Sapit 4
Zezi Kris Lakle Konesans Bondye
1, 2. Kuma eski bann relizyon lemond finn fos lakle konesans Bondye?
U DEVAN u laport, u pe turn-turn u lakle dan tu direksyon pu uver u laport. Fer fre ek fer nwar. U prese pu rantre—me u lakle pa pe marse. Purtan, sa mem lakle laport la, me serir la pale buze. Sa fer u agase, pa vre? U reget u bann lakle. Eski u finn pran bon lakle? Eski enn kikenn pa finn andomaz lakle la?
2 Sa sityasyon la li enn bon legzanp pu montre seki finn arive ar konesans Bondye akoz konfizyon ki ena dan bann relizyon lemond. Avredir, buku finn fos lakle konesans—Zezi Kris. Ena relizyon pa servi lakle la ditu, setadir zot rezet Zezi net. Ena finn deform rol Zezi, zot ador li kuma Bondye Tu-Pwisan. Antuka, san enn konesans egzak lor Zezi Kris, sa kikenn inportan la, nu pa pu kapav gayn konesans Bondye.
3. Kifer eski nu kapav apel Zezi lakle konesans Bondye?
3 Kitfwa, u rapel seki Zezi ti dir: “Sa mem seki vedir lavi pu tuletan, ki zot aprann konn twa, sel vre Bondye ek Zezi Kris, sa kikenn ki to finn anvwaye la.” (Zan 17:3) Zezi pa ti pe dir sa pu flat li mem. Plizir fwa, Labib montre byin linportans pu gayn enn konesans egzak lor Kris. (Efezyin 4:13; Kolosyin 2:2; 2 Pyer 1:8; 2:20) Lapot Pyer finn fer sa remark la: “Tu bann profet rann temwaynaz lor li [Zezi Kris].” (Akt 10:43) Lapot Pol finn ekrir: “Tu bann trezor sazes ek konesans finn kasyet avek buku prekosyon an li [Zezi].” (Kolosyin 2:3) Pol finn mem dir ki tu bann promes Zeova vinn enn realite grasa Zezi. (2 Korintyin 1:20) Alor, Zezi Kris li mem lakle konesans Bondye. Fode pa ki nu les bann fos lanseynman lor Zezi so natir ek so rol ki li zwe dan bann proze Bondye inflyans konesans ki nu gayne lor li. Me kifer eski bann disip Zezi ti konsider li kuma enn kikenn ki ena enn rol prinsipal dan bann proze Bondye?
MESI KI TI PROMET
4, 5. Ki bann lespwar ti ena lor Mesi, ek kuma eski Zezi so bann disip ti konsider li?
4 Depi lepok fidel Abel, bann serviter Bondye finn tuletan anvi truv Semans ki Bondye Li mem ti anonse. (Zenez 3:15; 4:1-8; Ebre 11:4) Bann Lekritir finn anonse ki Semans la ti pu realiz proze Bondye an tan ki Mesi, ki vedir enn “Kikenn ki finn Swazire.” Li ti pu “detrir pese net,” ek bann psom ti anons laglwar so Rwayom. (Danyel 9:24-26; Psom 72:1-20) Kisannla ki ti pu Mesi?
5 Sey mazinn enn ku ki lemosyon enn zenn Zwif ki ti apel Andre ti resanti kan li ti ekut bann parol Zezi Nazaret. Andre finn galupe, li finn al get so frer, Simon Pyer. Li finn dir li: “Nu finn truv Mesi.” (Zan 1:41) Bann disip Zezi ti sir ki li mem Mesi ki ti promet. (Matye 16:16) Ek kan bann vre Kretyin finn krwar ki Zezi li mem Mesi, zot ti pre pu riske zot lavi akoz sa. Ki prev eski zot ti ena? Anu get trwa prev.
BANN PREV KI ZEZI LI MESI
6. (a) Dan ki desandans Semans ki ti promet ti pu bizin paret, ek kuma nu kone ki Zezi ti sorti dan sa fami la mem? (b) Kifer li inposib pu enn kikenn ki finn viv apre 70 N.L., pruve ki li Mesi?
