Laduser—Enn Kalite Byin Inportan pu Bann Kretyin
“Kuma enn linz, met lor zot . . . laduser.”—KOLOSYIN 3:12.
1. Kifer laduser li enn kalite extraordiner?
LI ENN plezir pu an konpayni enn dimunn dus. Purtan, “bann parol dus kapav kas enn lezo,” se seki Lerwa Salomon ki ti saz, finn remarke. (Proverb 25:15) Kan enn dimunn ena enn karakter dus, li ena enn kalite extraordiner, parski li ena an mem tan enn karakter agreab ek ferm.
2, 3. Ki rapor ena ant laduser ek lespri sin, ek ki nu pu egzamine dan sa lartik la?
2 Lapot Pol ti mansyonn laduser parmi “frwi lespri” ki nu truve dan Galat 5:22, 23. Mo grek ki truv dan verse 23, finn tradir par “laduser” dan Traduction du monde nouveau. Me dan bann lezot tradiksyon Labib, suvan sa mo la finn tradir par “limilite” uswa “bonte.” An realite, li difisil pu truv enn mo egzak pu tradir sa mo grek la dan laplipar langaz. Kifer? Parski sa mo la, an grek, pa vedir selman enn bonte ek enn limilite ki nu zis truve dan konportman enn dimunn. Me se kan enn dimunn ena laduser ek konsiderasyon pu lezot, ofon limem. Li pa zis manyer ki enn dimunn konport li, me se enn kondisyon so leker ek so lespri.
3 Pu ed nu pu konpran pli byin sinifikasyon ek valer ki laduser ena, anu egzaminn kat legzanp ki sorti dan Labib. (Romin 15:4) Kan nu pu fer sa, nu pa pu zis aprann ki sa kalite la vedir, me nu pu truve kuma nu kapav devlop li dan nu lavi ek manifeste li dan tu seki nu fer.
“Sa Ena enn Gran Valer Devan Lizye Bondye”
4. Kuma nu kone ki pu Zeova, laduser ena enn gran valer?
4 Pwiski laduser fer parti dan frwi lespri sin Bondye, li lozik ki nu truv sa kalite la dan personalite extraordiner ki Bondye ena. Lapot Pyer ti ekrir ki “karakter trankil ek dus” sa “ena enn gran valer devan lizye Bondye.” (1 Pyer 3:4) Wi, laduser, se enn kalite ki Zeova manifeste, ek sa ena buku valer devan so lizye. Pena dut alor, ki sa rezon lamem ase pu ki tu bann serviter Bondye devlop sa kalite la. Malgre ki Zeova, Li tu-pwisan, ek Li ena pli gran Lotorite dan liniver, kuma eski Li manifeste laduser?
5. Akoz duser ki Zeova inn montre, ki lespwar nu ena pu lavenir?
5 Zeova ti donn Adan ek Ev enn lord byin kler pu pa manz frwi ki ti truv lor pye konesans bon ek move. Purtan zot ti dezobeir Zeova ek zot ti fer sa volonterman. (Zenez 2:16, 17) Sa dezobeisans volonter la, inn amenn pese ek lamor pu zot ek zot bann desandan. Sa inn elwayn zot usi avek Bondye. (Romin 5:12) Mem si Zeova ti ena bann bon rezon pu Li rann enn zizman kumsa, li pa ti abandonn bann desandan Adan. Li pa ti panse ki zot pa ti pu korize ditu. Li pa ti truv bannla dan enn sityasyon kot ti pu inposib pu sov zot. (Psom 130:3) Okontrer, Zeova ena bonte ek Li pa ti anvi montre Li tro sever, seki montre so duser. Akoz sa, Li ti fer laranzman pu ki bann dimunn inparfe kapav apros Li ek gayn so faver. Zeova inn donn bann dimunn enn don, se sakrifis Zezi Kris, so garson. Wi, se grasa sa don la, ki Zeova inn donn nu posibilite pu apros so gran tronn, san ki nu per.—Romin 6:23; Ebre 4:14-16; 1 Zan 4:9, 10, 18.
