Pu Gayn Rekonpans, Nu Bizin Kontrol Numem!
“Tu dimunn ki partisip dan enn konpetisyon, li kontrol limem dan tu kitsoz.”—1 KORINTYIN 9:25.
1. An akor avek Efezyin 4:22-24, kuma eski bann dimunn par milyon finn dir Zeova wi?
ESKI u enn Temwin Zeova batize? Si wi, kan u ti pran batem u ti montre tu dimunn ki u ti pre pu angaz u dan enn konpetisyon kot ena enn pri pu gayne, setadir lavi pu tuletan. U ti dir wi ek u ti aksepte pu fer volonte Zeova. Pu ki nu langazman ena valer ek li akseptab devan lizye Bondye, buku parmi nu finn bizin fer bann gran sanzman avan ki nu’nn angaz nu ar Zeova. Nu finn swiv konsey ki Lapot Pol ti donn bann Kretyin: “Rezet vye personalite ki baze lor zot ansyin kondwit ek ki pe puri par so bann dezir ki met nu dan lerer . . . Met lor zot, nuvo personalite ki finn kre dapre volonte Bondye dan vre lazistis ek vre fidelite.” (Efezyin 4:22-24) Sa vedir ki avan nu dir wi ek nu angaz nu ar Bondye, nu bizin dir non ar lavi ki nu ti pe amene avan, ki pa ti akseptab devan lizye Bondye.
2, 3. Kuma eski 1 Korintyin 6:9-12 montre nu ki ena de kalite sanzman ki nu bizin fer pu ki Bondye aksepte nu?
2 Bann fitir Temwin Zeova bizin rezet sertin kitsoz ki form parti dan zot vye personalite. Ki kitsoz? Se bann kitsoz ki Parol Bondye kondane kareman. Pol ti sit sertin dan let ki li ti ekrir bann Korintyin. Li dir: “Ni bann ki pratik fornikasyon, ni bann ki ador zidol, ni bann adilter, ni bann zom ki’nn garde pu pratik bann vis sexyel, ni bann zom ki dormi ar zom, ni bann voler, ni bann dimunn gurman, ni bann sular, ni bann ki insilte lezot, ni bann ki tir larzan ar lezot, pa pu erit rwayom Bondye.” Apre sa, li ti montre ki bann Kretyin dan premye syek ti fer bann sanzman neseser dan zot personalite. Li dir: “Purtan sa mem seki sertin parmi zot ti ete.” Remarke ki li dir ki zot ti kumsa, me aster zot nepli kumsa.—1 Korintyin 6:9-11.
3 Me dapre Pol bannla kitfwa ti bizin fer ankor lezot sanzman, parski li kontiyn dir: “Mo gayn drwa fer tu kitsoz, me pa tu kitsoz ki profitab.” (1 Korintyin 6:12) Zordi, buku dimunn ki anvi vinn Temwin Zeova truve ki li neseser zot refiz fer mem bann kitsoz ki zot gayn drwa fer. Kifer? Parski sa pa profitab ek sa pa pu ed zot alalong. Sa bann kitsoz-la kapav pran tu zot letan ek anpes zot fer seki pli inportan.
4. Lor ki kitsoz bann serviter Zeova ki’nn angaz zot avek Li, dakor avek Pol?
4 Se avek tu nu leker ki nu angaz nu avek Bondye. Nu pa groyn-groyne pu fer li, kumadir nu pe fer enn gran sakrifis. Bann Kretyin ki’nn angaz zot avek Bondye, dakor avek seki Pol ti dir apre ki li’nn vinn enn disip Kris: “Akoz [Kris] mo finn aksepte perdi tu kitsoz ek mo konsider sa bann kitsoz la kuma enn ta salte; pu ki mo kapav gayn Kris.” (Filipyin 3:8) Avek leker kontan, Pol ti dir non ar bann kitsoz ki pa ti ena preske okenn valer, pu ki li kapav kontiyn dir Bondye wi.
