Sapit 14
Ki Lotorite Eski U Bizin Rekonet?
1, 2. Eski tu bann form lotorite dominer? Explike.
“LOTORITE” enn mo ki buku dimunn pa kontan tande. Nu kapav konpran sa parski byin suvan dimunn abiz lor lotorite ki zot ena, ki li dan travay, dan fami, ek dan guvernman. Labib ena rezon kan li dir: “Zom finn dominn zom pu so maler.” (Eklezyast 8:9) Wi, buku finn fer dominer ar lezot, ek zot finn montre zot lotorite enn fason egois.
2 Me pa tu lotorite ki dominer. Par egzanp, nu lekor ena enn lotorite lor nu. Li “donn nu lord” pu respire, pu manze, pu bwar ek pu dormi. Eski sa lotorite la tro lur pu nu? Non. Si nu obeir sa bann lord la, li pu nu prop dibyin. Alor ki nu obeir nu lekor san ki nu rann nu kont, ena lezot form lotorite ar ki nu bizin sumet volonterman. Anu get detrwa legzanp.
LOTORITE SIPREM
3. Kifer eski Zeova ena drwa apel “Suverin Senyer”?
3 Plis ki 300 fwa dan Labib Zeova apel “Suverin Senyer.” Enn suverin, li enn kikenn ki ena lotorite siprem. Kifer eski Zeova ena drwa gayn sa tit la? Revelasyon 4:11 reponn: “To merite, Zeova, wi nu Bondye, pu gayn laglwar ek loner ek puvwar, parski to finn kre tu kitsoz, ek akoz to volonte ki zot finn egziste ek ki zot finn kre.”
4. Kuma eski Zeova swazir pu montre so lotorite?
4 Pwiski Zeova Li nu Kreater, Li ena drwa montre so lotorite kuma Li anvi. Sa kapav fer nu gayn per, sirtu kan nu panse ki Bondye ena “enn labondans lenerzi vif.” Li apel “Bondye Tu-Pwisan”—sa tradir enn lexpresyon an Ebre ki vedir enn lafors buku pli siperyer. (Izai 40:26; Zenez 17:1) Me Zeova servi so lafors pu fer dibyin, parski lamur li so kalite prinsipal.—1 Zan 4:16.
5. Kifer eski li pa difisil pu sumet ar lotorite Zeova?
5 Mem ki Zeova ti averti so pep ki Li ti pu pini bann ki pa aret zot bann move aksyon, Moiz ti konn Li sirtu kuma “vre Bondye, enn Bondye fidel, ki gard so lalyans ek ki gard so lamur fidel ziska mil zenerasyon pu bann ki kontan Li ek bann ki gard so bann komannman.” (Deteronom 7:9) Nek mazinn enn ku! Lotorite Siprem liniver pa fors personn pu servi Li. Me okontrer, so lamur ki atir nu. (Romin 2:4; 5:8) Li enn plezir pu sumet ar lotorite Zeova parski so bann lalwa azir tuzur pu nu prop dibyin.—Psom 19:7, 8.
6. Kuma eski kestyon lotorite finn suleve an Edenn, ek ki konsekans sa finn ena?
6 Nu bann premye paran finn rezet reyn siprem Bondye. Zot ti ule desid par zot mem seki ti bon ek seki ti move. (Zenez 3:4-6) Akoz sa, Bondye finn pus zot andeor Paradi, kot zot ti pe viv. Apre sa, Zeova finn permet bann dimunn kre bann form lotorite ki ti pu permet zot viv dan lord, malgre ki zot sosyete inparfe. Ki sa bann lotorite la sa, ek ziska ki limit Bondye atann ki nu sumet ar zot?
“BANN LOTORITE SIPERYER”
7. Kisannla bann “lotorite siperyer,” ek kuma eski zot pozisyon inferyer ar lotorite Bondye?
7 Lapot Pol finn ekrir: “Fode ki tu [dimunn] sumet ar bann lotorite siperyer, parski pena okenn lotorite amwin ki Bondye permet li.” Kisannla bann “lotorite siperyer”? Bann parol Pol dan bann verse apre montre ki zot reprezant bann guvernman. (Romin 13:1-7; Tit 3:1) Zeova pa finn kre bann guvernman lor later, me Li permet zot egziste. Akoz sa Pol finn kapav ekrir: “Bann lotorite ki egziste okip sakenn zot pozisyon par Bondye.” Ki sa indik nu konsernan sa lotorite lor later la? Sa montre nu ki li segonder, uswa inferyer ar lotorite Bondye. (Zan 19:10, 11) Alor, kan bann Kretyin truv zot devan enn lalwa zom ki kont lalwa Bondye, zot bizin les zot konsyans ki finn forme par Labib gid zot. Zot “bizin obeir Bondye kuma sef plito ki bann zom.”—Akt 5:29.
