Bukankamane Buningishibwe na Buswe

“Leza ketupelepo mutyima wa nzuzu, mhm; i wa bukomo bonka, ne [buswe], ne madingi.”—2 TEMOTE 1:7.

1, 2. (a) Lelo buswe bukokeja kufikija muntu ku kulonga bika? (b) Mwanda waka kininga kya Yesu kyādi kishile na kya bonso?

BA MULUME ne mukaji besongele panopano badi batokena mu mema malampe kubwipi na kibundi kya ku mukunko wa kutunduka kwa Ostrali. Abo kebadi’tu kubwipi na kuvubuka, kimushipa kikatakata kya meno kyaiya lubilo kekikakwata mukaji. Ino mulume walonga’po kilongwa kya bukankamane, watonwena mukaji kufula penepo kimushipa’kya kyamukwata aye mwine. Uno mwana-mukaji wa kishala wadi kanena ku madilo amba: “Mulume wapēne būmi bwandi pa mwanda wami.”

² Bine, buswe bukokeja kutonona bantu bekale na kininga kekineneka. Yesu Kidishitu mwine wānene amba: “Kekudi nansha umo udi na lusa [“buswe,” New World Translation] lutabukile luno’lu lwa kwelela balunda nandi muya wandi.” (Yoano 15:13) Yesu pa kupwa kunena bino binenwa, kepāpityilepo nsaa 24 wāpāna būmi bwandi, ino ke pangalapo pa muntu umo, i pangala pa bantu bonso. (Mateo 20:28) Kadi Yesu kāpenepo būmi bwandi na kulonga kilongwa kya bukankamane kya na mu kukopa kwa diso. Aye wādi uyukile kala amba usa kufutululwa ne kumweshibwa malwa, kutyibilwa mambo na mankufi, ne kwipaibwa ku mutyi wa masusu. Wālombwele’nka ne bandi bana ba bwanga bikamufikila, amba: “Monaipo bidi byo ke tukanda ku Yelusalema bino, kadi Mwanā muntu ukafikijibwa kudi bapidishitu bakatampe, ne kudi basonekeji, ino bakamuponeja mu kidye kutwalwa ku lufu, ne bakamufikija kadi ku baJentaila. Ebiya bakamubengeja kibengo, ne kukupila bakamukupila, ne kumupelela mata, bamwipaye.”—Mako 10:33, 34.

 3. I bika byālengeje Yesu ekale na kininga kikatampe?

³ Lelo i bika byālengeje Yesu ekale na kininga kya kutendelwa namino? I lwitabijo ne kwakamwa Leza byāmukweshe bininge. (Bahebelu 5:7; 12:2) Ino kupityidila, kininga kya Yesu kyātambile ku buswe bwaādi uswile Leza ne bantu bene kumo. (1 Yoano 3:16) Shi tutamije bwine buswe’bu, kutentekela’po ne lwitabijo ne kwakamwa Leza, nankyo netu tubwanya kwikala na kininga pamo bwa kya Yesu. (Efisesa 5:2) Le tubwanya kutamija buno buswe namani? Tufwaninwe bidi kujingulula Nsulo mine kobutambanga.

‘Buswe Abo I bwa kwa Leza’

 4. Mwanda waka tunena’mba Yehova ye Nsulo ya buswe?

⁴ Yehova kyo kimfwa kīsokwele kya buswe kadi yo Nsulo yabo. Mutumibwa Yoano wāsonekele amba: “Bānwe baswe, twiswe bātwe bene na bene; ke-luntu lusa alo i lwa kwa Leza; ne bonso bakuswa i babutulwe ba Leza ne kuyūka Leza. Kadi yewa kaswele nankyo kayūkilepo Leza, mhm; mwanda aye Leza i [buswe].” (1 Yoano 4:7, 8) Nanshi buswe bwa kwa Leza bukokeja kutama mu mutyima wa muntu enka shi muntu’wa wafwena kudi Yehova kupityila ku buyuki bwa binebine ne kulonga bintu mungya buno buyuki koku ukōkele na mutyima umo.—Fidipai 1:9; Yakoba 4:8; 1 Yoano 5:3.

5, 6. I bika byākweshe balondi babajinji ba Yesu Kidishitu batamije buswe na bwaādi nabo?

