Tulamatei Pototo ku Lwitabijo Lwetu Lulēme!

“Kudi banwe bonso batambwile lwitabijo luleme’nka bwa lwetu.”​—2 PETELO 1:⁠1, MB.

KU KYOLWA kumeso kwa kufwa kwa Yesu, wānene amba batumibwa bandi bonso bakamunyema. Ino Petelo, umo wa mu abo, wēanya’mba: “Nansha bonso bakakukolelwa, ami, mhm, kukukolelwa mpika.” (Mateo 26:33) Ino Yesu wādi uyukile amba koku i kunena’tu bitupu. Omwanda wāsapwidile Petelo ponka na ponka’mba: “Ino ami nakulombelelapo’mba lwitabijo lobe kelukakupupo ebiya nobe pa kwalamuka pa mutyima kakomeje bamwanenu pa mutyima.”​—Luka 22:32.

² Petelo, wādi na kikulupiji kipitepite pa lwitabijo lwandi, wātunine Yesu bonka bufuku’bwa. Wātuna misunsa isatu mituntulu amba kayukilepo Kidishitu! (Mateo 26:69-​75) Kitatyi kyaāikele “kwalamuka pa mutyima,” binenwa bya Mfumwandi bya’mba “kakomeje bamwanenu,” byāshele bimupona mu matwi andi senene. Petelo wātengelwe bininge na uno musoñanya mu mafuku onso āmushadile’ko mu būmi bwandi, pamo’nka na mulombwela mikanda yandi ibidi yaāsonekele, ilaminwe mu Bible.

Kyāsonekēle Petelo Mikanda Yandi

³ Kubwipi kwa myaka 30 kupwa kwa lufu lwa Yesu, Petelo wālemba mukanda wandi umbajinji, wēutuma kudi banababo ba mu Pontusa, Ngalatea, Kapodosa, Asha, ne Bityinia, myaba ibundile pano Turki wa kungala ne wa kupona. (1 Petelo 1:1) Bayuda, bamobamo bāikele ke bene Kidishitu mu Pentekosa mu 33 K.K., bādi umbukata mwa boba bātumīnwe mukanda na Petelo. (Bilongwa 2:​1, 7-9) Bavule bādi Bajentaila bādi bapangwapangwa bisansa mutyima na babinkwa nabo. (1 Petelo 1:​6, 7; 2:​12, 19, 20; 3:​13-​17; 4:​12-​14) Omwanda Petelo wātumīne bano banabetu mukanda wa kwibakankamika. Kitungo kyandi kyādi kya kwibakwasha batambule “mfulo ya [lwitabijo lwabo], ke lupandilo lwa mityima [yabo].” Penepo, mu musoñanya wandi mwine, wēbadyumuna’mba: “Mukomenei [Dyabola] ne bukankamane bwa mu [lwitabijo lwenu].”​—1 Petelo 1:9; 5:​8-​10.

⁴ Mwenda mafuku, Petelo wātumina bano bene Kidishitu mukanda wabubidi. (2 Petelo 3:1) Mwanda waka? Mwanda bādi mu kyaka kikatampe mpata. Bantu ba busekese bādi bakimba kutweja mwiendelejo wabo wa disubi mu bano betabije, mwanda wa kulubija’mo bamo! (2 Petelo 2:​1-3) Kadi Petelo wēbadyumwine ne ku bantu ba kibengo. Wāsoneka mu mukanda wandi umbajinji amba “mfulo ya bintu byonso īdi pa bwipi ponka,” pa kino, bimweka bu bamobamo bādi bazawila uno mulangwe. (1 Petelo 4:7; 2 Petelo 3:​3, 4) Tubandaulei pano mukanda wabubidi wa Petelo, tutale muswelo owākomeje banabetu, bāshala bemanije pototo mu lwitabijo. Mu kino kishinte kibajinji, tusa kubandaula’mo 2 Petelo shapita 1.