6. Kuma eski nu truv laduser dan fason ki Bondye ti azir avek Kain?
6 Byin avan ki Zezi ti vinn lor later, Zeova ti montre so duser anver bann garson Adan setadir Kain ek Abel, kan zot ti ofer Li bann sakrifis. Zeova ti truve ki ti ena dan zot leker. Akoz sa, Li ti rezet sakrifis Kain ek Li ti ‘aksepte’ Abel ek so sakrifis. Abel ti fidel ek parski Bondye ti aksepte li ek so sakrifis, sa ti fer Kain reazir dan enn move fason. Labib dir ki, “Kain ti byin ankoler, ek so figir ti vinn long.” Kuma eski Zeova ti reazir? Eski Li ti ofanse par move latitid Kain? Non. Avek duser Li ti demann Kain kifer li ti ankoler sa kantite la. Zeova ti mem explik Kain seki li ti kapav fer pu ki Li “elev” li. (Zenez 4:3-7) Wi, Zeova manifeste laduser dan enn fason parfe.—Egzod 34:6.
Laduser—enn Kalite Atiran Ki Amenn enn Sulazman
7, 8. (a) Kuma nu kapav konpran laduser ki Zeova ena? (b) Ki nu aprann lor Zeova ek Zezi kan nu lir Matye 11:27-29?
7 Bann kalite ki Zeova ena pa kapav konpare. Enn pli bon fason pu konpran sa bann kalite la, se etidye lavi ek minister Zezi Kris. (Zan 1:18; 14:6-9) Pandan dezyem lane so predikasyon an Galile, Zezi ti fer buku mirak dan Korazin, Betsaida, ek Kapernaom, ek bann landrwa ki ti pre. Purtan, laplipar dimunn ti fyer ek indiferan ek zot ti refiz pu krwar seki Zezi ti pe dir. Kuma eski Zezi ti reazir? Li ti ferm avek zot kan li ti rapel zot ki konsekans zot pu gayne parski zot pa ti ena lafwa. Me parmi sa bann dimunn la, ti ena bann ʽam ha·ʼaʹrets, bann ti dimunn, ki ordiner. Zezi ti ena pitye pu zot parski zot ti dan enn kondisyon spirityel mizerab.—Matye 9:35, 36; 11:20-24.
8 Bann aksyon ki Zezi ti fer plitar ti montre ki li ti ‘konn so Papa byin’ ek ki li ti imit Li. Avek buku lafeksyon, Zezi ti dir bann dimunn ordiner: “Vinn ver mwa, zot ki pe rinte ek ki ena pwa lor zot, ek mwa, mo pu sulaz zot. Pran mo zug lor zot ek aprann ar mwa, parski mo dus ek mo ena limilite dan mo leker, ek zot pu gayn sulazman pu zot nam.” Sirman sa bann parol la ti amenn enn gran konsolasyon ek ti sulaz bann dimunn ki ti akable! Zordi, nu usi nu gayn enn konsolasyon ek enn sulazman par sa bann parol la. Si nu manifeste laduser dan nu lavi dan enn fason sinser, lerla ‘Zezi pu anvi fer nu konn’ so Papa.—Matye 11:27-29.
9. Ki kalite ki mars ansam avek laduser ek kuma eski Zezi li enn bon legzanp dan sa domenn la?
9 Enn kalite ki ena enn rapor direk avek laduser se limilite, uswa kan ena “limilite dan leker.” Me enn dimunn ki fyer, li ena tandans pu fer vantar. Suvan, sa kapav fer li tret lezot enn fason dir ek san pitye. (Proverb 16:18, 19) Pandan tutlong so minister lor later, Zezi ti montre so limilite. Sis zur avan li mor, Zezi ti rant dan lavil Zerizalem, li ti asiz lor enn burik ek la, laful ti akeyir li kuma Lerwa bann Zwif. Mem la, Zezi ti azir enn fason byin diferan avek bann dirizan lemond. Li ti realiz profesi ki Zekarya ti dir lor Mesi: “Gete! To Lerwa pe vinn ver twa, li dus ek li pe mont lor enn burik, wi lor enn zenn burik.” (Matye 21:5; Zekarya 9:9) Dan enn vizyon, profet Danyel ki ti fidel, ti truv Zeova donn so Garson lotorite pu reyne. Me dan enn profesi avan, li ti koz lor Zezi kuma “kikenn ki ena plis limilite parmi tu bann dimunn.” Laduser ek limilite, se de kitsoz ki mars ansam.—Danyel 4:17; 7:13, 14.