5. Dan ki kalite lakurs Pol ti partisipe avek sikse, ek kuma eski nu’si nu kapav fer kuma li?
5 Amezir ki li ti galup so lakurs Kretyenn, Pol ti manifeste kapasite pu kontrol limem. Alafin li ti kapav dir: “Mo finn lite dan sa bon lalit-la, ek mo finn terminn mo kurs. Mo finn gard lafwa. Depi asterla, kuronn lazistis li rezerve pu mwa. Nu Senyer, sa ziz drwat-la, pa pu donn zis mo tusel sa kuronn-la, me usi tu bann ki’nn kontan kan li’nn manifeste limem.” (2 Timote 4:7, 8) Eski pu ariv enn zur kot nu’si nu pu kapav dir sa parey kuma Pol? Nu pu kapav, si avek lafwa nu kontrol numem amezir nu galup nu lakurs Kretyenn ziska li fini, san bes lebra.
Kontrol Numem pu Fer Seki Bon
6. Ki vedir ‘kontrol numem,’ ek dan ki de domenn nu bizin manifeste sa kalite-la?
6 Term Ebre ek Grek ki’nn tradir par “kapasite pu kontrol numem” dan Labib, vedir ki enn kikenn ena puvwar lor limem. Suvan sa vedir usi ki li anpes limem pu fer seki move. Me li kler ki nu bizin enn sertin kapasite pu kontrol numem, si nu’le servi nu lekor pu fer bann bon travay. Antan ki imin inparfe, nu’nn erit tandans pu fer seki move. Donk nu ena de kalite lalit pu amene. (Eklezyast 7:29, 8:11) Nu bizin reziste pu pa fer seki move. Me an mem tan, nu bizin usi fors numem pu fer seki bon. Dayer, meyer mwayin pu evit fer seki move, se kan nu kontrol numem pu fer seki bon.
7. (a) Parey kuma David, pu ki kitsoz nu bizin priye? (b) Lor ki kitsoz nu bizin medite pu nu kapav kontrol numem plis?
7 Wi, kapasite pu kontrol numem li byin inportan si nu’le kontiyn tini nu langazman avek Bondye. Nu bizin priye parey kuma David kan li ti dir: “Kre enn leker prop an mwa, A Bondye, ek met enn nuvo lespri an mwa, enn lespri ferm.” (Psom 51:10) Nu kapav medit lor bann byinfe ki nu gayne kan nu evit bann kitsoz ki pa bon lor plan moral uswa ki afebli nu fizikman. Mazinn sa kantite ditor ki nu gayne kan nu pa evit sa bann kitsoz-la. Nu kapav gayn bann problem lasante byin grav; nu pa reysi viv byin avek lezot, ek nu kapav mem truv lamor avan ler. De lot kote, mazinn sa kantite byinfe ki nu pu gayne si nu amenn enn lavi kuma Zeova demande. Me, an mem tan nu bizin realis ek pa bliye ki nu leker li tret. (Zeremi 17:9) Nu bizin determine pu reziste kan nu leker pus nu pu panse ki li pa inportan ki nu swiv bann prinsip Zeova.
8. Ki kitsoz nu aprann par lexperyans? Donn enn legzanp.
8 Laplipar parmi nu sirman finn aprann par lexperyans ki si nu lekor pa anvi fer enn bon kitsoz, li fer nu perdi nu zel. Anu pran par egzanp predikasyon. Zeova kontan kan bann imin dispoze pu partisipe dan sa laktivite ki kapav donn bann dimunn lavi. (Psom 110:3; Matye 24:14) Pu laplipar parmi nu, li pa ti fasil pu aprann prese an piblik. Nu ti bizin, ek kitfwa nu ankor bizin kontrol nu lekor pu fer sa. Nu bizin ‘donn li bann ku’ ek “amenn li kuma enn esklav,” olye ki nu zis les li diriz nu pu fer seki pli fasil.—1 Korintyin 9:16, 27; 1 Tesalonisyin 2:2.
“Dan Tu Kitsoz”?
9, 10. “Kontrol numem dan tu kitsoz,” ki sa inplike ankor?