8. Ki profi u tire ar bann lotorite siperyer, ek kuma eski u kapav sumet ar zot?
8 Me suvan, bann lotorite siperyer travay kuma bann ‘minis Bondye pu nu prop dibyin.’ (Romin 13:4) Ki manyer zot fer sa? Ebyin pans enn ku ki kantite servis bann lotorite siperyer rann nu, kuma par egzanp lapos, lapolis, ponpye, saniter, ek ledikasyon. Lapot Pol finn ekrir: “Akoz sa mem ki zot pe pey tax usi; parski bannla zot bann serviter piblik Bondye ki pe kontinye servi pu sa mem lobzektif la.” (Romin 13:6) An seki konsern tax, uswa bann lezot obligasyon anver lalwa, nu bizin “gard enn kondwit onet.”—Ebre 13:18.
9, 10. (a) Kuma eski bann lotorite siperyer zot kuma enn laranzman Bondye? (b) Kifer eski li pa bon kont bann lotorite siperyer?
9 Selman, parfwa bann lotorite siperyer mal servi zot lotorite. Me eski sa anlev nu devwar ki nu ena pu sumet ar zot? Non. Zeova truv move aksyon bann guvernman. (Proverb 15:3) Si Li pe toler reyn bann dimunn, sa pa vedir ki Li ferm lizye lor zot koripsyon, dayer Li pa atann ki nu’si nu ferm lizye lor la. Avredir, byinto Bondye “pu kraz tu sa bann lezot rwayom la,” ek Li pu ranplas zot par enn guvernman lazistis. (Danyel 2:44) Me, ziska ki sa arive, bann lotorite siperyer zwe enn rol inportan.
10 Lapot Pol finn explike: “Enn kikenn ki kont lotorite, li kont laranzman Bondye.” (Romin 13:2) Bann lotorite siperyer zot enn “laranzman” Bondye parski zot fer respekte lalwa, sinon san sa, ti pu ena dezord ek sakenn ti pu fer seki li anvi. Si nu kont bann lotorite siperyer, nu pu kont bann prinsip Labib ek nu pa pu montre nu saz. Anu pran enn legzanp: Fer kuma dir u finn fer enn loperasyon ek finn kud plas kot ti kupe la. Mem si nu lekor pa rekonet sa bann pwin difil la, zot pu dan nu laser pu enn tigit letan parski zot ena zot linportans. Si u tir sa bann pwin difil la avan ler, u pu fer u mem ditor. Kumsa mem, kumansman, li pa ti dan proze Bondye pu ena bann guvernman imin. Me ziska ki so Rwayom diriz lor later antye, bann guvernman pe kapav anpes sosyete imin kase. Donk, pu linstan, zot pe realiz enn kitsoz ki an akor avek proze Bondye. Akoz sa, nu bizin sumet ar bann lotorite siperyer, me an mem tan nu donn pryorite lalwa ek lotorite Bondye.
LOTORITE DAN FAMI
11. Kuma eski u pu explik prinsip lotorite?
11 Fami, sa mem baz sosyete imin. Dan fami, enn zom ek enn fam kapav profit byin zot lamitye, ek bann zanfan kapav gayn proteksyon ek formasyon pu vinn bann adilt. (Proverb 5:15-21; Efezyin 6:1-4) Pu ki bann fami kapav viv dan lape ek dan larmoni, enn bon laranzman kumsa bizin byin organize. Zisteman, Zeova finn organiz sa, kan Li finn etabli prinsip lotorite. Premye Korintyin 11:3 rezim sa prinsip la: “Kris li sef tu zom, enn zom li sef enn fam, ek Bondye Li sef Kris.”
12, 13. Kisannla sef dan fami, ek ki nu kapav aprann lor fason ki Zezi montre so lotorite?
