Kine Kyotuvulukila Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu

1, 2. Le i bika byālongele Yesu mu kyolwa kya mafuku 14 Nisane, 33 K.K.? (Tala kifwatulo kidi ku ngalwilo.)

BUFUKU bubaile, inoko kweji mutuntulu washilula kukela bityetye mu Yelusalema. Tudi mu kyolwa kya mafuku 14 Kwiji wa Nisane mwaka wa 33 K.K. Yesu pamo ne batumibwa bandi badya Pasaka, bavuluka kunyongololwa kwa Isalela mu bupika bwa Edipito, papo ke padi kintu kya myaka 1500. Pamo na batumibwa bandi ba kikōkeji 11, pano Yesu washilula bidibwa bya pa bula—bine bikakwasha pa kuvuluka lufu lwasa kufwa kumeso kwa dino difuku kufula.a—Mat. 26:1, 2.

² Yesu wāesela ne kupityija mukate wakubulwa kiyujo ku bandi bana ba bwanga, kanena’mba: “Atai, mudyei.” Watekuna kitomeno kya mvinyu, wāfwija’ko monka kanena amba: “Tomai’mo, banwe bonso.” (Mat. 26:26, 27) Yesu kebāpelepo bidibwa bikwabo, inoko wādi na bingi bya kusapwila balondi bandi ba kikōkeji mu kino kyolwa kya kasekuseku.

 3. Le kino kishinte kisa kwisambila pa bipangujo’ka?

³ I mu uno muswelo Yesu waāshilwile Kivulukilo kya lufu lwandi, kitwa ne bu “Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu.” (1 Ko. 11:20) Bantu bamo babwanya kwiipangula pa uno mwanda amba: Mwanda waka tuvuluke lufu lwa Yesu? Le mukate ne mvinyu bishintulula bika? Le tubwanya kwiteakanya namani ku Kivulukilo? Lelo i bāni bafwaninwe kudya’ko? Ne bene Kidishitu betabanga namani ku byobya binena Bisonekwa pa lukulupilo lwabo?

 4. Lelo lufu lwa Yesu i lwitupe mukenga’ka?

⁴ Byotudi lutundu lwa Adama, twibapyane bubi ne lufu. (Loma 5:12) Kekudipo muntu wakubulwa kubwaninina ubwanya kupa Leza kinkūlwa kya būmi bwandi nansha kya būmi bwa bakwabo. (Ñim. 49:6-9) Inoko, kupityila ku lufu lwandi, Yesu wāfutyile mfutwa ya kinkūlwa kimo kete kifike’po—ke umbidi wandi mubwaninine ne mashi awāmwangile kadi. Yesu pa kupāna mvubu ya kinkūlwa kudi Leza, wetupele mukenga wa kunyongololwa ku bubi ne ku lufu ne kutambula kyabuntu kya būmi bwa nyeke.—Loma 6:23; 1 Ko. 15:21, 22.

 5. (a) Lelo tubayuka namani amba Leza ne Kidishitu basenswe bantu? (b) Mwanda waka tufwaninwe kutanwa ku kivulukilo kya lufu lwa Yesu?

⁵ Mpangiko ya kinkūlwa ilombola’mba Leza usenswe bantu ba pano pa ntanda. (Yoa. 3:16) Kitapwa kya Yesu kilombola amba nandi witusenswe. Bine, Yesu paākidi mūlu bu “sendwe mwine mukata” wa Leza, wādi ‘uloelelwe mu bana ba bantu’! (Nki. 8:30, 31) Mutyima wa kufwija’ko Leza ne wandi Mwana ufwaninwe kwitutonona tutanwe ku kivulukilo kya lufu lwa Yesu, namino tukakōkela musoñanya wa amba: “Longai nyeke namino ke pa kumvulukila.”—1 Ko. 11:23-25.

 6. Le i muswelo’ka otufwaninwe kumona mukate ne mvinyu bya pa Kivulukilo?

⁶ Kitatyi kyāshilwile Yesu Kivulukilo, kāshintyilepo mu kingelengele mukate ne mvinyu ke ngitu ne mashi andi menemene. Inoko, wānene pangala pa mukate amba: “Uno welekeja umbidi wami.” Wānene pangala pa mvinyu napo amba: “Kino kyelekeja ami ‘mashi a kipwano,’ asa kumwangwa pa mwanda wa bavule.” (Mako 14:22-24) I kimweke patōka amba mukate ne mvinyu byādi bimonwa’tu bu bilomboji nansha byelekejo.