6 Bann anset Zezi, zot enn premye prev pu rekonet li kuma Mesi ki ti promet. Zeova ti dir So serviter Abraam ki Semans ki Li finn promet, ti pu sorti dan so fami. Bondye ti fer mem promes ar Izaak, garson Abraam, Zakob garson Izaak, ek Zida garson Zakob. (Zenez 22:18; 26:2-5; 28:12-15; 49:10) Plizir syek apre, Bondye finn donn plis presizyon lor desandans kot Mesi ti pu paret, letan Lerwa David finn aprann ki Mesi ti pu sorti dan so fami. (Psom 132:11; Izai 11:1, 10) Bann pasaz Levanzil Matye ek Lik konfirme ki Zezi finn sorti dan sa fami la mem. (Matye 1:1-16; Lik 3:23-38) Malgre ki Zezi ti ena bann gran-gran lennmi, zame zot pa finn diskit lor so bann anset. (Matye 21:9, 15) Wi, li kler ki personn pa kapav dir lekontrer. Me malerezman, bann rezis lor bann fami Zwif finn detrir kan bann Romin finn kraz Zerizalem dan lane 70 N.L. Apre sa lane la, personn pa finn kapav pretann ki li Mesi, parski pa ti ena okenn prev.
7. (a) Ki dezyem prev ki Zezi li Mesi? (b) Kuma eski Mika 5:2 finn realize lor Zezi?
7 Bann profesi ki finn realize zot enn dezyem prev. Buku bann profesi dan Lekritir Ebre finn donn diferan detay dan lavi Mesi. Dan wityem syek A.N.L., profet Mika ti anonse ki sa gran dirizan la ti pu ne dan enn ti lavil ki apel Betleem. Dan Izrael, ti ena de lavil ki ti apel Betleem, me profesi la finn presiz byin ki Betleem sa: Betleem Efrata, kot Lerwa David ti ne. (Mika 5:2) Bann paran Zezi, Zozef ek Mari ti viv dan Nazaret, ki ti apepre 150 km dan lenor Betleem. Pandan peryod ki Mari ti ansint, guverner Romin Sezar Ogist ti donn lord tu bann fami pu anrezistre zot dan lavil kot zot ti ne.a Alor, Zozef finn bizin amenn so fam ki ti ansint dan Betleem, lavil kot lerla Zezi finn ne.— Lik 2:1-7.
8. (a) Kan ek avek ki levennman bann 69 “semenn” finn kumanse? (b) Komye letan bann 69 “semenn” finn dire, ek ki finn arive kan bann semenn la finn fini?
8 Dan sizyem syek A.N.L., profet Danyel ti anonse ki “Mesi nu Lider” ti pu paret 69 “semenn” apre ki lord pu repar ek reranz Zerizalem, ti pu sorti. (Danyel 9:24, 25) Sak “semenn” ti pu reprezant set lane.b Dapre Labib ek listwar, lord pu reranz Zerizalem ti sorti an 455 A.N.L. (Neemya 2:1-8) Donk, Mesi ti pu bizin paret 483 (69 fwa 7) banane apre 455 A.N.L. Sa amenn nu ziska lane 29 N.L., lane kot Zeova finn swazir Zezi avek lespri sin. Lerla, Zezi finn vinn “Kris” (ki vedir enn “Kikenn ki finn Swazire”), uswa Mesi.—Lik 3:15, 16, 21, 22.
9. (a) Kuma eski Psom 2:2 finn realize? (b)Ki bann lezot profesi ki finn realize lor Zezi? (Get tablo.)
9 Byinsir bann Lekritir ti anonse ki pa tu dimunn ki ti pu aksepte Zezi kuma Mesi ki ti promet. Sa mem ki David finn ekrir par direksyon Bondye dan Psom 2:2: “Bann lerwa later finn pran zot pozisyon ek bann dirizan finn rasanble kuma enn sel kont Zeova ek kont sa kikenn ki li finn swazire la.” Sa profesi la montre ki tu bann dirizan lor later ansam ti pu vinn enn sel pu atak Mesi, Kikenn ki Zeova finn swazire. Ek sa mem ki finn arive. Bann sef relizye Zwif, Lerwa Erod, ek guverner Romin Pons Pilat, zot tu responsab lamor Zezi. Purtan, Erod ek Pilat ti bann lennmi, me zot finn vinn bon kamarad apartir sa moman la. (Matye 27:1, 2; Lik 23:10-12; Akt 4:25-28) Pu gayn plis prev ki Zezi li Mesi, zet enn kudey lor tablo ki ena tit, “Bann Profesi Remarkab lor Mesi.”