10. Kifer kan enn Kretyin montre laduser, sa pa vedir ki li feb?
10 Laduser ki Zeova ek Zezi manifeste fer plezir ek sa ed nu pu apros ar zot. (Zak 4:8) Byinsir, laduser pa vedir febles. Paditu! Zeova, Li enn Bondye tu-pwisan ek li manifeste enn gran kantite lenerzi ki tuletan an aksyon ek enn gran puvwar. Li byin ankoler kan Li truv linzistis. (Izai 30:27; 40:26) Zezi usi ti montre li byin ferm. Li pa ti fer nanyin ki ti pu fer li dezobeir Zeova pu fer so bann lennmi plezir, mem kan Satan ti atak li. Li ti refiz aksepte bann pratik komersyal ilegal ki bann sef relizye ti fer dan so lepok. (Matye 4:1-11; 21:12, 13; Zan 2:13-17) Purtan, kan li ti bizin fer fas avek bann defo so bann disip, li ti kontiyn montre enn karakter dus. Li ti siport zot febles avek pasyans. (Matye 20:20-28) Enn spesyalis lor bann mo ki servi dan Labib ti explike kuma laduser ete, li ti dir: “Deryer laduser, ena enn lafors lasye.” Nu’si, anu montre sa kalite ki Kris ti montre la, setadir laduser.
Dan So Lepok, Moiz Ti Pli Dus ki Zot Tu
11, 12. Kifer laduser ki Moiz ti ena ti extraordiner, sirtu kan nu get fason ki li ti elve?
11 Trwazyem legzanp ki nu pu egzamine se legzanp Moiz. Dapre Labib, li ti ena “enn karakter pli dus, ki tu dimunn ki ti lor later.” (Nonm 12:3, get not) Sa bann parol la finn ekrir par linflyans lespri sin Bondye. Laduser extraordiner ki Moiz ti ena, ti fer li aksepte direksyon Zeova.
12 Fason ki Moiz ti elve, pa ti parey kuma fason ki tu zanfan ti elve. Bann paran Moiz ti bann Ebre ek zot ti fidel. Zeova ti fer sir ki lavi Moiz proteze pandan enn lepok kot ti ena krim ek kot bann dimunn ti tret. Moiz ti pas bann premye lane so lavi avek so mama, ki ti donn li enn bon lanseynman lor vre Bondye, Zeova. Plitar, ti fer Moiz al res dan enn landrwa ki ti byin diferan avek kot li ti pe reste. Etyenn ti enn parmi bann premye Kretyin ek li mor an martyr. Li ti ekrir ki: “Moiz ti gayn enn ledikasyon lor sazes ki bann Ezipsyin ti ena. Wi, [Moiz] ti ena byin puvwar dan so parol ek dan so aksyon.” (Akt 7:22) Bann zom ki Faraon ti met an sarz lor bann esklav, ti pe fer dominer avek so bann frer. Moiz ti pe obzerv sa byin, ek dan sa sityasyon la, nu ti truv so lafwa. Kan li ti truv enn Ezipsyin pe bat enn Ebre, Moiz ti tuy li. Akoz sa, Moiz ti bizin sove, kit Lezip ek al dan peyi Madyann.—Egzod 1:15, 16; 2:1-15; Ebre 11:24, 25.
13. Ki lefe sa 40 an ki Moiz ti pase dan Madyann la, ti ena lor li?
13 Kan li ti ena 40 an, Moiz ti bizin debruy par li tusel dan enn dezer. Dan Madyann, li ti zwenn set tifi Reuel, enn misye ki ti ena enn gran trupo zanimo. Li ti ed bann tifi la pu tir delo dan enn pwi pu donn bann zanimo bwar. Kan bann zennfi la ti return kot zot, zot ti rakont zot papa seki ti arive avek enn gran lazwa. Zot ti dir ki “enn sertin Ezipsyin” ti vinn ed zot kan bann berze ti rod problem ar zot. Lerla, Reuel ti invit Moiz pu res avek so fami. Bann difikilte ki Moiz ti gayne pa ti fer li vinn amer. Sa pa ti anpes li usi pu aprann adapte so fason viv avek sa nuvo landrwa kot li ti pe reste la. So dezir pu fer volonte Zeova zame pa ti afekte. Moiz ti res la pandan 40 long lane. Li ti okip bann muton Reuel, li ti marye ar Zipora ek li ti elve so bann garson. Pandan sa letan la, Moiz ti gayn lokazyon pu devlop ek amelyor enn kalite ki ti pu fer parti dan so personalite. Wi, atraver bann difikilte, Moiz inn aprann laduser.—Egzod 2:16-22; Akt 7:29, 30.