9 Labib konsey nu ki nu bizin manifeste “kapasite pu kontrol numem dan tu kitsoz.” Sa konsey-la montre ki li pa sifi ki nu zis kontrol nu koler, uswa nu anpes numem pu ena enn move kondwit. Kitfwa nu santi ki nu finn reysi kontrol numem dan sa bann domenn-la. Si vremem nu finn reysi fer sa, nu kapav byin rekonesan. Me ki nu kapav dir dan bann lezot domenn nu lavi, kot li pa tro kler si nu bizin manifeste sa kalite la uswa non? Anu pran enn legzanp. Sipoze nu pe viv dan enn peyi ase ris kot nivo lavi byin ot. Eski li pa pu saz si nu aprann dir non ar bann depans initil? Bann paran pu fer byin si zot anseyn zot zanfan pu pa aste ninport ki kitsoz ki zot truve zis parski li disponib, uswa li atiran, uswa parski zot ena mwayin pu aste li. Byinsir, pu ki sa lanseynman-la li efikas, fode ki bann paran zotmem zot donn bon legzanp.—Lik 10:38-42.
10 Kan nu aprann viv zis avek bann kitsoz ki neseser, sa kapav ranforsi nu determinasyon pu kontrol numem. Sa kapav usi fer nu apresye plis bann kitsoz materyel ki nu ena. An mem tan sa ed nu pu pli konpran bann dimunn ki pe bizin viv san sertin kitsoz, pa parski zot anvi, me parski zot pena mwayin. Wi, enn lavi sinp li an kontradiksyon avek bann latitid popiler ki ena dan lemond, kuma par egzanp: “U anvi fer li? Be, fer li!” uswa “U merit seki pli top.” Bann gran konpayni servi bann reklam pu ogmant dezir bann dimunn pu gayn bann kitsoz tutswit. Me zot fer sa zis pu zot prop profi komersyal. Sa sityasyon-la kapav anpes nu fer bann zefor pu kontrol numem. Pa tro lontan, enn magazinn dan enn gran peyi l’Europe finn fer sa remark-la: “Si dimunn ki pe viv dan bann peyi kot ena enn gran lamizer bizin lite pu kontrol zot dezir pu gayn bann kitsoz ki zot anvi, alor komye plis, bann ki viv dan bann peyi ris bizin kontrol zotmem!”
11. Kifer eski li bon ki nu aprann viv zis avek bann kitsoz ki neseser, me kifer li difisil pu fer sa?
11 Si nu gayn difikilte pu fer diferans ant seki nu anvi ek seki nu vremem bizin, ki nu kapav fer? Kitfwa li pu bon ki nu pran bann dispozisyon pu asir nu ki nu pa pe azir san pans bann konsekans. Par egzanp, si nu anvi reziste kont tandans ki nu ena pu depanse san okenn kontrol, kitfwa nu pu deside pu pa aste bann kitsoz lor kredi. Li posib usi ki nu pu deside pu al fer shopping avek zis kas ki neseser. Rapel ki Pol ti dir ki si nu ena “latasman avek Bondye ek nu satisfe ar seki nu ena,” sa pu fer nu gayn enn “gran profi.” Li fer nu rezone: “Nu pa finn amenn nanyin dan lemond, ni nu pu amenn nanyin ar nu [kan nu mor.] Alor, si nu ena manze ek linz, nu pu kontant nu ar samem.” (1 Timote 6:6-8) Eski nu kontant nu ar seki nu ena? Nu bizin determinasyon ek nu bizin kontrol numem si nu’le aprann viv enn lavi sinp. Lerla nu pu konn enn lavi ki debarase ar tu bann kitsoz ki anpes nu pu fer seki pli inportan, zis parski nu anvi fer numem plezir. Wi, se enn leson ki nu byin bizin aprann.
12, 13. (a) Kuma eski nu bizin manifeste kapasite pu kontrol numem dan bann reynion Kretyin? (b) Dan ki lezot domenn nu bizin devlop kapasite pu kontrol numem?
12 Kan nu asiste bann reynion Kretyin ek bann lasanble, la usi nu bizin manifeste kapasite pu kontrol numem. Par egzanp, sa kalite la li neseser pu anpes nu lespri promne-promne pandan program. (Proverb 1:5) Nu bizin manifeste kapasite pu kontrol numem pu nu pa deranz lezot. Sa kapav arive si nu pe koz dan zorey sa kikenn ki’nn asiz pre kot nu-la, olye ki nu donn orater tu nu latansyon. Nu bizin usi aranz nu program pu ariv aler. Kitfwa, nu bizin manifeste kapasite pu kontrol numem ankor plis pu rezerv letan pu prepar bann reynion ek partisipe apre.