12 Enn mari ki sef dan so fami. Me mem sa, li usi, li ena enn sef—Zezi Kris. Lapot Pol ti ekrir: “Mari, kontiyn kontan zot fam, parey kuma Kris usi finn kontan kongregasyon ek li finn donn li mem pu kongregasyon.” (Efezyin 5:25) Enn mari montre ki li sumet ar Kris kan li tret so fam kuma Zezi finn tuzur tret kongregasyon. (1 Zan 2:6) Zezi finn gayn enn gran lotorite, me li montre so lotorite enn fason rezonab, avek buku duser, ek lamur. (Matye 20:25-28) Kan Zezi ti enn zom lor later, zame li pa ti abiz so lotorite. Li ti “dus ek li ti ena imilite dan so leker,” ek li pa ti apel so bann disip “esklav,” me plito “kamarad.” Li ti promet zot: “Mo pu sulaz zot,” ek sa mem ki li ti fer.—Matye 11:28, 29; Zan 15:15.
13 Legzanp Zezi anseyn bann mari ki zot bizin pa servi zot lotorite Kretyin pu fer dominer. Okontrer, zot bizin montre respe, ek enn lamur ki pus zot pu sakrifye zot mem. Alor, li kler ki si enn mari azir kumsa, li pa pu bat so konzwin, ni li pu maltret li. (Efezyin 4:29, 31, 32; 5:28, 29; Kolosyin 3:19) Si enn Kretyin pa tret so fam byin, mem ki kantite lezot bon aksyon li fer, sa pa pu ena okenn valer, ek so bann lapriyer kapav pa pase.—1 Korintyin 13:1-3; 1 Pyer 3:7.
14, 15. Kuma eski konesans Bondye ed enn fam pu sumet ar so mari?
14 Kan enn mari swiv legzanp Kris, li pli fasil pu so fam obeir bann parol dan Efezyin 5:22, 23: “Fode ki bann fam sumet ar zot mari parey kuma ar Senyer, parski enn mari li sef so fam parey kuma Kris li sef kongregasyon.” Parey kuma enn mari sumet ar Kris, enn fam bizin sumet ar so mari. Labib dir usi klerman ki bann fam kapab merit loner ek laglwar parski zot ena sazes Bondye ek zot travayer.—Proverb 31:10-31.
15 Me enn fam Kretyin pa donn so mari enn sumisyon total. Sa vedir ki si enn fam truve ki so mari pe fer li fer enn kitsoz kont lalwa Bondye, li bizin sumet ar Bondye olye ki so mari. Me mem si enn fam bizin tini ferm pu lalwa Bondye, li bizin fer li avek “enn lespri trankil ek dus.” Fode ki li montre ki konesans Bondye finn fer li vinn enn pli bon fam. (1 Pyer 3:1-4) Sa aplik usi ar enn mari Kretyin ki so fam pa krwayan. Fode ki bann prinsip Kretyin ki li pe aplike, fer li vinn enn pli bon mari.
16. Kuma eski bann zanfan kapav swiv legzanp ki Zezi finn lese kan li ti zenn?
16 Efezyin 6:1 montre byin rol bann zanfan, kan li dir: “Obeir zot bann paran an armoni avek Senyer, parski sa li enn kitsoz drwat.” Bann zanfan Kretyin swiv legzanp Zezi, ki ti sumet ar so bann paran amezir ki li ti pe grandi. Kuma enn garson obeisan, li “ti pe kontiyn grandi dan sazes, lor plan fizik ek dan faver devan Bondye ek devan bann zom.”—Lik 2:51, 52.
17. Ki lefe fason ki bann paran montre zot lotorite kapav ena lor zot zanfan?
17 Fason ki bann paran pran zot responsabilite pu determine si pa zot bann zanfan pu respekte lotorite, uswa zot pu rebel kont sa. (Proverb 22:6) Alor, li bon ki bann paran demann zot mem, ‘Eski mo montre mo lotorite avek lamur, uswa eski mo fer dominer? Eski mo tro molo-molo?’ Bondye atann ki enn paran ki viv kuma Li demande, ena lamur ek lintere pu so bann zanfan, me an mem tan li bizin tini ferm bann prinsip Labib. Zisteman, Pol finn ekrir: “Bann papa, pa enerv zot bann zanfan [literalman, ‘fer zot ankoler’], me kontiyn elve zot dan disiplinn ek bann manyer panse Zeova.”—Efezyin 6:4; Kolosyin 3:21.