⁵ Yesu pa kulombela milombelo ya mfulo na batumibwa bandi ba kikōkeji, wālombwele amba kuyuka Leza ne buswe i bintu bikwatañane, wānena’mba: “Nami nebayūkija ne dijina dyobe, ne pano kadi nkediyūkija na’mba, lusa lōunsenswe nalo lwikale monka mudi abo, ami nami monka mudi abo.” (Yoano 17:26) Yesu wākweshe bandi bana ba bwanga batamije buswe bwiifwene na bwaādi wiswele na Shandi, na kusokola mu binenwa ne mu bilongwa bine byādi bifyeme mu dijina dya Leza—ke ngikadilo ya kutendelwa ya Leza kadi. O mwanda Yesu wānene amba: “Wakumona ami nankyo wamone ne Tata mwine.”—Yoano 14:9, 10; 17:8.

⁶ Buswe bwiifwene na bwa Kidishitu buletwanga na mushipiditu sandu wa Leza. (Ngalatea 5:22) Pātambwile Bene Kidishitu babajinji mushipiditu wēbalailwe pa Pentekosa wa 33 K.K., kebāikelepo enka kuvuluka bintu bivule byēbafundije Yesu kete, ino bāivwanije ne buluji bwa Bisonekwa. Buno bujinguludi bukatampe kebwābudilwepo bine kutamija buswe bobādi baswile Leza. (Yoano 14:26; 15:26) Byāikala namani? Bāshilwile kusapula myanda miyampe pampikwa moyo kadi na bupyasakane nansha pādi būmi bwabo mu kyaka.—Bilongwa 5:28, 29.

Kininga ne Buswe Bwingila

 7. I bika byāuminine ba Polo ne Banabasa pobāendele abo bonso pamo lwendo lwa bumishonele?

⁷ Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Leza ketupelepo mutyima wa nzuzu, mhm; i wa bukomo bonka, ne [buswe], ne madingi.” (2 Temote 1:7) Polo wādi wisambila pa myanda yaēmwenine. Tala bidi myanda yobāpityile’mo na Banabasa pobāendele abo bonso pamo lwendo lwabo lwa bumishonele. Bāsapwile mu bibundi kampanda, kubadila’mo ne Antyioka, Ikoniuma, ne Lesetala. Mu kibundi ne kibundi, mwādi mwitabija bantu bamobamo, ino bakwabo bādi bālamuka ke balwana bakomokomo. (Bilongwa 13:2, 14, 45, 50; 14:1, 5) Mu Lesetala, kibumbo kya bantu bakalabale kyāikele’nka ne kwasa Polo mabwe, bāmushiya ulēle amba wafu! “Ino bāna-babwanga byo badi bamujokoloka kwādi, bamutala, nandi walanguka wakatwela monka mu kibundi. Ebiya ke dyakesha bataluka ne Banabasa ponka baenda ku Debe.”—Bilongwa 14:6, 19, 20.

 8. Lelo kininga kya ba Polo ne Banabasa kimwekeja namani buswe bukatampe bobādi baswile bantu?

⁸ Lelo kuno kusaka kobasakile kwipaya Polo kwēbazakeje, aye ne Banabasa, bāikala na mutyima wa kuleka’byo? Mhm, nansha dimo! Mu Debe bidi, bano bana-balume babidi “bafundijamo bavule bēne, ke bāna-babwanga nabo,” kupwa “bakētolela ku Lesetala, ne ku Ikoniuma, ne ku Antyioka.” Mwanda waka? Mwanda wa kukankamika bapya bekale nyeke bakomo mu lwitabijo. Ba Polo ne Banabasa bānene amba: “Pa kukatwela mu bulopwe bwa Leza i ponka pa kumona malwa a ntanda ne ntanda.” I kimweke patōka’mba kininga kyabo kyāsulukile ku buswe bukatampe bobādi baswile “mikōko” myana ya Kidishitu. (Bilongwa 14:21-23; Yoano 21:15-17) Pa kupwa kutonga bakulumpe mu kipwilo ne kipwilo kipya, bano banabetu babidi bālombele, penepo “bakebafikijija kudi Mfumwetu o baitabije.”