 7. Le mukate wingidijibwanga pa Kivulukilo ufunkilanga pa bika?

⁷ Mu kino kitatyi kya mvubu mpata kya mu mwaka 33 K.K., Yesu wāingidije mukate wampikwa kiyujo wāshele ku bidibwa bya Pasaka. (Div. 12:8) Mu Bisonekwa, kiyujo kifunkilanga kyaba kimo pa kubola nansha bubi. (Mat. 16:6, 11, 12; Luka 12:1) Nanshi kwingidija kwāingidije Yesu mukate wampikwa kiyujo kwādi na shintulwilo mwanda kufunkilanga pa bute pa bute umbidi wandi wampikwa bubi. (Bah. 7:26) Mukate wa uno muswelo o wingidijibwanga pa Kivulukilo.

 8. Lelo kitomeno kya mvinyu kya pa Kivulukilo kyelekeja bika?

⁸ Mvinyu yāingidije Yesu mu mafuku 14 Kweji wa Nisane, 33 K.K., yelekeja mashi a Yesu, monka mwelekejeja dyalelo kitomeno kya mvinyu kya pa Kivulukilo. Ku Ngolongota, kifuko kidi panja pa Yelusalema, ko kwāmwangilwe mashi andi “mwanda wa kulekelwa bubi.” (Mat. 26:28; 27:33) Mukate ne mvinyu ya pa Kivulukilo byobyelekeja bulēme bwa kitapwa kya Yesu kyaāpēne pangala pa bantu ba kikōkeji kadi tusangelanga ino mpangiko ya buswe, i kyendele’mo nanshi muntu ne muntu elongolole mwa kutaninwa ku Kivulukilo kya pa mwaka kya Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu.

 9. (a) Mwanda waka i biyampe kulonda mpangiko ya butangi bwa Bible bwa pa Kivulukilo? (b) Witelekanga namani pangala pa kinkūlwa?

⁹ Shi tulonde mpangiko ya butangi bwa Bible bwa pa Kivulukilo budi mu kabuku Tubandaulei Bisonekwa Difuku ne Difuku, nabya tukalangulukila pa byālongele Yesu kumeso’tu kwa lufu lwandi. Kino kiketukwasha tuteakanye mutyima wetu ku Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu. Kaka uno walembele amba, “Tutengele Kivulukilo na kipyupyu. Mwaka ne mwaka kikalanga bu kya pa bula. Nemonanga bwa ami wimene mu njibo ya madilo . . . , kimba tata wami muswe kupwa naikala na mutyima wa kufwija’ko pa kinkūlwa. . . . Eh, ndyukile bisonekwa byonso ne mwa kwibishintulwila! Inoko enka mu kitatyi kimo kyonka kyonadi ngivwana bibi pa mwanda wa lufu, mutyima wami wayula nsangaji pangala pa byobya bisa kwitulongelwa kupityila ku kino kinkūlwa kilēme.” Na bubine, kitatyi kyotwiteakanya pa mwanda wa Kivulukilo, tulangulukilanga pa muswelo witukūdile kitapwa kya Yesu ku kyamalwa kya bubi ne lufu.

10. Lelo kwiteakanya pa mwanda wa Kivulukilo kudi na lupusa’ka pa mwingilo wetu?

¹⁰ Mu kwiteakanya pa mwanda wa Kivulukilo mubwanya kubadilwa kukwata mpangiko ya kwingila bininge mu mwingilo mu muswelo kampanda, padi na kwingila bupania mukwashi mu kitatyi kya Kivulukilo. Kitatyi kyotwita bantu botwifundanga nabo Bible ne bantu bakwabo ku Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu, tukekala na nsangaji idi mu kwisambila padi Leza, wandi Mwana ne pa madyese abikilwe boba basangaja Yehova ne kumutendela.—Ñim. 148:12, 13.

11. Le bene Kodinda bamo bādi badya ku byelekejo bya ku Kivulukilo mu muswelo wampikwa kufwaninwa namani?

¹¹ Kitatyi kyotwiteakanya pa mwanda wa Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu, tubandaulei byāsonekele mutumibwa Polo ku kipwilo kya bwine Kidishitu kya mu Kodinda. (Tanga 1 Kodinda 11:27-34.) Polo wālombwele amba muntu ense ukadya’ko ne kutoma wampikwa kufwaninwa ukapya “mambo pa mwanda wa umbidi ne mashi a Mfumwetu,” Yesu Kidishitu. Nanshi mushingwe māni ufwaninwe “ebandaule shi i mufwaninwe” ebiya kadye ku byelekejo. Shi bitupu, “udyanga kya kwidya ne kutoma kya kwitoma kya kumuponeja aye mwine.” Pa mwanda wa mwiendelejo mubi, bene Kodinda bavule bādi “bazoze ne kubela, kadi bavule [bādi] ke balāle mu tulo twa lufu [lwa ku mushipiditu].” Bikokejika padi bamo bādi badya ne kutoma bininge kumeso nansha mu kitatyi kya Kivulukilo, mu uno muswelo ke bākidipo biyampe mu ñeni ne ku mushipiditu. Kudya ku byelekejo mu uno muswelo wampikwa kufwaninwa kwālengeje Leza ebamone bu bampikwa kufwaninwe.