14. Kan Moiz ti pe diriz nasyon Izrael, rakont enn levennman ki ti arive ki montre ki li ti ena laduser.
14 Apre ki Zeova ti’nn swazir Moiz pu diriz nasyon Izrael, li ti tuzur manifeste laduser. Enn zenn garson ti vinn dir Moiz ki Eldad ek Medad ti pe azir kuma bann profet dan kan. Sa de la pa ti la kan Zeova ti donn so lespri sin 70 ansyin ki ti pu ed Moiz. Zozye ti dir: “Moiz, mo senyer anpes zot!” Me avek duser, Moiz ti reponn: “Eski to zalu pu mwa? Non, me mo ti pu swete ki tu lepep Zeova ti bann profet, parski lerla Zeova ti pu donn zot so lespri sin!” (Nonm 11:26-29) Laduser ki Moiz ti manifeste, ti kontribye pu kalme sa sityasyon la.
15. Mem si Moiz ti inparfe, kifer legzanp ki li’nn lese, li enn bon legzanp pu nu swiv?
15 Dan enn lokazyon, li paret ki Moiz pa ti reysi montre laduser. Sa ti pase dan enn landrwa ki apel Meriba, pre kot Kades. Moiz ti negliz pu donn laglwar Zeova, ki ti pe fer bann mirak. (Nonm 20:1, 9-13) Mem si Moiz ti inparfe, li ti ena enn lafwa ki zame pa ti vinn feb ek ki ti sutenir li tutlong so lavi. Laduser extraordiner ki li ti ena, tus nu ankor, mem ziska zordi.—Ebre 11:23-28.
Enn Karakter Dir Kont enn Karakter Dus
16, 17. Ki warning nu gayne kan nu lir zistwar Nabal ek Abigayl?
16 Dan lepok David, ena enn legzanp ki donn nu enn warning. Sa ti pase zis apre lamor profet Samyel ek sa ti konsern enn kup, Nabal ek so madam Abigayl. Ti ena enn gran diferans ant sa de la! Alor ki Abigayl ti “ena enn bon zizman kan li ti azir,” me so misye li, ti enn dimunn ki ti “dir ek li ti move dan so bann aksyon.” Nabal ti ena enn gran trupo zanimo ek bann zom David ti ede pu protez so trupo kont bann voler. Me, kan zot ti al demann Nabal inpe manze, li ti refiz zot ek li ti montre li byin dir. David ek so bann zom ti ena rezon pu zot ankoler. Zot ti pran zot lepe ek zot ti sorti pu al lager kont Nabal.—1 Samyel 25:2-13.
17 Kan Abigayl ti tann seki finn arive, li ti degaze prepar dipin, divin, lavyann ek bann gato rezin ek fig ek li ti sorti pu al zwenn David. Li ti sipliy David par sa bann parol la: “Mo Senyer, fer kumadir mwa ki’nn fer erer. Silteple, ekut seki to esklav ena pu dir twa.” Laduser ki Abigayl ti montre kan li ti sipliy David, ti kalme David. Apre ki li’nn ekut explikasyon Abigayl, David ti dir: “Mo beni Zeova, Bondye Izrael, ki finn avoy twa ver mwa zordi! Ek mo beni twa pu to bon zizman, ek parski to’nn anpes mwa al tuy bann dimunn inosan zordi.” (1 Samyel 25:18, 24, 32, 33) Finalman, Nabal finn mor parski li ti enn dimunn dir. Avek letan, akoz bann bon kalite ki Abigayl ti ena, li ti gayn lazwa pu marye ar David. Laduser ki li ti ena, se enn model pu tu bann serviter Zeova zordi.—1 Samyel 25:36-42.
Kontiyn Resers Laduser
18, 19. (a) Amezir ki nu devlop laduser, ki sanzman vinn byin vizib? (b) Ki kapav ed nu pu fer enn legzamin lor seki nu ete?
