Parol Jéhovah Vivan
Pwin Biblik Interesan dan Liv la Genèse—1
“GENÈSE” vedir “lorizinn,” uswa “nesans.” Se enn non apropriye pu enn liv ki rakonte kuma liniver finn kumans existe, kuma finn amenaz later pu dimunn reste, ek kuma limanite inn kumans abit lor la. Moïse ti ekrir sa liv-la dan dezer Sinaï ek li ti konplet li aparaman an 1513 A.N.L.
Liv la Genèse rakonte kuma lemond ti ete avan Déluge, apre Déluge, ek kuma Bondye Jéhovah ti azir avek Abraham, Isaac, Jacob ek Joseph. Dan sa lartik-la, nu pu konsider bann pwin Biblik interesan dan Genèse 1:1–11:9, setadir depi la kreasyon ziska lepok patriars Abraham.
LEMOND AVAN DÉLUGE
“O kumansman. . . . ” Se par sa bann parol-la ki la Genèse kumanse. Par sa lexpresyon-la, li pe koz lor enn lepok ki dat plizir milyar lane. La Genèse dekrir bann peryod kreasyon kuma sis “zur” kreasyon, parey kuma enn dimunn ti pu truv sa si li ti lor later sa lepok-la. Ala fin sizyem zur, Bondye finn kre premye zom. Mem si byin vit l’homme finn perdi Paradi par so dezobeisans, Jéhovah finn donn enn lespwar. Premye profesi ki mansyone dan la Bib koz lor enn “semans” ki pu anlev bann move konsekans ki pese finn ena lor limanite ek li pu kraz latet Satan.
Pandan prosin 16 syek ki swiv, Satan reysi deturn tu dimunn ar Bondye, eksepte detrwa fidel, kuma Abel, Hénok, ek Noé. Par egzanp, Caïn tuy so frer Abel. Dimunn kumans “invok non Jéhovah,” aparaman dan enn fason ki mank Li respe. Avek tandans vyolan ki ti existe sa lepok-la, Lamek ti konpoz enn poem pu dir kuma li ti tuy enn zenn homme, swadizan pu so prop defans. La sityasyon inn pli deteryore ankor kan sertin anz dezobeisan inn vinn marye avek bann fam lor later, ki lerla inn donn nesans bann zanfan ki apel Nephilim. Me malgre tu sa bann move kondisyon-la, Noé ranz enn arche. Avek kuraz, li averti bann dimunn ki pu ena Déluge, ek finalman li’nn sov so lavi ek lavi so fami.
Kuma Reponn Sertin Kestyon Biblik:
1:16—Kuma Bondye ti kapav prodir lalimyer lor premye zur, alor ki se lor katriyem zur ki Li ti fer bann surs lalimyer? “Fer” dan verse 16 ek “kre” dan verse 1, 21, ek 27 pa tradir mem mo Hébreu. “Lesyel” ki ti kontenir bann surs lalimyer, ti’nn kre byin avan “premye zur.” Me sa bann surs lalimyer-la pa ti ankor kumans ekler lor sirfas later. Kan Genèse dir ki lor premye zur “finn kumans ena lalimyer,” sa vedir ki lalimyer ti kumans pers nyaz ek sa ti vizib lor later. Lerla, avek rotasyon later, finn kumans ena la nwit ek lizur. (Genèse 1:1-3, 5) Me bann surs lalimyer ti ankor tuzur invizib lor later. Se lor katriyem peryod kreasyon ki finn ena enn bel sanzman. Asterla, soley, lalinn, ek zetwal inn kumans “ekler lor later.” (Genèse 1:17) Donk, kan Genèse 1:16 dir ki Bondye “inn kumans fer” zot, sa vedir ki Li’nn fer zot dan enn fason ki zot kapav asterla vizib lor later.
3:8—Eski Jéhovah ti koz direkteman avek Adam? La Bib montre nu ki kan Bondye ti koz avek bann dimunn, suvan Li ti servi enn anz. (Genèse 16:7-11; 18:1-3, 22-26; 19:1; Juges 2:1-4; 6:11-16, 22; 13:15-22) Se so Garson ki ti so prinsipal port-parol, dayer li apel “la Parol.” (Jean 1:1) Donk, li for posib ki se atraver “la Parol” ki Bondye ti koz avek Adam ek Ève.—Genèse 1:26-28; 2:16; 3:8-13.
3:17—An ki sans later ti’nn modi, ek pandan komye letan li ti res modi? Later ti’nn modi ansesans ki li ti pu nepli raporte kuma avan. Li ti pu ranpli ar pikan ek bann plant sovaz. Bann desandan Adam ti telman afekte par sa malediksyon-la ki Lamek, papa Noé, ti koz lor “duler nu lamin akoz later ki Jéhovah inn modi.” (Genèse 5:29) Me, apre Déluge, Jéhovah ti beni Noé ek so bann garson. Li ti anvi ki zot ranpli later. (Genèse 9:1) Alor li for posib ki apre sa, Bondye ti’nn anlev malediksyon ki ti ena lor later.—Genèse 13:10.