12. (a) Lelo Polo wādingakenye Kivulukilo na bika, ne i kidyumu’ka kyaāpele boba badyanga’ko? (b) Le i bika bikalonga yewa udyanga shi walonga bubi bukatampe?

¹² Polo wādingakenye Kivulukilo na bidibwa bidibwanga na bakwetu, kadi wādyumwine boba badya amba: “Kemubwanyapo kutoma kitomeno kya Yehova ne kitomeno kya bandemona; kemubwanyapo kudya ku ‘meza a Yehova’ ne ku meza a bandemona.” (1 Ko. 10:16-21) Shi muntu udyanga ku byelekejo bya Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu walonga bubi bukatampe, ufwaninwe kukimba bukwashi bwa ku mushipiditu. (Tanga Yakoba 5:14-16.) Shi uno mushingwe māni wamwekeja “bipa bifikīle pa kwisāsa,” shi adye ku byelekejo bya Kivulukilo kalombwelepo amba kalēmekelepo kitapwa kya Yesu.—Luka 3:8.

13. Mwanda waka i biyampe kulombela pangala pa lukulupilo lwitupele Leza?

¹³ Kitatyi kyotwiteakanya pa mwanda wa Kivulukilo, tukamona amba i biyampe kulombela bitamba ku mutyima pangala pa lukulupilo lwa bine lwitupele Leza. Kekudipo mwingidi wa Yehova mwipāne ne mulondi wa kikōkeji wa wandi Mwana ukasaka kupēlula kitapwa kya Yesu na kudya ku byelekejo bya Kivulukilo shi kadipo na bukamoni bwa bine bulombola’mba i mwine Kidishitu mushingwe māni. Penepa, i muswelo’ka ukayuka muntu amba ufwaninwe kudya ku byelekejo?

14. Le kipwano kipya kiletelanga boba badya ku byelekejo bya Kivulukilo bika?

¹⁴ Boba bafwaninwe kudya ku byelekejo bya Kivulukilo bakulupile bya binebine amba babadilwa mu kipwano kipya. Yesu wānene pa mwanda utala mvinyu amba: “Kino kitomeno kyelekeja kipwano kipya kya pa mashi ami.” (1 Ko. 11:25) Yehova wālaile kupityila kudi mupolofeto Yelemia amba, Usa kusamba kipwano kipya kishīle na kipwano kya Mukanda wa Bijila kyaāsambile na bene Isalela. (Tanga Yelemia 31:31-34.) Leza i musambe kipwano kipya na bene Isalela ba ku mushipiditu. (Ngt. 6:15, 16) Kino kipwano kyaikele’ko kupityila ku kitapwa kya Kidishitu kadi kingilanga kupityila ku mashi andi awāmwangile. (Luka 22:20) Yesu ye Nsenga wa kipwano kipya ne bashingwe māni ba kikōkeji badi’mo batambulanga kipyanwa kya momwa mūlu.—Bah. 8:6; 9:15.

15. Le i bāni badi mu kipwano kya Bulopwe, ne i dyese’ka dibatengele shi bekale nyeke ba kikōkeji?

¹⁵ Boba badya ku byelekejo bya Kivulukilo bayukile amba badi mu kipwano kya Bulopwe. (Tanga Luka 12:32.) Boba baikele balondi bashingwe māni ba Yesu kadi bamulamete na kikōkeji, basusukile pamo nandi, bakabikala nandi pamo momwa mūlu. (Fid. 3:10) Bashingwe māni ba kikōkeji byobadi mu kipwano kya Bulopwe, bakabikala na Kidishitu momwa mūlu bu balopwe nyeke ne nyekeke. (Kus. 22:5) Bano bantu bo bafwaninwe kudya kitatyi kya byelekejo bya Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu.