13 Kan nu manifeste kapasite pu kontrol numem dan bann ti kitsoz, li vinn pli fasil pu kontrol numem dan bann pli gran kitsoz. (Lik 16:10) Donk, komye li saz ki nu disiplinn numem pu lir ek etidye Labib ek bann piblikasyon regilyerman, ek medit lor seki nu finn aprann! Li saz usi ki nu disiplinn numem an seki konsern bann travay, nu lamitye avek lezot, bann latitid ek bann labitid personel, ki pa apropriye. Li saz usi ki nu disiplinn numem pu dir non ar bann laktivite ki kapav pran nu letan presye dan servis Bondye! Kan nu res okipe dan servis Zeova, sa li vremem enn bon proteksyon kont bann kitsoz ki kapav elwayn nu ar paradi spirityel ki egziste dan kongregasyon Zeova partu lor later.
Vinn Bann Adilt lor Plan Spirityel Grasa Kapasite pu Kontrol Numem
14. (a) Kuma eski bann zanfan bizin aprann devlop kapasite pu kontrol zotmem? (b) Ki bann byinfe bann zanfan kapav gayne kan zot aprann sa leson la depi byin tipti?
14 Enn tibaba pena kapasite pu kontrol limem. Bann exper lor latitid bann zanfan finn fer enn trak ki donn sa lexplikasyon-la: “Se pa otomatik, enn kut kumsa ki enn kikenn devlop kapasite pu kontrol limem. Bann tibaba ek bann zanfan bizin direksyon ek sutyin bann paran pu kumans aprann devlop kapasite pu kontrol zotmem. . . . Avek direksyon bann paran, bann zanfan aprann pu kontrol zotmem inpe plis dan bann lane ki zot al lekol.” Enn letid lor bann zanfan katran, finn revele ki bann ki’nn aprann devlop kapasite pu kontrol zotmem dan enn sertin mezir, “normalman zot vinn bann adolesan ki adapte vit, ki popiler, ki kontan lavantir, ki ena konfyans an zotmem ek lor ki lezot kapav konte.” Parkont, bann zanfan ki pa’nn aprann fer sa, ena pli sans ki zot “vinn bann adolesan ki soliter, ki agase vit ek teti. Zot kapitile anba presyon ek zot evit bann defi.” Donk, li kler ki enn zanfan bizin aprann devlop kapasite pu kontrol limem pu li vinn enn adilt byin ekilibre.
15. Ki kitsoz, enn mank kontrol li indike, ek sa li an kontradiksyon avek ki lobzektif ki etabli dan Labib?
15 Nu’si parey. Si nu’le vinn bann adilt lor plan spirityel, nu bizin aprann manifeste kapasite pu kontrol numem. Enn mank kontrol montre ki nu ankor bann tibaba lor plan spirityel. Labib ankuraz nu pu “vinn bann adilt konsernan kapasite konpreansyon.” (1 Korintyin 14:20) Nu lobzektif se “ki nu vinn enn sel dan lafwa ek dan konesans egzak Garson Bondye, ki nu vinn enn adilt ek ki nu gayn enn devlopman konple parey kuma Kris.” Kifer? “Kumsa nu pu nepli kuma bann tibaba ki pe swiv ninport ki lanseynman bonavini, kumadir bann vag pe sarye zot parsi parla, ek ki pe les zot anbete par bann zom ki servi tu sort kalite trik pu met bann dimunn dan lerer.” (Efezyin 4:13, 14) Wi, pu nu spirityalite, li byin inportan ki nu aprann manifeste kapasite pu kontrol numem.