10. Ki manyer Zeova finn konfirme ki Zezi li sa Kikenn Swazire ki ti promet la?
10 Temwaynaz Bondye Zeova, li enn trwazyem prev ki Zezi li mem Mesi. Zeova ti avoy bann anz pu fer bann dimunn kone ki Zezi li mem Mesi ki ti promet . (Lik 2:10-14) Pa fini, kan Zezi ti lor later, Zeova Li mem finn koze dan lesyel pu dir ki Li finn apruv Zezi. (Matye 3:16, 17; 17:1-5) Bondye Zeova finn donn Zezi puvwar pu fer bann mirak. Tu bann mirak ki Zezi ti fer, li enn prev ki li ti Mesi, parski sinon zame Bondye pa ti pu donn enn foser puvwar pu fer mirak. Zeova finn servi usi so lespri sin pu fer ekrir bann levanzil. Kumsa, dan Labib, liv ki finn plis tradir ek inprime, finn kapav prezerv bann prev ki Zezi vremem Mesi.—Zan 4:25, 26.
11. Ki kantite prev ena ki Zezi li Mesi?
11 An tu, dan tu sa bann prev la ena bann santenn fe ki permet nu rekonet ki Zezi mem Mesi. Alor, bann Kretyin ti ena rezon pu konsider Zezi kuma sa kikenn lor ki ‘tu bann profet rann temwaynaz’ la ek pu konsider li kuma lakle konesans Bondye. (Akt 10:43) Me, nu ena buku plis pu aprann lor Zezi Kris apart zis kone ki li Mesi. Kot li sorti? Kuma li ti ete?
LEGZISTANS ZEZI AVAN KI LI TI VINN LOR LATER
12, 13. (a) Kuma eski nu kone ki Zezi ti egziste dan lesyel avan ki li vinn lor later? (b) Kisannla “Laparol,” ek ki li ti pe fer avan ki li vinn enn dimunn?
12 Nu kapav diviz lavi Zezi an trwa parti. Premye parti so lavi finn kumanse byin avan ki li ne lor later. Mika 5:2 ti dir ki Mesi li enn kikenn “ki ti la depi lontan, depi tuletan.” Ek Zezi li mem finn dir klerman ki li “sorti dan bann rezyon lao,” setadir dan lesyel. (Zan 8:23; 16:28) Pandan komye letan Zezi finn egziste dan lesyel avan ki li vinn lor later?
13 Labib dir ki Zezi li “sel Garson” ki Bondye finn kre direk. (Zan 3:16) Zezi li mem “premye-ne dan tu bann kreasyon,” alor Bondye finn servi li pu kre bann lezot kitsoz. (Kolosyin 1:15; Revelasyon 3:14) Zan 1:1 dir ki “dan kumansman Laparol” (non Zezi avan li vinn lor later) ti avek Bondye. Donk, Laparol ti avek Zeova kan “lesyel ek later” ti finn kre. Bondye ti pe koz ar Laparol kan Li ti dir: “Anu fer zom dan nu resanblans.” (Zenez 1:1, 26) Kumsa mem, dapre Proverb 8:22-31 Laparol ti vinn Bondye so “zuvriye kalifye” prefere. Li ti reprezant sazes, ek li ti pe travay ansam avek Zeova pu fer tu bann lezot kitsoz. Apre ki Zeova finn kre li, Laparol finn pas pa kone ki kantite letan avek Bondye dan lesyel, avan ki li vinn lor later kuma enn zom.
14. Kifer Labib dir ki Zezi li “resanblans Bondye invizib”?
14 Li pa drol ki dan Kolosyin 1:15 Labib dir ki Zezi li “resanblans Bondye invizib”! Pandan tu bann lane ki li finn res pros ar Bondye, sa Garson obeisan la finn vinn parey kuma so Papa, Zeova. Sa li enn lot rezon ankor kifer Zezi li lakle konesans Bondye ki donn lavi. Kan Zezi ti lor later, li finn fer tu kitsoz egzak pu egzak kuma so Papa ti pu fer. Akoz sa mem, aprann konn Zezi vedir usi ogmant nu konesans lor Bondye. (Zan 8:28; 14:8-10) Wi, li inportan ki nu konn Zezi ankor plis.