4:15—Ki ‘siyn Jéhovah ti etabli pu Caïn’? La Bib pa dir si ti ena kit mark uswa siyn partikilye lor lekor Caïn. Sa siyn-la ti plito enn zar lalwa ki Bondye ti met anviger pu protez Caïn kont ninport kisannla ki ti pu rod vanz Abel. Bann dimunn sa lepok-la ti konn byin sa lalwa-la ek zot ti respekte sa.
4:17—Kisannla Caïn ti pran pu fam? Adam ti ena lezot garson ek tifi. (Genèse 5:4) Alor, petet Caïn ti pran swa enn so bann ser, swa enn so bann nyes, kuma so fam. Me plitar, dan Lalwa ki Bondye ti donn bann Israélites, Bondye ti defann maryaz ant prop frer ek ser.—Lévitique 18:9.
5:24—An ki sans, Bondye ti “pran Hénok”? Aparaman lavi Hénok ti an danze, me Bondye pa finn permet bann lennmi Hénok tuy li. Lapot Paul ti ekrir ki Bondye ‘ti transfer Hénok pu li pa truv lamor.’ (Hébreux 11:5) Sa pa vedir ki Bondye ti amenn Hénok dan lesyel, kot li finn kontiyn viv. Se Jésus ki premye zom ki ti mont dan lesyel. (Jean 3:13; Hébreux 6:19, 20) Kan la Bib dir ki Bondye ‘ti transfer Hénok pu li pa truv lamor,’ sa vedir ki sirman Bondye ti andormi li dan lamor pandan ki li ti pe truv enn vizyon profetik. Kumsa, Hénok pa’nn sufer, ni li’nn “truv lamor” dan lamin so bann lennmi.
6:6—Kan la Bib dir ki Jéhovah “ti regrete” ki Li’nn kre dimunn, ki sa vedir? Mo Hébreu ki’nn tradir isi par “regrete,” vedir enn sanzman latitid uswa lintansyon. Pwiski Jéhovah parfe, Li pa’nn fer erer kan li’nn kre dimunn. Me, Li finn sanz so latitid anver sa move zenerasyon lepok Noé-la. Li’nn kit so latitid Kreater pu pran latitid enn destrikter parski Li ti nepli kapav toler la mesanste. Selman, etandone ki Li ti prezerv lavi sertin dimunn, sa montre ki Li ti ena regre zis pu bann ki ti vinn move.—2 Pierre 2:5, 9.
7:2—Lor ki baz, ti determine si enn zanimo ti pir uswa inpir? Si ti ziz enn zanimo pir uswa inpir, se pa pu manze, me pu fer sakrifis. L’homme pa ti pe manz laser avan Déluge. Se plitar ki Lalwa Mosaïque ti donn bann detay lor seki pir ek inpir pu la konsomasyon. Kan Lalwa ti aboli, sa bann regleman-la usi ti’nn aboli. (Actes 10:9-16; Éphésiens 2:15) Aparaman, Noé ti kone seki ti bizin ofer an sakrifis pu Jéhovah. Tutswit apre ki li’nn sorti dan l’arche, li “finn kumans ranz enn lotel pu Jéhovah ek pran detrwa zanimo ek [zwazo] ki pir, ek li finn bril zot an sakrifis lor lotel.”—Genèse 8:20.
7:11—Pandan Déluge, kot tu sa delo-la ti sorti? Pandan dezyem “zur,” uswa dezyem peryod kreasyon, Bondye ti kre latmosfer, enn lespas ant lesyel ek later. Pu fer sa, Li’nn bizin separ “delo ki lao” avek “delo ki anba.” (Genèse 1:6, 7) Delo ki ti “anba” se delo ki ti lor later deza. Me delo ki ti “lao” reprezant enn gran kantite limidite ki ti dan ler, byin ot, lao sirfas later. Se sa ki ti form sa “gran mas delo” ki ti tom lor later dan lepok Noé.
Leson pu Nu:
1:26. Parski Bondye finn kre bann imin dan so resanblans, zot kapav manifeste bann kalite ki Bondye ena. Wi, nu tu bizin fer zefor pu kiltiv bann kalite kuma lamur, la mizerikord, la bonte, pasyans ek fer dibyin anver lezot. Kumsa nu pu reflekte personalite nu Kreater.
2:22-24. Se Bondye ki’nn etabli maryaz. Se enn lyin permanan ek sakre, kot enn mari li sef so fami.
3:1-5, 16-23. Pu viv ere, nu bizin rekonet suverennte Jéhovah dan nu lavi.
3:18, 19; 5:5; 6:7; 7:23. Parol Jéhovah tuletan realize.
4:3-7. Jéhovah ti aksepte sakrifis Abel parski li ti enn zom drwat ki ti ena lafwa. (Hébreux 11:4) Parkont, Caïn li, li ti mank lafwa; se seki so bann move aksyon ti demontre. Li ti azir avek zaluzi ek laenn, seki finn amenn li pu tuy so frer. (1 Jean 3:12) Li posib usi ki li pa ti kas latet avek so ofrand; li ti fer sa kiafer, parski ti bizin fer! Nu’si, kan nu ofer Jéhovah nu bann sacrifices de louange, nu bizin fer li avek tu nu leker, ek an mem tan nu bizin gard enn bon latitid ek enn kondwit drwat.