 9. Lelo bakulumpe ba mu Efisesa bālongele namani pa kumona buswe bwādi bwibaswele Polo?

⁹ Polo wādi muntu wa kilelo kadi wa kininga, o mwanda Bene Kidishitu babajinji bavule bāikele kumuswa bya binebine. Vuluka byālongekele pētene Polo na bakulumpe bātambile ku Efisesa, kwaālele myaka isatu ne kulondwalondwa’ko bininge. (Bilongwa 20:17-31) Wēbakankamikile bidi kukumba luombe lwēbapele Leza, kupwa wāfukama nabo pamo kalombela. “Penepo bonso badi ke badila pakatampe pene, bamuponena peshingo, ke bamwimuna lwimu lwa ku kanwa. Pene pēbafītije mityima pakatampe i pa mwanda wānene’mba: Kemukikamonepo dikwabo meso, mhm.” Bine, bano batutu bāswile Polo mpata! Kitatyi kya kwenda pa kubwana, Polo ne baādi wenda nabo ‘bakalañene’ na bakulumpe’ba badila, mwanda kebādipo basaka bende.—Bilongwa 20:36–21:1.

10. Lelo Batumoni ba Yehova ba ino myaka i balombole namani buswe bwa kininga bobeswele?

¹⁰ Dyalelo nadyo, batadi bendakana, bakulumpe pa bipwilo, ne bavule bene i baswibwe bikatampe mwanda wa kininga kyobalombola pangala pa mikōko ya Yehova. Kimfwa, mu matanda mulwibwa mavita a bene kibundi na bene kibundi nansha momwa mobemikile mwingilo wa busapudi, batadi bendakana ne bakaji babo batūlanga būmi ne bwanapabo bwabo mu kyaka mwanda wa kukapempula bipwilo. Ne kadi Batumoni bavule bamweshibwanga malwa na baludiki babi ne bengidi babo mwanda kebadipo baba Batumoni bakwabo nansha kulombola kobadi batambwila bidibwa bya ku mushipiditu. Banabetu bakwabo tununu ne tununu bapangwapañwanga, bakupilwa, pakwabo bepaibwa mwanda kebasakengapo kuleka kusapula myanda miyampe nansha kuleka kwitana pamo na banababo betabije ku kupwila kwa Bwine Kidishitu. (Bilongwa 5:28, 29; Bahebelu 10:24, 25) Bine, netu twiulei lwitabijo ne buswe budi na bano batutu ne bakaka ba kininga!—1 Tesalonika 1:6.

Kokaleka Buswe Bobe Kutalala

11. Lelo Satana ulwanga namani bulwi bwa ku mushipiditu na bengidi ba Yehova, ne kino kibalomba bekale na bika?

¹¹ Satana pa kwelwa pano panshi, wādi ukanine kupwila bengidi ba Yehova mpumpu mwanda “bālamine bijila bya Leza, ne [kusapula] busapudi bwa Yesu.” (Kusokwelwa 12:9, 17) Bunwanwa bumo bwingidija Dyabola i kupangwapangwa. Ino divule, manwa andi amufwijanga bumvu, mwanda akutyilanga bantu ba Leza mu kijimba kimo kya buswe bwa Bwine Kidishitu ne kutonona bavule bekale na bupyasakane bukatampe kupita. Bunwanwa bukwabo bwingidija Satana i kushinsakanya bukōkekōke bwa bu muntu. Pa kunekenya ino nkuku bilomba kwikala na kininga kya muswelo mukwabo mwanda bulwi i bwa munda, bwa kulwa na bilokoloko bidi mu mutyima wetu wa “budimbañani, ubela byamwikomwiko’tu.”—Yelemia 17:9; Yakoba 1:14, 15.

12. Lelo Satana wingidijanga namani ‘mushipiditu wa ino ntanda’ kwasaka kutalaja buswe botuswele Leza?

¹² Mu byabulwi bya Satana mudi ne kyabulwi kikomo—‘mushipiditu wa ino ntanda,’ ko kunena’mba masakila nansha lupusa lutādile, lulwa kimpwididi na mushipiditu sandu wa Leza. (1 Kodinda 2:12) Mushipiditu wa ino ntanda uvudijanga makomwa-meso ne mutyima wa kusaka kupeta—“kilokoloko kya meso.” (1 Yoano 2:16; 1 Temote 6:9, 10) Nansha shi bintu bya ku ngitu ne lupeto ke bibipo, ino wivwane twibiswe kupita motuswelele Leza, nankyo Satana wātambula bushindañani. Bukomo nansha “lupusa” lwa mushipiditu wa ino ntanda ludi mu kukoka kolukoka ngitu yetu ya bubi, mu kufyama kwalo, mu kuningila bantu ne mu kusambakana lubilo pamo’nka bwa luvula. Bine, kokaleka mushipiditu wa ino ntanda kona mutyima obe!—Efisesa 2:2, 3; Nkindi 4:23.