18 Donk, laduser se enn kalite ki nu bizin ena. Se pa zis ki nu ena enn manyer dus, me se kan nu ena enn karakter dus ki atiran ek ankurazan pu lezot. Li posib ki dan lepase, nu ti ena labitid pu koz brit ek nu pa ti pe azir avek bonte. Me kan nu’nn kumans etidye Labib, nu finn sanze ek nu finn vinn bann dimunn pli amikal ek pli agreab. Pol ti koz lor sa sanzman la kan li ti dir bann Kretyin: “Kuma enn linz, met lor zot bann kalite kuma lafeksyon ek labonte, limilite, laduser ek pasyans.” (Kolosyin 3:12) Labib konpar sa transformasyon la avek sanzman ki arive kan bann move zanimo sovaz vinn bann zanimo domestik trankil. Par egzanp, enn lulu, enn leopar, enn lyon, enn lurs ek enn kobra ki vinn enn muton, enn zenn kabri, enn vo, ek enn vas. (Izai 11:6-9; 65:25) Bann dimunn ki obzerv nu, zot etone kan zot truv bann sanzman ki nu fer dan nu personalite. Sa bann sanzman la telman extraordiner. Me nu, nu kone ki se grasa lespri sin Bondye ki nu’nn kapav fer sa bann sanzman la. Sa li posib parski laduser form parti parmi frwi lespri sin, ki vremem extraordiner.
19 Me eski sa vedir ki enn fwa ki nu finn fer sa bann sanzman la, ek ki nu’nn angaz nu lavi ar Zeova, nu nepli bizin fer zefor pu nu ena laduser? Me non. Par egzanp, pu ki bann linz nef kontiyn paret prop ek prezantab, nu bizin kontiyn pran zot swin. Kan nu etidye Labib afon ek medit lor bann legzanp ki ena ladan, sa permet nu pu get nu avek enn nuvo regar ek truve seki nu ete vremem. Labib, li kuma enn laglas. Ki kalite dimunn sa laglas la montre ki u ete?—Zak 1:23-25.
20. Kuma eski nu pu reysi manifeste laduser?
20 Sak dimunn ena enn karakter diferan, sa depann lor bann kalite ki li ena. Sertin serviter Bondye truv sa pli fasil pu manifeste laduser ki lezot. Me purtan, tu bann Kretyin bizin devlop frwi lespri sin, ek parmi ena laduser. Avek buku lamur, Pol ti donn Timote sa konsey la: “Kontiyn fer zefor pu gayn lazistis, latasman avek Bondye, lafwa, lamur, landirans, ek enn karakter dus.” (1 Timote 6:11) Donk, kuma sa verse la montre nu, sa demann zefor. Enn lot tradiksyon Labib dir ‘fixe to leker lor la.’ (New Testament in Modern English, par J. B. Phillips) Si u fer zefor pu medit lor bann bon legzanp ki ena dan Parol Bondye, sa kapav res fixe dan u lespri. Li pu parey kuma enn gref ki u’nn fer dan u lekor. Sa pu form u ek pu gid u dan u lavi.—Zak 1:21.
21. (a) Kifer eski nu bizin kontiyn fer zefor pu ena laduser? (b) Ki nu pu egzamine dan prosin lartik?
21 Fason ki nu azir anver lezot montre ki kantite nu manifeste laduser. Disip Zak ti poz enn kestyon, li ti dir: “Kisannla ki ena sazes ek lintelizans parmi zot? Par so bon kondwit, les li montre so bann aksyon avek enn duser ki lasazes prodir.” (Zak 3:13) Kuma eski nu kapav manifeste sa kalite la kot nu, dan nu minister, ek dan kongregasyon? Nu pu truv bann bon konsey dan prosin lartik.
Revizyon
• Ki u’nn aprann lor laduser dan legzanp
• Zeova?
• Zezi?
• Moiz?
• Abigayl?
• Kifer nu bizin kontiyn fer zefor pu ena laduser?
[Zimaz lor paz 20]
Kifer eski Zeova ti aksepte sakrifis Abel?
[Zimaz lor paz 21]
Zezi ti montre ki laduser ek limilite se de kitsoz ki mars ansam
[Zimaz lor paz 22]
Moiz inn les enn bon legzanp laduser