Kitungo kya Shapita 1

⁵ Petelo kashilwilepo ponka na ponka na myanda mikatampe. Ino, i mubadikile bidi kwala mwadijo kumeso kwa kutenga ino myanda, na kwanya batangi bandi bāikele kutendela byobātambwile pobāikele ke bene Kidishitu. Wibavuluja milao milumbuluke ya Leza ne bupolofeto bukulupilwa bwa Bible. Wibasapwila bino na kutela kwalamuka kwāalamukile Yesu kaeñenya, kino i kimonwa kyāemwenine Kidishitu wikele mu lupusa lwa Bulopwe.​—Mateo 17:​1-8; 2 Petelo 1:​3, 4, 11, 16-​21.

⁶ Lelo tukokeja kuboila ñeni pa binenwa bya ñanjilo bya Petelo? Bine, pa kusaka amba bantu bapebwa madingi betabije’o senene, mwene i biyampe twapituluka bidi nabo myanda ya lukulupilo lukatampe lwa Bulopwe lotudi nalo batwe bonso? Tubulwe’po kwibabangila ne kamwanda koketudi bamone? Mo monka mwādi mulongela ne Petelo, kupwa kwa lufu lwa Yesu, Petelo wādi wisambila nyeke pa kimonwa kyaāmwene Kidishitu mu ntumbo ya Bulopwe.​—Mateo 17:9.

⁷ Yuka amba, mobimwekela, patumine Petelo mukanda wandi wabubidi, Evanjile ya Mateo ne mukanda wātuminwe na mutumibwa Polo kudi bene Ngalatea, byādi ke bisambakane kala konso konso. Papo tubilubo twa Petelo ne kimfwa kyandi kilumbuluke mu lwitabijo byādi ke biyukane umbukata mwa bantu nandi. (Mateo 16:21-​23; Ngalatea 2:​11-​14) Inoko kādipo na bumvu bwa kunenena pangala pa bino byonso. I bine, kino kyo kyāpele mukanda wandi muneñenya ku boba bādi beyukile bukōkekōke bwabo. Shi kepano, mwene i kiyampe kwitabija amba netu twi bantu, tulubanga, kitatyi kyotukwasha boba badi na makambakano?​—Loma 3:​23; Ngalatea 6:1.

Lwimu Lukankamika

⁸ Bandaulai pano lwimu lwa Petelo. Watenga ponka na ponka mwanda wa lwitabijo, pa kutela bandi batangi bu ‘boba bakwabilwa lwitabijo lulēme, bapelwe madyese amo onka na etu.’ (2 Petelo 1:1) Mobimwekela, kishima ‘lwitabijo’ pano kishintulula “kusumininwa kukomo,” mwanda kifunkila pa kikonge kya nkulupilo yonso nansha kya bufundiji bonso bwa bwine Kidishitu, butelelwe mu Bisonekwa bu “bubinebine.” (Ngalatea 5:7; 2 Petelo 2:​2, MB; 2 Yoano 1, MB) Kishima ‘lwitabijo’ i kingidijibwe pavule na buno buluji pa kyaba kya kikulupiji nansha lukulupilo lutūlwa mu muntu nansha mu kintu.​—Bilongwa 6:7; 2 Kodinda 13:5; Ngalatea 6:​10; Efisesa 4:5; Yude 3.

⁹ Lwimu lwa Petelo lwāsangeje nakampata batangi Bajentaila. Bayuda kebādipo bapwene na Bajentaila, ino bādi bebafutulula, omwanda Bayuda bāikele ke bene Kidishitu bādi bakidi na mfwatakanyi imbi pa Bajentaila. (Luka 10:29-​37; Yoano 4:9; Bilongwa 10:28) Ino, Petelo, Muyuda tamba kibutwila kyandi, kadi mutumibwa wa Yesu Kidishitu, wānene amba bandi batangi​—Bayuda ne Bajentaila​—bādi na lwitabijo lumo kadi bapebwe madyese amo onka na andi.