13. Lelo kininga kyetu kya mu mwikadilo kikokeja kutūlwa pa ditompo namani?

¹³ Ino pa kukomena ne kufundula mushipiditu wa ino ntanda, bilomba kwikala na kininga. Kimfwa, bilomba kininga pa kutaluka nansha kutamba momutala makayo, kubula kompyuta nansha televijo shi kekumweka bifwatulo byakubulwa kwendela’mo. Bilomba kininga pa kukomena ludindi lubi ne kuleka kwinangila kubi. Ne kadi bilomba kininga pa kulonda bijila bya Leza ne misoñanya yandi shi bakwenu ba ku masomo, ba ku kaji, balondakani, nansha babutule kebakufutulula.—1 Kodinda 15:33; 1 Yoano 5:19.

14. Le tufwaninwe kulonga namani shi mushipiditu wa ino ntanda ubetutwela?

¹⁴ Nanshi i kipite buya tuningishe buswe botuswele Leza ne batutu ne bakaka ba ku mushipiditu! Witūdile’ko kitatyi kya kubandaula bitungo byobe ne mwiendelejo obe wa umbūmi mwa kuyukila shi mushipiditu wa ino ntanda ke mukutwele mu muswelo kampanda. Shi ke mukutwele—nansha bityetye’tu—nankyo lomba Yehova kininga kya kwiutalula ne kwiwela kulampe. Yehova kakabulwepo kwivwana kulomba komulomba na mutyima umo uno muswelo. (Mitōto 51:17) Pakwabo kadi, mushipiditu wandi udi na bukomo kupita bwa ino ntanda.—1 Yoano 4:4.

Kulwa na Matompo Etu na Kininga

15, 16. Lelo buswe bwiifwene na bwa Kidishitu bubwanya kwitukwasha namani tunekenye matompo? Leta kimfwa.

¹⁵ Bikoleja bikwabo bikondanga nabyo bengidi ba Yehova i ne bipa bilupuka ku kubulwa kubwaninina ne ku bununu, divule bitambanga ku misongo, bulema, njia, ne makambakano makwabo mavule. (Loma 8:22) Buswe bwiifwene na bwa Kidishitu buketukwasha tulwe na ano matompo. Tala bidi kimfwa kya kaka Namangolwa, watamine mu kisaka kya Bene Kidishitu mu Zambia. Namangolwa walemene aye ukidi na myaka ibidi. Unena’mba: “Nadi mfwatakanya mu mutyima amba mumwekelo wami ukamweka bingi ku bantu. Ino banabetu ba ku mushipiditu bankweshe mone bintu muswelo mukwabo. Penepo nami nanekenya milangwe yonadi nefwatakenya, mwenda mafuku nabatyijibwa.”

¹⁶ Nansha Namangolwa byadi na kakinga, wendanga divule ukalaba panshi mu mashinda a luvumbi lwa busala. Nansha nankyo, aye wingilanga bu pania mukwashi kintu kya myeji ibidi ku mwaka ne mwaka. Mwisambi nandi umo wadidile paile Namangolwa kumusapwila. Mwanda waka? Mwanda watengelwe mpata na lwitabijo ne kininga kya uno kaka. Yehova i mwesele kaka Namangolwa, mwanda bantu batano baadi wifunda nabo Bible babatyijibwe, ne umo pano i mukulumpe mu kipwilo. Unena’mba: “Maulu ami ansansanga bininge, ino kilekangapo kino kiñimike.” Uno i umo’tu wa mu Batumoni bavule kujokoloka ntanda yonso badi na ngitu mizoze ino bakomo bininge ku mushipiditu mwanda wa buswe bobaswele Leza ne bakwabo. Bine, bano bonso i bantu basaka mutyima wa Yehova!—Hakai 2:7.

17, 18. I bika bikwashanga bavule bōminine misongo ne matompo makwabo? Leta’ko bimfwa bimobimo bya kwenu.

