Inn Tir enn Vie Perl dan Salte

KI VINN dan ou lespri kan ou pans enn depotwar? Sirman ou pans enn ta salte ek enn move loder. Alor ou pa pou atann pou trouv enn kitsoz ki ena valer laba, sirtou pa enn perl ki ena boukou valer.

Pourtan, enn siek avan, finn trouv enn trezor koumsa dan enn ta salte. Sa trezor-la pa ti enn vre perl, me enn kitsoz ki ena boukou valer. Ki sa trezor ki ti dekouver la? Kifer sa dekouvert-la li inportan pou nou azordi?

Dan koumansman 20^em siek, Bernard P. Grenfell ek Arthur S. Hunt, de profeser dan Liniversite Oxford, ti al l’Égypte. Laba, parmi bann depotwar pre ar Vale Larivier Nil, zot ti dekouver enn kantite bout papiris, setadir enn zar papie ki ti fer apartir enn plant ki apel papiris. Apre, an 1920, pandan ki sa de koleg-la ti pe klas zot bann resers, Grenfell ti gagn bann lezot bout papiris anplis ki finn dekouver dan l’Égypte. Li’nn aste sa pou Libreri John Rylands dan Manchester, l’Angleterre. Selman, zot toulede inn mor avan ki zot fini klas zot bann resers.

Colin H. Roberts, enn lot profeser dan Liniversite Oxford, ti terminn sa travay-la. Pandan ki li ti pe klas sa bann bout papiris-la, li ti trouv enn ki mezir 3.5 par 2.4 pous (9 x 6 cm). Li ti etone kan li ti trouve ki dan sa lekritir Grek la ena bann mo ki li ti kone. Dan enn kote ti ena bann parol ki sorti dan Zan 18:31-33 ek dan lot kote ti ena enn parti verse 37 ek 38. Roberts ti realize ki li’nn tom lor enn perl ki ena boukou valer.

Roberts ti pe panse ki sa ti bout papiris-la ti bien vie. Me ki kantite vie li ti vie? Pou konn sa, li ti konpar lekritir ki lor la avek lezot ansien maniskri ki bann spesialis ti fini donn enn laz​—se enn metod ki apel paléographie.a Kan li ti servi sa metod-la, li ti kapav donn sa bout papiris-la enn laz apepre. Me li ti anvi sir. Alor li’nn tir foto sa ti bout papiris-la, li’nn avoy bann kopi sa foto-la trwa spesialis papiris, ek li’nn demann zot pou verifie so laz. Ki sa bann spesialis-la finn konklir?

Kan zot inn etidie dokiman-la so lekritir, ek fason ki’nn ekrir li, toule trwa spesialis papiris ti tom dakor ki ti ekrir sa bout papiris-la ver 125 Nou Lepok, zis de-trwa dizenn lane apre lamor lapot Zan. Selman, paléographie pa enn metod sir pou konn dat enn maniskri. Enn lot spesialis krwar ki kitfwa finn ekrir sa text-la ninport kan pandan deziem siek. Kanmem sa, sa ti bout papiris-la ti​—ek li touzour​—pli vie bout maniskri Lekritir Grek Kretien ki finn dekouver.

Kifer sa bout papiris Levanzil Zan la bien inportan pou bann ki kontan Labib azordi? Ena omwin de rezon. Premierman, forma sa bout papiris-la donn nou enn lide kouma bann premie Kretien ti akord enn gran valer bann Lekritir sakre.

Dan deziem siek Nou Lepok, ti kapav gagn bann text dan de forma​—roulo ek codex. Bann roulo ti bann bout papiris ouswa parsemin​—enn lapo zanimo ki’nn prepare pou kapav ekrir lor la​—ki finn kole ouswa koud ansam pou fer enn long fey. Ti kapav roul ek deroul sa long fey-la ninport kan. Laplipar ditan, ti servi enn sel kote roulo-la pou ekrir.

Me ti ena lekritir lor toule-de kote sa ti bout papiris ki Roberts ti dekouver la. Sa montre ki kitfwa li’nn sorti dan enn codex olie ki dan enn roulo. Ti fer enn codex avek plizir fey parsemin ouswa papiris ki ti koud ansam ek pliye pou form koumadir enn liv.

Ki lavantaz bann codex ti ena konpare avek bann roulo? Ofet, bann premie Kretien ti bann evanzelizater. (Matie 24:14; 28:19, 20) Zot ti fer konn mesaz ki ena dan Labib partou kot zot ti kapav zwenn dimounn​—dan bann lakaz, dan bazar, ek lor semin. (Zistwar Bann Apot 5:42; 17:17; 20:20) Alor li ti pli pratik pou zot pou servi bann Lekritir sakre dan enn forma pli konpak.

Avek codex li ti pli fasil pou bann kongregasion ek sakenn personelman fer zot prop kopi bann Lekritir sakre. Lerla ti kapav kopie ek rekopie plizir fwa bann Levanzil, ek pena dout ki sa ti kontribie pou ki pli boukou dimounn vinn bann Kretien rapidman.

Enn deziem rezon kifer sa bout papiris Rylands la inportan pou nou zordi, se parski li montre nou kouma finn transmet text orizinal ki ena dan Labib dan enn fason exakt. Mem si dan sa bout papiris-la ena zis de-trwa verse ki sorti dan Levanzil Zan, seki ena ladan li preske exakt avek seki nou lir dan nou prop Labib azordi. Alor, sa bout papiris Rylands la montre ki pa finn modifie Labib mem si finn kopie ek rekopie li pandan lontan.

Biensir, papiris Rylands lor Levanzil Zan li enn prev parmi bann milye papiris ek maniskri ki konfirme ki finn transmet text orizinal ki ena dan Labib dan enn fason exakt. Dan liv The Bible as History, Werner Keller dir ki sa bann vie maniskri-la eklersi bann dout ek montre ki Labib ki nou ena azordi li exakt ek ki kapav fer li konfians.

Bann Kretien pa baz zot lafwa lor seki bann arkeolog dekouver. Okontrer, zot krwar ki “tou seki dan Lekritir, samem Parol Bondie.” (2 Timote 3:16) Kanmem, sa rasir nou kan nou trouve ki bann vie perl ki ena boukou valer konfirm seki Labib inn dir depi touletan: “Parol Bondie [“Zeova,” NW] li la pou touzour”!​—1 Pier 1:25.