¹⁰ Langa bidi bufundiji bulumbuluke bwitufundija luno lwimu lwa Petelo dyalelo. Leza kadipo na mboloji; aye kadipo amba yeu ye yeu, shi wa musaka’ka, shi wa muzo’ka, ehe. (Bilongwa 10:34, 35; 11:​1, 17; 15:​3-9) Kidi pamo’nka na mwāfundijije Yesu, bene Kidishitu bonso i bana na bana, i kutupu nansha umo umbukata mwetu wa kwimona bu utabukile bakwabo. Kadi lwimu lwa Petelo lulombola amba twi ba musuku wa munda kujokoloka ntanda yonso, tupelwe ‘madyese amo onka’ a lwitabijo lwādi na Petelo ne balunda nandi batumibwa.​—Mateo 23:8; 1 Petelo 5:⁠9.

Buyuki ne Milao ya Leza

¹¹ Petelo wendelela na lwimu lwandi’mba: “Buntu buvudijibwe kudi bānwe . . . ndoe nayo mo monka.” Lelo buntu ne ndoe bivudijibwanga kotudi namani? Petelo ulondolola’mba: ‘Na buyuki bwabinebine bwa kuyuka Leza ne Yesu Mfumwetu.’ Kadi unena’mba: “Ke-buntu bukomo bwandi bwa buleza bwitupele bintu byonso bifikile monka mu būmi, ne bwine-Leza bwine.” Ino tutambulanga namani bino bintu bya mvubu? I ‘kupityila ku buyuki bwabinebine bwa kuyuka aye wetwityile ku ntumbo ya aye mwine ne bulumbuluke bwandi.’ Omwanda Petelo wānene misunsa ibidi mituntulu amba buyuki bwabinebine bwa kuyuka Leza ne wandi Mwana kyo kintu kine kitabukile mvubu.​—2 Petelo 1:​2, 3; Yoano 17:3.

¹² Mu shapita 2, Petelo udyumunañana ku “bafundiji ba bubela” bengidija “myanda ya bubela bubela,” benda babepela bene Kidishitu. Mu uno muswelo bakimba kwibongola baponene monka mu busekese mobānyongolwelwe kala. Boba bonso baikele kunyongololwa kupityila ku ‘buyuki bwabinebine bwa kuyuka Mfumwetu, Umpandiji Yesu Kidishitu,’ ino mwenda mafuku baponena mu kino kyongo, bangulanga bipa bilula. (2 Petelo 2:​1-3, 20) I bimweke patōka, mwanda wa kwala mwadijo wa kukajokela uno mwanda pakwa, Petelo i mwimanine bininge, tamba’nka ku ngalwilo ya wandi mukanda, pa mvubu ya kwikala na buyuki bwabinebine mwanda wa kwikala na mwimanino utōka ku meso a Leza. Petelo unena’mba Leza “[wi]tupele myanda yandi ya milao mileme ītabukilemo bukatampe; amba kudi ayo konka twikalako bakwiabila bu-Leza.” Ino pa kusaka’mba netu tukasepelele ino milao, ibadilwa mu nkulupilo ibundile lwitabijo lwetu, Petelo unena’mba tufwaninwe “kupanda [ku] bubole bwa panopantanda pa mwanda wa kilokoloko.”​—2 Petelo 1:4.

¹³ Lelo umonanga namani milao ya Leza? Le i pamo na mumwena’yo basheleko ba mu bene Kidishitu bashingwe-māni? Mu 1991, Frederick Franz, wakidi mwimaniji wa Watch Tower Bible and Tract Society, walēle myaka 75 mu mwingilo wa kitatyi kyonso, wanene mu kīpi malango adi na boba bakulupile kukabikala na Kidishitu, amba: “Twi bominine pototo kufika’nka ne pano, ne kadi tukendelela na kūminina pototo kufika’nka ne pakalombola Leza amba i binebine ufikidijanga ‘milao yandi milēme kadi mikatakata.’ ” Tutu Franz wadi na kikulupiji mu milao ya Leza itala pa lusangukilo lwa kwenda mūlu, omwanda wadi mūminine pototo mu lwitabijo kufika ne paafwile na myaka 99. (1 Kodinda 15:42-​44; Fidipai 3:​13, 14; 2 Temote 2:​10-​12) Muswelo umo onka, bantu midiyo mivule dyalelo i bominine ku lwitabijo, batele mityima ku mulao wa Leza wa kulongolola ntanda ke paladisa, mukekalanga bantu na būmi bwa nsangaji nyeke ne nyeke. Lelo wi umo wa mu bano bantu?​—Luka 23:43; 2 Petelo 3:​13; Kusokwelwa 21:​3, 4.

