Jesosy nitaingina ampondra, niditra tamim-boninahitra tao Jerosalema

Tena i Jesosy Tokoa ve no Mesia Raha Jerena ny Faminaniana Momba ny Mesia?

Valiny ara-baiboly

Eny. Be dia be ny faminaniana momba ny “Mesia Mpitarika”, ilay “Mpamonjy an’izao tontolo izao.” (Daniela 9:25; 1 Jaona 4:14) Tanteraka tamin’i Jesosy izy ireny, tamin’izy teto an-tany. Mbola nisy faminaniana maro momba ny Mesia tanteraka tamin’i Jesosy, na dia taorian’ny nahafatesany aza.—Salamo 110:1; Asan’ny Apostoly 2:34-36.

Inona no dikan’ny hoe “Mesia”?

Samy midika hoe “Voahosotra” ilay teny hebreo hoe Mashiah (Mesia) sy ilay teny grika mifanitsy aminy hoe Kristôs (Kristy). Midika hoe “Jesosy ilay Voahosotra” na “Jesosy ilay Mesia” àry ilay hoe “Jesosy Kristy.”

Matetika no nandrarahana menaka ny lohan’ny olona iray taloha rehefa notendrena ho amin’ny toerana ambony izy. (Levitikosy 8:12; 1 Samoela 16:13) Notendren’Andriamanitra ho Mesia i Jesosy. Tena toerana ambony izany. (Asan’ny Apostoly 2:36) Ny fanahy masina no nampiasain’Andriamanitra rehefa nanosotra an’i Jesosy, fa tsy menaka.—Matio 3:16.

Tanteraka tamin’olon-kafa koa ve ny faminaniana momba ny Mesia?

Tsia. Toy ny peta-tondro iray mampiavaka ny olona iray ny faminaniana momba ny Mesia. Tanteraka tamin’ny Mesia na Kristy iray ihany izy io. Mampitandrina anefa ny Baiboly hoe “hisy Kristy sandoka sy mpaminany sandoka hitsangana ka hanao famantarana lehibe sy fahagagana mba hamitahana hatramin’ny olom-boafidy aza, raha azony atao.”—Matio 24:24.

Mbola amin’ny hoavy ve vao hiseho ny Mesia?

Tsia. Efa nilaza mialoha ny Baiboly fa ho taranak’i Davida, mpanjakan’ny Israely, ny Mesia. (Salamo 89:3, 4) Tsy hita intsony anefa ny taratasy firaketan’ny Jiosy ny tetiarana nanomboka teo amin’i Davida rehefa noravan’ny Romanina i Jerosalema, tamin’ny taona 70.a Toa potika tamin’izay izy ireny. Tsy nisy afaka nanaporofo àry nanomboka tamin’izay hoe taranak’i Davida Mpanjaka izy sa tsia. Mbola teo anefa ireny firaketana ireny tamin’i Jesosy tetỳ an-tany. Tsy nisy nahavita nanohitra azy àry, na dia ny fahavalony aza, rehefa niteny izy hoe taranak’i Davida.—Matio 22:41-46.

Firy ny isan’ny faminaniana momba ny Mesia ao amin’ny Baiboly?

Tsy misy afaka milaza hoe firy marina ny isan’ny faminaniana momba ny Mesia. Tsy mitovy, ohatra, ny fomba fanisan’ny olona ny faminaniana ao amin’ny Baiboly, na dia amin’ny andinin-teny miresaka mazava momba ny Mesia aza. Miresaka faminaniana maromaro momba ny Mesia ny Isaia 53:2-7. Mety hisy hieritreritra hoe faminaniana iray ihany ireo, fa ny hafa mety hieritreritra hoe faminaniana samy hafa ilay izy.