LAVI ZEZI LOR LATER
15. Kuma eski Zezi finn kapav ne kuma enn tibaba parfe?
15 Zezi finn pas dezyem parti so lavi, isi lor later. Li finn aksepte san ezite ki Bondye transfer so lavi depi lesyel ziska dan vant enn zennfi Zwif fidel, enn vyerz ki ti apel Mari. Lespri sin, lafors pwisan Bondye, uswa so lafors aktif, finn ‘kuver’ Mari ‘ar so lonbraz.’ Lerla, Mari finn tom ansint ek li finn donn nesans enn tibaba parfe. (Lik 1:34, 35) Zezi pa ti inparfe, parski enn Lasurs parfe ki finn donn li sa lavi la. Li finn elve dan enn ti fami sinp. Zozef, enn sarpantye finn adopte li kuma so garson, ek li ti premye zanfan dan enn fami kot ti ena ankor lezot zanfan.—Izai 7:14; Matye 1:22, 23; Mark 6:3.
16, 17. (a) Kot Zezi finn gayn puvwar pu fer bann mirak, ek ki bann mirak sa? (b) Ki bann kalite Zezi finn montre?
16 Alor ki li ti ena zis 12 an, Zezi ti montre enn profon latasman pu Bondye Zeova. (Lik 2:41-49) Kan li finn grandi ek li finn kumans so minister laz 30 an, li finn montre usi so profon lamur pu bann dimunn. Kan lespri sin Bondye finn donn li puvwar pu fer bann mirak, avek pitye li finn geri bann malad, bann andikape, bann paralize, bann surd, bann aveg ek bann ki ti gayn lalep. (Matye 8:2-4; 15:30) Zezi ti nuri bann milye dimunn ki ti gayn fin. (Matye 15:35-38) Li ti kalme enn siklonn ki ti menas lavi so bann kamarad. (Mark 4:37-39) Li finn mem resisit bann dimunn mor. (Zan 11:43, 44) Ek listwar konfirme ki tu sa bann mirak la finn vremem arive. Mem bann lennmi Zezi ti rekonet ki li ti ‘fer buku siyn.’—Zan 11:47, 48.
17 Zezi finn travers partu dan so peyi pu anseyn bann dimunn Rwayom Bondye. (Matye 4:17) Li finn usi les enn bon legzanp kuma nu bizin ena pasyans ek montre nu rezonab. Mem kan so bann disip ti fer li lapenn, avek duser li ti dir zot: “Wi, lespri vif, me laser feb.” (Mark 14:37, 38) Me, Zezi ti ferm ek fran avek bann ki ti mepriz laverite ek ki ti maltret bann feb. (Matye 23:27-33) Zezi finn sirtu montre mem legzanp lamur ki so Papa. Zezi ti mem pre pu mor pu ki bann dimunn inparfe gayn enn lespwar pu lavenir. Wi, nu pena dut ki Zezi li lakle konesans Bondye! Enn lakle vivan! Me, kifer eski nu dir enn lakle vivan? Zisteman, sa amenn nu lor trwazyem parti lavi Zezi.
ZEZI ZORDI
18. Kan nu mazinn Zezi zordi, kuma eski nu bizin truv li?
18 Mem ki Labib rakont lamor Zezi, zordi li vivan! Avredir, dan premye syek N.L., bann santenn dimunn ti temwin so rezireksyon. (1 Korintyin 15:3-8) Parey kuma ti anonse, apre so rezireksyon li finn asiz dan kote drwat so Papa ziska ki li gayn puvwar pu vinn lerwa dan lesyel. (Psom 110:1; Ebre 10:12, 13) Alor, kan nu mazinn Zezi zordi, kuma eski nu bizin truv li? Eski li tuzur enn tibaba inosan dan enn manzwar? Uswa eski li tuzur kuma enn zom ki pe sufer ek ki pre pu mor? Non. Zordi li for, li enn Lerwa ki pe reyne! Ek dan ankor enn tigit letan, li pu montre so puvwar kan li pu reyn lor nu later ki ranpli ar problem.
19. Ki Zezi pu fer dan ankor enn tigit letan?
19 Revelasyon 19:11-15 montre klerman Lerwa Zezi Kris kuma enn kikenn ki pe vini avek gran puvwar pu detrir tu bann move dimunn. Sirman, sa Lerwa dan Lesyel la byin anvi tir sufrans ki pe fatig bann milyon dimunn zordi! Li byin anvi usi pu ed tu bann ki pe fer zefor pu swiv so legzanp parfe ki li finn lese kan li ti lor later. (1 Pyer 2:21) Li anvi protez zot dan Armagedonn, “lager gran zur Bondye Tu Pwisan” ki pe koste vit-vit. Lerla, avek direksyon Rwayom Bondye ki dan lesyel, zot pu kapav viv pu tuletan lor later.—Revelasyon 7:9, 14; 16:14, 16.