6:22. Mem si Noé ti pran buku lane pu konstrir l’arche, li ti fer egzakteman seki Bondye ti demann li. Alor, Noé ek so fami ti sape kan Déluge ti inond later. Zordi, Jéhovah koz ar nu atraver so Parol ek Li diriz nu atraver so lorganizasyon. Si nu ekute ek nu obeir, numem nu pu tir profi.
7:21-24. Jéhovah pa detrir bon ek move ansam.
ENN LOT LEPOK KUMANSE
Apre Déluge, se enn lot lepok ki kumanse. Bondye donn bann imin permisyon pu manz laser, me zot bizin pa konsom disan. Jéhovah ordonn la peine de mort pu bann ki tir lavi zot prosin. Atraver larkansyel Bondye fer enn lalyans kot Li promet ki zame Li pu amenn Déluge ankor. La race humaine desann depi trwa garson Noé, me so ti-garson Nimrod vinn “enn gran saser kont Jéhovah.” Olye ranpli later partu, bann zom desid ranz enn lavil ki apel Babel ek ranz enn latur pu glorifye zotmem. Me Jéhovah met baton dan zot laru; Li konfonn zot langaz ek fer zot al res inpe partu lor later.
Kuma Reponn Sertin Kestyon Biblik:
8:11—Si bann zarb ti detrir dan Déluge, kotsa sa colombe-la ti gayn fey zoliv? Ena de posibilite. Etandone ki pye zoliv li enn zarb ase rezistan, li posib ki li pa ti mor mem si li ti res plizir mwa anba delo apre Déluge. Me sinon, mem apre enn gran inondasyon, enn pye zoliv kapav reburzone apre lor later sek, kan delo inn bese. Alor sirman, colombe ki Noé ti avoye-la, ti kas enn fey lor enn pye ki ti’nn kumans burzone apre ki delo inn bese.
9:20-25—Kifer Noé ti modi Canaan? Li posib ki Canaan ti fer enn kitsoz malprop avek so granper Noé. Malgre ki Cham, papa Canaan, ti truv sa, li pa ti fer nanyin pu anpes li. Plito, li ti rakont sa partu. Parkont, so bann frer, Sem ek Japhet ti vinn kuver zot papa. Akoz sa, zot ti gayn benediksyon, tandiki Canaan ti gayn malediksyon, ek Cham inn sufer buku akoz sa laont ki finn ena lor so desandans-la.
10:25—Kuma eski later “ti divize” dan lepok Péleg? Péleg ti viv depi l’an 2269 ziska l’an 2030 A.N.L. Se dan so lepok mem ki Jéhovah ti kre divizyon parmi bann ki ti pe konstrir latur Babel kan Li ti konfonn zot langaz ek fer zot al res inpe partu lor later. (Genèse 11:9) Donk, ala kuma “later [uswa, popilasyon later] ti divize” dan lepok Péleg.
Leson pu Nu:
9:1; 11:9. Ninport ki seki l’homme fer, li pa pu kapav anpes proze Jéhovah realize.
10:1-32. La Bib donn de lalis, kot li sit bann dimunn ki’nn viv avan ek apre Déluge. Nu truv sa dan sapit 5 ek 10. Tulede lalis montre ki la race humaine sorti ar premye zom, Adam, atraver trwa garson Noé. Bann Assyriens, Chaldéens, Hébreux, Syriens, ek sertin tribi Arabes, zot bann desandan Sem. Bann Éthiopiens, Égyptiens, Cananéens, ek sertin tribi Africains ek Arabes, zot bann desandan Cham. Bann Indo-Européens zot, zot bann desandan Japhet. Avredir, tu bann imin form enn sel fami, ek zot tu ne egal devan Bondye. (Actes 17:26) Sa verite-la bizin inflyans fason ki nu konsider ek tret lezot.
Parol Bondye Ena Puvwar
Sel plas kot nu gayn bann ranseynman vre ek presi lor listwar bann premye imin lor later, se dan premye parti liv la Genèse. Sa parti-la fer nu konpran pli byin kifer Bondye finn met dimunn lor later. Li rekonfortan pu truve ki personn, parey kuma Nimrod, pa kapav anpes proze Bondye realize!
Kan u fer u lektir la Bib pu lekol tule semenn, egzaminn sa parti-la, “Kuma Reponn Sertin Kestyon Biblik.” Sa pu ed u konpran sertin pasaz la Bib ki difisil pu konpran. Si u egzaminn parti, “Leson pu Nu,” u pu truve kuma u kapav aplik sa porsyon ki u’nn lir-la, dan u lavi. Kan li apropriye, kapav mem servi sa bann pwin-la pu tret enn bezwin lokal dan Reynion Servis. Wi, Parol Jéhovah vremem vivan ek li ena puvwar dan nu lavi.—Hébreux 4:12.