25:6) Kadi tukekala na nsangaji yanyeke ya kukwatakanya banyema bavulevule ne kubandila buya bwa muponeno wa dyuba dyela mikeshinga pa ngulu, pa ngui, ne pa mpongo. I bine, mu ntanda impya ya Leza, būmi kebuketutondapo nansha dimo!—Mitōto 145:16.
Kubwanya Bisaka Leza
19 Lelo ulanga ukapebwa kyabuntu kya Leza kikatakata kya būmi bwanyeke mu paladisa ya uno muswelo pampikwa nobe kulonga’po kintu kampanda mwa kukebutambwila? Mwene i kyendele’mo kuyuka’mba Leza usakanga kintu kampanda kotudi? Bine, i kyendele’mo. I amo, Leza ketwelangapo kino kyabuntu pamo bwa kibuo. Ino witutambikanga’kyo, netu tufwaninwe kolola kuboko mwa kwikitambwila. Nanshi kilomba kulonga’po bukomo. Kepabulwe padi ukeipangula kipangujo kyāipangwile nkasampe mpeta ndela-bantu kudi Yesu, amba: “A Mufundiji, lelo i kika kiyampe kyo mfwanyinwe kulonga ngikale ne bumi bwa nyeke?” Nansha padi ukalondeja kipangujo kyobe pa kyāipangwile mwine Fidipai mulami wa kifungo kudi Polo amba: “Le nonge namanyi nami mpande?”—Mateo 19:16, MB; Bilongwa 16:30, MB.
20 Yesu, mu bufuku bwābadikile lufu lwandi, wātelele kisakibwa kya kwimanina’po kitatyi kyaādi ulombela kudi Shandi wa mūlu amba: “Bakuyūke, abe Leza enka wa binebine, ne Yesu Kidishitu o watumine nankyo bo būmi ne būmi bwine bwa kulādila nyeke na nyeke.” (Yoano 17:3) Mwene kino i kisakibwa kyendele’mo kitulomba kuyuka Leza, mwine usakile būmi bwanyeke bwikale’ko, ne Yesu Kidishitu, wētufwidile batwe? Eyo, i bintu bivule bilombwa, ke’nkapo kwikala na buno buyuki kete, mhm.
21 Bible unena monka amba: ‘Yewa ulombola lwitabijo mudi Mwana, udi na būmi bwanyeke.’ Kadi ubweja’ko amba: ‘Yewa kakōkelapo Mwana kakamonepo būmi, ino bukalabale bwa Leza budi padi.’ (Yoano 3:36) Ukokeja kwiyukanya amba ulombolanga lwitabijo mudi Mwana na kushinta būmi bobe ne kwibukwatañanya na kiswamutyima kya Leza. Ufwaninwe kusumbula mwiendelejo o-onso mubi owādi ulonda pa kala, ebiya usumininwe kulonga bintu bisangaja Leza. Ufwaninwe kulonga ne kyokya kisoñenye mutumibwa Petelo amba: “Alamukai pa mutyima, muvundamukile kwādi, nankyo ne myanda yenu ījimankanibwe, ebiya kukāyanga kokwa kudi aye Yehova myaka ya kupunguluka kwa mutyima.”—Bilongwa 3:19.
22 Ketwakilwai’ko, tukekala na būmi bwanyeke poso’nka twitabije mudi Yesu. (Yoano 6:40; 14:6) Kintu kilombola’mba twitabije mudi Yesu i ‘kumulonda mu māyo andi na katentekeji.’ (1 Petelo 2:21) Lelo kino kilomba kulonga bika? Eyo, Yesu wālombēle kudi Leza amba: “A Leza, tala bidi ami uno, yao ngiya kulonga kiswamutyima kyobe.” (Bahebelu 10:7, MB) I kya kamweno kwiula Yesu mu kwitabija kulonga kiswamutyima kya Leza ne kupāna būmi bobe kudi Yehova. Kupwa, ufwaninwe kulombola kuno kwipāna na kubatyijibwa mu mema; pamo na mwāketwadile Yesu amba bamubatyije. (Luka 3:21, 22) Kutabula ano matabula i kintu kyendele’mo. Mutumibwa Polo wāyukije amba ‘buswe bwa Kidishitu bwituningilanga.’ (2 Kodinda 5:14, 15) Mu muswelo’ka? Bine, i buswe bwātonwene Yesu apāne būmi bwandi pa mwanda wetu. Mwene kino kifwaninwe kwituningila twikale kwitabija mudi aye? Eyo, kifwaninwe kwituningila tulonde kifwa kyandi kiyampe kya kwipāna mu kukwasha bakwabo. Būmi bwa Kidishitu bwādi bwimanine pa kulonga kiswamutyima kya Leza; ne batwe netu mo monka, būmi bwetu kebukidipo bwa batwe bene, mhm.