18. Kuma eski bann paran bizin disiplinn zot zanfan?
18 Bann paran bizin egzaminn byin bann metod ki zot servi pu form zot zanfan, sirtu si zot anvi ki zot zanfan vinn obeisan ek fer zot plezir. (Proverb 23:24, 25) Dan Labib, disiplinn li avan tu enn form ledikasyon. (Proverb 4:1; 8:33) Li mars ansam avek lamur ek duser, me pa avek koler ek vyolans. Alor, bann paran Kretyin bizin azir avek sazes ek konn kontrol zot kan zot disiplinn zot bann zanfan.—Proverb 1:7.
LOTORITE DAN KONGREGASYON
19. Ki laranzman Bondye finn fer pu ki ena lord dan kongregasyon Kretyin?
19 Pwiski Zeova Li enn Bondye lord, li normal ki Li met anplas enn lotorite byin organize pu diriz so pep. Zisteman, Li finn etabli Zezi kuma Sef kongregasyon Kretyin. (1 Korintyin 14:33, 40; Efezyin 1:20-23) Anba direksyon invizib Kris, Bondye finn etabli bann ansyin dan sak kongregasyon pu ki zot pran swin so trupo avek enn gran dezir, volonterman, ek avek lamur. (1 Pyer 5:2, 3) Bann serviter ministeryel ed bann ansyin dan diferan manyer, ek servis ki zot rande dan kongregasyon ena buku valer.—Filipyin 1:1.
20. Kifer eski nu bizin sumet ar bann ansyin Kretyin ki finn nome dan kongregasyon, ek kifer sa li profitab pu nu?
20 Konsernan bann ansyin dan kongregasyon, Pol finn ekrir: “Obeir bann ki pe diriz zot ek sumet ar zot, parski bannla pe vey lor zot nam kuma bann ki pu rann kont; pu ki zot kapav fer sa avek lazwa ek san pleyne, sinon zot mem ki pu perdi apre.” (Ebre 13:17) Avek sazes, Bondye finn konfye bann ansyin responsabilite pu pran swin bezwin spirityel bann manb kongregasyon. Bann ansyin pa form enn grup pret. Zot bann serviter ek esklav Bondye, ek parey kuma nu Met Zezi Kris, zot pe servi bann lezot adorater Bondye. (Zan 10:14, 15) Pwiski nu kone ki bann dimunn ki kalifye par Labib interese ar nu progre, ek ar nu krwasans spirityel, sa bizin ankuraz nu pu korpere ek pu sumet ar zot.—1 Korintyin 16:16.
21. Kuma eski bann ansyin ki finn nome ed zot bann frer Kretyin lor plan spirityel?
21 Parfwa bann muton kapav kit trupo zot ale, uswa zot kapav menase par bann kitsoz danzere ki ena dan lemond. Anba direksyon Gran Berze, bann ansyin ki kuma bann berze adzwin, pran kont bezwin zot trupo, ek zot donn bannla enn latansyon personel san tarde. (1 Pyer 5:4) Zot vizit bann manb kongregasyon ek zot donn bann parol lankurazman. Zot kone ki Dyab pe rod kas lape ki egziste parmi lepep Bondye, akoz sa, pu regle bann problem zot servi sazes ki sorti lao. (Zak 3:17, 18) Zot fer tu pu gard linite dan lafwa, enn kitsoz ki Zezi ti demande dan so lapriyer.—Zan 17:20-22; 1 Korintyin 1:10.
22. Ki led bann ansyin done kan enn kikenn pe swiv enn move simin?
22 Ki arive si enn Kretyin pe sufer akoz enn sityasyon difisil, uswa li dekuraze parski li finn fer enn pese? Bann konsey Labib ankurazan ek lapriyer sinser bann ansyin kapav ed li pu regayn so lasante spirityel. (Zak 5:13-15) Sa bann zom ki finn swazire par lespri sin la, zot usi, zot ena lotorite pu disipline ek pu repran enn kikenn ki pe swiv enn move simin, uswa ki pe met an danze propte moral ek spirityel kongregasyon. (Akt 20:28; Tit 1:9; 2:15) Pu gard kongregasyon prop, li neseser ki bann manb kongregasyon raport bann move kitsoz ki zot kone. (Levitik 5:1) Si enn Kretyin ki finn komet enn pese grav aksepte disiplinn ek koreksyon ki sorti dan Labib, ek li repanti sinserman, li pu gayn led. Me byinsir, bann ki kontiyn dezobeir lalwa Bondye san repanti pu exkli depi dan kongregasyon.—1 Korintyin 5:9-13.
