Problem Limanite—Pu Fini enn Zur?
“ENN kar popilasyon lemond viv dan lamizer, 1.3 milyar dimunn viv ar mwins ki 1 dolar (anviron 30 rupi) par zur, 1 milyar dimunn pa konn lir, 1.3 milyar pa gayn bon delo pu bwar ek 1 milyar sufer lafaminn sak zur.” Ala seki enn rapor ki sorti Irlande dir lor sityasyon lemond.
Sa li enn akizasyon terib lor linkapasite dimunn pu truv solisyon dirab pu bann problem limanite! Sa bann problem la paret ankor pli terib kan u realize ki enn gran mazorite dimunn ki dekrir dan sa rapor la zot bann fam ek bann zanfan san defans. Eski nu pa revolte ki mem asterla, dan 21 em syek, “sak zur” pe kontiyn “vyol drwa bann dimunn telman par kantite ki pa kapav konte”?—The State of the World’s Children 2002.
“Enn Nuvo Lemond dan enn Sel Zenerasyon”
UNICEF finn dir ki zot sir ki “kapav anlev sa latmosfer byin som ki sa bann abi la finn amene lor lavi bann dimunn partu dan lemond.” Sa lorganizasyon la dir ki “kapav evite ek sanz” bann kondisyon terib ki sa bann milyar malere la pe bizin andire asterla. Avredir, li finn lans enn lapel pu ki “tu dimunn realiz enn nuvo lemond dan enn sel zenerasyon.” Li espere ki dan sa lemond la limanite an antye pu “libere ar lamizer ek diskriminasyon, libere ar vyolans ek maladi.”
Bann ki exprim sa kalite santiman la gayn kuraz kan zot truve ki mem asterla bann dimunn ki atansyone pe fer buku travay pu sulaz bann tris konsekans “enn seri konfli ek kriz ki kumadir pale fini.” Par egzanp, pandan 15 an ki finn pase, Chernobyl Children’s Project (Proze pu Bann Zanfan Tchernobyl) “finn ede pu sulaz sufrans plizir santenn zanfan ki afekte par bann kanser, provoke par bann radyasyon nikleer.” (The Irish Examiner, 4 Avril 2000) Bann lorganizasyon ki donn bann led imaniter, ki zot gran uswa tipti, finn vremem ena enn gran lefe lor lavi enn kantite viktim lager ek katastrof, ki pa kapav konte.
Me mem sa, sa bann ki partisip dan sa bann led imaniter la, zot truv bann kitsoz dan enn fason realis. Zot kone ki zot bizin fer fas ar bann problem ki “pli fane partu ek ki’nn pli anrasine ankor ki seki zot ti ete enn dizenn lane avan.” David Begg, direkter an sef Irish Charity Concern, dir ki “bann staf, bann siporter ek bann ki fer don ti reazir enn fason extraordiner” kan enn inondasyon ti frap Mozambique. Li azute, “me, nu pa kapav fer fas avek grander sa kalite katastrof la.” Konsernan bann zefor ki pe fer pu ede an Afrique, li rekonet fransman: “Bann tigit rezon ki ena pu espere, zot kuma bann labuzi ki pe al teyn.” Buku pu ena santiman ki sa komanter la rezim egzakteman sityasyon mondyal aktyel.
Eski nu kapav atann avek realis pu truv “nuvo lemond ki [nu] pe atann la dan enn sel zenerasyon”? Alor ki bann led imaniter vremem merit felisitasyon, sirman li normal pu konsider enn lot lespwar konsernan enn lemond kot pu ena lazistis ek lape. Labib atir nu latansyon lor sa lespwar la. Nu pu koz lor la dan prosin lartik.
[Bann Foto lor paz 2]
Paz 3, bann zanfan: UN/DPI Foto par James Bu