Devlop Kapasite pu Kontrol Numem
16. Kuma eski Zeova ed nu?
16 Pu devlop kapasite pu kontrol numem, nu bizin led Bondye, ek nu kapav gayn sa led-la. Parol Bondye, parey kuma enn laglas ki pena okenn defo. Li montre nu ki bann sanzman personel nu bizin fer ek li donn nu bann konsey kuma pu fer sa bann sanzman-la. (Zak 1:22-25) Nu bann konpaynon Kretyin, zot usi zot pre pu ed nu. Bann ansyin montre ki zot konpran nu kan zot donn nu enn led personel. Zeova Limem donn nu so lespri sin an abondans, si nu demann Li dan lapriyer. (Lik 11:13; Romin 8:26) Donk, avek enn leker zwaye, anu servi sa bann dispozisyon-la. Bann sigzesyon lor paz 21 kapav ed nu.
17. Ki lankurazman Proverb 24:16 donn nu?
17 Wi, nu gayn enn gran rekonfor kan nu kone ki Zeova apresye nu bann zefor pu fer Li plezir! Sa bizin motiv nu pu kontiyn fer tu seki nu kapav pu manifeste kapasite pu kontrol numem. Mem ki kantite fwa nu tonbe, nu bizin pa aret fer zefor. Labib dir nu: “Enn dimunn drwat kapav tonbe mem set fwa, me pena dut ki li pu releve.” (Proverb 24:16) Sak fwa nu reysi fer Zeova plezir, nu ena bann bon rezon pu satisfe ar numem. Nu kapav sir usi ki Zeova apresye nu. Enn Temwin rakonte ki avan li ti angaz li avek Zeova, sak fwa ki li ti reysi reziste tantasyon pu fime pandan enn semenn, li ti rekonpans limem. Kuma? Ar kas ki li ti ramase parski li ti kontrol limem ek li pa ti aste sigaret, li ti aste enn kitsoz itil pu limem.
18. (a) Dan nu lalit pu devlop kapasite pu kontrol numem, ki kitsoz ki inplike? (b) Ki lasirans Zeova donn nu?
18 Sirtu nu bizin rapel, ki kapasite pu kontrol numem li inplik nu lespri ek nu bann santiman. Nu kapav truv sa dan bann parol Zezi: “Tu zom ki kontiyn get enn fam ziska ki li gayn enn dezir pu li, finn fini komet ladilter avek li, dan so leker.” (Matye 5:28; Zak 1:14, 15) Enn dimunn ki’nn aprann kontrol so lespri ek so bann santiman, pu truve ki li pli fasil pu kontrol tu so lekor. Donk, anu ranforsi nu determinasyon, pa selman pu evit fer bann kitsoz ki pabon, me usi pu aret pans sa bann kitsoz-la. Si bann move panse vinn dan nu lespri, tutswit nu bizin repus zot. Nu kapav sove ale ek kit tantasyon, si nu priye ek nu gard nu lizye fixe lor Zezi. (1 Timote 6:11; 2 Timote 2:22; Ebre 4:15, 16) Amezir ki nu fer tu seki nu kapav, nu pu montre ki nu pe swiv konsey Psom 55:22: “Zet to fardo lor Zeova Limem, ek Li pu sutenir twa. Zame Li pa pu les enn kikenn drwat tonbe.”
Eski U Ankor Rapel?
• Dan ki de fason nu bizin manifeste kapasite pu kontrol numem?
• Ki sa vedir “manifeste kapasite pu kontrol numem dan tu kitsoz”?
• Dan sa letid-la, ki bann sigzesyon pratik ki u finn byin pran kont, kapav ed u pu devlop kapasite pu kontrol umem?
• Kot sa kapasite pu kontrol numem kumanse?
[L’encadré page 21]
Ranforsi Kapasite pu Kontrol Numem
• Devlop sa kapasite-la, mem dan bann ti kitsoz
• Medit lor bann byinfe ki nu gayne asterla mem ek dan lavenir
• Ranplas seki Bondye kondane avek seki Li ankuraz nu fer
• Rezet bann move lide tutswit
• Ranpli u lespri avek bann bon kitsoz spirityel
• Aksepte led bann Kretyin ki ena lexperyans
• Evit bann sityasyon kot u kapav tante
• Priye Bondye dan bann moman kot u tante
[Zimage page 19]
Kapasite pu kontrol numem pus nu pu fer seki bon