¹⁷ Misongo keidi mpwilo ikokeja nayo kutyumuna mutyima, nansha kuleta kikona mulá. Mukulumpe umo pa kipwilo unena’mba: “Mu kisumpi kya kifundwa kya kitabo mompwilanga, mudi kaka umo ubela dyabeta ne mfyo, mukwabo nandi udi na dyaya, babidi babela milalekupa, ne mukwabo nandi ubela luba lwitwa bu lupus (luongola) ne bidyoma kuboza. Kyaba kimo batyumukwanga mutyima. Ino babulwanga kupwila enka shi ababela bikatampe ne shi badi mu lupitalo. Bonso batambilanga nyeke mu busapudi. Bamvulujanga Polo wānene amba: ‘popa po ndi mukōkekōke popo nkomene.’ Ntendelanga buswe ne kininga kyobadi nakyo. Padi ngikadilo yobadi’mo yo ibakwasha bekale na mumweno mupotoloke pa būmi ne pa myanda mine idi na mvubu.”—2 Kodinda 12:10.

¹⁸ Shi nobe wikondanga na bulema, misongo, nansha makambakano makwabo, nankyo ‘lombela ne kuleka mpika’ mwanda wa kutambula bukwashi kutyina’mba wakaponenwa na kutyumukwa mutyima. (1 Tesalonika 5:14, 17) Shako, kusapo padi kubulwa kutenkanibwa mu milangwe, ino tompa kujadika milangwe pa bintu biyampe, bintu bya ku mushipiditu, nakampata pa lukulupilo lwetu lulēme lwa Bulopwe. Kaka umo wanene amba: “Kondi ami, mwingilo wa budimi i bwanga.” Kusapwila bantu bakwabo myanda miyampe kwamukweshe ekale nyeke na mumweno muyampe.

Buswe Bukwashanga Banonga-Bibi Bajokele Kudi Yehova

19, 20. (a) I bika bikokeja kukwasha boba baponene mu bubi bekale na kininga kya kujokela kudi Yehova? (b) I bika byotukesambila’po mu kishinte kilonda’ko?

¹⁹ Bantu bavule bazozanga ku mushipiditu nansha batyintyidilwanga na bubi kebapēlelwangapo kujokela kudi Yehova. Ino bakekala na kininga kibasakilwa shi abesāsa bya binebine ne kushinsakanya dipya buswe bobaswele Leza. Tala kimfwa kya Mario,a wikalanga mu États-Unis. Mario wapondokele mu kipwilo kya Bwine Kidishitu, waikala ke ntondwe wa malwa ne kutoma dyamba bipitepite, kadi kupwa kwa myaka 20, wakutwa mu buloko. Unena’mba: “Nadi kenangulukila bininge pa būmi bwami bwa kumeso ne kutanga Bible monka. Mwenda mafuku, nashilula kutendela monka ngikadilo ya Yehova, kupityidila lusa lwandi lonadi nomba divule mu milombelo. Kupwa nakutululwa mu kifungo, nanyema balunda ba kala, nashilula kwenda ku kupwila kwa Bwine Kidishitu, ne mwenda mafuku najokejibwa. Shako ñangulanga byonakunine mu umbidi wami, inoko pano ndi na lukulupilo lwa kutendelwa. Bine mfwijanga’ko mpata Yehova pangala pa lusa ne lulekelo lwandi.”—Mitōto 103:9-13; 130:3, 4; Ngalatea 6:7, 8.

²⁰ Kunena na bubine, boba badi mu ngikadilo pamo na yadi’mo Mario bafwaninwe kwielela’ko pa kujokela kudi Yehova. Ino buswe bobashinsakanya dipya—kupityila ku kifundwa kya Bible, milombelo, ne kulanguluka—bukebapa kininga ne kusumininwa kobasakilwa. Kadi Mario waningishibwe na lukulupilo lwa Bulopwe. Bine, kutentekela pa buswe, lwitabijo, ne kwakamwa Leza, lukulupilo nalo ludi na lupusa luyampe mu būmi bwetu. Mu kishinte kilonda’ko, tusa kwisambila bininge pa kino kyabuntu kilēme kya ku mushipiditu.

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Ukokeja Kulondolola?

• Lelo buswe bwālengeje Yesu ekale na kininga namani?

• Lelo buswe bwādi buswele Polo ne Banabasa banababo bwēbapele kininga kishile na kya bonso namani?

• I bika bingidija Satana pa kusaka kutalaja buswe bwa Bene Kidishitu?

• Le Buswe botuswele Yehova bukokeja namani kwitupa kininga kya kūminina matompo?

[Kifwatulo pa paje 21]

Kuswa bantu kwāpele Polo kininga kya kutakamana

[Bifwatulo pa paje 23]

Bilomba kininga pa kulamata ku misoñanya ya Leza

Namangolwa Sututu