23. Ki bann sirveyan Kretyin fer pu ki tu pas byin dan kongregasyon?
23 Labib ti anonse ki Bondye ti pu etabli anba direksyon Lerwa Zezi Kris, bann zom ki ena matirite spirityel pu donn so pep konsolasyon, proteksyon, ek sulazman. (Izai 32:1, 2) Zot mem ki ti pu pran latet kuma bann predikater, bann berze ek bann anseynan, pu ki ena progre spirityel. (Efezyin 4:11, 12, 16) Parfwa, bann sirveyan Kretyin koriz bann manb dan kongregasyon, disiplinn zot ek repran zot. Me mem sa, seki zot anseyn nu sorti dan Parol Bondye ek li pu nu profi parski li ed nu pu res tuletan lor simin lavi.—Proverb 3:11, 12; 6:23; Tit 2:1.
AKSEPTE LOPINYON ZEOVA LOR LOTORITE
24. Par ki bann tes nu pase tulezur?
24 Premye zom ek premye fam finn pas par enn tes an seki konsern zot sumisyon ar lotorite. Li pa etonan ki tulezur, nu’si nu fer fas ar bann tes parey. Satan Dyab finn fer bann dimunn devlop enn lespri rebel. (Efezyin 2:2) Li fer bann dimunn truv simin lindepandans pli meyer ki sumet ar bann lotorite.
25. Ki profi nu tire kan nu rezet lespri rebel lemond ek kan nu sumet ar lotorite Bondye, uswa ar lotorite ki Li permet?
25 Me, nu bizin rezet lespri rebel lemond. Si nu fer sa, nu pu truve ki nu tir buku profi kan nu sumet kuma Bondye ule. Wi, nu pa pu gayn traka ek difikilte ki bann ki rod problem ar lotorite gayne. Nu pu konn mwins kriz ki egziste dan buku fami zordi. Ek nu pu kapav gut lamur ek saler ki egziste kan nu frekant nu bann frer ek ser Kretyin. Me pli inportan ankor, si nu sumet kuma Bondye ule, nu pu ena enn bon relasyon ar Zeova, Lotorite Siprem.
TESTE U KONESANS
Kuma eski Zeova montre so lotorite?
Kisannla bann “lotorite siperyer,” ek kuma eski nu bizin kontiyn sumet ar zot?
Ki responsabilite prinsip lotorite met lor zepol sak manb fami?
Kuma eski nu kapav sumet dan kongregasyon Kretyin?
[Lankadre paz 134]
BANN TEMWIN ZEOVA SUMET, ZOT PA KONT GUVERNMAN
Atraver zot travay predikasyon piblik, bann Temwin Zeova montre ki Rwayom Bondye, sa mem sel lespwar limanite pu gayn vre lape ek sekirite. Me, sa bann predikater zele Rwayom Bondye la pa kont guvernman zot peyi. Okontrer, bann Temwin zot parmi bann dimunn pli respektab ki ena, ek zot respekte lalwa. Dan enn peyi Lafrik, enn ofisye finn dir: “Si tu relizyon ti kuma bann temwin Zeova, pa ti pu ena krim, vol, dezobeisans lalwa, prizonye ek bom atomik. Pa ti pu bizin met kadna dan laport gramatin tanto.
Dan lezot peyi, buku ofisye rekonet seki sa misye la finn dir; akoz sa, zot finn donn bann Temwin liberte pu fer zot travay predikasyon. Dan lezot peyi ankor, bann lotorite finn donn zot lakor pu donn bann Temwin Zeova zot liberte, parski zot rekonet ki bannla ena enn bon linflyans. Sa mem seki lapot Pol ti dir kan li ti pe ankuraz pu obeir bann lotorite siperyer: “Kontiyn fer seki bon, ek to pu gayn felisitasyon pu sa.”—Romin 13:1, 3.