Kulondolola ku Milao ya Leza

¹⁴ Lelo tufwijanga’ko Leza pangala pa bintu byaetulongela? Eyo, Petelo witusoñanya’mba tufwaninwe kumufwija’ko. “I binebine, po pene” (mwanda Leza i mwitupe milao milēme mpata), tufwaninwe kulonga buninge bwabinebine. Nsangaji yetu keifwaninwepo kukadikila’nka pa lwitabijo lonkalonka nansha pa bubinebine bwa Bible botwayuka. Bino kebibwenepo! Kekubulwe padi mu mafuku a Petelo, bamobamo mu bipwilo bādi batembaula lwitabijo ku kanwa bitupu, ino koku balonga busekese. Mwikadilo wabo wādi usakilwa kwikala mulumbuluke, omwanda Petelo usoñanya’mba: “Mu kwitabija kwenu tūlaimo ne bulumbuluke.”​—2 Petelo 1:5; Yakoba 2:​14-​17.

¹⁵ Kupwa kwa kutela bulumbuluke, Petelo i mutunge mulongo wa ngikadilo isamba ya kubwanya, nansha kubweja, ku lwitabijo lwetu. Imo ne imo idi na mvubu shi tusaka ‘kwimanija mu lwitabijo.’ (1 Kodinda 16:13) Tupondo ato twādi ‘twalamuna Bisonekwa’ twenda tusambakanya ‘bufundiji bwa bubela,’ Petelo wābwanya’ko buyuki amba budi na mvubu mikatampe mpata, kānena’mba: “Ku mwikadilo muyampe [bulumbuluke, NW] nako mubwanye’ko kuyukidija [buyuki, NW].” Kadi wendelela’mba: “Ku kuyukidija [buyuki, NW] nako munyingishe kubwanya’ko kwifula. Ku kwifula nako mubwanye’ko kutuukija mutyima [kūminina, NW]. Ku kutuukija mutyima [kūminina, NW] nako mubwanye’ko kulamata Leza. Penepa kadi ku kulamata Leza’kwa nako mubwanye’ko lusa lwa [kisanso kya, NW] bubutule. Ku lusa lwa [kisanso kya, NW] bubutule nako mutūle’ko kisanso [buswe].”​—2 Petelo 1:​5-7; 2:​12, 13; 3:​16, MB.

¹⁶ Lelo kikekala namani shi bino bintu bibabwanibwa ku lwitabijo lwetu? Petelo ulondolola’mba: “Shi i byenu, bivule ne kuvula, nankyo bikemulonga, ino bānwe mulele mpika, nansha bakubulwa bipa bya ku ñeni [buyuki bwabinebine, NW] ya Mfumwetu Yesu Kidishitu.” (2 Petelo 1:8) Ku mutamba mukwabo, Petelo unena’mba: “Ke-muntu yewa wabulwa bīne bino’bi i mpofu wa kumona byonka bidi pa bwipi, uvulaminwa ne koeja kwa myanda yandi ya kala.” (2 Petelo 1:9) Pano Petelo waalamuna mwingidijijo wa “bānwe” ne “wetu” na “yewa” ne “i,” ne “yandi.” Eyo, nansha byādi batangi bamo bu bampofu, bavulaminwa, badisubi, ino Petelo kanenepo amba mutangi wa bino bintu ukabadilwa mu bano badi namino’u.​—2 Petelo 2:⁠2.

Ukankamika Banababo

¹⁷ Kekubulwe padi Petelo wāmwene amba nakampata bapya bo bapēla kubepelwa, omwanda wibakankamika na kanye’mba: “Bānwe bāna betu, mutabukilemo kupyasakana nakampata kuningija lwito lwenu, ne kutongibwa kwenu; mwanda bānwe wivwane mulonge bīne bino’bi, nankyo kemukakukalapo, mhm.” (2 Petelo 1:​10; 2:​18) Bene Kidishitu bashingwe-māni babwejeje ku lwitabijo lwabo bino bintu bisamba-bibidi bakapalwa mpalo mikatampe, inena Petelo amba: “Kukemupebwanga bungibungi kitwelelo kya monka mu bulopwe bwa nyeke bwa Mfumwetu, Umpandiji Yesu Kidishitu.” (2 Petelo 1:​11) Ebiya, mu buno Bulopwe bwa Leza, “mikōko mikwabo” ayo ikapebwa kipyanwa kya nyeke mu kīkalo kya pano panshi.​—Yoano 10:16; Mateo 25:33, 34.

¹⁸ Petelo usakila banababo ino mpalo na mutyima umo. I musoneke’mba: “E pa mwanda pano nami o nkēkadila ne mutyima wa kupyasakena pa kwimuvulu[j]a bīne bino’bi, nansha mwibiyūkile, ne kukankamikibwa [kadi nansha byomudi bashimatyije, NW] mu b[u]binebine.” (2 Petelo 1:​12) Petelo wingidija ste·riʹzo, kishima kya Kingidiki kyalamwinwe pano bu “bashimatyije” ino kyālamwinwe bu “kakomeje” mu musoñanya wa Yesu kudi Petelo amba: “Kakomeje bamwanenu.” (Luka 22:32) Mwingidijijo wa kino kishima ulombola amba Petelo ukivuluka musoñanya wa bukomo wāmupele Mfumwandi. Pano Petelo unena’mba: “Kadi mfwatakanya, na’mba, ponso po nkikidi mu dino dipema [umbidi wa bu muntu], i kyendelemo, kwimutulumuna pa kwimuvulu[j]a; pa kuyūka’mba pakutūla dipema dyami ke pāye lubilo lonka.”​—2 Petelo 1:​13, 14.

¹⁹ Nansha byanya Petelo amba batangi bandi i “bashimatyije mu bubinebine,” ino i muyuke biyampe amba lwitabijo lwabo lukokeja kulobela. (1 Temote 1:​19) Wayuka amba kadi kubwipi na kufwa, washilula kukankamika banababo, wibalombola bintu byobafwaninwe kuvuluka nyeke, mwa kwikadila’bo bakomo kumushipiditu. (2 Petelo 1:​15; 3:​12, 13) Ne batwe ba dyalelo netu mo monka, pa kusaka’mba twikale nyeke bemanije mu lwitabijo, kwitusakila betuvuluja’nka kwituvuluja. Kebidipo amba kampanda ye ani, kansangwa ye ke mwije mu bubinebine myaka kañana, ehe, uno i mwanda witutala batwe bonso, ketufwaninwepo kuzobolola kutanga Bible kitatyi ne kitatyi, kifundwa kya pa kasuku, ne kutanwa ku kupwila kwa pa kipwilo. Bamo bakimbanga nsumbi ya kujikidilwa ku kupwila, aba amba i mpungiji, bakwabo amba i bintu bimo byonka bijokelwajokelwa’mo, bakwabo nabo amba ne kupwila kwine kekukisangajapo’tu, ino Petelo wādi uyukile amba, wivwane shi ani, shi ani umbukata mwetu ekale kwikulupila bipitepite, yuka amba ukajimija lwitabijo pamo bwa mu makayo.​—Mako 14:66-​72; 1 Kodinda 10:12; Bahebelu 10:⁠25.

 Kitako Kikomo kya Lwitabijo Lwetu

²⁰ Lelo lwitabijo lwetu lwimanine pa mfumo ya bana bakulu? “Mhm,” Petelo witukoma’mba: “Bātwe ketwalondelepo mfumo ya kufumika ne budyumuku budyumuku, popa po twemusapwidile bukomo ne kwiya [kwikala’po, NW] kwa Mfumwetu Yesu Kidishitu, nanshi twadi [ba]tumoni [b]a bukatakata bwandi.” Ba Petelo, Yakoba, ne Yoano bādi pamo na Yesu kitatyi kyobāmumwene mu kimonwa mubikale Bulopwe. Petelo ushintulula’mba: “Aye watambwile kudi Leza Tata buleme ne ntumbo, popa paletelwe diwi didi namino kudi aye ku ntumbo īpityilemo buya bwa dyangi, amba: Uno namino i wami Mwana muswedibwe mo ndoelelwe nakampata. Kadi ne dino diwi nadyo ne bātwe bene twaivwene’dyo dyatambile mūlu, po twadi nandi mu lolwa lūlu lukola.”​—2 Petelo 1:​16-​18.

²¹ Bine, pāmwene ba Petelo, Yakoba, ne Yoano kino kimonwa, Bulopwe bwāikele ke kintu kyabine kobadi! Petelo unena’mba: “Ino tudi ne mwanda wa kubanga manga wa kuningijibwa nakampata; i biyampe’mba, mudyumukile konka.” I amo, batangi bonso ba mukanda wa Petelo, kubadila’mo ne batwe ba dyalelo, badi na buluji bukatampe bobafwaninwe kutēla mutyima ku bupolofeto butala pa Bulopwe bwa Leza. Lelo tufwaninwe kuta’ko mutyima muswelo’ka? Petelo ulondolola’mba: “Pamo bwa kimuni kitema pa fukutu, poso’nka bukye ne mutumbwe wa lubanga utambe mu mityima yenu.”​—2 Petelo 1:​19; Danyele 7:​13, 14; Isaya 9:​6, 7.

²² Shi twadi amba ketudipo mu kitōkeji kya kinenwa kya bupolofeto, longa mityima yetu idi mu fukutu. Bene Kidishitu batele’ko mutyima bakeshanga, amba poso’nka bukye, “mutumbwe wa lubanga,” Yesu Kidishitu, utambe mu ntumbo ya Bulopwe. (Kusokwelwa 22:16) Lelo tubwanya kuta mutyima ku kinenwa kya bupolofeto namani? I na kwifunda Bible, na kwiteakanya ne kulondolola ku kupwila, ne na ‘kupyasakena ku bino bintu bino’bi; ne kwielelela monka.’ (1 Temote 4:​15) Shi kinenwa kya bupolofeto kidi pamo bwa kimuni kitema “pa fukutu” (mityima yetu), nanshi tufwaninwe kwikileka kitwalamwininine’tu​—bilokoloko byetu, milangwe yetu, kukanina kwetu kwa mutyima, ne bitungo byetu. Tufwaninwe kwikala befundi ba Bible, mwanda Petelo ufudija shapita 1 amba: “Ke-kuntu kubanga manga kekwaīlepo, nansha patyetye pene, monka muswidile mutyima wa muntu, mhm, ino bantu bapandulwemo ba Leza banenene monka mo batwadilwetwadilwe kudi [m]ushipiditu [s]andu.”​—2 Petelo 1:​20, 21.

²³ Mu shapita wa ñanjilo wa mukanda wandi wabubidi, Petelo witulombola’mo buluji bwine botufwaninwe kwikadila bominine pototo ku lwitabijo lwetu lulēme. Pano tubaadija mwadijo, mwa kubandawila myanda mikatampe ilonda’ko. Kishinte kilonda’ko kikesambila pa 2 Petelo shapita 2, mutumibwa ulombola’mo muswelo otufwaninwe kulwa na mushipiditu wa busekese wātwelele mu bipwilo.

Lelo Ukivulukile’byo?

◻ Mwanda waka Petelo ukoma ukomeneja amba tufwaninwe kwikala na buyuki bwabinebine?

◻ Lelo i buluji’ka bwatelelwa bulumbuluke bu ngikadilo imbajinji mu mulongo wa ngikadilo ifwaninwe kubwanya ku lwitabijo?

◻ Mwanda waka Petelo wadi utele nyeke mutyima ku kuvuluja banababo?

◻ Lelo i kitako’ka kiletele Petelo kibwanya kushimatyija lwitabijo lwetu?

[Bipangujo bya Kifundwa]

 1. Lelo i kika kyānene Yesu mwanda wa kudyumuna batumibwa bandi, ino Petelo wēanyinye namani?

 2. Nansha Petelo byaādi wikulupila bipitepite, lelo i bilongwa’ka byandi byālombwele’mba lwitabijo lwandi lwāikele kuzoza?

 3. Mwanda waka Petelo wāsonekele mukanda wandi umbajinji?

 4. Mwanda waka Petelo wāsonekele mukanda wandi wabubidi?

 5. Lelo Petelo walonga namani mwanda wa kwadila batangi bandi mwadijo, kumeso kwa kutenga myanda mikatampe?

6, 7. (a) Lelo i ñeni’ka yotukokeja kuboila pa binenwa bya ñanjilo bya mukanda wa Petelo? (b) Shi tupañana madingi, pa kusaka amba ekale na bukwashi, lelo i kintu’ka kyotufwaninwe netu kuyuka?

 8. Bimweka bu Petelo wāingidije kishima “lwitabijo” mu buluji’ka?

 9. Mwanda waka lwimu lwa Petelo lwādi lwa muneñenya ne kyanga nakampata kudi Bajentaila?

10. Lelo i bufundiji’ka botukokeja kuboila pa lwimu lwa Petelo?

11. Lelo i bintu’ka bya mvubu mikatampe byāimanine’po Petelo kupwa kwa kwibemuna lwimu lwandi?

12. (a) Mwanda waka Petelo ukokela milangwe pa mvubu ya kwikala na buyuki bwabinebine? (b) Lelo tufwaninwe bidi kulonga bika nabya tukasepelele milao ya Leza?

13. Le bene Kidishitu bashingwe-māni ne “mikōko mikwabo” basumininwe kūminina pototo mu bika?

14. Mwanda waka Petelo wabadikila kutela bulumbuluke bu ngikadilo imbajinji yotufwaninwe kubwanya ku lwitabijo?

15. (a) Mwanda waka buyuki butelelwe kupwa kwa kutela bulumbuluke bu ngikadilo yotufwaninwe kubwanya ku lwitabijo? (b) I ngikadilo’ka mikwabo ikokeja kwitupa bukomo bwa kūminina pototo mu lwitabijo?

16. Lelo kukalupuka bika shi twikale kubwanya ku lwitabijo lwetu ino ngikadilo itelelwe na Petelo, ino shi keikelepo kubwanibwa’ko, le kukalupuka bika?

17. I kika kyātonwene Petelo ekale kusoñanya bakwabo bekale kulonga “bīne bino’bi”?

18. Mwanda waka Petelo wādi utele mutyima ku ‘kuvuluja nyeke’ banababo?

19. Lelo kwitusakila bukwashi’ka dyalelo?

20, 21. Lelo kwalamuka kwa Yesu kāeñenya kwākomeje namani lwitabijo lwa Petelo ne lwa batangi ba mikanda yandi, kubadila’mo ne batwe ba dyalelo?

22. (a) Lelo tufwaninwe kuta mityima yetu ku bika? (b) Lelo i bika byotufwaninwe kulonga bilombola amba tutele mityima ku kinenwa kya bupolofeto?

23. Lelo shapita umbajinji wa 2 Petelo i mubadikile kwadila batangi mwadijo wa bika?

[Kifwatulo pa paje 16]

Tubilubo twa Petelo ketwāmulekejepo kulama lwitabijo lwandi