20. Ki Zezi pu fer pu tu bann dimunn pandan so Reyn Mil An?
20 Pandan Reyn Mil An Zezi, pu ena lape ek li pu fer bann mirak an faver bann dimunn. (Izai 9:6, 7; 11:1-10; Revelasyon 20:6) Zezi pu geri tu bann maladi ek li pu tir lamor pu tuletan. Li pu resisit plizir milyar dimunn ki finn mor pu ki zot usi, zot gayn lokazyon pu viv pu tuletan lor later. (Zan 5:28, 29) Sirman u pu kontan konn ankor plis lor Rwayom Mesi dan enn lot sapit. Enn kitsoz u kapav sir: Nu pa kapav mazine ki kantite nu lavi pu extraordiner kan Rwayom pu guverne. Akoz sa mem, li byin inportan ki nu byin konn Zezi Kris. Wi, li inportan ki nu pa bliye ki Zezi li mem lakle vivan konesans Bondye, konesans ki kapav amenn nu ver lavi pu tuletan.
[Not]
a Sa resansman la ti permet Guvernman Romin reklam tax pli fasilman. Donk, san ki Ogist rann li kont, li finn realiz enn profesi ki ti anonse ki enn dirizan ti pu ‘fer enn kikenn ki reklam [tax] pas dan so rwayom.’ Sa mem profesi la ti anons usi ki “Gid lalyans,” uswa Mesi, ti pu “kraze” pandan reyn sa guverner ki ti pu ranplas sa dirizan la. Zisteman, Zezi finn mor pandan reyn Tiber, ki finn ranplas Ogist.—Danyel 11:20-22.
b Lontan bann Zwif ti pe kalkil bann zur par bann semenn lane. Akoz sa par egzanp, parey kuma sak setyem zur ti enn Saba, sak setyem lane ti enn lane Saba.—Egzod 20:8-11; 23:10, 11.
TESTE U KONESANS
Kuma eski bann anset Zezi zot enn prev ki Zezi li Mesi?
Ki bann profesi konsernan Mesi finn realize lor Zezi?
Kuma eski Bondye finn montre direk-direk ki Zezi li sa Kikenn ki Li finn swazire la?
Kifer eski Zezi li lakle vivan konesans Bondye?
[Tablo paz 37]
BANN PROFESI REMARKAB LOR MESI
PROFESI LEVENNMAN REALIZASYON
SO LAVI AVAN SO BATEM
Izai 7:14 Enn vyerz finn donn li nesans Matye 1:18-23
Zeremi 31:15 Finn tuy bann tibaba apre so nesans Matye 2:16-18
SO MINISTER
Izai 61:1, 2 Misyon ki Bondye finn donn li Lik 4:18-21
Izai 9:1, 2 So minister finn fer bann dimunn Matye 4:13-16
truv enn gran lalimyer
Psom 69:9 Zele pu lakaz Zeova Zan 2:13-17
Izai 53:1 Pa finn krwar li Zan 12:37, 38
Zekarya 9:9; So lantre dan Zerizalem lor enn Matye 21:1-9
Psom 118:26 ti burik; finn salye li kuma
enn lerwa ek kuma enn kikenn
ki pe vini onon Zeova
SO TRAYIZON EK SO LAMOR
Psom 41:9; 109:8 Enn zapot pa finn res fidel; Akt 1:15-20
li finn trayir Zezi ek plitar
zot finn ranplas li
Zekarya 11:12 Finn vann li pu 30 pyes larzan Matye 26:14, 15
Psom 27:12 Finn servi bann fos Matye 26:59-61
temwin kont li
Psom 22:18 Finn tir lakutpay Zan 19:23, 24
lor so bann linz
Izai 53:12 Li finn pas pu enn kriminel Matye 27:38
Psom 22:7, 8 Li finn gayn maltrete Mark 15:29-32
ler li ti pe mor
Psom 69:21 Finn donn li vineg Mark 15:23, 36
Izai 53:5; Finn pers li Zan 19:34, 37
Zekarya 12:10
Izai 53:9 Finn anter li avek bann ris Matye 27:57-60
Psom 16:8-11, not. Li finn releve avan so lekor puri Akt 2:25-32;
[Zimaz paz 35]
Bondye finn donn Zezi puvwar pu geri bann malad