23 Eyo, ino ke mfulopo ya lwendo. Bible unena’mba kwābatyijibwe bantu 3 000 mu dya Pentekosa 33 K.K., “balundwako.” Bālundwa ku bika? “Bauminin[e] monka mu lufundijo lwa batumibwa, ne mu kipwano,” ye Luka ushintulula namino. (Bilongwa 2:41, 42) I bine, bādi bapwila pamo, befunda Bible na bakwabo, enka namino, bālundilwa ku kipwilo kya bwine Kidishitu, kebabadilwa’mo. Bene Kidishitu babajinji bādi batanwa kitatyi ne kitatyi ku kupwila mwanda wa kufundijibwa kumushipiditu. (Bahebelu 10:25) Ne Batumoni ba Yehova ba dyalelo nabo balongelanga monka, o mwanda bakukankamika ne abe nobe wikale kutanwa nabo ku kuno kupwila.
24 Kudi midiyo ya bantu balonda kala kano kashinda katyetye katwala ku būmi. Kushala nyeke mu kano kashinda katyetye kulombanga kininga! (Mateo 7:13, 14) Mo mwēkilombwedile Polo na luno lwito lwa kyanga amba: “Lwa divita dilumbuluke dya mukwitabija, kwatyija ku būmi bwa kulādila nyeke ne nyekeke, bo waityilwe.” ‘Kukwatyija pototo ku būmi bwinebwine’ i mwingilo ulomba kulwa dino divita. (1 Temote 6:12, 19) Būmi bunenwa pano ke bunopo bwa tusua, bwa misongo ne imbizo yētupapamwinine bubi bwa Adama. I būmi bwa mu ntanda impya ya Leza, busa kufikidila panopano ponka pasa kufikidijibwa byabuyabuya bya kitapwa kya kinkūlwa kya Kidishitu ku bonso ba kusanswa Yehova Leza ne wandi Mwana pa kupwa kutalula’ko ino ngikadilo ya bintu. Batwe bonso tutongei būmi—‘būmi bwinebwine’—būmi bwanyeke mu ntanda impya milumbuluke ya Leza.
[Questions]
1, 2. Yesu wāenzankenye dishinda ditwala ku būmi bwanyeke na bika, ne kino kyelekejo kiselele mwanda’ka?
3, 4. (a) Bible ulombola muswelo’ka mwingilo wa mvubu wingila Yesu mu lupandilo lwetu? (b) I kitatyi’ka kyāsokwele Leza musunsa umbajinji amba bantu bakokeja kumona būmi bwanyeke?
5. I muswelo’ka otukokeja kuyuka nyoka wāongwele Eva?
6, 7. (a) Mwana-mukaji ubutwile “lukunwa” i ani? (b) Lukunwa lulailwe i ani, ne lukalonga bika?
8. (a) I kintu’ka kipya kyāletele Leza mwendele mpango yandi imbajinjibajinji? (b) I bāni babundile umbikalo umpya wa Leza?
9. (a) Mwanda waka kyādi kifwaninwe bidi Yesu amweke pano pantanda bu muntu? (b) Yesu wājimankenye mingilo ya Dyabola muswelo’ka?
10. Ba Yesu ne Adama bādi badingakane mu bika?
11. (a) Ba Adama ne Yesu bālongele bika ku muzo wa muntu? (b) I muswelo’ka otufwaninwe kumona kitapwa kya Yesu?
12. Bible ulombwele namani kujimankanibwa kwa nsambu yetu ya lufu?
13. Mwanda’ka bavule bapelanga kwikala na būmi bwanyeke?
14. Mwanda waka kwikala na būmi bwanyeke kikekala kintu kisangaja mpata?
15, 16. I ngikadilo’ka ikekala mu ntanda impya ya Leza?
17. I bintu’ka bikalongwa na bantu mu ntanda impya ya Leza?
18. Mwanda waka būmi kebukapungijanapo mu ntanda impya ya Leza?
19. Mwanda waka i kyendele’mo kwitabija amba kudi bisakibwa kampanda bifwaninwe kubwanya boba bakapebwa kyabuntu kya Leza kya būmi?
20. I kisakibwa’ka kya mvubu kitulombwa pa kusaka kumona būmi bwanyeke?
21. I muswelo’ka otukokeja kulombola’mba tubabwanya kisakibwa kya bu bantu badi na lwitabijo?
22. I bintu’ka bibadilwa mu kulonda matabula a Yesu?
23. (a) Boba bakapebwa būmi balundwanga ku kika? (b) I bika bisakibwa ku boba badi mu kipwilo kya bwine Kidishitu?
24. ‘Būmi bwinebwine’ i bika, ne i muswelo’ka ne kitatyi’ka kyobukafikidila?
[Caption on page 10]
Ku bansongwanzele ne ku banunu bene, Yesu dyo dishinda dimo kete ditwala ku būmi bwaendaenda
[Caption on page 11]
Mu kitatyi kitungwe na Leza, banunu bakajokela ku bukomo bwa bunkasampe
[Review on page 14]
Usa Kulondolola Namani?
◻ Nyoka, mwana-mukaji, ne lukunwa batelelwe mu Ngalwilo 3:15 i bāni?
◻ Yesu wenzankene namani na Adama, ne kinkūlwa kiketupeja bika?
◻ I bika byokokeja kutengela mu ntanda impya ya Leza bikekala bya nsangaji kodi?
◻ I bisakibwa’ka byotufwaninwe kubwanya penepa tukekale na būmi mu ntanda impya ya Leza?