Faminaniana sasany tanteraka tamin’i Jesosy

Faminaniana	Ao amin’ny	Fahatanterahany
Taranak’i Abrahama	Genesisy 22:17, 18	Matio 1:1
Taranak’i Isaka zanak’i Abrahama	Genesisy 17:19	Matio 1:2
Avy amin’ny fokon’i Joda	Genesisy 49:10	Matio 1:1, 3
Taranak’i Davida Mpanjaka	Isaia 9:7	Matio 1:1
Zanaky ny virjiny	Isaia 7:14	Matio 1:18, 22, 23
Teraka tao Betlehema	Mika 5:2	Matio 2:1, 5, 6
Nantsoina hoe Imanoelab	Isaia 7:14	Matio 1:21-23
Olon-tsotra	Isaia 53:2	Lioka 2:7
Nisy ankizikely novonoina taorian’ny nahaterahany	Jeremia 31:15	Matio 2:16-18
Nantsoina niala tany Ejipta	Hosea 11:1	Matio 2:13-15
Nantsoina hoe Nazareaninac	Isaia 11:1	Matio 2:23
Nisy iraka nialoha lalana azy	Malakia 3:1	Matio 11:7-10
Voahosotra ho Mesia tamin’ny taona 29d	Daniela 9:25	Matio 3:13-17
Neken’Andriamanitra hoe Zanany	Salamo 2:7	Asan’ny Apostoly 13:33, 34
Nafana fo ho an’ny tranon’Andriamanitra	Salamo 69:9	Jaona 2:13-17
Mpitory ny vaovao tsara	Isaia 61:1	Lioka 4:16-21
Toy ny hazavana lehibe ny fanompoany tany Galilia	Isaia 9:1, 2	Matio 4:13-16
Nanao fahagagana hoatran’i Mosesy	Deoteronomia 18:15	Asan’ny Apostoly 2:22
Nilaza ny hevitr’Andriamanitra hoatran’i Mosesy	Deoteronomia 18:18, 19	Jaona 12:49
Nanasitrana olona be dia be	Isaia 53:4	Matio 8:16, 17
Tsy tia nisehoseho	Isaia 42:2	Matio 12:17, 19
Nangoraka an’ireo nijaly	Isaia 42:3	Matio 12:9-20; Marka 6:34
Nampiharihary hoe manao ny rariny Andriamanitra	Isaia 42:1, 4	Matio 12:17-20
Mpanolo-tsaina Mahagaga	Isaia 9:6, 7	Jaona 6:68
Nanambara ny anaran’i Jehovah	Salamo 22:22	Jaona 17:6
Nampiasa fanoharana	Salamo 78:2	Matio 13:34, 35
Mpitarika	Daniela 9:25	Matio 23:10
Be dia be no tsy nino azy	Isaia 53:1	Jaona 12:37, 38
Vato mahatafintohina	Isaia 8:14, 15	Matio 21:42-44
Nolavin’ny olona	Salamo 118:22, 23	Asan’ny Apostoly 4:10, 11
Nankahalaina tsy amin’antony	Salamo 69:4	Jaona 15:24, 25
Niditra tamim-boninahitra tao Jerosalema	Zakaria 9:9	Matio 21:4-9
Noderain’ny ankizy	Salamo 8:2	Matio 21:15, 16
Tonga tamin’ny anaran’i Jehovah	Salamo 118:26	Jaona 12:12, 13
Namadika azy ny namany akaiky	Salamo 41:9	Jaona 13:18
Farantsa volafotsy telopolo no namadihana azye	Zakaria 11:12, 13	Matio 26:14-16; 27:3-10
Nandao azy ny namany	Zakaria 13:7	Matio 26:31, 56
Nampangain’ny vavolombelona mandainga	Salamo 35:11	Matio 26:59-61
Tsy niteny rehefa nisy niampanga	Isaia 53:7	Matio 27:12-14
Nororan’ny olona	Isaia 50:6	Matio 26:67; 27:27, 30
Nokapohina ny lohany	Mika 5:1	Marka 15:19
Nokaravasina	Isaia 50:6	Jaona 19:1
Tsy namaly an’izay namely azy	Isaia 50:6	Jaona 18:22, 23
Nanao tetika hamonoana azy ny manam-pahefana	Salamo 2:2	Lioka 23:10-12
Nofantsihana tamin’ny hazo ny tanany sy ny tongony	Salamo 22:16	Matio 27:35; Jaona 20:25
Nataon’ny olona antsapaka ny akanjony	Salamo 22:18	Jaona 19:23, 24
Natao ho anisan’ny mpanota	Isaia 53:12	Matio 27:38
Notevatevaina sy nalam-baraka	Salamo 22:7, 8	Matio 27:39-43
Nijaly ho an’ny mpanota	Isaia 53:5, 6	1 Petera 2:23-25
Toy ny hoe nafoin’Andriamanitra	Salamo 22:1	Marka 15:34
Nomena vinaingitra sy zava-mangidy	Salamo 69:21	Matio 27:34
Nangetaheta taloha kelin’ny nahafatesany	Salamo 22:15	Jaona 19:28, 29
Napetrany tamin’Andriamanitra ny ainy	Salamo 31:5	Lioka 23:46
Nanome ny ainy	Isaia 53:12	Marka 15:37
Nanome ny vidim-panavotana mba hanesorana ny ota	Isaia 53:12	Matio 20:28
Tsy notapahina ny taolany	Salamo 34:20	Jaona 19:31-33, 36
Nolefonina	Zakaria 12:10	Jaona 19:33-35, 37
Nalevina tao amin’ny fasan’ny mpanankarena	Isaia 53:9	Matio 27:57-60
Natsangana tamin’ny maty	Salamo 16:10	Asan’ny Apostoly 2:29-31
Nosoloana ilay namadika azy	Salamo 109:8	Asan’ny Apostoly 1:15-20
Nipetraka teo ankavanan’Andriamanitra	Salamo 110:1	Asan’ny Apostoly 2:34-36

a Hoy ny Rakipahalalana (anglisy) nataon’i McClintock sy Strong: “Azo inoana fa tamin’ny fotoana nandravana an’i Jerosalema no potika ireo taratasy nisy ny tantaram-pirazanan’ny Jiosy, fa tsy talohan’izay.”

b Mahalaza tsara an’ilay anjara asan’i Jesosy hoe Mesia ilay anarana amin’ny teny hebreo hoe Imanoela. Ny hoe Imanoela mantsy dia midika hoe “Momba Antsika Andriamanitra.” Voaporofo tamin’i Jesosy tetỳ an-tany sy tamin’ny asa nataony fa momba ny mpanompony na manampy azy ireo Andriamanitra.—Lioka 2:27-32; 7:12-16.

c Toa avy amin’ilay teny hebreo hoe netser, midika hoe “tsimoka”, ny hoe “Nazareanina.”

d Jereo ilay lahatsoratra hoe “Naminany ny Hahatongavan’ny Mesia i Daniela”, raha tianao ho fantatra amin’ny an-tsipiriany hoe nahoana ny Baiboly no milaza fa tamin’ny taona 29 ny Mesia no tonga.

e Ao amin’ny bokin’i Zakaria io faminaniana io. Nilaza anefa i Matio, mpanoratra Baiboly, hoe “nampilazaina an’i Jeremia mpaminany” ilay izy. (Matio 27:9) Misy fitambaram-boky atao hoe “ny Mpaminany” ao amin’ny Baiboly. (Lioka 24:44) Toa ny bokin’i Jeremia no voalohany ao amin’io fizarana io indraindray. Mety ho io fizarana io àry no nolazain’i Matio hoe “Jeremia”, ary tao anatiny ny bokin’i Zakaria.