16. Shintulula mu kīpi Loma 8:15-17.

¹⁶ Enka boba badi na bukamoni bwa mushipiditu bwa amba i bana ba Leza bo bafwaninwe kudya ku byelekejo bya Kivulukilo. (Tanga Loma 8:15-17.) Yuka amba Polo wāingidije kishima kya Kialamia “Abba,” kishintulula amba “A Tata!” Mwana ubwanya kwingidija kino kishima paesamba na shandi, mwanda i kishima kya kisanso kyādi kilombola buswe bwaswele “shandi” pamo ne kishima kya bulēme “tata.” Boba batambula ‘mushipiditu wa kwibālamuna ke bana’ i bana ba Leza ba ku mushipiditu. Mushipiditu wandi uletanga bukamoni pamo na mushipiditu wabo, wibalombola amba i bana ba Yehova bashingwe māni. Ke kunenapo amba kebakisenswepo kwikala pano pa ntanda, aa. Bayukile patōkelela amba i bampyana pamo na Yesu mu Bulopwe bwa momwa mūlu shi bekale ba kikōkeji kufika ne ku lufu. Dyalelo, i enka bashele’ko ba mu ba 144000 balonda Kidishitu mu matabula andi, bo “bashingwe māni na yewa ujila,” ke Yehova kadi. (1 Yo. 2:20; Kus. 14:1) I kupityila ku mushipiditu wandi kobetyila amba, “Abba, Tata!” Bine, i kipwano kya pa bula kyobapwene na Leza!

17. Le bashingwe māni badi na lukulupilo’ka, ne belumonanga namani?

¹⁷ Shi wi mwine Kidishitu mushingwe māni, nankyo lukulupilo lwa mūlu i mwanda wa mvubu otelanga mu milombelo yobe. Kitatyi kisambilanga Bible pa mulao wa ‘kwibasongeja’ kudi musoñañani wa momwa mūlu, Yesu Kidishitu, wi wingidijanga podi abe mwine, ne kadi utengele na kipyupyu kwikala umo wa mu “mutundaile” wa Kidishitu. (2 Ko. 11:2; Yoa. 3:27-29; Kus. 21:2, 9-14) Kitatyi Leza kyalombola mu Kinenwa kyandi buswe bwaswele bandi bana ba ku mushipiditu, witabanga amba, “Uno i ami.” Kadi kitatyi Kinenwa kya Yehova pokileta bulombodi ku bandi bana bashingwe māni, mushipiditu ujila ukutononanga ukōkele ne kunena mu obe mutyima amba, “Kino nkitala ami.” Nanshi mushipiditu wa Leza ne obe ulombolanga bukamoni amba udi na lukulupilo lwa kwenda mūlu.

18. Le “mikōko mikwabo” idi na lukulupilo’ka, ne witelekanga namani pa kino?

¹⁸ Ku mutamba mukwabo, shi udi mu “kibumbo kikatampe” kya “mikōko mikwabo,” Leza i mukupe lukulupilo lwa pano pa ntanda. (Kus. 7:9; Yoa. 10:16) Usakanga kwikala nyeke mu Paladisa, kadi utananga nsangaji na kulangulukila pa byobya binena Bible pa būmi bwa kumeso bwa pano pa ntanda. Wilaije kwimwena ndoe mivule pamo ne kisaka kyobe ne na bantu bakwabo boloke. Utengele na kipyupyu kitatyi kikatalulwa’ko bipupo bya nzala, bulanda, masusu, misongo ne lufu. (Ñim. 37:10, 11, 29; 67:6; 72:7, 16; Isa. 33:24) Udi na melu a kutundaila boba bakasangulwa na kyepelo kya kwikala’ko nyeke pano pa ntanda. (Yoa. 5:28, 29) Bine, ufwijanga’ko Yehova pa dyese dyakupele dya lukulupilo lwa pano pa ntanda! Nansha shi kudingapo ku byelekejo, utanwanga ku Kivulukilo mwanda wa kulombola amba ufwijanga’ko pa kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu Kidishitu.

19, 20. (a) Le lukulupilo lukupele Leza lukekala lwa bine namani? (b) Mwanda waka ukatanwe ku Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu?

¹⁹ Ekale lukulupilo lobe i lwa pano panshi nansha lwa momwa mūlu, lukekala lwa bine enka shi wikale na lwitabijo mudi Yehova Leza, mudi Yesu Kidishitu ne mu kinkūlwa. Na kutanwa ku Kivulukilo, ukekala na mukenga wa kulangulukila pa lukulupilo lobe ne pa mvubu mikatampe ya lufu lwa Yesu. Shi ke pano, witungile kitungo kya kubadilwa mu bantu bavule bakatanwa ku Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu pa kupwa kupona kwa dyuba mu Dya Butano, mafuku 3 Kweji 4, 2015, ku Mobo a Bulopwe nansha ku Bifuko bikwabo kujokoloka ntanda yonso.

²⁰ Kutanwa ku Kivulukilo kubwanya kutamija bininge mutyima obe wa kufwija’ko pa kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu. Kulonda dishikulu na katentekeji kukakutonona ulombole buswe ku bakwenu na kwibasapwila byowefundile bitala pa buswe bwa Yehova ne pa mpango yandi mikatampe pa bantu. (Mat. 22:34-40) Nanshi, tanwa ku Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu.