Le Babiloni Mukatampe I Bika?

Babiloni Mukatampe utelelwe mu mukanda wa Kusokwelwa, i bipwilo byonso bya bubela bya ino ntanda bine kebitabijibwepo na Leza.a (Kusokwelwa 14:8; 17:5; 18:21) Nansha bino bipwilo byobishidile mu bintu bivule, abyo byonso bibombolanga bantu mu miswelo palapala baleke kutōta Leza wa bine, Yehova.—Kupituluka mu Bijila 4:35.

Mwa kuyukila Babiloni Mukatampe

1. Babiloni Mukatampe i kyelekejo. Bible umutelanga bu “mwana-mukaji,” ne bu “ndumba mukatampe” udi na dijina dya bu “kifyame: ‘Babiloni Mukatampe.’” (Kusokwelwa 17:1, 3, 5) Mukanda wa Kusokwelwa i muletwe “mu biyukeno,” o mwanda i byendele’mo tufule ku kunena’mba Babiloni Mukatampe i mwana-mukaji wa kyelekejo. (Kusokwelwa 1:1) Ne kadi, “ushikete pa mema mangimangi,” elekeja “bantu ne bibumbo ne mizo ne ndimi.” (Kusokwelwa 17:1, 15) Mwana-mukaji umweka na meso kabwanyapo kulonga namino.

2. Babiloni Mukatampe welekeja kiyukeno kya ntanda yonso. Witwanga bu “kibundi kikatampe kibikele pa balopwe ba pano pa ntanda.” (Kusokwelwa 17:18) Nanshi udi na lupusa lukatampe ntanda yonso.

3. Babiloni Mukatampe i kiyukeno kya mutōtelo, ke kya politikepo nansha kya busunga. Babiloni wa kala kyādi kibundi kyādi’mo myanda ya butōtyi, kitumbīle “nsanzo” ya bya majende ne “butyi.” (Isaya 47:1, 12, 13; Yelemia 50:1, 2, 38) Na bubine mwādi mutōtelo wa bubela ulwa na Yehova, Leza wa bine. (Ngalwilo 10:8, 9; 11:2-4, 8) Balopwe ba Babiloni bēzunzwile na kibengo peulu pa Yehova ne butōtyi bwandi. (Isaya 14:4, 13, 14; Danyele 5:2-4, 23) Kadi, Babiloni Mukatampe i mutumbile “bilongwa . . . bya majende.” Kintu kilombola’mba i bulongolodi bwa myanda ya butōtyi.—Kusokwelwa 18:23.

   Babiloni Mukatampe ke kiyukenopo kya politike, mwanda “balopwe ba pano pa ntanda” badilanga konakanibwa kwandi. (Kusokwelwa 17:1, 2; 18:9) Kadi ke kiyukenopo kya busunga, mwanda Bible umushiañanya na “bansunga ba pano pa ntanda.”—Kusokwelwa 18:11, 15.

4. 

   Bipwilo bya bubela i bifwaninwe kwitwa bu Babiloni Mukatampe. Pa kyaba ka kufundija bantu mwa kufwenena kudi Yehova, Leza wa bine, ino bipwilo bya bubela abyo bibalengejanga batōte baleza bakwabo. Bible utela kino kilongwa bu “busekese bwa ku mushipiditu.” (Bene Levi 20:6; Divilu 34:15, 16) Nkulupilo pamo bwa ya Busatu Busantu ne kubulwa kufwa kwa muya, ne bilongwa pamo bwa kwingidija bankishi mu butōtyi i bya tamba pa Babiloni wa kala, kadi i bivule bininge mu bipwilo bya bubela. Bino bipwilo i bityange buswe bwa kuswa ntanda mu butōtyi bwabyo. Bible utela kuno kubulwa kikōkeji bu bundumba bwa ku mushipiditu.—Yakoba 4:4.

   Ntumbo ya bupeta bwa bipwilo bya bubela ikwatañene na byobya binena Bible pa Babiloni Mukatampe amba, “uvwele bityilakana ne bityila pyā,” ne amba i “mwineñenye na olo ne mabwe malēme ne malungo.” (Kusokwelwa 17:4) Babiloni Mukatampe i nsulo ya “bintu bya mukenye bya pano pa ntanda,” ko kunena’mba bufundiji ne bilongwa bifutulwija Leza. (Kusokwelwa 17:5) Boba badi mu bipwilo bya bubela i “bantu ne bibumbo ne mizo ne ndimi,” bene bakwatakenye Babiloni Mukatampe.—Kusokwelwa 17:15.

Babiloni Mukatampe ye ufwaninwe kulambikwa mfu ya “boba bonso batapilwe pano pa ntanda” (Kusokwelwa 18:24) Mu bula bwa mānga, bipwilo bya bubela bikolomonanga mavita ne kukankamika bilongwa bya butumbula, kadi i bikomenwe kufundija bantu bubine butala padi Yehova, Leza wa buswe. (1 Yoano 4:8) Bino bintu i bilengeje kumwangika kwa mashi mavule. O mwanda boba basaka kusangaja Leza bafwaninwe ‘kutamba’mo,’ kusonsoloka bipwilo bya bubela.—Kusokwelwa 18:4; 2 Bene Kodinda 6:14-17.